5.7×28mm შექმნილი ბელგიური მწარმოებლის FN-ის მიერ, უკვე თითქმის 25 წელია რაც არსებობს. მისი წარმოება დაიწყო 1990 წელს და მისი შექმნის და განვითარების ისტორია მჭიდროდ უკავშირდება იმ იარაღს, რომლისთვისაც ის იქმნებოდა, პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევ P-90-ს და მოგვიანებით პისტოლეტ Five-seveN-ს. ორივე ეს იარაღი და ვაზნა მათზე გათვლილი შეიქმნა პერსონალური თავდაცვის იარაღის კონცეფციის მიხედვით, რომელიც ითვალისწინებდა მსუბუქ, კომპაქტურ ავტომატურ იარაღს, რომლითაც შეიარაღდებოდნენ ის სამხედრო მოსამსახურეები, რომლებიც ვერ ატარებდნენ საიერიშო შაშხანას, როგორც მათ ძირითად იარაღს. ასეთ იარაღს მათ შორის უნდა შეეცვალა NATO-ს ქვეყნების შეიარაღებაში მყოფი 9მმ-ნი პარაბელუმის ვაზნა, რომელიც არაადეკვატური იყო ჯავშანჟილეტების და ჩაფხუტების წინააღმდეგ. ეხლა უკვე როდესაც 25 წელი გავიდა შეიძლება ითქვას, რომ ეს პროგრამა წარუმატებელი აღმოჩნდა. ორმა მწარმოებელმა ბელგიურმა FN-მა და გერმანულმა Heckler&Koch-მა წარმოადგინეს პრინციპში საკმაოდ კარგი საიმედო იარაღები (აღნიშნული კონცეფციით სხვა იარაღებიც იყო შექმნილი, მაგრამ ეს ორი ყველაზე სიცოცხლის უნარიანი გამოდგა), მათი ვაზნები კარგად მუშაობდნენ შეჯავშნული სამიზნეების წინააღმდეგ. ბელგიური 5.7×28 იწონიდა ორჯერ ნაკლებს ვიდრე 9მმ პარაბელუმი (ჯარისკაცს შეეძლო ვაზნების უფრო დიდი მარაგის ტარება) და დაახლოებით 30%-ით ნაკლები უკუცემაც ქონდა. მიუხედავად ამისა აღმოჩნდა, რომ სპეციალური ვაზნის გამოყენება და ასევე მათზე გათვლილი იარაღების წარმოება განაპირობებდა ამ სისტემის მწყობრში შეყვანის ძალიან დიდი ხარჯებს და არც ერთი და არც მეორე იარაღი არ გახდა NATO-ს მიერ სტანდარტიზირებული. თუმცა ორივე კალიბრი და სამივე იარაღი მათზე გათვლილი დღეს გამოიყენება სამართალ-დამცავების და სპეცსამსახურების მიერ, ასევე სამხედრო სპეციალური დანიშნულების ძალების მიერ. მხოლოდ ბელგიურ იარაღს 40 ქვეყნის ძალოვნები იყენებენ.
ფუტურისტული P-90 და უფრო ტრადიციული HK MP-7. ერთ-ერთი უნდა გამხდარიყო სტანდარტული თავდაცვის იარაღი ნატო-ს ჯარებისთვის მაგრამ ურთიერთ წინააღმდეგობების გამო არც იარაღი და არც ვაზნა არ იქნა სტანდარტიზირებული და მიღებული NATO-ს ქვეყნების შეიარაღებით.
თავდაპირველად 1990 წელს შექმნილი ბელგიური ვაზნა (ინდექსი SS90) აღჭურვილი იყო ტყვიით რომლის წონა იყო სულ რაღაც 1.5 გრამი და საწყისი სიჩქარე პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევის ლულიდან იყო 810 მ/წ-ში. შემდგომ ვაზნა ოდნავ დამოკლდა, რომ მისი გამოყენება შესაძლებელი გამხდარიყო პისტოლეტშიც და ტყვიის წონა გაიზარდა 2 გრამამდე (ინდექსი SS190), საწყისი სიჩქარე შემცირდა 715 მ/წ-მდე. გარდა სტანდარტული ვაზნისა ასევე გამოდიოდა ვაზნა მგეზავი ტყვიით და ტყვიით შემცირებული საწყისი სიჩქარით, მაყუჩის გამოყენების მიზნით.
