Archive for the ‘იარაღის მოვლა და მომსახურება’ Category

.22lr კალიბრის იარაღის მოვლაზე და მომსახურებაზე

Wednesday, September 5th, 2018

არსეობს გარკვეული ნიუანსები, რის გამოც მცირეკალიბრიანი იარაღის (წრიული აალების .22lr ვაზნაზე გათვლილის) მოვლა/მომსახურება განსხვავდება სხვა ტიპის ცეცხლსასროლი იარაღებისგან. ასეთი განსხვავებების არსებობა განპრიობებულია, როგორც ვაზნის ასევე ამ ვაზნაზე გათვლილი იარაღების კონსტრუქციული თავისებურებებით. მაგალითად უმეტეს შემთხვევაში მცირეკალიბრიანი ტყვია არის ყოველგვარი გარსის გარეშე, რაც ნიშნავს რომ თუ ლულის არხის ზედაპირი არ არის სათანადოდ გაპრიალებული ტყვიის ნადები გახდება რეგულარულად მოსაცილებელი. ასევე მცირეკალიბრიანი ვაზნა დაფარულია დამცავი საფოხის თხელი ფენით, რომელიც ასევე გროვდება იარაღის შიგნით და საჭიროებს რეგულარულ მოცილებას. ვაზნის მასრა თხელია, შესაძლებელია ასეთი ვაზნა თითებით “გადატეხოთ’. თავის მხრიც მცირეკალიბრიანი იარაღიც, გამოყენების ფილოსოფიიდან გამოდმინარე იქმნებოდა სხვაგვარად.  კონსტრუქციის სიმარტივე, იოლი, ისნტრუმნეტების გარეშე დაშლა/აწყობის შესაძლებლობა არ წარმოადგენდა პრიორიტეტს. ხშირად ასეთი იარაღების (განსაკუთრებულად ახალ მოდელებში) კონსტრუქცია შედგება ბევრი დეტალისგან. აქიდან გამომდინარე ხშირი დაშლა ასეთი იარაღების მაინცდამაინც არ არის რეკომენდირებული. ასევე ხშირად საჭიროა სპეციალური ინსტრუმენტების გამოყენება, ხრახნების მოხსნა, რაც დამეთანხმებით იშვიათად არის საჭირო ტიპიური ტაქტიკური, თავდაცვითი ან თუნდაც სანადირო იარაღის შემთხვევაში. ხშირად მცირეკალიბრიანი იარაღი მზადდება, მოდით ასე ვთქვათ იაფი მასალების გამოყენებით, პირველ რიგში პლასტმასების და მსუბუქი შენადნობების გამოყენებით, ყველგან სადაც ეს შესაძლებელია.  იშვიათად ხდება დეტალების წრთობა, რაც ასევე ზრდის მათი დაზიანების რისკს.  ჩემი ჩანაწერები ადასტურებენ, რომ 90% ყველა დაბრკოლების, რომელიც განიცადეს ჩემმა იარაღებმა, მოდის სწორედაც, რომ მცირეკალიბრიან იარაღზე. მაგრამ მიუხედავად ყველაფრისა, .22 კალიბრის იარაღი შეიძლება იყო საიმედო. მე ერთხელ ნახევრად-ავტომატური კარაბინის Mossberg 702-ის ტესტირებისას, წმენდის გარეშე ვისროლე 2000 ვაზნა დაახლოებით 2-3 თვის განმავლობაში და იარაღს არ გაუჭედია, შემდეგ ზედმეტი ფანატიზმის გარეშე გავწმინდე და  ვისროლე კიდე 2000, პრაქტიკულად ყოველგვარი დაბრკოლების გარეშე. 4000-ზე მეტ გასროლაზე მოხდა მხოლოდ 10 დაბრკოლება, აქედან თუ მეხსიერაბა არ მღალატობს 8 შემთხვევა მოდის ერთ კონკრეტულ მუხტზე, რომელიც ამ კარაბინს უბრალოდ არ მოეწონა.

არსებობს ასევე არასწორი მოსაზრება, რომ მცირეკალიბრიანი იარაღი საერთოდ არ საჭიროებს წმენდას. ასეთი გულუბყვილო დამოკიდებულება ნაწილობრივ აიხსნება იმით, რომ მცირეკალიბრიანი იარაღი მეტწილად გამოიყენება რეკრეაციული სროლისთვის, გასართობად, და ამიტომ თუ იარაღმა დაიწყო გაჭედვა, ამას მსროლელისთვის მძიმე შედეგი არ მოყვება. რა თქმა უნდა ესეც ვარიანტია, ისროლო სანამ იარაღი არ გაივსება ჭუჭყით და არ დაიწყებს გაჭედვას.  მხოლოდ ამის მერე გაწმინდოთ. ჩემი აზრით უმჯობესია უზრუნველყოთ, რომ იარაღი ისროდეს ყოველთვის და რომ პროცესში ის არ გააფუჭოთ. როგორ, ამას ამ სტატიაში მოგიყვებით.

უმეტესობა მსროლელების, იცის წესის შესახებ, რომლის მიხედვითაც იარაღი უნდა გაიწმინდოს ყოველი სროლის შემდეგ. ეს კარგი წესია, მაგრამ არის გამონაკლისები. თუ იარაღს იყენებთ ხშირად, მაგალითად ნადირობის სეზონის დროს, ყოველი ნადირობის მერე იარაღის დაშლა და წმენდა ალბათ იქნება ზედმეტი. მცირეკალიბრიანი იარაღის შემთხვევაში აქაც გარკვეული ნიუანსებია.  თუ თქვენ იყენებთ მაგალითად საბჭოთა მცირეკალიბრიან შაშხანა ТОЗ-8-ს, მისი ხშირი წმენდა არ იქნება პრობლემა, იმიტომ რომ იარაღი ძალზედ მარტივია.  თუ თქვენ ისვრით გერმანული GSG-522-დან, დამიჯერეთ ამ იარაღის წმენდა მალე მოგბეზერდებათ, იმიტომ რომ მისი დაშლა საკმაოდ რთულია.  ასე, რომ  პირველი რჩევა იქნება შემდეგი:  არ არის აუცილებელი ყოველი სროლის შემდეგ იარაღის დაშლა და გაწმენდა. მცირეკალიბრიანი ვაზნა კოროზიული არ არის, რაც ნიშნავს რომ სროლის შემეგ კოროზიული მარილებისგან წმენდა აუცილებლობას არ წარმოადგენს.  .22 კალიბრის ლულები ასევე არ არის დაცული ქრომით და უნდა ვივარაუდოთ, რომ ისეთი ხისტი ზედაპირი არ აქვთ როგორც ცენტრალური აალების ვაზნებზე გათვლილ იარაღში, შესაბამისად ხშირი/ზედმეტი წმენდით დაზიანების ალბათობაც მაღალია. არსებობს ასეთი ხშირად გამეორებული თქმულება, რომ გაცილებით მეტი ლულა ფუჭდება არასწორი წმენდით ვიდრე ბევრი სროლით. გარდა ამისა, თუ დასაშლელად საჭიროა ხრახნების დაშვება და მოჭერა, ადრე თუ გვიან ეს ხრახნები დაზიანდება. ხსენებულ GSG-522-ზე, მხოლოდ იმისთვის, რომ დაიწყოთ იარაღის დაშლა უნდა მოხსნათ ორი ხრახნი, რომელიც რბილი მეტალისგან არის დამზადებული და მე არ მინახია არც ერთი მეორადი ასეთი იარაღი, რომელსაც ქონოდა საღი, დაზიანებების გარეშე ხრახნები.

P1010365

ავტორის კუთვნილი Browning Buckmark Target ავტორის მიერ დაყენებული B-square-ის უივერის სამაგრით და Gamo-ს კოლიმატორით. იმისთვის რომ ეს პისტოლეტი დაიშალოს საჭიროა ორი ზევიდან განლაგებული ხრახნის დაშვება, ლულა იარაღზე დამატებით არის დაფიქირებული კიდევ ერთი ხრახნით. არ უნდა იყო პროფესორი, რომ მიხვდე, ამ ხრახნების ხშირი მოხსნა-დაყენება ადრე თუ გვიან გააფუჭებს ან ხრახნებს ან იარაღს. ამიტომ ბუნებრივია წმენდის ციკლები უნდა იყოს დაყვანილი აუცილებელ მინიმუმამდე. ეს პისტოლეტი არის მთლიანად ფოლადის, ხარისხიანად დამზადებული, ამიტომ არის მძიმე და ძვირადღირებული. 

522breach

არის წმენდის თვალსაზრისით კიდე უფრო „რადიკალური“ მაგალითები, მაგალითად გერმანული GSG-522 ტიპის კარაბინები, რომელთა საკეტის მოდული „შეკრულია’ 11 ხრახნით. მისი დაშლა საერთოდ არ არის რეკომენდირებული მწარმოებლის მიერ.

DSC00993

კიდევ ერთი მაგალითი, რომ თანამედროვე იარაღების დიდი ნაწილი არ არის გათვლილი ხშირ წმენდაზე არის Walther G22. სურათზე ის თითქოს დაშლილია გასაწმენდად, მაგრამ რესივერი, საკეტი და დამრტყმელ სასხლეტი მექანიზმის კვლავ არის დახურული და საჭიროა დამატებით მისი დაშლა. ასეთი იარაღის სრულად გაწმენდას ყოველი სროლის შემდეგ, შეძლებენ მხოლოდ  ნამდვილი ფანატიკოსები, მაგრამ პროცესში აუცილებლად დაკარგავენ საკეტის შემაკავებლის ან მჭიდის მცველის ზამბარებს ან რამე სხვა პატარ დეტალს, რომელიც ამ იარაღს უხვად აქვს. 

რაც შეეხება კონსტრუქციულ სირთულეს, ყველაზე მაგრად გამაკვირვა ამერიკული Savage 64-ის კონსტრუქციამ (იარაღი კანადაში იწარმოება). ამ იარაღიდან საკეტს საერთოდ ვერ მოხსნიდი ლულის რესივერიდან მოხსნის გარეშე. ლულა კიდე  ფიქსირდებოდა მასიური ხრახნით. „სერიოზულ“ იარაღში საკეტის მოხსნა მისი წმენდის მიზნით არის ჩვეულებრივი რამ, მაგრამ წარმოუდგენელია, რომ ამისთვის საჭირო იყოს ლულის და სალულე კოლოფის განცალკევება. მცირეკალიბრიან იარაღებში ასეთი უცნაური გადაწყვეტილებები არ არის იშვიათი, რისი მიზეზიც არის მწარმოებლის სურვილი შეამციროს იარაღის თვითღირებულება. მაგალითად აშშ-ში თანამედროვე „პლინკერების“ (მცირეკალიბრიანი იარაღი შექმნილი გასართობი სროლისთვის) იშვიათად ცდება 200 დოლარს. ნორმად ითვლება მსუბუქი შენადნობების და პლასტმასების მასიური გამოყენება. ეს არ არის კარგი იარაღის რესურსის თვალსაზრისით, სამაგიეროდ ასეთი იარაღი არის ხელმისაწვდომი პრაქტიკულად ყველასთვის.  საქართველოში რატომღაც 150 დოლარიანი იარაღიც 800-1000 ლარში იყიდება…..

jw22boltdis

ნახევრად-ავტომატები, როგორც წესი საკმაოდ ძნელად იშლება, არ აქვს მნიშვნელობა ეს კარაბინია თუ პისტოლეტი, ძველი თუ ახალი გამოშვება. იარაღები მექანიკური გადატენვით პირიქით. მაგრამ არის გამონაკლისებიც, როგორც ეს Norinco Jw-21, ბერკეტიანი საკეტით. იარაღის დასაშლელად საჭიროა ხრახნის მოხსნა. ხრახნიც და რესივერიც დამზადებულია რბილი მეტალისგან, ხრახნეის დაზიანება ადვილია, ზედმეტი გადაჭერა იწვევს რესვიერის დეფორმაციას იმ დონემდე, რომ საკეტი შიგნით იჭედება რესივერის კედლებში. 

მცირეკალიბრიან პისტოლეტებს რაც შეეხება აქ ორი უკიდურესობა გვაქვს. ტრადიციული კონსტრუქციის “რკინის” პისტოლეტები, რომლებიც ისევ და ისევ რთულად იშლებიან (Ruger .22, Browning Backmark, МЦМ) და ხანდახან საკმაოდ ძვირიც ღირს ან თანამედროვე “ტაქტიკური” პისტოლეტები (Walther P22, SIG Mosquito, GSG 1911), რომლებიც გვანან საბრძოლო იარაღს, ასევე ადვილად იშლებიან, მაგრამ დამზადებულები არიან ყველაზე იაფი მასალებისგან და დამზადების ხარისხიც ხშირად არის დაბალი.

DSC06133

ავტორის კუთვნილი SIG Mosquito Sport, რამდენადაც კარგად გამოიყურებოდა იმედენად ცუდათ იყო შესრულებული და თანაც არასაიმედო. მასალების ხარსხზე და შესრულებაზე მეტყველებს ის, რომ დაგრძელებული ცხვირი, ფიქსირდებოდა ხრახნით პირდაპირ ლულაზე (!!!), პატარა გადაჭერა და ლულის არხი შიგნიდან ამოიბურცა იმ ადგილში სადაც ხრახნი გარედან აწვებოდა ლულის კედელს. არა მე არ მეშლება არაფერი, იმიტომ რომ დიაგნოზი დამიდასტურა იარაღების ოსტატმა, რომლის კომპეტენციაში მე ეჭვი არ მეპარება. 

DSC00289

თუ გსურთ მოკლელულიანი მცირეკალიბრიანი იარაღი, რევოლვერი ბევრ უპირატესობას გთავაზობთ. ის ინელებს ყველა ვაზნას. საჭიროებს მინიმალურ მოვლას. უბრალოდ ერთ ხარისხიან მცირეკალიბრიანი  რევოლვერის მოდელზე მოდის 5 უხარისხო, იაფი და ხანდახან სახიფათო მოდელი. მაგალითად ეს Arminius HW-22, გარდა იმისა, რომ ორი-სამი დოლურას მშრალად გატრიალებით (სასხლეტზე დაჭერა ვაზნების გარეშე) სავაზნეები დეფორმირდებოდა დამრტყმელისგან, მას ერთმაგ რეჟიმში ქონდა იმდენად მსუბუქი სასხლეტი, რომ საკმარისი იყო ოდნავ მასზე შეხება და ეგრევე ხდებოდა გასროლა. 

ყველაფერი ეს მოგიყევით, იმიტომ, რომ დაგიდასტუროთ, რომ მცირეკალიბრიან იარაღში  ხშირი ხელების ფათური შეიძლება დამთავრდეს დეტალების დაკარგვით ან იარაღების ნაადრევი მწყობრიდან გამოსვლით. გამოსავალი რა თქმა უნდა არის, როგორც უკვე აღვნიშნე,  მოვლა-მომსახურების რეგლამენტის ცვლილება. წმენდა რაღაც რაოდენობა ვაზნების გასროლის შემდეგ ან თუ იარაღის გამოყენება ხდება რეგულარულად, დროის გარკვეულ პერიოდებში. თავად შეამჩნევთ როდის ეწყება იარაღს პრობლემები და ამის მხიდვით დაადგენთ, როდის უნდა გაწმინდოთ. ზოგი იარაღი როგორც ხსენებული  Mossberg 702 არ არის პრეტენზიული, ზოგი პირიქით, მაგრამ ჩემი დაკვირვებით ნებისმიერი იარაღი წმენდის გარეშე გაისვრის 400-500 ვაზნას ყოველგვარი პრობლემის გარეშე. უმეტესობა გაისვრის ბევრად მეტს. ბუნებრივია თუ ერთხელ გამოიყენეთ იარაღი და მეტს აღარ აპირებთ არ იქნება ურიგო გაწმინდოთ ის თუნდაც ერთი სროლის შემდეგ, მაგრამ თუ ისვრით რეგულარულად წმინდეთ რაღაც რაოდენობა ვაზნების ან რაღაც დროის პერიოდის გავლის შემდეგ. იმისთვის რომ ხრახნების, შტიფტების დაზიანება არ მოხდეს, ყოველთვის გამოიყენეთ შესაბამისი ინსტრუმენტები, იმიტომ რომ ხრახნების დაზიანება საკმაოდ ადვილია. იარაღის მწარმოებლები იყენებენ სპეციალური ზომების ხრახნების და დაზიანების შემთხვევაში მოგიწევთ მისი საზღვარგარეთიდან შეკვეთა. ასე, რომ თუ იარაღის დასაშლელად საჭიროა ინსტრუმენტები გამოიყენეთ ისეთი ინსტრუმენტები, რომელბიც ზუსტად ერგება ხრახნებს, შტიფტებს და სხვა დეტალებს.

შესაძლებელია იარაღის გაწმენდა საერთოდ მისი დაშლის გარეშეც. გახსენით საკეტი, დააფიქსირეთ ის ღია მდგომარეობაში. გამოიყენეთ დახრილი მცირე ზომის ჯაგრისები რომ გაწმინდოთ საკეტის სარკე და განსაკუთრებულად ადგილი ექსტრაქტორის კბილის ქვეშ და მის ირგვლივ. ასევე გაწმინდეთ ის ადგილი რესივერში სადაც არის დამაგრებული ლულა და სადაც საკეტი ეჯახება ლულას/სავაზნეს. ხანდახან მიწოდებისას ხდება ტყვიის აპარსვა და ნარჩენები სწორედ მანდ გროვდება. ეს წმენდა როგოც წესი საკმარისია რომ იარაღმა იმუშაოს ძალიან დიდი ხანი ყოველგვარი დაშლის გარეშე.

cl22

ადგილები რომლებსაც უნდა მიაქციოთ “ღია საკეტით წმენდისას”. ექსტრაქტორი – უნდა მოძრაობდეს თავისუფლად და არ უნდა იყოს მის ქვეშ დაგროვილი ჭუჭყი, სარკე საკეტის უნდა იყოს სუფთა, სავაზნის ირგვლივ არ უნდა იყოს დაგროვებული ჭუჭყი და ტყვიის აპარსული ნაწილაკები, დამრტყმელის წვერი არ უნდა იყოს დეფორმირებული.

ხშირად მესმის ასეთი კითხვები, რა ზეთს ვხმარობ, რომელია უკეთესი, უარესი.  მე წლებია ვხმარობ Safariland-ის BreakFree LP-ს და როდესაც ის დამთავრდება, ვიყიდი, რომელიმე სხვა პოპულარული ბრენდის პროდუქტს და არ ვიფიქრებ არჩევანზე ზედმეტად დიდხანს.  მცირეკალიბრიან იარაღში გამოიყენეთ თხელი ზეთი და მხოლოდ მოძრავი ნაწილების დასაზეთად. ზედმეტად ბლანტი ზეთი და პრინციპში ნებისმიერი საფოხი იკრავს ჭუჭყს, ამიტომ თავი შეიკავეთ ზეთის ზედმეტად “ლიბერალურად” გამოყენებისგან. მე მაგალითად ამიტომ არასდროს არ ვიყენებ ზეთებს სპრეი ქილებში. ამის ნაცვლად გამოდგება პატარა ფუნჯი, რომლითაც ხდება მოძრავ ნაწილებზე ზეთის დამცავი ფირის დატანა.

რაც შეეხება მცირეკალიბრიანი იარაღის ლულის მოვლას, აქაც იგივე პრინციპი გამოიყენეთ, წმინდეთ მაშინ როდესაც არის ამის უკიდურესი საჭიროება.  ლითონის ჯაგრისები და აგრესიული ქიმია გამოიყენეთ მაშინ როდესაც ვიზუალურად ატყობთ, რომ ლულა გაბიდნულია ტყვიის ნადებით და ან მოხდა სიზუსტის მკვეთრი დეგრადაცია. მე ერთხელ ვიყიდე Rossi-ს მცირეკალიბრიანი რევოლვერი, საღამოს (შუქი საჭიროა რომ დაინახოთ ყველა დეტალი), თანაც დეტალური ინსპექტირების გარეშე. სახლში მიტანის შემდეგ აღმოვაჩინე რომ ლულა გაბიდნული იყო ტყვიით ისე, რომ თავდაპირველად მეგონა, რომ ლულის არხი ბოლომდე შეჭმულია კოროზიით. სპილენძის ჯაგრისის რამდენიმე გატარება და ლულა იყო როგორც ახალი. მცირეკალიბრიანი იარაღის ლულების რესურსი არის ძალიან, ძალიან დიდი. 60-50 წლის “ტოზები” აბსოლუტურად საღი და პრიალა ლულებით ამის საუკეთესო დასტურია. ლითონის ჯაგრისების გამოყენებისას მე ასევე ვიცავ ერთ წესს, არასდროს არ ვატარება ლულაში ჯაგრისს ლულის ბოლოდან, მხოლოდ სავაზნის მხრიდან და გავმეორდები მხოლოდ თუ ამის უკიდურესი საჭიროება არსებობს. სხვა შემთხვევებში, მშრალი ჩვრის გატარება რომ ლულის არხიდან მოაცილოთ დენთის წვის პროდუქტები და ტყვიის ნაწილაკები არის სავსებით საკმარისი. ლულების მწარმოებელ Lilja-ს საიტზე რეკომენდირებულია .22lr კალიბრის საასპარეზო ლულის წმენდა ლითონის ჯაგრისით ერთხელ, 200-300 გასროლის შემდეგ, მაგრამ ცხადია აქ საუბარია ტოპ კლასის საასპარეზო ლულაზე, რომელიც დიდი ალბათობით დამზადებულია მაღალი ხარისხის ფოლადისგან.  პლინკერზე ნორმალური ლულის არხით რომელიც არ იკეთებს დიდ ნადებს ეს მაჩვენებელი თამამად შეგიძლიათ გაზარდოთ 800-1000 ვაზნამდე, მაგრამ რაც უფრო მეტი მით უკეთესი. პლინკერზე 300 გასროლის მერე ლული ლითონის ჯაგრისით გამოხეხვა გარანტირებულად შეამცირებს ლულის რესურსს. ლულის წმენდისას ყურადღება მიაქციეთ ადგილს სადაც მთავრდება სავაზნე და იწყება ხრახნები, სწორედ მანდ ხდება ტყვიის ნადების აკუმულირება, რაც განპირობებულია ტყვიის კონსტრუქციით.

ყოველთვის გამოიყენეთ კარგი ხარისხის ნაკრები შექმნილი სპეციალურად მცირეკალიბრიანი იარაღისთვის. შომპოლი უნდა იყოს ერთიანი (არა დასაშლელი) რბილი მეტალის ან იდეალურ შემთხვევაში დამცავი პლასტმასის ან რეზინის გადაკვრით. მცირეკალიბრიანი იარაღის ლულების გასაწმენდად მე ვიყენებ მეორად ჯაგრისებს, რომლებიც მანამდე გამოვიყენე .223 კალიბრის იარაღის ლულის გასაწმენდად. ასეთი ჯაგრისი დარბილებულია მაგრამ მაინც კარგად აცილებს რბილ ტყვიას და ამით მე დამატებით ვიცავ ლულას ზედმეტი წმენდით განპირობებული  “სტრესისგან”. ახალი ნაკრების შეძენისას იყიდეთ ნაკრები გათვლილი ზუსტად  .22lr-ზე და არა რამე სხვა .22 კალიბრზე. ამას აქვს მნიშვნელობა. თუ გიწევთ შომპოლის გატარება ლულის ბოლოდან, გამოიუენეთ სპეციალური დამცავი (muzzle protector), რომ არ მოხდეს ლულის გამოსასვლელის დაზიანება.

სხვადასხვა “მაღალტექნოლოგიური” საწმენდი სითხეების გამოყენების ზედმეტობას მცირეკალიბრიან იარაღში, ასევე ადასტურებს ერთი პატარა ინციდენტი, როდესაც ასეთმა გამხსნელმა, “გახსნა” საღებავი, რომლითაც იყო შეღებილი ჩემი კარაბინი.  პლინკერები არ იფარება ზე-გამძლე დაფარვებით. მათი უმეტესობა მარტივად იღებება საღებავით, რომელსაც გამხსნელი ადვილად აზიანებს.

7141CNXF0JL._SY355_

ერთი შეხედვით კარგ ვარიანტს მცირეკალიბრიანი გრძელლულიანი იარაღის მოსავლელად წარმოადგენს ე.წ. „ბოარ სნეიკი“ მაგრამ მე ის არასდროს არ გამომიყენებია და ამიტომ ვერაფერს ვერ ვიტყვი.

მჭიდი დიდ როლს თამაშობს იარაღის საიმედო ფუნქციონირების უზრუნველყოფაში განსაკუთრებულად ნახევრად-ავტომატურ იარაღში. მცირეკალიბრიანი იარაღების მჭიდების მოსმახურება არაფრით არ განსხვავდება ნებისმიერი სხვა იარაღების მჭიდების მოვლა-მომსახურებისგან. მჭიდი არ იზეთება, ის უბრალოდ უნდა იყოს სუფთა. ხშირად, განსაკუთრებულად ახალ იარაღებზე მჭიდის დაშლა შეუძლებელია, რაც ოდნავ ართულებს მის მოვლას. იმისთვის რომ ჭუჭყის და წვის პროდუქტების დაგროვება შიგნით არ მოხდეს უბრალდო რენჯზე ყოველი გასვლის შემდეგ გაწმინდეთ ის მშრალი ტილოთი, რაც უნდა იყოს საკმარისი.