2004 წელს ხელმისაწვდომი გახდა ვაზნა ჩახვრეტილ თავიანი ტყვიით (ინდექსი SS192) და ის ისევე როგროც ორივე იარაღის სამოქალაქო ვერსიები მოხვდა გაყიდვაში და გახდა ხელმისაწვდომი სამოქალაქო მსროლელებისთვის.
ბუნებრივია გამომდინარე ამ ვაზნის დანიშნულებიდან, მისმა გამოჩენამ სამოქალაქო ბაზარზე და პოლიციაში წარმოშვა დებატები თუ რამდენად გამოსადეგი იყო აღნიშნული ვაზნა პოლიციელებისთვის და სამოქალაქო მსროლელებისთვის. აქცენტი კეთდებოდა თანდაყოლილ უნარზე ამ ვაზნის გაეხვრიტა რბილი ჯავშან-ჟილეტები, რომლებსაც ძირითადად ხმარობდნენ სამართალდამცავები. რა თქმა უნდა ბევრი სხვა მითიც იყო მოგონილი, რომლებუს ჩამოთვლას აზრი არ აქვს. მიუხედავად ამისა ეს ვაზნა დღემდე თავისუფლად იყიდება აშშ-ში და ალბათ მთელ მსოფლიოში.
ჩვენ განვიხილავთ 5.7×28მმ-ან ვაზნას პისტოლეტ Five-seveN-ის გამოყენების შემთხვევაში. ეს იარაღი არც ისე იშვიათია საქართველოში და მხოლოდ კალიბრი გამოარჩევს მას და საკმაოდ მოუხერხებელი მცველი, დანარჩენში ეს ჩვეულებრივი პისტოლეტია და გაცილებით უფრო ნაკლებად ინოვაციურია ვიდრე პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევი P-90.
პოლიციის მკვლელი. ეს ტერმინი გაჩნდა მას-მედიის და სულელი არაკომპეტენტური ჟურნალისტების მიერ და ზოგადად ამ სახელს არქმევენ მითიურ სამხედრო ზე-ძლიერ ვაზმნებს, რომლებმაც შეაღწიეს სამოქალაქო ბაზარზე საიდუმლო სამხედრო საწყობებიდან. კინემატოგრაფებმაც შეიტანეს თავისი წვლილი ამ მითის შექმნაში, გაიხსენეთ თუნდაც კინოფილმი სასიკვდილო იარაღი. მითიური ზე-ძლიერი ვაზნა, ტყვია უცნობი მასალისგან, იარაღი, რომელიც განსაკუთრებულ საფრთხეს წარმოადგენს პოლიცილებისთვის, ჩვენი ბიჭების სიცოცხლე საფრთხეშია, სად იყურება მთავრობა. ყველაფერი ეს არის კარგი სკანდალის შემადგენელი კომპონენტები რაც მოიზიდავს მეტ მკითხველს და ჟურნალ-გაზეთები მოგებას ნახავენ. პიარ პრობლემა ბელგიური ვაზბნისთვის პერიოდულად მწვავდება იმით, რომ ინფორმაცია მასზე პერიოდულად ჩნდება საინფორმაციო ბიულეტენში (Officer Safety Alert), რომლებსაც სამართალდამცავები ცვლიან ერთმანეთში. არავინ არ უკვირდება იმ ფაქტს, რომ ამერიკაში კარაბინის/შაშხანის ყიდვა უფრო ადვილია ვიდრე პისტოლეტის, და ნებისმიერ, პრაქტიკულად ნებისმიერ კარაბინის/შაშხანის ვაზნას შეუძლია გახვრიტოს რბილი ჯავშან-ჟილეტი. გაუგებარია რატომ არ ჩნდება პოლიციელის მკვლელი .308 ან 30-06.