ადრე მე მეგონა, რომ კარგი იდეა იყო სროლის წინ ვაზნების გაწმენდა. თანაც ადრე უფრო ხშირად გვხვდებოდა საბჭოთა კავშირში წარმოებული ვაზნები, უხვად დაფარული პარაფინის და “პუშსალოს” ნარევით. გარკვეული დროის შემდგ ეს ნივთიერება ხმება და იქერცლება, რაც აბინძურებს იარაღს. თანამედროვე წარმოების ვაზნებზე ასეთი რამ უკვე იშვიათია მაგრამ ვაზნები  მაინც დაფარულია, დამცავი საფოხით. მაგრამ მის მოცილებას აზრი არ აქვს. პირიქით ამან შეიძლება შექმანს პროლემები. საფოხი უზურნველყოფს ხახუნის შემცირებას ლულის არხის გავლისას რაც ლოგიკურია, ამცირებს სპილენძის ნადებს ლულაში. სხვადსხვა მწარმოებელი იყენებს სხვადასხვა რეცეპტებს, მაგალითად რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია ბრიტანული Eley თავისი მაღალი კლასის საასპარეზო ამუნიციაში Tenex იყენებს ფუთკრის სანთლის და გრაფიტის ნაზავს. ის ძვირია მაგრამ ვაზნაც გამოიყენება პროფესიონალურ შეჯიბრებებში და ამიტომაც მათ უღირთ მისი გამოყენება. ამერიკულმა CCI-მ რადიკალურად გადაწყვიტა ნადების წარმოქმნის პრობლემა და გამოუშვა ვაზნები, სადაც ტყვია დაფარულია პოლიმერის გარსით. გაყიდვაში ეს ვაზნა მოხდა 2017 წელს და როგორც ჩანს სხვა მწარმოებლები არ ჩქარობენ იგივე გზით წასვლას. გარდა ამისა საფოხის გამოყენება აუცილებელია იმისთვის რომ დენთის მუხტი დაცული იყოს ნესტის ზემოქმედებისგან. მცირეკალიბრიანი ვაზნის რბილი ტყვია თავისუფლად ზის თხელ მასრაში და „გერმეტიკი“ არ გამოიყენება, შესაბამისად ნესტისგან დაცვა ხდება სხვა მეთოდებით.  უნდა ითქვას, რომ პარაფინით დაფარვა რეალურად მუშაობდა იმიტომ, რომ ერთხელ ჩვენ ვისროლეთ 300-მდე 70-ან წლებში გამოშვებული ვაზნა და პრინციპში რაიმე სერიოზული პრობლემა არ ყოფილა. მაგრამ იარაღი სულ ამოივსო წებოვანი მასით. რა თქმა უნდა შენახვის პირობებზე ბევრი არის დამოკიდებული და თუ პირობები დაცული არ იყო, ვერანაირი პარაფინი საქმეს  ვერ უშველის და თქვენ მიიღებთ „მკვდარ“ ვაზნებს. მე მინახია ახალი წარმოების ვაზნების ლოტებიც, ნაყიდი მაღაზიაში, რომლებიც ვერ ისროდნენ ზუსტად, გასროლიდან გასროლამდე ხმა და უკუცემა საგრძნობლად იცვლებოდა რაც მეტყველებდა, იმაზე  რომ ვაზნები დაინესტა ტრანსპორტირებისას ან აქ შენახვისას და აალება და  დენთის წვა იყო არასტაბილური. ამიტომ ხელიდან .22 კალიბრის წრიული აალების ვაზნების ყიდვა სარისკოა, ხოლო თუ მიაგენით მაღაზიაში კარგ ვაზნებს, იყიდეთ ეს ვაზნები ბევრი და მოიმარაგეთ. თუ ჩემს მიერ ნაყიდ იარაღს წინა პატრონმა მოაყოლა ვაზნები, მაგ ვაზნებს ვიყენებ პირველ რიგში. შეძენილ ვაზნებს მე ვინახავ პლასტმასის კონტეინერში, რომლებიც კაპიკები ღირს. შეიძლება დავუდო სილიკონის პაკეტებიც, რომლებიც ჰაერიდან იწოვენ ნესტს.

22-LR-909

ვაზნები მრგვალთავიანი ტყვიით, როგორც წესი ყველაზე საიმედოთ მუშაობენ, როგორც ახალ ასევე ძველი გამოშვების იარაღებში. ძველი გამოშვების იარაღებში არ უნდა გამოიყენოთ ზედმეტად ცხელი მუხტები და ასევე დიდი ალბათობით ვაზნები არასტანდარტული ფორმის ტყვიით, მიწოდებისას წარმოქმნიან პრობლემებს. რკინის მასრა, როგორც ჩანს დაბალი წნევების გამო არ ქმნის არანაირ პრობლემებს და არ იწვევს ექსტრაქტორის კბილის ცვეთას ან რამე სხვა ექსტრაქციასთან დაკავშირებულ პრობლემას. მასრაზე საფოხის არსებობა იდეაში ხელს უწყობს რბილ ექსტრაქციას, მაგრამ ისევ და უსევ დაბალი წნევების გამო რაიმე სერიოზულ ეფექტზე საუბარი ალბათ ზედმეტია. 

ვაზნებზე საუბარი, რომ გავაგრძელოთ,  ვაზნები .22lr კალიბრის იარაღისთვის განსხვავდება წონით, საწყისი სიჩქარით ტყვიის ფორმით, მასრის მასალით. ტყვიის ტიპი, წონები და მასრის მასალა სტატიის შინაარსიდან გამომდინარე ინტერესს არ წარმოადგენს მაგრამ საწყისი სიჩქარე პირიქით და აგიხსნით რატომ. არსებობს ოთხი ტიპის .22lr კალიბრის ვაზნა, ე.წ. „საბსონიკი“ სიჩქარით 320 მ/წ-მდე, სტანდარტული სიჩქარიანი (standard velocity) – 330-340მ/წ-ში, მაღალ სიჩქარიანი (High Velocity)- 400 მ/წ-მდე, და გიპერ-სწრაფი (Hyper Velocity) – 400 მ/წ-ზე ზევით საწყისი სიჩქარით. ძველი გამოშვების იარაღში, განსაკუთრებულად იარაღებში, რომლებიც იყენებენ საკეტის გარსაცმებს მსუბუქი შენადნობებისგან უნდა გამოიყენოთ მხოლოდ „საბსონიკები“ ან ვაზნები სტანდარტული საწყისი სიჩქარით, იმიტომ რომ მაშინ ზე-სწრაფი ვაზნები არ არსებობდა და იარაღი შეიძლება არც იყოს გათვლილი გაზრდილ წნევებზე. თანამედროვე იარაღში გამოიყენება ნებისმიერი ტიპის .22lr კალიბრის ვაზნა (თუ ინსტრუქციაში სხვა რამ არ არის მითითებული). ჩემი დაკვირვებით, ძალიან იშვიათად ზე-სწრაფი ვაზნები აჩვენებენ კარგ სიზუსტეს. ამიტომ მიზანში ან გასართობი სროლისთვის გამოდგება „საბსონიკები“ ან სტანდარტული ვაზნები, რომლებიც თან უფრო იაფიც ღირს.  არსებობს მოსაზრება რომ ზე-სწრაფი ვაზნების ტყვიები, იმის გამო რომ დაფარულია სპილენძის შემცველი დაფარვით (დიდი სიჩქარის გამო ხრახნებიდან მოწყვეტის გამორიცხვისთვის) მათი გამოყენება ძველ იარაღში კონკრეტულად საბჭოთა წარმოების “ტოზებში” იწვევს ლულის ნაადრევ ცვეთას. რამდენად ეს მოსაზრება შეესაბამება სიმართლეს ჩემთვის უცნობია, რაიმე ამის დადასტურება მე ვერ მოვიპოვე. მაგრამ მე გამიგია და მინახია ძველი იარაღები დაზიანებული საკეტებით და რესივერებით თანამედროვე “ცხელი” ვაზნების გამოყენების გამო. მე არ მიყვარს ეს სწრაფი და ზესწრაფი ვაზნები. გასროლის ხმა მეტია, სიზუსტე, როგორც წესი ნაკლები, დატვირთვა იარაღზე მეტი, ეს ვაზნები უფრო ძვირიც ღირს. მათ გამოყენებას აქვს აზრი თუ იარაღი გამოიყენება ნადირობისას რამე შედარებით მსხვილ ნადირზე, ახლო მანძილებზე ან შეიძლება მოგიწიოთ იარაღის თავდაცვისთვის გამოყენება. მაშინ ცხადია რაც უფრო ცხელი მუხტია ალბათ მით უკეთესიც არის.

20140419_173115

Walther P22 არის თანამედროვე პისტოლეტი, მაგრამ საკეტი აქვს მსუბუქი შენადნობისგან. მიუხედავად იმისა, რომ რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, რაიმე შეზღუდვა ვაზნის ტიპზე ამ პისტოლეტს არ გააჩნია, მე მაინც მოვერიდებოდი გიპერ-სწრაფი ვაზნების გამოყენებას. ზოგ ახალ პისტოლეტს მოყვება რამდენიმე დამაბრუნებელი ზამბარა, რომლებიც გამოიყენება სხვადასხვა სიჩქარიანი ვაზნების გამოყენებისას, რაც პრინციპში ადასტურებს ჩემ მოსაზრებას.

არის კიდე ვაზნები, რომლებიც მაგალითად გათვლილია სპეციალურად შაშხანაზე ან პირიქით პისტოლეტზე, რაც როგორც წესი წერია ვაზნების კოლოფზე. ორივე ვაზნის გამოყენება შეიძლება ორივე ტიპის იარაღში. სხვაობა არის დენთში, რომელიც შეიძლება იყოს გათვლილი სწრაფ წვაზე ოპტიმალური მაჩვენებლების მისაღწევად მოკლე პისტოლეტის ლულაში და პირიქით ნელ წვაზე, გრძელ ლულაში. პისტოლეტში მუხტის გამოყენება რომელიც გათვლილია შაშხანაზე მაქსიმუმ გამოიწვევს უბრალოდ ზედმეტ დაბინძურებას არდამწვარი დენთის ნაწილაკებით და შეიძლება არასტაბილურ სიზუსტეს.

უმეტესობა თანამედროვე და ბევრი ძველი გამოშვების მცირეკალიბრიანი იარაღი იყენებს რესივერებს მსუბუქი შენადნობისგან. ნაწილი ამ იარაღების იყენებს დამატებით პლასტმასის ბუფერებს. ასეთი ბუფერები შემხვდა Mossberg 702-ში, Marlin 795-ში, ასევე პისტოლეტებში, მაგალითად უკვე ხსენებულ Browning Buckmark-ში. ბუფერი იცავს რესივერს  ფოლადის საკეტის დარტყმისგან. ბუფერი არის დეტალი შეზღუდული რესურსით. ამას მე მივხვდი, როდესაც ერთ დღეს, ჩემი Marlin 795-დან გადმოიყარა ბუფერის ნატეხები. დრომ, ზეთმა და ექსპლუატაციამ დაარბილა და დაშალა ეს ნაწილი. იარაღი გაისვრის ბუფერის გარეშეც, მაგრამ დარტყმა მოვა ან რესივერზე ან რამე სხვა დეტალზე, რომელიც ასევე ადრე თუ გვიან დანებდება. ასე, რომ  მეორადი იარაღის შეძენისას გაარკვიეთ უნდა იყოს და არის თუ არა შიგნით ბუფერი და რა მდგომარეობაშია ის.

კიდევ ერთი ძალიან მნიშვნელოვანი რამ რაც უნდა გაითვალისწინოთ ასევე გამომდინარეობს წრიული აალების ვაზნის კონსტრუქციიდან. თუ ცენტრალური აალების ვაზნის ამაალებელი განლაგებულია მასრის ცენტრში, წრიული აალების ვაზნის შემთხვევაში დამრტყმელი ურტყავს ვაზნას რკალში. თუ ვაზნა არ დევს სავაზნეში, დარტყმა მოდის სავაზნის კედელზე. იმაზე რომ ძალიან ბევრ იარაღში ლულები და სავაზნეები დამზადებულია შედარებით რბილი მეტალისგან, მეტყეველბს ისიც, რომ საკმაოდ ხშირად მინახავს მეორად მცირეკალიბრიან იარაღში დამრტყმელისგან დაზიანებული სავაზნეები. მაგალითად გერმანული წარმოების Arminius-ის მცირეკალიბრიან რევოლვერზე საკმარისი იყო რამდენიმე დაჭერა სასხლეტზე ცარიელი დოლურათი, რომ მომხდარიყო სავაზნეების ისეთი დეფორმაცია რომელიც შეუძლებელს ხდიდა ვაზნების ექსტრაქციას და საჭირო ხდებოდა დეფორმაციის გასწორება მრგვალი ქლიბით. იმისთვის, რომ გამორიცხოთ ასეთი დაზიანება, მინიმუმამდე უნდა დაიყვანოთ მშრალად სროლა ან გამოიყენოთ ვაზნის იმიტატორები ან თუნდაც უკვე გასროლილი მასრები თუ სხვა არაფერი ხელთ არ გაქვთ. ისიც გაითვალისწინეთ რომ საბრძოლო ზამბარები იარაღებში, როგორც წესი ძალიან ძლიერია და მათი შეყენებულ მდგომარეობაში გაჩერება არ გამოწივევს მათ დასუსტებას ამიტომ არ არის აუცილებელი ჩახმახის/დამრტყმელის დაშვება.  ზოგ იარაღზე შესაძლებელია ჩახმახის/დამრტყმელის დაშვება ისე რომ დამრტყმელმა არ დაარტყას სავაზნის რკალს. უმეტესობა შაშხანაზე გრძივად მოძრავი სკაეტით, დაჭერილ სასხლეტზე საკეტის დახურვას მოყვება დამრტყმელის უსაფრთხო და ავტომატური დაშვება. გაეცანით იარაღის ინსტრუქცია, სადაც კონკრეტული პროცედურა შეიძლება იყოს აღწერილი. ჩახმახიანი პისტოლეტების გამოყენებისას გამოიყენეთ სქელი რეზინის/საშლელის

rwrwer

ტიპიური დაზიანება მიყენებული დამრტყმელით

მცირეკალიბრიან იარაღში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული მტყუნება არის ვაზნის არგავარდნა. ამის მიზეზი შეიძლება იყოს როგორც ვაზნის თანდაყოლილი ნაკლი (ამაალებელი ნივთიერება ჩაწეპებულია მასრის რკალში და ცუდათ უძლებს ნესტს და ვიბრაციას) ასევე ჭუჭყის დაგროვება საკეტსა და სავაზნეს შორის (უფრო ნახევრად ავტომატურ კარაბინებში) რაც არ აძლევს საკეტს ბოლომდე წინ მისვლის საშუალებას და შესაბამისად არ აძლევს დამრტყმელს საშუალებას კარგად “მიწვდეს” მასრას. შეიძლება დროთა განმავლობაში დამრტყმელის თავი დაბლაგვდეს და საჭირო გახდეს მისი წვერის დათხელება.

strikerim

მე მგონია, რომ არაფერი არ გამომრჩა, ყოველ შემთხვევაში მე ვერ ვიხსენებ რამეს რაც იქნებოდა ყურადღება მისაქცევი ან შემიქმნიდა მე პრობლემებს, რომლის შესახებაც მე მომინდებოდა მოყოლა. დავამატებ მხოლოდ, რომ მე ხანდახან მესმის როგორ ვიღაცა “ლანძღავს” .22lr-ს მისი არასაკმარისი სიმძლავრის გამო. ეს ვაზნა არ იქმნებოდა ოთხფეხა თუ ორფეხა მტაცებლების დასაგდებად. ის იქნებოდა, სხვა როლისთვის.  იაფი და ხელმისაწვდომი, ჩუმი და მსუბუქი ვაზნა-იარაღის კომბინაცია, კომბინცია ყველასთვის, მონადირისთვის მცირე ნადირზე სანადიროდ, სპორტსმენისთვის მიზანში სრლისითვის, მსროლელისთვის უნარების შესანარჩუნებლად და დასახვეწად, მამისთვის რომ ასწავლოს შვილს სროლა. ყველა ამ როლში ის ამდენი წლის მერე კვლავ იდეალური და საუკეთესოა.  ფენომენალური ვაზნა, რომელიც იმსახურებს პატივისცემას.

საველე ნაკრები იარაღისთვის

Sunday, May 15th, 2016

გთავაზობთ რამდენიმე იდეას, თუ როგორ შექმნათ საკუთარი იარაღის საველე/სალაშქრო საწმენდი და სარემონტო კომპლექტი. რა თქმა უნდა ვისაც ფული ბევრი აქვს შეუძლია იყიდოს ახალი საწმენდი კომპლექტი, ინსტრუმენტები და უბრალოდ ჩააგდოს ის ჩანთაში მაგრამ შესაძლებელია ასეთი ნაკრების მინინალური დანახარჯებით შექმნა. რატომ არის საჭირო დაფიქრდეთ ასეთ ნაკრების შექმნაზე? დამიჯერეთ არაფერი არ არის ისეთი ნერვების მომშლელი როგორც რენჯზე მწყობრიდან გამოსული იარაღი. გარდა ამისა შესაძლებელია იარაღი დაბინძურდეს, ჩავარდეს ტალახში ბოლოსდაბოლოს უნდა გქონდეთ შესაძლებლობა გაწმინდოთ იარაღი (აღნიშნული აქტუალურია იმათთვის ვინც იყენებს კოროზიულ ვაზნებს). ასეთი ნაკრების წყალობით მაგალითად ჩვენ ერთხელ შევაკეთეთ Vz58, რომელსაც გაეჭედა დამრტყმელ სასხლეტი მექანიზმი, ასევე დავაბრუნეთ მწყობრში AR-15, რომელსაც მოეშვა gas key. ვინც ბევრს ისვრის მოყვება უამრავ ასეთ შემთხვევას, ოპტიკის სამგრები იშვება, მასრები იჭედება სავაზნეში და ასე შემდეგ. ასე რომ სერიოზულ მსროლელს ასეთი საველე “აფთიაქი” უნდა ქონდეს აუცილებლად. როგორც უკვე ვთქვი არ არის საჭირო ბევრი ფულის ხარჯვა. ჩემი ნაკრები დევს მილ-ტეკის გადაკეთებულ 15 ლარიან ჩანთაში, მას უბრალოდ ღვვედი აქვს მოჭრილი, რომელიც ჩვენ არ გვჭირდება. არ არის საჭირო გორ-ტექსისგან შეკერილი “მაქსპედიშენის” ასდოლარიანი ჩანთა, გამოდგება ნებისმიერი ნეილონის ჩანთა, რომელიც უნდა ზურგჩანთაში ან მანქანაში ატაროთ. ყველა ინსტრუმენტი შენახულია დამატებით პოლიეთილენის პარკში რომელიც მოყვება ბევრ რამეს რასაც თქვენ ისედაც ყიდულობთ. ჩვენ გვაქვს: გადაჭრილი ძველი კბილის ჯაგრისი იარაღის გასაწმენდად, შავი იზოლენტა, ორი აბრაზიული ქაღალდის (შკურკის) ნაჭერი, პატარა სწორი ქლიბი, საბჭოთა AK-ს ნაკრები (ღირს კაპიკები) რომელიც პრაქტიკულდ საწმენდი “მულტიტულია” თავისი სახრახნისით და “პანჩით” (“ვიკოლოტკა”) კომპლექტში, შომპოლი რომელიც მე დამრჩა Vz61-ისგან თავისი ჯაგრისით. შომპოლი მოკლეა (შესაძლებელია ასაწყობის გამოყენება) და არის მყარი ფოლადისგან დამზადებული გამოდგენა გაჭედილი მასრის ამოსაგდებათ. პატარა სახრახნისი და ასევე ე.წ. “შესტიგრანნიკების” ნაკრები, მათ შორის ერთი რომელიც GSG-522-ს მოყვა პატარა სახრახნისით. ბერეტას ზეთი, რომელიც მოყვა ბერეტას პისტოლეტს, კარფურის ხელსახოცები, ბამბის პატჩები, “გერბერის” მულტიტული, ორი სათადარიგო cr123a ტიპის ელემენტი, რომელსაც მოიხმარს იარაღზე დაყენებული ფარანი (გამომდინარე იქიდან რა ელემენტებს ხმარობს თქვენი მოწყობილობების ის ელემენტები უნდა გქონდეთ), ბრეზენტის პატარა ჩანთა არის ვაზნების ხელშეუხებელი მარაგისთვის, 5-10 ცალი თქვენი იარაღისთვის. შეიძლება რენჯზე სულ ამოწუროთ ვაზნების მარაგი და ცარიელი იარაღით დარჩენა ტეხავს. დამატებით ჩანთაში მე მიდევს “ვიქტორინოქსი”, რომელიც ასევე პრაქტიკულად ინსტრუმენტების მინი-ნაკრებია. სხვადასხვა დროს ამ ნაკრებს მე შევმატებ ხოლმე სპეციალიზირებულ ინსტრუმენტებს ან სათადარიგო ნაწილებს გამომდინარე იქიდან თუ რა იარაღი მაქვს იმ დროს. ეს უკვე ითხოვს დანახარჯებს, მაგალითად როდესაც Ar-15 მქონდა ყოველთვის თან ვატარებდი DPMS-ის სათადარიგო დეტალების ნაკრებს, რომელიც 30 დოლარი ღირდა.  გარდა ამისა მანქანაში მიდევს ყოველთვის გრძელი რკინის შომპოლი, დამატებითი მულტიტული. დაუჯერეთ ჩემ რჩევას და თუ აქტიური მსროლელი ხართ შეადგინეთ ასეთი ნაკრები და ერთ დღეს მადლობას მეტყვით13198398_283307295344768_7559195856871970032_oდევს ყოველთვის გრძელი რკინის შომპოლი, დამატებითი მულტიტული. დაუჯერეთ ჩემ რჩევას და თუ აქტიური მსროლელი ხართ შეადგინეთ ასეთი ნაკრები და ერთ დღეს მადლობას მეტყვით

იარაღის წმენდის რამდენიმე პრაქტიკული ასპექტი

Tuesday, August 13th, 2013

მე პერიოდულად ვიღებ ხოლმე შეკითხვებს იარაღის წმენდასთან დაკავშირებით, რომელია ყველაზე საუკეთესო წმენდის მეთოდი, რომელისა საუკეთესო ხსნარი, რომელი ზეთი წმინდავს უკეთესად და ასე შემდეგ. ამ თემაზე, როორც წესი გაცხარებული დისკუსიები მიმდინრეობს ფორუმზე. მიზეზი დისკუსიების არის მარტივი, წმენდის ყველაზე იაფ, სწრაფ და ეფექტურ მეთოდს პირდაპირ უკავშირებენ საკუთარ გამოცდილებას იარაღთან და ბუნებრივია მათი წმენდის მეთოდის  ნებისმიერ კრიტიკას იღებენ საკუთარ თავზე და იწყება “ტიტანების” ვირტუალური შერკინება. ბუნებრივია, რომ სამოქალაქო იარაღის და მათი მოვლის საშუალებების ნაირსახეობებიდან გამომდინარე, იარსებებს უამრავი წმენდის მეთოდი, უამრავი.   ზოგი უკეთესი, ზოგი ნაკლებად უკეთესი, ზოგი უფრო სწრაფი ზოგი უფრო ნელი. პრობლემა არის ის რომ უმეტესობა იარაღის მფლობელს უბრალოდ შეიძლება არ ქონდეთ ტექნიკური საშუალებები რომ უბრალოდ დარწმუნდეს რომ მაგალითად მათი იარაღის ლულა არის ნამდვილად სუფთა ან თუნდაც უფრო სუფთა (ნაკლებად ბინძური) ვიდრე წმენდამდე. სხვადასხვა იარაღი სხვადასხვა ხარისხით ბინძურდება, მოითხოვს წმენდის განსხვავებულ რეგლამენტს და საწმენდ საშუალებებს. ამიტომაც (ეხლა რასაც წაიკითხავთ არის ამ სტატიის დედააზრი) საკუთარი იარაღის წმენდის რეგლამენტის შექმნა არის მთლიანად დამოკიდებული ამ იარაღის მომხმარებელზე/მფლობელზე და უნდა ითვალისწინებდეს იარაღის  კონსტრუქციის თავისებურებებს, კალიბრს, გამოყენების სიხშირეს, პირობებს რა პირობებშიც ხდება იარაღის ექსპლუატაცია.

აღნიშნული სტატია ეხება რამდენიმე პრაქტიკულ ასპექტს და წარმოადგენს ჩემ ხედვას და დაფუძნებულია ჩემ ცოდნაზე და გამოცდილებაზე ანუ რაც მუშაობს ჩემთვის შეიძლება არ მუშაობდეს სხვისთვის. ეს სტატია უბრალოდ მოგცემთ მეტ ინფორმაციას და საფიქრალს და ის ნამდვილად არ წარმოადგენს იარაღის წმენდის სახელმძღვანელოს.

პირველი და ჩემი აზრით უმთავრესი/უნივერსალური წესი იარაღის წმენდის არის შემდეგი: ფანატიზმის გარეშე. საქმე იმაშია, რომ გაცილებით მეტი იარაღი ფუჭდება არასწორი წმენდით ვიდრე ექსპლუატაციის შედეგად. ტოქსიკური სპეციალიზირებული ქიმიის ხშირი გამოყენება, ლულების გაუთავებელი ხეხვა (ეს განსაკუთრებულად ეხება ზუსტი შაშხანების პატრონებს), სხვადასხვა არა სპეციალიზირებული ქიმიის და (რკინის) საწმენდი ჯაგრისების გამოყენება, ყველაფერი ეს დიდი საფრთხეს ატარებს იარაღისთვის. იარაღი უნდა იწმინდებოდეს მინიმალური საჭირო რაოდენობით, რაც უზრუნველყოფს მის საიმედო მუშაობას. უბრალოდ დაიმახსოვრეთ ზედმეტი  წმენდა არის ცუდი.

წმენდის ციკლებს რაც შეეხება, აქაც მოქმედებს გარკვეული პრინციპი. რაც უფრო დიდიხანია იარაღი გაუწმენდავი, როგორც წესი მით უფრო ძნელია მისი გაწმენდა. ამიტომ იარაღი უნდა იწმნინდებოდეს სროლის შემდეგ. ასევე არ არის აუცილებელი ყოველთვის გამოიყენოთ ერთი და იგივე წმენდის მეთოდი. საუკეთესოდ მუშაობს მსუბუქი წმენდა, ინტერვალებში სროლის დროს და გარკვეული ვაზნების დაწვის შემდეგ უფრო საფუძვლიანი წმენდა. მე ვიცნობდი ადამიანს, რომელიც თავის თოფს წმენდდა მხოლოდ ერთხელ  სანადირო სეზონის დასრულების შემდეგ. დღეს ეს შესაძლებელია, იმიტომ რომ თანამედროვე ვაზნები ძალიან სუფთაა და მათი შემადგენლობა ისეთია, რომ მინიმალური საფრთხე შეუქმნას იარაღს. კოროზიული ვაზნების გამოყენებისას ასეთ მიდგომას მოყვებაოდა გარანტირებული იარაღაის გაფუჭება.

ქრომმა შეინახა სკს-ის დგუშის ნაწილი, მაგრამ ოქსიდირებამ ვერ დაიცვა მეტალი კოროზიისგან, რომელიც გამოწვეულია კოროზიული ვაზნების გამოყენებით. მე არ მინახია თანამედროვე იარაღი დაზიანებული კოროზიით თანამედროვე არაკოროზიული ვაზნების გამოყენების შედეგად, მაგრამ მინახია უამრავავი მათ შორის ახალი იარაღი, რომელიც შეჭმული იყო იმის გამო, რომ პატრონმა დროზე არ გაწმინდა ის კოროზიული ვაზნების სროლის შემდეგ.