ატეხილი სკანდალის გამო FN-მა თავის მხრივ შეცვალა ვაზნის დიზაინი და უკვე ერთი წლის შემდეგ, 2005 წლიდან უშვებდა თავის ვაზნას Hornady V-max ტყვიით (ინდექსი SS196SR), რომლის წონა 2.6 გრამს შეადგენდა. ამჟამად რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია მხოლოდ სამი კომპანია უშვებს ვაზნებს ამ კალიბრში სამოქალაქო ბაზრისთვის. FN უშვებს ორი ტიპის ვაზნას SS195LF და SS197SR, იტალიური Fiocchi აწარმოებს ამ კალიბრის ვაზნებს (მათ შორის FN-თან შეთანხმებით) თავის წარმოებაში აშშ-ში (არსებობს ინფორმაცია რომ ვაზნები იმპორტირებულია) და ამერიკულმა კომპანია Federal-მა დაიწყო 40 გრანიანი ტყვიით აღჭურვილი ვაზნის წარმოება 2012 წლიდან (ინდექსი AE5728A). არც ერთი 5.7×28mm კალიბრის კომერციულ ი ვაზნა ნასროლი პისტოლეტიდან არ ხვრეტს Level II ან Level IIIA რბილ ჯავშანჟილეტებს და კევლარის ჩაფხუტებს, რის გამოც ორგანიზაცია, რომელიც მათ შორის ახდენს ვაზნების კლასიფიცირებას (BATF) არ აღიარებს მათ ჯავშანგამტან ვაზნებად და არ კრძალავს მათ ბრუნვას, რაც დიდი იმედგაცრუება იქნება ალბათ ამ პისტოლეტის ქართველი მფლობელებისთვის. ჯავშანგამტანი ვაზნები, რომელსაც ყიდის FN-ი აშშ-ში მკაცრად რეგულირდება და გაყიდვა ხდება მხოლოდ ძალოვან სტრუქტურებზე. ვაზნები ინახება დალუქულ საწყობებში. ის რაც ხვდება გაყიდვაში, როგორც წესი არის მოპარული ამუნიცია და მათი რაოდენობა ძალზედ მცირეა.
5.7×28 კალიბრის არც ერთ კომერციულ ვაზნას არ აქვს ფოლადის გული. ლურჯ თავიანი ვაზნები, რომლებსაც შეცდომით თვლიან საქართველოში ჯავშანგამტან ვაზნად სინამდვილეში არის SS197SR, აღჭურვილი Hornady V-max ტყვიით. ამ ტყვიას არ გააჩნია ფოლადის გული.
რაც შეეხება იმედგაცრუებას. ჩემთვის გაურკვეველი მიზეზებით ეს პისტოლეტი პოპულარობით სარგებლობს იმ წრეებში სადაც სტატუსი მოიპოვება სხვადასხვა ნივთების ფლობით. რამდენჯერმე აშშ-ის მასმედიაში გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ამერიკიდან მექსიკაში მოხვდა ბელგიური პისტოლეტები, რომლებიც დიდი პოპულარობით სარგებლობენ ნარკო-კარტელების წევრებს შორის. მათი ფასი იქ შეადგენს 2500-დან 5000 დოლარამდე რაც ირონიულად უტოლდება იმ ფასს რასაც ამ პისტოლეტში ითხოვენ საქართველოში. მე არ ვარ დარწმუნებული, რომ ჩვენთანაც და მექსიკაშიც ეს პისტოლეტი ფასობს მისი საბრძოლო თვისებების გამო. უბრალოდ ის არის შედარებით იშვიათი და მას აქვს რეპუტაცია ჯავშან-გამტანი იარაღის. ის სპეციფიურად გამოიყურება და გააჩნია 20 ვაზნიანი მჭიდი, მისი ვაზნა გავს ავტომატის ვაზნას და ყველაფერი ეს აქცევს მას სტატუსის იარაღად. ხოლო მექსიკის ნარკო-კარტელებში და საქართველოშიც სტატუსი არის ძალიან მნიშვნელოვანი და შესაბამისად ეს პისტოლეტიც არის სტატუსის ნიშანი. მე მაქვს ის რაც სხვას არ აქვს. მე სხვაზე უკეთესი ვარ. ეს არის და ეს. მე უკვე ვყვებოდი აქ როგორ ემარიაჟებოდნენ ერთამენთს ორი პოლიციელი მომსახურების სააგენტოში. ჩემი უფრო მეტს ხვრეტს არა ჩემი და ერთს სწორედ ბელგიური პისტოლეტი ქონდა მეორეს კი რუსული გიურზა, რომელზეც რუსები ასევე უშვებენ სპეციალურ ჯავშან-გამტან 9მმ-ან ვაზნებს.