წესი მეორე: ერიდეთ არასპეციალიზირებულ ქიმიას. მიზეზი ამისა არის მარტივი. ქიმია რომელიც გამოიყენება საწმენდად არის ტოქსიკური. ის უნდა შლიდეს რბილ ლითონებს, რომელიც რჩება ლულაში, ასევე დენთის და ამაალებლის წვის პროდუქტებს. სხვა და სხვა მწარმოებლები სხვადასხვა ფორმულებს იყენებენ მაგრამ პრობლემა იმაშია, რომ ნაწილი ამ ნივთირებების ასევე აგრესიულია იმ რკინის მიმართ რომლისგანაც იარაღი არის დამზადებული. მაგალიტად ლულის საწმენდი სითხე “7.62″ იმდენად ტოქსიკურია, რომ მისი გამოყენებისას ის ლულაში არ უნდა დარჩეს 15-25 წუთზე მეტი. სულ 15 წუთითაც რომ გააჩეროთ, წლების განმავლობაში ამ აგრესიული ხსნარის გამოყენება მაინც დაეტყობა ლულას. პრობლემა უარესდება იმით, რომ ასეთი ხსნარები ზემოქმედებაში შედიან დაფარვებთან, რომლითაც რკინის დეტალები იფარება. მაგალითად პოპულარული ლულაში ნადების მოსაცილებელი სითხე “რობლა” ცუდათ ზემოქმედბს ოქსიდირებასთან. ამგვარი პრობლემებისგან თავი რომ დაიცვათ უნდა წაიკითხოთ ეტიკეტი. ასე თქვენ მიიღებთ ინფორმაციას თუ როგორ მოიხმაროთ ეს სითხე და რა შემეთხვევებში ის არ უნდა გამოყენოთ (შეუთავსებელი მეტალები, ქრომი, ნიკელი და ასე შემდეგ). არასპეციალიზირებული ქიმია, რომლის მწრმოებლები არ გულისხმობდნენ მის გამოყენმებას იარაღის წმენდისთვს ასეთ გამაფრთხილებელ ინფორმაციას არ იძლევიან. ამიტომაც საყრდენი დისკების საწმენდი აეროზოლების, ე.წ. “კარბ კლინერების” და სხვა “გამხსნებელბის” გამოყენებისას დიდი, ვომეორებ დიდი სიფრთხილეა საჭირო. შორს რომ არ წავიდეთ ორ შემთხვევას დაგისახელებთ, რომელიც მე მომივიდა და იმედია ჩემი მაგალითიდან რამეს ისწავლით.

შემთხვევა პირველი: მცირეკალიბრიანი შაშხანის დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმი გაიწმინდა ე.წ. “კარბ კლინერით”, აეროზოლით რომლითაც იწმინდება ავტომანქანის საწვავის მიწოდების სისტემა. მე უბრალოდ დამეზარა მისი დაშლა და ვიფიქრე რომ აეროზოლი ადვილად გამორეცხავდა ჭუჭყს. შედეგად საღებავი, რომლითაც იყო შეღებილი იარაღის დეტალები დაზიანდა და მექანიზმი ისეთი ხრაშუნით მუშაობდა, რომ საჭირო გახდა სრული მისი დაშლა და დეტალების წმენდა/გაპრიალება.

შემთხვევა მეორე, როდესაც ტაფების/გაზქურების სახეხი ფხვნილით გაიწმინდა რევოლვერი, რომლის დოლურა იყო დენთის ნამწვავის სქელი ფენით დაფარული. დოლურა გაიწმინდა ძალიან ადვილად მაგრამ ფხვნილი მოხვდა დოლურას ღერძზე და რევოლვერის მექანიზმში. ეფექტი იყო იგივე რაც რომ შიგნით ქვიშა ჩაგეყარათ. საჭირო გახდა რევოლვერის ბოლომდე დაშლა და გამორეცხვა.

აბრაზივების გამოყენებას რაც შეეხება, ყველაზე ადვილად ხელმისაწვდომებია მაგალითად უკვე ნახსენები ქვაბების სახეხები. ეს ფხვნილები შეიცავენ აბრაზივებს და კარგად ხეხავენ ქვაბებს და ტაფებს. მე წარმატებით ვიყენებდი ასეთ სახეხებს საიგების, ვეპრების და ტიგრების დგუშების გასაწმენდად. ნამწვავს აცილებს ძალიან კარგად მაგრამ მათი მოხვედრა იარაღის მექანიზმის შიგნით ნიშნავს, რომ მექანიზმი ბოლომდე უნდა დაიშალოს და გამოირეცხოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში იარაღი ისეთი ხრაშუნით იმუშავებს თითქოს შიგნით ერთი მუჭა ქვიშა იყოს ჩაყრილი. საერთოდ აბრაზივების გამოყენებისგან უნდა ეცადოთ რომ თავი შეიკავოთ. ძალიან ადრე ლულების საწმენდად გამოიყენებოდა დაფშვნილი აგური. ყირიმის ომის დროს, ერთ ერთი რუსი ისტორიკოსი წერდა, რომ რუსული ჯარის თიოფების ლულეები ისე იყო გაცვეთილი ასეთი წმენდისგან, რომ ტყვია თავისუფლად ვარდებოდა ლულის არხში. ეს გაფრთხილება, რომელიც ჩვენამდე მოაღწია, გვასწავლის,რომ აბრაზივების გამოყენებისგან თავი უნდა შევიკავოთ. ზე ზუსტი მსროლელები იყენებენ სპეციალიზირებულ აბრაზიულ პასტებს ლულის არხებისთვის, ნამდვილი ჯიგიტები ყიდულობენ ანალოგიურ პროდუქტებს ავტომობილებისთვის განკუთვნილს. მე არ ვარ მომხმრე მათი გამოყენების მაგრამ ზე ზუსტი სროლის სამყაროში ამ პასტების გარდა ბევრი სხვა რამე ხდება რისი ლოგიკურად ახსნა ძნელია.

მიუხედავად იმისა, რომ დღეს სპეციალიზირბული ქიმიის შეძენა არ წარმოადგენ დიდ პრობლემას, იარაღის მომხმარებლებში მაინც არსებობს კატეგორია, რომელიც იგნორირებას უკეთებს ამ მრავალფეროვნებას. თუმცა ობიექტური რომ ვიყო ისიც უნდა ავღნიშო, რომ ჩვენი მაღაზიებიც პრაქტიკულად იგნორირებას უკეთებენ ლულის საწმენდ სითხეებს. ზეთები იყიდება ათასნაირი მაგრამ ლულის საწმენდი სითხეები პრაქტიკულად არ იშოვება. კიდე უფრო ობიექტურები, რომ ვიყოთ ზოგ ადამიანს უბრალოდ უჭირს გაერკვიოს პროდუქციის მრავალფეროვნებაში და შესაბამისად უჭირს არჩევანის გაკეთება, ამიტომაც მიმართავს ნაცად ხერხებს. არა და ლულის საწმენდი სპეციალიზირებული სითხე არის ისეთივე საჭირო რამე ნებისმიერი იარაღის მფლობელისთვის, როგორიც იარაღის იარაღის ზეთი.  მოგეხსენებათ ყველაზე აგრესიული პროცესები  ვითარდება სწორედ ლულაში, გასროლის დროს. საშუალო კალიბრის შაშხანაში დენთის წვის ტემპერატურა 3000 გრადუსზე მეტია. ყოველი გასროლის შემდეგ ლულაში რჩება დენთის და ამაალებლის წვის პროდუქტები. თუ ამაალებელი კოროზიულია, ამას ემატება კოროზიის გამომწვევი მარილები. ტყვიის გარსი, ისევე როგორც პლასტმასის კონტეინერი ან სუფთა ტყვია ასევე ტოვებს ლულაში ძნელად მოსაშორებელ ნადებს. ასეთი ნივთიერებების ლულიდან მოსაშორებლად საჭიროა სპეციალური ხსნარები (bore cleaners, bore solvents), რომლებიც შლიან დენთის წვის პროდუქტებს, გამოაქვთ კოროზიული მარილები და რეაქციაში შედიან რბილ მეტალებთან, რომლებიც რჩება ლულაში.   წლების განმავლობაში მე ვხმარობ Hoppes #9, რომლის “არომატი” ჩემთვის ისეთივე ძვირია და ნაცნობი, როგორც ალბათ ქალებისთვის Channel #5. ეს კარგი უნივერსალური საწმენდი ხსნარია. ის არ არის ძალიან ტოქსიკური და ამავე დროს არ ყარს, ისე რომ სახლიდან ყველა გარბის, როდესაც მე იარაღებს ვწმინდავ. არსებობენ სპეციალიზირებული ხსნარები, რომლებიც კონკრეტული ტიპის “ჭუჭყის” მოსაშორებლად არის განკუთვნილი და შესაბამისად უფრო ეფექტურია. გაითვალისწინეთ, რომ უმეტესობა ხსნარების, რომლებიც აცილებენ რბილი ლითონების ნადებს მზადდება წყალზე. წყალი იწვევს კოროზიას ამიტომაც აქ მუშაობს პირველი წესი: ფანატიზმის გარეშე.

ძალიან მნიშვნელოვანია ასეთი ქიმიის შეძენისას ყურადღებით წაიკითხოთ ინსტრუქცია/ეტიკეტი. როგორც უკვე ავღნიშნე ზოგი საწმენდი სითხე იოლად აცილებს ოქსიდირებას ანუ იარაღის დაფარვას, ზოგის გამოყენება არ შეიძლება ქრომირებულ ლულაში, ზოგის გაჩერება შესაძლებელია მაქსიმუმ 10-15 წუთი ლულაში. ასე რომ კიდევ ერთხელ ვიმეორებ ყოველთვის ყურადღებით გაეცანით ეტიკეტზე დაწერილ ინფორმაციას.

WD40-ს ბევრი მსროლელი ხმარობს. ის შეიქმნა 1953 წელს იმისთვის რომ შეემცირებინა კოროზია ბირთვული ქობინით აღჭურვილ ბალისტიკურ რაკეტებში. ის იცავდა რკინის დეტალებს ნესტისგან და გამოდევნიდა წყალს, რომელიც პატარა ღარებში გროვდებოდა. 1958 წლიდან ის ხელმისაწვდომია ყველასთვის და მას მათ შორის იარაღის მოვლისთვის, წმენდისთვის იყენებენ. 15%-ით ის ზეთისგანაც შედგება ანუ ზეთის თვისებებიც გააჩნია. საწმენდად მე მას არც ისე ხშირად ვიყენებ სწორედ ამ ზეთის გამო, რომელიც რჩება ზედაპირზე და წმენდის შემდეგ ამ ფენის მოცილებაც ხდება საჭირო.

მანამ სანამ ასეთი ქიმია გამოჩნდებოდა, მონადირეები (სხვებს არ ქონდათ იარაღის ფლობის უფლება) ხმარობდნენ სხვა და სხვა ხერხს. მაგალითად ცხელი წყლით რეცხვა.  ცხელი წყალი და საპონი ასრულებს პრაქტიკულად იგივე როლს რაც ნამწვავის მოსაშორებელი სითხე დღეს. ცხელი წყლით ლულის წმენდა ადვილია, ამავე დროს სწრაფია და ალბათ იაფიც არის. მაგრამ მე ვერ მივცემ რეკომენდაციას ამ მეთოდის ხშირ გამოყენებას რიგი მიზეზების გამო. პირველ რიგში დიდი სიფრთხილე და ყურადღება არის საჭირო. სიფრთხილე საჭიროა იმისთვის, რომ წყალი არ დაგროვდეს ძნელად მისაღწევ ადგილებში (რკინა ხურდება ცხელი წყლისგან და იწვევს წყლის აორთქლებას ზედაპირიდან მაგრამ გარკვეულ შემთხვევებში და ადგილებში ეს ასე არ ხდება). ყოველი ასეთი წმენდის მერე პატრონი ვალდებულია შეამოწმოს რამდენიმე დღის განმავლობაში ლულის და სხვა რკინის დეტალების ზედაპირი, იმისთვის, რომ კოროზიის შემთხვევაში დროულად მიიღოს ზომები. ასევე მაგალითად სანადირო თოფის ლულების წმენდისას შესაძლებელია წყალი დაგროვდეს “პაიკის” ქვეშ ან სამიზნე პლანკის შიგნით და გამოიწვიოს კოროზია, რომელიც არ გამოჩნდება მანამ სანამ უკვე გვიანი არ იქნება. მე ვიყენებ რეცხვის მეთოდს, როდესაც ხელში ჩამივარდება ხოლმე ძალიან ჭუჭყიანი დიდი ხნის გაუწმენდავი იარაღი. მაშინ ცხელი წყალი და სხვადასხვა საყოფაცხოვრებო ქიმია არის აუცილებელი და საუკეთესო გზა იარაღი სწრაფად და ხარისხიანად გაიწმინდოს ნადებისგან, ჭუჭყისგან, სხვადასხვა ზეთებისგან, მაგრამ მე ამას ვაკეთებ ძალიან იშვიათად თუ სხვა გამოსავალი არ არის. კოროზიის ალბათობა ძალიან დიდია, როგორი ცხელიც არ უნდა იყოს წყალი, ის მაგალითად  პისტოლეტის ჩარჩოს შიგნით მაინც რჩება ხოლმე. დღეს ეს პრობლემები, რომლებიც იდგა ადრე  აღარ არსებობენ (ისევე როგორც შავი ვოლგა ფარდებით უკანა საქარე მინაზე დიდიხანია არ ითვლება მაგარ მანქანად) ამიტომაც ყველა სხვა დანარჩენ შემთხვევაში/იარაღში მე ვიყენებ (და თქვენც იგივეს გირჩევთ) მხოლოდ სპეციალიზირებულ ქიმიას.