არის ეს ვაზნა რაიმე განსაკუთრებული საფრთხის შემცველი? არა. არც აშშ-ში და არც საქართველოში და არც არსად მსოფლიოში. ეს პისტოლეტი იშვიათია, ძალიან ძვირია, ვაზნები ფოლადის გულით ხელმისაწვდომია მხოლოდ ძალოვნებისთვის და ისედაც ჯავშანგამტანი თუ არა ისინი ძალიან ძვირი ღირს. შედარებისთვის გაცილებით უფრო სახიფათო იარაღები არის ხელმისაწვდომი ვიდრე ეს პისტოლეტი. თუნდაც კალაშნიკოვი სტანდარტული ფოლადის გულიანი 7.62 ან 5.45 კალიბრის ვაზნებით, რომელიც გაცილებით მეტ საფრთხეს წარმოადგენს.
რამდენად ეფექტურია ეს ვაზნა საერთოდ? აქვს თუ არა მის გამოყენებას რაიმე ტაქტიკური უპირატესობა? მე მოვაგროვე და შევისწავლე ყველაფერი რისი პოვნაც შევძელი ამ თემაზე და წარმოგიდგენთ ამ კვლევის შედეგებს. დავიწყოთ იმით, რომ ის ინფორმაცია (საწყისი სიჩქარე, ენერგია) რომელიც ვრცელდება ნეტით მეტ წილად ეხება იმ ციფრებს, რომლებიც მიღებულია პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევიდან სოლისას, რომლის ლულის სიგრძე გახლავთ 264 მმ (სამოქალაქო ვერსიაზე 407მმ) ხოლო პისტოლეტის ლულის სიგრძე არის 122 მმ რაც ორჯერ ნაკლებია. შედეგი? SS195LF სროლისას პისტოლეტიდან საწყისი სიჩქარე იქნება 90 მ/წ-ით უფრო ნაკლები ანუ სადღაც 620-630 მ/წ-ში. ვაზნა 40 გრანიანი ტყვიით შედარებით ნაკლებად კარგავ საწყის სიჩქარეს და დანაკარგი შეადგენს დაახლოებით 60 მ/წ-ს. შესაბამისად 40 გრანიანი ტყვიის გამოყენება პისტოლეტში არის ყველაზე სასურველი.
რაც შეეხება ტერმინალურ ბალისტიკას და დაზიანების მექანიზმებს, ჩვენ ვიცით რომ პისტოლეტის ტყვია ანადგურებს მხოლოდ იმ ქსოვილებს, რომლებსაც უშუალოდ ეხება. დროებითი ჭრილობის არხი, რომელიც შთამბეჭდავად გამოიყურება თიხაში და პარაფინში ტესტირებისას, პისტოლეტის კალიბრის (და 5.7×28) შემთხვევაში არ იწვევს ელასტიური ქსოვილების დაზიანებას, როგორც ეს ხდება შაშხანაში/ავტომატში გამოყენებული ტიპიური კალიბრების შემთხვევაში. შესაბამისად იმისთვის, რომ დაზიანების ხარისხი გაიზარდოს პისტოლეტი ტყვიებში უმეტეს შემთხვევაში გამოიყენება ექსპანსიის ეფექტი, როდესაც ტყვია სამიზნეში მოხვედრისას ზრდის თავის დიამეტრს (სოკოს ან გაშლილი ყვავილის ფორმის მიღებით) და ამით იზრდება დაზიანებული ქსოვილების რაოდენობა რაც იწვევს სამიზნის უფრო სწრაფ გამოყვანას მწყობრიდან. ის დაზიანების მექანიზმები რაც გამოიყენება შაშხანის კალიბრებში (ფრაგმენტაცია, კავიტაციით გამოწვეული დროებითი ჭრილობის არხი, ან თუნდაც ტყვიის აყირავება) არ იწვევს სასურველ ეფექტს პისტოლეტიდან ნასროლი ტყვიის მოხვედრისას არასაკმარისი ენერგიის და საწყისის სიჩქარის გამო. თავისმხრივ 5.7×28მმ-ნი ვაზნის ტერმინალური ეფექტურობა მიიღწევა დაყირავების ეფექტით (ის არ იშლება და არ განიცდის ფრაგმენტაციას). უკვე ამ ფაქტის გათვითცნობიერება გვაძლევს ჩვენ საბაბს სერიოზული ეჭვი შევიტანოთ ამ კალიბრის ტერმინალურ ეფექტურობაში და მასზე არჩევანის გაკეთების მიზანშეწონილობაში.
ყველა ტყვია აქ ერთ მასშტაბშია. ფრონტალური ნაწილი 9მმ-ნი ვაზნის უფრო დიდია რაც განაპიორბებს მეტ დაზიანებას ქსოვილის. 5.7მმ-ნი ვაზნა რომც აყირავდეს ის მაინც ვერ შეედრება ფართით გაშლილ ექსპანსიურ 9მმ-ან ვაზნას. 5.7მმ-ან ვაზნას თავი აქვს წვეტიანი რაც ამცირებს დაზიანებებს, რომელსაც ეს ტყვია აყენებს. თუმცა აღინიშნება, რომ ეს ტყვია შედარებით მაღალი სიჩქარის გამო არ რიკოშეტირებს მსხვილი ძვლებისგან. გამომდინარე იქიდან, რომ 5.7×28-ს უნდა შეეცვალა სამხედროებისთვის განკუთვნილი 9მმ-ნი ვაზნა ანუ მთლიანად გარსით დაფარული ტყვიით როგორც ამას ჰააგის კონვეცნია ითხოვს, არ არის გასაკვირი რომ თანამედროვე ექსპანსიურ ვაზნბეთნამ 5.7×28 აგებს შედარებაში და სამოქალაქო მსროლელისთვის რომელიც არ არის კონვენციებით შეზღუდული არ უნდ ამჯბინოს ის მაღალტექნოლოგიურ ვაზნებს ადეკვატური პისტოლეტის კალიბრიში.
რაც შეეხება ტყვიის შეღწევის თვისებებს, სხვადასხვა ტესტირებებისას (კანადის სამეფო ცხენოსანი პოლიციის მიერ, ტეხასის SWAT-ის მიერ და ა.შ.) დადგინდა რომ 10% ბალისტიკურ ჟელატინში შეღწევა სხვადასხვა ბარიერებში გავლის შემდეგ შეადგენს 10-დან 13 ინჩამდე, რაც დიდი გაჭირვებით ალბათ შეესაბამება საყოველთაოდ აღიარებულ სტანდარტს, აშშ-ის გამოძიებათა ფედერალური ბიურის მინიმალურ მოთხოვნას -12 ინჩს.
რამდენიმე ცნობილი ავტორიტეტის გამოხმაურება დაიდო ბოლო დროს 5.7×28მმ-ნი ვაზნის ეფექტურობაზე რეალურ სამყაროში და აბსოლუტურად ყველა ხაზს უსვამს ამ ვაზნის არადამაკმაყოფილებელ ტერმინალურ ეფექტურობას რეალურ სამყაროში (ნაწილი გამოხმაურებების მოყვანილია მაგალითად გარი რობერტსის ნაშრომში „ჭრილობების ბალისტიკის ტერმინალური ეფექტურობის ფაქტები“ 2013 წელი, სტენფორდის უნივერსიტეტის სამედიცინო ცენტრი). ასევე მარტინ ფაკლერი, ერთ-ერთი ყველაზე ავტორიტეტული ექსპერტი ტერმინალურ ბალისტიკაში აკრიტიკებდა ამ ვაზნას არასაკმარისი ეფექტურობის გამო (Fackler M: “More on the Bizarre Fabrique National P-90″ Wound Ballistic Review. 1997). ყველა გამოხმაურება ემთხვევა ერთმანეთ, იარაღიდან სროლა სახალისოა და ადვილი მაგრამ რეალურ შეტაკებაში ტყვიას არ გამოყავს სამიზნე მწყობრიდან, (არც ახლო არც სროლის მაქსიმალურის მანძილებზე) და საჭიროა ბევრი მორტყმა, რომ სამიზნემ შეწყვიტოს მოქმედება.და ეს ყველაფერი ეხება პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევებს, გამოცდილი ოპერატორების ხელებში (ეს იარაღი ხვდება სპეციალური დანიშნულების ნაწილებში, რომლებიც გაცილებით უფრო უკეთესად არიან მომზადებულები ვიდრე ჩვეულებრივი ქვეითები ან პოლიციელები). პისტოლეტი იგივე კალიბრზე გამოუცდელი ნაკლებად მომზადებული სამოქალაქო მსროლელის ხელში კიდევ უფრო ნაკლებად ეფექტური ინსტრუმენტი იქნება. ტყვიის ტესტირებისას ბალისტიკურ ჟელატინში არ ჩანდა რომ ტყვიას აქვს ადეკვატური ეფექტურობა ვინაიდან დაზიანებები, რომლებიც აღინიშნებოდა იყო მცირე.