ეს არის გლოკ 19, რომელიც აი ასეთ მდგომარეობაში გადმომეცა. ყველაზე უცნაური იყო მწვანე სუბსტანცია დამრტყმელზე, მაშინ როდესაც არსებობს წესი, რომელიც კრძალავს ზეთის წასმას დამრტყმელზე და დამრტყმელის არხში. იარაღი გაირეცხა და რამდენიმე წუთში იყო აბსოლუტურად სუფთა. თანამედროვე იარაღი უკეთესად იტანს წყლის ზემოქმედებას და კოროზიის რისკი მინიმალურია. ძველ იარაღში ეს პროცესი ჩემი აზრით არ არის რეკომენდირებული.

არასპეციალიზირებული ქიმიის თემა რომ გავაგრძელოთ საბჭოთა კავშირში პოპულარობით სარგებლობდა ე.წ. ტრანსფორმატორული ზეთი. მას, როგორც საფოხს ისე იყენებდნენ და ასევე იყენებდენ ირაღის საწმენდად. ზოგ გონია, რომ რახან ძველი მონადირეები იყენებდნენ მას ესეიგი ეს მართლა რაღაც ჯადოსნური სითხეა. სინამდვილეში საქმე ცოტა სხვა გვარად არის. პირველ რიგში არავინ საბჭოტა კავშირში ამ ზეთს არ ყიდულობდა. მას უბრალოდ იპარავდნენ ტრანსფორმატორებიდან. მუქთა კიდე როგორც ცნობილია ძმარიც ტკბილია. მიყრუებულ ადგილებში ეს ხშირად იყო ერთადერთი წყარო ზეთის მიღების. ეს ზეთი ასრულებს სითბური და ელექტრო იზოლატორის როლს. ის არ არის განკუთვნილი არც საფოხად გამოყენებისათვის და მითუმეტეს არც რამის საწმენდად. ითვლება, რომ ეს ზეთი იწოვს ნესტს ჰაერიდან, რაც ასევე არ არის კარგი. ეს არის მთელი საიდუმლოება ამ ზეთის, უფრო სწორედ არანაირი საიდუმლოება არც არის. გასაგებია, რომ თოფი ალბათ არ გაფუჭდება მისი გამოყენებით, მაგრამ დღეს ამ ზეთის გამოყენების არანაირი საჭიროება არ არსებობს. უკეთესი პროდუქტებია ხელმისაწვდომი და რომლებიც მუქთა არ არის მაგრამ  არც ღირს ძვირი. მეც მიდევ ლიტრიანი კასტროლის სინთეტიკური მანქანის ზეთი. ის მიდევს მე იმიტომ, რომ პირველ რიგში მენანება მისი გადაგდება და თუ მოხდა აპოკალიფსისი და კაცობრიობის დასასრული, ის მე დიდიხანი მეყოფა იარაღების დასაზეთად. ზოგი ასეც შვება, მაგრამ ხარჯი იარაღის ზეთზე არის ზღვა წვეთში, სხვა ხარჯებთან შედარებით. ეკონომიას ამ შემთხვევაში აზრი არ აქვს.

სანამ ნავთობპროდუქტებისგან შექმნილი საფოხები შეიქმნებოდა, ადამიანები ხმარობდნენ ცხოველის ცხიმებს. მაგალითად ვეშაპის ტვინთან განლაგებული ჯიკვლებიდან (Physeter macrocephalus იგივე კაშალოტი) ამოღებულ ზეთს, რომელიც საუკეთესო საშუალებად ითვლებოდა იარაღის დასაზეთად. ცხადია ეს არ ნიშნავს, რომ დღეს აუცილებელია ტრანსფორმატორის ზეთით ლულის წმენდა და ნიკორას ბეკონით მექანიზმების დაზეთვა.  გაცილებით უკეთესი პროდუქტებია ხელმისაწვდომი.

 

იმპროვიზაცია ხანდახან მუშაობს კარგად, მაგრამ აქაც სიფრთხილეა საჭირო. გრილის/მაყალის საწმენდი სპლილენძის ჯაგრისი ძალიან კარგად წმინდავს მაგალითად უჟანგავი რკინისგან დამზადებულ დეტალებს, მე მას ვიყენებდი ჩემი .22 კალიბრის რევოლვერის საწმენდად, რომელიც მთლიანად უჟანგავი რკინისგან იყო დამზადებული ….

…ეს კიდე იმპროვიზაციის ცუდი შედეგი, მფლობელმა ცადა გაეშრო იარაღი  ელექტრო ღუმელში. წარსულ ცხოვრებაში ეს იყო 9მმ-ნი Sig Pro.

წესი მესამე: წმენდის მეთოდი უნდა შეესაბამებოდეს იარაღის დანიშნულებას და მის ექსპლუატაციის პირობებს. მაგალითად შორს მსროლელი ზე ზუსტი შაშხანის ლულა და პისტოლეტის ლულა იწმინდება სხვადასხვანაირად. ასევე ექსპლუატაციიდან გამომდინარე უნდა მოხდეს ქიმიური საშუალებების გამოყენება. პისტოლეტიდან 20-30 გასროლის შემდეგ ძლიერი საწმენდი ხსნარების გამოყენება აუცილებელი არ არის. სწრაფი მაღალწნევიანი კალიბრების შაშხანის ტყვიები მეტ ნადებს ტოვებენ ლულაში და პირიქით. პისტოლეტის ლულა ისე ვერასდროს ვერ დაბინძურდება ნადებით (გარსით დაფარული ტყვიებით გამოყენებისას), რომ  მოხდეს სიზუსტის კლება ამიტომაც განსაკუთრებულად აგრესიული ქიმიის გამოყენებას აზრი არ აქვს. ზე ზუსტი მსროლელებისთვის სუფთა ლულას აქვს დიდი მნიშვნელობა და ამიტომაც წმენდა მათთვის არის მთელი ფილოსოფია და ისინი როგორც წესი ძალიან ბევრ სხვა და სხვა ტიპის სითხეს იყენებენ.

ლითონის ჯაგრისების გამოყენება. რბილი ლითონისგან დამზადებული ჯაგრისები კარგი და ეეფქტური ინსტრუმენტებია ლულის (და არა მხოლოდ ლულის) საწმენდად. მაგრამ მათი გამოყენება სიფრთხილეს საჭიროებს. ლულის წმენდის თემა არსად არ დგას ისე აქტუალურად, როგორც ზე ზუსტ მსროლელებში. აქ კიდე ორი ბანაკი არსებობს. ერთი, რომელიც იყენებს ასეთ ჯაგრისებს და მეორე რომელიც არ იყენებს. თქვენი გადასაწყვეტია გჭირდებათ თუ არა მათი გამოყენება, უბრალდო დაიმხასოვრეთ ორი რამე, ლითონის ჯაგრისები არ გამოიყენება ლულის საწმენდ ქიმიასთან, იმიტომ რომ ქიმია შედის რეაქციაში ჯაგრისთან და არბილებს აფუჭებს მას, და ასეთი ჯაგრისის ლულაში გატარებისას ის უნდა გაატაროთ ბოლომდე და არ შეუცვალოთ მას მოძრაობის მიმართულება როდესაც ის ლულის შიგით არის, რომ არ მოხდეს ჯაგრისის დაზიანება. ზოგი მსროლელი ატარებს მას მხოლოდ ერთი მიმართულებით, სავაზნიდან ლულის ბოლოსკენ, ხსნის მას და იმეორებს ციკლს.

ერთადერთი ხერხი შეამოწმოთ ლულის წმენდის ხარისხის და ზოგადად ლულის არხის მდგომარეობა არის ბოროსკოპი. ვიზუალური ლულის დათვალიერებას რაც შეეხება, ეს არ არის საიმედო მეთოდი. წინააღმდეგ შემთხვევაში შეიძლება წლები ხეხოთ ლულა და გეგონოთ, რომ ყველაფერი კარგად არის და სინამდვილეში ლულა ისევ ბინძური რჩება. მაგალითად ძველი სამხედრო ლულა შეიძლება იყოს ისეთ მდგომარეობაში, რომ ის უბრალოდ “შეჭამს” ლითონის ჯაგრისებს და ქიმიის გამოყენმებისას ის შევა რეაქციაში ჯაგრისის ნარჩენებთან და თქვენ შეცდომით ჩათვლით რომ ლულა იწმინდება ნადებისგან  მაშინ როდესაც ეს ასე არ არის. ჩემი გამოცდილებით ძველი სამხედრო იარაღის წმენდა კოროზიული ვაზნების გამოყენების შემდეგა რის ყველაზე რთული წმენდა, რომელიც შეიძლება წარმოიდგინო. ბოროსკოპს რაც შეეხებ მე ის არ მაქვს, იმიტომ რომ არ მჭირდება. იარაღი, რომელსაც მე ვიყენებ ისვრის ერთნაირად, ბინძური და სუფთა ლულით ხოლო ქიმია რომელიც მე მაქვს და წმენდის ციკლი უზრუნველყოფს ლულის და სხვა დეტალების ადეკვატურ დაცვას. გარდა ამისა უნდა ავღნიიშნო, რომ თანამედროვე ამუნიცია იყენებს იმდენად სუფთა დენთებს და ამაალებლებს და ლულები დამზადებულია ისეთი ხარისხის ფოლადისგან, რომ მათი დაზიანება იმის გამო რომ დროულად არ გაწმინდეთ ძალიან ძნელია.

ბოროსკოპი აუცილებელია ზე ზუსტი მსროლელებისთვის, რომლებიც გარდა იმისა რომ გააკონტროლებენ ლულის არხის მდგომარეობას ასევე გააკონტროლებენ წმენდის ეფექტურობას და თავს დაიზღვევენ ზედმეტი ლულის ხეხვისგან.

ლულის წმენდის თემა, რომ გავაგრძელოთ პირველ რიგში უნდა გვესმოდეს რას ვებრძვით ლულის შიგნით.  ეს არის ზეთის/საფოხების ნარჩენები, ნამწვავი, როგორც ზედაპირული ასევე ის რომელიც ლულის რკინის შიგნით ზის, სპილენძი, რომელიც რჩება ლულაში ტყვიის გავლის შემდეგ, ტყვია, რომელიც რჩება ტყვიის ჭურვების გამოყენებისას, ძირითადად მცირეკალიბრიან იარაღში (.22lr) და თოფებში. ყველა ამ ნადების მოსაშორებლად არსებობს სპეციალიზირებული ქიმია. რა ღირს კარგი სპეციალიზირებული ქიმია? პასუხი არის მარტივი: კაპიკები. მაგალითად იარაღის ზეთის ფასი იწყება ხუთი დოლარიდან. Hoppes #9 450მლ ღირს 11 დოლარი. ნადების მოსაცილებელი ხსნარი Robla მე მაქვს უკანასკნელი 3 წელი და ის მხოლოდ  200 მილი ლიტრია.  ერთ ერთი საუკეთესო ხსნარი ნამწვავის მოსაშორებლად არის M Pro7. 236 მილილიტრიანი სპრეი ჯდება 12 დოლარი. რაიმე ეკონომია აქ ყოველგვარ აზრს მოკლებულია. გასგებია, რომ არის ხალხი, რომელიც დაღმართში მოძრაობისას ძრავს თიშავს საწვავის ეკონომიის მიზნით, მაგრამ მგონი თქვენც დარწმუნდით, რომ ხარისხიანი ქიმია არ ღირს ძვირი.

და ბოლოს წესი მეოთხე: გაუფრთხილდით იარაღს და საკუთარ ჯანმრთელობას. თვალების და სასუნთქის დაცვა აუცილებელია. ქიმია არის ტოქსიკური და ამიტომაც გარკვეულ საფრთხეს ატარებს ადამიანისთვის. სასურველია რეზინის ხელთათმანების გამოყენება. თუ ხელზე ღია ჭრილობები გაქვთ რეზინის ხელთათმანების გამოყენება აუცილებელია. ასევე უნდა გაუფრთხილდეთ თვალებს და დაიცვათ ის საწმენდი საშუალებების მოხვედრისგან. იარაღი უნდა იწმინდებოდეს კარგად განიავებულ ოთახში, რომ არ მოხდეს მავნე აირების ჩასუნთქვა და მოწამლვა.

პს

ძალიან დიდი ხნის წინ მე წავიკითხე ერთი წიგნი, რომელიც აღწერდა რამდენიმე მეგობარ საზღვაო ფეხოსნის ცხოვრებას, რომლებიც იბრძოდნენ მეორე მსოფლიო ომის წყნარი ოკეანის კამპანიაში. იქ აღწერილია ერთი სცენა, როდესაც ახალგაზრდა და ამბიციური ლეიტენანტი ხელში ატრიალებს M1911-ს და “აწვალებს” კითხვებით იარაღის მოვლის საუკეთესი მეთოდზე ბებერ და გამოცდილ სერჟანტს. ბოლოს სერჟანტი მოუტრიალდება და ეტყვის ასეთ სიტყვებს: საუკეთესო ხეხრი მოუარო იარაღს არის ნაკლებად მოკიდო მას შენი ბინძური ხელები.