ეს ილუსტრაცია საკამოდ დამიფიქრებელი უნდა იყოს. აქ 5.7×28mm-ნი ვაზნა შედარებულია .22WMR-თან, რომელიც საერთოდ არ კოტირებს, როგორც თავდაცვთი კალიბრი. ჟელატინში მომქდება თითქმის იდენტურია ბელგიური ვაზნის მცირე უპირატესობით.
აღსანიშნავია, რომ ამ კალიბრზე გათვლილი პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევი უფრო გავრცელებულია ვიდრე პისტოლეტი. მიზეზი ამისა არის ამ იარაღის კომპაქტურობა, მცირე წონა და შესაძლებლობა განახორციელო ეფექტური სროლა მათ შორის გრძელი ჯერებით. წლების განმავლობაში სროლის ეფექტურობა ჯერებით მიიღწეოდა სროლის ტემპის შემცირებით 400-450 გასროლამდე წუთში რაც იყო საჭირო რომ 9მმ-ნი პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევიდან გეწარმოებინა ზუსი სროლა ჯერებით. ახალი ვაზნის გამოყენების პირობებში ეს ტემპი გაიზარდა 900 გასროლამდე წუთში. ამ თვისების გამო გასაკვირი არ არის, რომ მსოფლიოში მოიძებნა 40 ქვეყანა (მეტ წილად ეკზოტიკური ქვეყნები) სადაც შეცდომით ჩათვალეს რომ ასეთი იარაღი უპირატესი იქნებოდა სხვა არსებულ სისტემებზე. გარდა ამისა ასეთი იარაღი არ არის ეკონომიურად მიზანშეწონილი, სწრაფი სროლის ტემპი განაპირობებს: ა) მეტ დროს რაც აუცილებელია რომ ოპერატორმა აითვისოს ეს იარაღი (თუ აქამდე მას არ მიუღია წვრთნა ავტომატური იარაღიდან სროლის); ბ) მეტი ხარჯი ვაზნების (რომელიც ღირს საკამოდ ძვირი და მსოფლიოში სულ ერთი ხელის თითებზე ჩამოთვლილი კომპანია უშვებს). დაბალი ტერმინალური ეფექტურობის გამო ჯერებით სროლა არის ერთადერთი გზა ამ კალიბრის ეფექტურად გამოყენების. რამდენად მისაღებია ასეთი დოქტრინა სამართალდამცავებისთვის სადაც ყოველი გასროლა არის პასუხისმგებლობა? რა თქმა უნდა ეფექტურობის გაზრდის ეს მეთოდი არ მუშაობს იმისთვის ვისაც „ვიწრო კალიბრის“ პისტოლეტი აქვს. რა თქმა უნდა ასეთი ტაქტიკა იწვევს ვაზნების დიდი ხარჯს, იარაღის რესურსის სწრაფ გამოლევას. ასეთი იარაღის გამოყენება უბრალოდ არაეფექტიანია და არა ეკონომიურია, მითუმეტეს როდესაც უკვე დიდი ხანია არსებობს გაცილებით უფრო ეფექტური და ეკონომიური სისტემები. მე რამდენჯერმე წავაწყდი ინფორმაციას, რომ ყველა ვინც ადრე იყიდა ბელგიური იარაღი დღეს ან იშორებს ან უკვე მოიშორა ის. სამწუხაროდ მე ვერ ვიპოვე რაიმე სანდო სტატისტიკა მაგრამ დავადგინე, რომ ერთ-ერთი პირველი პოლიციის სასმახური აშშ-ში, რომელმაც იყიდა P-90 იყო ჯექსონვილის პოლიციის დეპარტამენტი, რომელიც მას მერე გადავიდა M-4-ზე. თავისთავად ის ფაქტი, რომ 25 წლის განმავლობაში ამ ვაზნაზე არ შეიქმნა არც ერთი სხვა იარაღი, მეტყველებს იმაზე რომ FN-ის გარდა არავინ არ განიცდის ენთუზიაზმს ამ კალიბრის მიმართ. ამერიკაში Masterpiece Arms და Excel Arms ძალიან ცმირე სერიებით უშვებენ ამ ვაზნაზე გათვლილ საკუთარი დიზაინის იარაღებს, არსებობს “აპერი”, რომელიც აკონვერტირებს AR-15-ს ამ ვაზნის გამოსაყენებლად და სულ ეს არის. პრაქტიკულად არავინ მსხვილი მწარმობელებიდან არ მიაქცია ამ ვაზნას ყურადღება.