ვაზნების როტაცია

Sunday, November 20th, 2011

ამ მოკლე სტატიაში მინდა შევეხო ძალიან მნიშვნელოვან თემას, რომელიც ჩვენ ყურადღებას ნამდვილად იმსახურებს. საქმე ეხება ე.წ. ვაზნების როტაციას, ანუ თქვენ თავდაცვის იარაღში მოთავსებული ამუნიციის პერიოდულად გამოცვლას/როტაციას. ეს პრაქტიკა მიღებულია პროფესიონალებისთვის, თუმცა საშუალო სტატისტიკური იარაღის მფლობელისთვის ამის შესახებ ცოტა, რამ არის ცნობილი. მაგალითად ამერიკულ ფორუმზეც ამაზე თემა, რომ გახსნათ ბევრი თანაფორუმელი უბრალოდ ვერ მიხვდება რაზეა საერთოდ საუბარი. თავიდანვე მინდა გაგაფრთხილოდ, ის ვინც თვლის, რომ იარაღში ვაზნები არ უნდა იდოს, იარაღი უნდა ინახებოდეს დალუქულ შვიდ საკეტზე ჩაკეტილ სეიფში, ხოლო ვაზნები ცალკე დალუქულ სეიფში შეუძლია ეს სტატია აღარ წაიკითხოს. იმიტომ რომ, რასაც ეხლა მე აქ დავწერ ასეთი მკითხველისტვის იქნება საშინელი ერესი და მკრეხელობა.  ყველა დანარჩენს ვინც ხვდება თავდაცვის იარაღის ზუსტ დანიშნულებას და ფლობს ასეთს ეს სტატია დააინტერესებს. ასევე ეს სტატია საინტერესო იქნება იმისთვის, ვისთვისაც იარაღის ტარება სავალდებულოა. კონკრეტულად რაშია ეხლა საქმე? საქმე კი იმაშია, რომ ვაზნები, რომელიც თქვენ გაქვთ მოთავსებული იარაღში, იარაღის ტარებისას და ექსპლუატაციისას და გარკვეული პროცედურების შესრულებისას (დატენვა/განმუხტვა) განიცდიან გარკვეულ დატვირთვებს, და დროთა განმავლობაში ამის შედეგად ვაზნა ზიანდება და  მწყობრიდანაც გამოდის. რას ნიშნავს მწყობრიდან გამოსული ვაზნა რეალურ შეტაკებაში იმედია არ საჭიროებს დამეტებით ახსნას. რატომ განიცდის ვაზნა ასეთ დატვირთვებს? იარაღი პერიოდულად იტენება და პირიქით. მორიგეობის დასრულების შემდეგ, იარაღის არსენალში ჩაბარებისას, მშრალი ვარჯიშებისას, როდესაც იარაღი ჯერ უნდა განიმუხტოს და ვარჯიშის დასრულების შემდეგ ისევ დაიტენოს და ა.შ. ამის გამო დროის ხანმოკლე პერიოდში პირველი რამოდენიმე ვაზნა მჭიდში გადის დატენვის განმუხტვის მრავალ ციკლს.  მაგრამ ეს სულ არ არის.

ცნობილია ვაზნების სამი ყველაზე გავრცელებული დაზიანების მიზეზი.

1. ზეთი და ხანდახან საწმენდი ხსნარების ზემოქმედება ვაზნაზე. ზეთს აქვს თვისება გაიპაროს ყველაზე წვრილ ნაპრალებშიც კი. თუ ვაზნას აქვს მუდმივი კონტაქტი დაზეთილ ნაწილებთან დროთა განმავლობაში ზეთი აღწევს მასრის შიგნით და დენთი კარგავს თავის თვისებებს. უკეთეს შემთხვევაში ამას მოყვება ბალისტიკის დეგრადაცია, უარეს შემთხვევაში გასროლა ან არ მოხდება ან ტყვია ლულაში გაიჭედება. ეს პრობლემა აქტუალურია, როგორც პისტოლეტებისთვის ასევე გარკვეულ წილად რევოლვერებისთვისაც.

2. ვაზნის ხშირი მიწოდებისას მისი დაზიანება. ყოველთვის, როდესაც თქვენ ტენით იარაღს - ათავსებთ ვაზნას სავაზნეში, ტყვია და მასრა განიცდიან დატვირთვებს, როდესაც ტყვია ეჯახება feed ramp-ს და შემდგომ ტოვებს მჭიდს და ცურდება სავაზნეში. ასეთი დარტყმების შედეგად ტყვია შეიძლება დაიძრას მასრაში, უფრო ღრმად ჩაჯდეს მასში ან თუნდაც გამოიწვიოს მასრის კედლების დაზიანება. ვაზნის სავაზნეში ხელით მოთავსება წყვიტავს ამ პრობლემას, მაგრამ წარმოქმნის მეორე პრობლემას. ექსტრაქტორის კბილი ეჯახება მასრის რკალს და ახტება მას. ხშირი გამეორების შემთხვევაშო რკალი ზიანდება, იქმნება საფრთხე არასრული ექსტრაქციის. ხოლო ტყვიის მასრაში ზედმეტი შეღწევა გამოიწვევს გასროლისას წნევის ზრდას, რაც გვემუქრეება დეტონაციით და იარაღის განადგურებით ან მნიშვნელოვანი დაზიანებით. ეს განსაკუთრებულად აქტუალურია მაღალ წნევიანი კალიბრებისთვის (მაგალითად .40S&W, .357 SIG).

 3. ავტომატურ პისტოლეტებში, ყოველთვის, როდესაც მჭიდს ათავსებთ იარაღში, ზედა ვაზნა ეჯახება ქვევიდან საკეტს. ადრე თუ გვიან შესაძლებელია ამის შედეგად ვაზნა დაზიანდეს და მწყობრიდან გამოვიდეს.

ზოგი ვაზნა უფრო მალე განციდის დეფორმაციას ვიდრე სხვა. პირველი ვაზნა არის PMC-ის 9მმ-ნი ექსპანსიური ტყვიით, მას მერე რაც რამოდენიმე თვე იყო პირველი ვაზნა მჭიდში და რამოდენიმეჯერ თავსდებოდა სავაზნეში საკეტის მოძრაობით. მის გვერძე იგივე ტიპის ახალი ვაზნა. ტყვია აშკარად უფრო ღრმად ზის. ვაზნის გამოყენება  არ შეიძლება.

სათადარიგო მჭიდში მოთავსებული ვაზნები ასევე განიცდიან გარკვეულ მავნე ზემოქმედებას. ეს შეიძლება იყოს ნესტი, ოფლი და ასე შემდეგ.  ხანგრძლივი მათი შენახვა ასეთ პირობებში ასევე არ არის მიზანშეწონილი.

“აფეთქებული  Glock 22, მიზეზი იგივე, რაც პირველ სურათზე, დააკვირდით ვაზნას მჭიდში, ტყვია აშკარად ჩვეულზე უფრო ღრმად ზის მასრაში. იარაღი ეკუთვნოდა საწყობის მცველს აშშ-ში. ყოველ დღე ის ტენიდა იარარს და დღის ბოლოს განმუხტავდა. ამან გამოიწვია ტყვიის მასრაშო დაძვრა. საწვრთნელი სროლების დროს ასეთ ვაზნაში წნევამ მაქსიმალურ დასაშვებ დონეს გადააჭარბა და იარაღი განადგურდა. სურათის წყარო The Gun Zone.

ილუსტრაციების ნახვის შემდეგ ალბათ გასაგებია, რომ წამოწეული პრობლემა რეალური და აქტუალურია. ჩვენი არასრულყოფილი ქვეყნის პირობებში განსაკუთრებულად აქტუალური. კარგი თავდაცვითი ვაზნები დიდი იშვიათობაა საქართველოში, ბუნებრივია ვისაც ასეთი ვაზნები აქვთ სურთ, რომ ისინი მუდმივად ქონდეთ იარაღში, მაგრამ მათი ხანგრძლივი გამოყენება წარმოშობს უფრო დიდ პრობლემას ვიდრე არადამაკმაყოფილებელ ტერმინალურ ეფექტს FMJ ვაზნების გამოყენებისას . ვიცი შემთხვევები და მინახია მჭიდები სადაც მხოლოდ ზედა 2-3 ვაზნა იყო რაიმე ექსპანსიური ტიპის ტყვიებით, ხოლო დანარჩენი ჩვეულებრივი გარსით დაფარული (FMJ) ტყვიებით. რაიმე როტაციაზე საერთოდ ზედმეტი იყო ფიქრი.

შეიძლება დაგებადოთ კითხვა, როგორ შეიძლება რომ ჯერ კიდევ საბჭოთა კავშირში გამოშვებული მარავალი ათწლეულების წინ გამოშვებული ვაზნების გამოყენება შესაძლებელია ყოველგვარი პრობლემის გარეშე ხოლო თანამედროვე ვაზნები თურმე ასეთი საფრთხეების ქვეშ დგას. პასუხი მარტივია:  სწორედ შენახული ვაზნები ათწლეულებსაც გაუძლებს და უფრო მეტ ხანსაც, მაგრამ იარაღში მოთავსებული ის ხვდება პოტენცილურად ყველაზე არასასურველ, მძიმე გარემოში, ზეთის, ოფლის, ნესტის, შესაძლებელია საწმენდი ხსნარების ზემოქმედება, დარტყმები და ვიბრაცია. ყველაფერმა ამან შეიძლება გამოიწვიოს უშუალოდ ვაზნის დაზიანება ან დენთის თვისებების, როგორც შეცვლა ისევე საერთოდ მათი დაკარგვა.

გარდა იმისა, რაც ავღწერე იშვიათად მაგრამ შესაძლებელია, რომ ვაზნა გამოვიდეს მწყობრიდან თავისი კონსტრუქციის გამო. მაგალითად პირველი თაობის Winchester Silver Tip-ების ტყვია დაფარული იყო ლაკის ნაირსახეობით. სიცხეში მოხვედრისას ლაკი დნებოდა და შედიოდა კონტაქტში დენთთან, რის გამოც ვაზნა ხდებოდა ფუჭი. იშვიათად მაგრამ ასეთი შემთხვევებსაც აქვს ადგილი.  ისიც გაითვალისწინეთ, რომ ზოგიერთ ვაზნას აქვს ძალიან მცირე სენახვუის ვადა. მაგალითად .22lr კალიბრის ვაზნები, სადაც არანანირ გერმეტიკი არ გამოიყენება და დენთი პრაქტიკულად დაუცველია მავნე ზემოქმედებისგან. იგივე შეიძლება ითქვას გლუვლულიანი იარაღის  ვაზნებზე.  ზოგი “ფანაატი” იყენებს ფრჩხილების ლაკს დამატებითი დაცვისთვის ნესტისგან ან ზეთისგან, მაგრამ რამდენად ეს ეფექტურია ჩემთვის უცნობია.

თანამედროვე ვაზნები, არის ძალიან სრულყოფილი პროდუქტი. ვგულისხმობ პატიოსან კარგი რეპუტაცციის მქონე მწარმოებლებს, ალბანურ, ეგვიპტურ, რუსულ არაკონდიციურ ვაზნებს რა თქმა უნდა არ ვთვლით. როგორც, წესი კარგი ვაზნების აბსოლუტური უმეტესობა დაცულია სხვა და სხვა “გერმეტიკის” ნაირსახეობებით, რომლებიც იცავეენ ვაზნას მასში ნესტის ან ზეთის შეღწევისაგნ, მაგრამ ისიც უნდა გვესმოდეს, რომ ხანგრძლივ ზემოქმედებას ისინი ვერ გაიძლებენ, ხოლო თუ ტყვია მასრაში დაიძრა ესეიგი ჰერმეტიულობაც დიდი ალბათობით დაირღვევა.

გამოსავალი არის მხოლოდ და მხოლოდ ამუნინიციის რეგულარული როტაცია. ანუ სროლის დროს, იყენებთ ვაზნებს, რომლებმაც გარკვეული პერიოდი გაატარეს იარაღში. ამუნიციის მარაგის არსებობის შემთხვევაში ისვრით ყველაზე დიდიხნის წინ შენახულ ვაზნებს. რეგულარულად ვიზუალურად ამოწმებთ ვაზნებს მჭიდებში.  ყველაფერი ეს პრაქტიკულად გამორიცხავს არაკონდიციური ვაზნების გამოყენების ალბათობას. ვაზნების როტაცია ასევე სავალდებულოა და რეგლამენტირებულია სერიოზულ ძალოვან/სამართალდამცავ სტრუქტურებშიც.

და ბოლოს, ტყვიაწამლის საუკეთესო მწარმოებლებიც არ არიან დაზღვეული ბრაკისგან. Federal-ის ამ ვაზნაში ამაალებეელი გვერდით არის ჩასმული. კიდევ ერთი მიზეზი გადაამოწმოთ თქვენი თუნდაც სულ ახალი ვაზნები, რომ ასეთი თუნდაც ძალიან იშვიათი პრობლემა გამორცხოთ. სურათის წყარო The Gun Zone.