რას ნიშნავს ყველაფერი ზემოაღნიშნული სამოქალაქო მსროლელისთვის საქართველოში? პისტოლეტი გათვლილი 5.7×28mm არის ცუდი კანდიდატი თავდაცვითი იარაღის როლზე. მის ვაზნას არ გააჩნია საკმარისი ეფექტურობა. ის ღირს ძალიან ძვირი, ვაზნები პრაქტიკულად არ იშოვება. ვარჯიში ამ იარაღით შეუძლებელია საკანონმდებლო შეზღუდვების და ვაზნების მაღალი ფასის გამო. მეორეს მხრივ იარაღი ამ კალიბრზე გათვლილი არის საიმედო, ზუსტი, აქვს დიდი ტევადობის მჭიდი და ზუსტი და სწრაფი სროლა არის ადვილი (თუ ცხადია მსროლელს გაჩნია ადეკვატური მომზადება).
საქმე იმაშია, რომ 5.7×28mm უბრალოდ არ იყო შექმნილი პისტოლეტისთვის (პისტოლეტი გაჩნდა 8 წლის მერე რაც პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევი), არ იყო შექმნილი სამართალდამცავებისთვის. ეს ვაზნა და იარაღი (პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევი P-90) იქმნებოდა სამხედროებისთვის და ეფექტურობა მისი მიიღწეოდა რამდენიმე ფაქტორით: მაღალი სროლის ტემპი; კონტროლირებადობა; დიდი ტევადობის მჭიდი (50 ვაზნა) რაც უზრუნველყოფდა ცეცხლის დიდ მოცულობას; ტყვიის ჯავშანგამტანი თვისებები. არაფერი ეს არ არის წარმოდგენილი პისტოლეტში. მას ერგო მხოლოდ მითიური იმიჯი, რაც იზიდავს გაუთვითცნობიერებლებს და იშვიათობა და სიძვირე რაც იზიდავს ერთის მხრივ ოქროს „ცეპების“ და „ბეენვების“ მოყვარულებს და უბრალოდ შეძლებულ ენთუზიასტებს მეორეს მხრივ.
PS
5.7×28mm ვაზნის სამოქალაქო ვერსიებს ხშირად ადარებენ .22WMR (რასაც ჩვენთან უწოდებენ “გეკოს მაგნუმს”). ორივე ვაზნას თითქმის იდენტური მასა და საწყისის სიჩქარე აქვს, თუმცა უმეტესობა .22WMR მუხტების გათვლილია შაშხანაზე და იყენებს დენთებს რომელიც უფრო დიდიხანი იწვის (კარაბინის შედარებით გრძელ ლულაში) რის გამოც საწყისი სიჩქარის ვარდნა მოკლელულიან იარაღში უფრო დიდია. იხილეთ ეს ვიდეო სადაც საკმაოდ საინტერესო შედარებაა გაკეთებული და ამის მერე გადაწყვიტეთ ნამდვილად გინდათ ენდოთ თუ არა ამ კალიბრს.