საწმენდი საშუალებების ნაკრები დამწყებისათვის

Monday, August 2nd, 2010

კიდევ ერთხელ მინდა მოგიწოდოთ: თუ ხართ სრულწლოვანი და ბავშობაში გიყვარდათ ომობანას თამაში, ხოლო სათამაშო იარაღი იყო ყველაზე სასურველი საჩუქარი მინდა შეგახსენო, რომ საქართველოში ნებადართულია სხვა და ხვა ტიპის ცეცხლსასროლი იარაღის შეძენა და ფლობა. ასე, რომ გირჩევთ გადადგათ პირველი ნაბიჯი და იყიდოთ თქვენი პირველი იარაღი. ჩემი პირველი იარაღი იყო 12 კალიბრის 2 ლულიანი თურქული თოფი, რომელიც მე ვიყიდე როდესაც ვიყავი თ სწორედ მახსოვს 20 წლის.  კარგი თოფი იყო, “ტერმოსტაბილური” ვერტიკალური მოკლე ლულებით, ნიკელის დაფარვით…. ერთი ნაკლი ქონდა ანუ თურქული იყო ცუდი გაგებით. ის მალევე შეცვალა გაზის და საფანტის პისტოლეტმა ვოლტრა 85–მა.  მერე კიდე მაკაროვის სისტემის პისტოლეტი იყო…. მერ მოვხვდი ისეთ სამსახურში და ისეთ წრეში, სადაც ცეცხლსასროლი იარაღი საყვარელი სასაუბრო და არა მხოლოდ სასაუბრო თემა იყო. მერეც დავრეგისტრირდი talks.guns.ru-ზე და დაიწყო ჩემი ახალი ცხოვრება სადაც იარაღი და მასთან დაკავშირებული თემები არის ჩემი ცხოვრების განუყრელი და მთავარი ნაწილი.

ცხადია იარაღის შეძენის შემდეგ, გამიჩნდა სურვილი შემეძინა საჭირო  მოვლის და წმენდის საშულებები. რამოდენიმე წელი მშრალ ხიდზე კუსტარულად დამზადებული ნეიტრალური ზეთი, ე.წ. “შელოჩი” და საწმენდი ხსნარი ბერკუტი იყო ჩემი ძირითადი და ერთადერთი “ქიმია” ხოლო აკმ–ის “ზიპი” მთელი საწმენდი ნაკრები, რომელსაც ვიყენებდი, მაგრამ ცოდნა მემატებოდა, ხელფასიც მეზრდებოდა, იზრდებოდა იარაღის და გასროლილი ვაზნების რაოდენობაც.

DSC08592

ასე გამოიყურება ხოლმე ჩემი მაგიდა წმენდის პროცესში

დღეს 8 წლის შემდეგ მე შემიძლია თავს უფლება მივცე და დავწერო მოკლე “სტატია” ახალბედებისთვის და გაუადვილო მათ შესაბამისი “ქიმიის” და აქსესუარების შერჩევა. ვიმეორებ, სტატია არ ეხება გამოცდილ მსროლელებს და არ მიცავს რაიმე განსაკუთრებულ ხრიკებს და ფოკუსებს. სტატიის მიზანია დაეხმაროს ადამიანს, რომელმაც იყიდა ცხოვრებაში პირველი იარაღი გააკეთოს სწორი პირველადი არჩევანი და შეიძინოს მინიმალური ნაკრები ზედმეტი ფულის ხარჯვის გარეშე.  ეს არ არის ზუსტი ინსტრუქცია, ეს არის პატარა ”შპარგალკა”, ბოლო ბოლო მხრებზე საკუთარი თავი გაქვთ და ინტერნეტიც ასე თუ ისე ხელმისაწვდომია, ასე რომ გირჩევთ გამოიყენიოთ საკუთარი ტვინი, ხოლო ყველაფერი რაც დაბლა წერია ცოტას დაგეხმარებათ.

ნაბიჯი პირველი: საწმენდები

დაანებეთ თავი ძველ რუსულ ფოლადის შომპოლებს. ისინი არ ვარგა. ისისნი სახიფათოა. ისინი ადრე თუ გვიან გაგიფუჭებენ იარაღს. შეეცადეთ იქონიოთ მხოლოდ პლასტმასის ან ხის შომპოლები და “პრაწირკები”. უკიდურეს შემთხვევაში რბილი ფოლადისგან დამზადებული.  გრძელლულიანი იარაღის შომპოლს უნდა ქონდეს გადაკრული რეზინა ან პლასტმასი. დასაშვებია სხვა და სხვა დამხმარე ინსტრუმენტბის გამოყენება. კბილის საჩიჩქნები, ბაბმის ჩხირები, კბილის ჯაგრისები. ზედმეტად თავს ნუ გადაიტვირთავთ, თქვენი მიზანი არის მარტივი, მოაშოროთ რკინის მექანიზმს ჭუჭყი და დაფაროთ საჭირო დეტალები საჭირო ადგილებში ზეთით. რაც ამისთვის გამოდგება და იმუშვებს ის გამოიყენეთ. თუ ბამბის ჩხირებით ეს უკეთესად გამოგდით, იყიდეთ აფთიაქში ბამბის ჩხირები და გამოიყენეთ ისინი.  მაგალითად ზეთის თხელი ფენის დასატანად მე ვიყენებ პატარა სამხატვრო ფუნჯს. შესაძლებელია გამოთალოთ ხისგან სპეციფიური ფორმის საწმნდები. მთავარია ისნი არ უნდა კაწრავდნენ იარაღს, არც რკინას და არც დაფარვას.  მაგალითად: პისტოლეტის საწმნდად საკამრისი იქნება ერთი რბილი ფოლადის დახვეული ლულის საწმნდი ჯაგრისი, ერთი პლასტმასის “პრაწირკა”, ერთი ხის ჩხირი წაწვეტებული თავით რომ ძნელად მისაღწევი ადგილებიდან ამოიღოთ ჭუჭყი.  პირველ ეტაპზე მეტი არაფერი არ დაგჭირდებათ.

18895627_w434_h_q80

ე.წ. “პრაწირკა”. ამ შემთხვევაში ხისგან დამზაებული. ხე შედარებით მალე გამოვა მწყობრიდან ზეთის და სხვა ქიმიის ზემოქმედების გამო.

გრძელი იარაღის შომპოლი უნდა იყოს ფოლადის (რომ არ გაიღუნოს), გადაკრული გარედან რეზინით ან პლსტმასით, რომელიც გამორიცხავს რკინის კონტაქტს იარაღთან, სახელური უნდა თავისუფლად ტრიალებდეს. არ უნდა იყოს ზედმეტად დრეკადი.

!!!საწმენდების გამოყებებისას მინიმუმამდე უნდა იყოს დაყვანილი რკინის რკინაზე კონტაქტი!!!

ნაბიჯი მეორე: ნეიტრალური ზეთი

პირველი რაც უნდა იყიდოთ არის კარგი ნეირალური ზეთი. ნეიტრალური ნიშნავს, რომ ზეთს არ გააჩნია მინარევები, რომლებიც შლიან ნამწვავს ან ჭუჭყს. მაგალითად მე დიდიხანი ვხნმარობდი ESSO-ს უნივერსალურ ზეთს, რომელიც 5 ლარად ვიყიდე მაღაზია გუდვილში. აღნიშნული ზეთი გამოდგება მხოლოდ იარაღის დასაზეთად. თავი შეიკავეთ სპრეების ყიდვისგან. ასეთი ზეთები ძალიან თხევადია, ერთ დაჭერაზე ბევრ ზეთს აფრქვევენ, რომელიც ყველგან ხვდება. აპრობირებული მეთოდია ზეთის თხელი ფუნჯით დატანა. ზემოაღნიშნული ზეთი სპრეია მაგრამ საკმაოდ ბლანტი და დაჭერისას ცოტა რაოდენობით გამოდის.  სხვა ზეთები რაც მინახა ძალიან თხევადია.

ნაბიჯი მესამე: საწმენდი სითხე.

იარაღის საწმენდი საშუალება და ზეთი ერთი არ არის!!!  ზეთის დანიშნულებაა რკინის დეტალებში ხახუნის შემცირება და იარაღის კოროზიისგან დაცვა, საწმენდი საშუალებები მეორეს მხრივ განკუთვნილია იარაღის დეტალებისგან და ლულიდან დენთის წვის პროდუქტების მოშორება. ამისთვის ისინი ქიმიურ რეაქციაში შედიან ამ პროდუქტებთან შლიან მათ, არბილებენ რაც აადვილებს მათ მექანიკური საშუალებებით მოცილებას.  თუ იარაღი სახლში სადებათ გაქვთ ეს დასახელება თქვენ არ გჭირდებათ. იარაღის საწმენდი ქიმია საკმაოდ აგრესიულია და დიდიხნით მისი იარაღში გაჩერება არ არის რეკომენდირებული. ასევე პროფილაქტიკური წმენდისას მისი გამოყენება საჭირო არაა.  დამწყებისთვის გამოდგება უნივერსალური ზეთის ერთ ერთი სახეობა Ballistol, რომელიც თბილისის მაღაზიებში იყიდება. ეს ძალიან კარგი ზეთია, მას გააჩნია მინარევები, რომლებიც შლიან დენთის წვის პროდუქტებს და სხვაგვარ ჭუჭყს, ამავე დროს იცავენ ფოლადს, ამცირებენ ხახუნს ანუ მოქმედებს, როგორც ზეთი და ამავე დროს არ აზიანებს ხეს და რკინის დაფარვებს. გამომდიანრე იქიდან, რომ ამ ზეთში არის მინარევები, რომლებიც რეაქციაში შედიან “ნაგართან” ანუ ტუტოვანი ეფექტი არის, მე ბალისტოლს არ ვიყენებ იარაღის დასაზეთად, მაგრამ ის არის შესანიშნავი რბილი არააგრესიული საწმენდი საშუალება.  პირველ ეტაპზე მე მას გირჩევთ იმისთვის, რომ გაწმინდოთ იარაღის მექამიზმებიდ და ლულა დენთის წვის პროდუქტებისგან. ბალისტოლის მინუსებია, რომ არის შედარებით ძვირი, არის ბლანტი და ძნელად ცილდება (ასე თუ ისე ზეთია მაინც) მაგრამ სამაგიეროდ არ აზიანებს ხეს. ცოდნა და გამოცდიელბა, რომ მოგემატებათ სხვა უფრო აგრესიულ ქიმიაზეც გადახვალთ, რომელიც გამოყენებისას გარკვეულ სიფრთხილეს საჭიროებს. დაიმახსოვრეთ, რომ საწმენდი სითხეები არ უნდა რჩებოდეს იარაღის დეტალებზე !!არასდროს!!. რაც უფრო ძლიერი ქიმია არიას მით უფრო აგრესიული ნივთიერბეი შედის მასში მით უფრო მავნე ზეგავლენას ახდენენ ფოლადზე და დაფარვაზე.  გაითვალისწინეთ, რომ ქიმიის მოხამრებისას უნდა იყოთ ძალიან ფრთხილები და ხსნარი უნდა ხვდებოდეს მხოლოდ იმ ნაწილებზე და კონკრეტულად იმ ადგილებში სადაც არის ნამწვი. გამხსნელი ადვილად ხსნის ნამწვს და ასევე ადვილად (თუ ის ძლიერია) გახსნის საღებავს, რომლითაც იარაღის დეტალებია ხანდახან შეღებილი.

ასეთი ნაკრები უნივერსალურია და მოსახერხებლი მაგრამ გარკვეული მისი ელემენტები შეიძლება არ დაგჭირდეთ ხოლო ასეთი ნაკრების ფასი 100 დან 200 ლარამდე მერყეობს.

იარაღის გასაწმენდათ ასევე გამოდგება ხსნარი WD-40, რომელიც იყიდება მანქანის აქსესუარების მაღაზიებში და ელიავას ბაზრობაზე. ეს არის ნავთის შემცველი სითხე, რომელიც არბილებს ჭუჭყს და აადვილებს მის მოშორებას. რაიმე განსაკუთრებუკლი საწმენდი თვისებები არ აქვს მაგრამ მე მას ვეძახი იარაღის სარეცხ წყალს ანუ ის თხევადია, წნევით გამოდის და კარგად გამორეცხავს მექანიზმებს. საველე პირობებში ის ხანმოკლე დროთ ნეიტარლურ ზეთსაც შეცვლის. დადებითი მხარეებია დაბალი ფასი, უარყოფითი ალბათ ის რომ რაიმე განსაკუთრებული საჭირო თვისებები არ აქვს.

დამატებით შემიძლია გირჩიოთ სპეციალიზირებული საწმენდი სითხე, რომელსაც მე უკვე 3 წელია ვხმარობ კარგი შედეგებით. ეს არის ერთ დროს ძალიან პოპულარული საწმენდი სითხე Hoppes 9.  ის არსებობს 1903 წლიდან!!! შლის ნამწვს, ჟანგს, ტყვიის და სპილენძის ნადებს.  დადებითი მხარეები ბევრი აქვს: არ არის ძალიან აგრესიული, არ არის ძალიან ტოქსიკური, არ ყარს საშინელი სუნით ისე რომ ოჯახის წევრები ჩხუბს გიწყებენ.  ასევე შლის კოროზიული კაფსულების შედეგად ლულაში დარჩენილ წვის პროდუქტებს.  აქვს ძალიან სასიამოვნო სპეციფიური სუნი.  უარყოფითი მხარე არის ის, რომ ის არ არის ძალიან ძლიერი და აგრესიული მაგრამ მსროლელების 99% ის სრულყოფილად დააკმაყოფილებს.  ეს არის ერთადერთი გამხსნელი/ საწმენდი საშუალება, რომელსაც მე შემიძლია რეკომენდაციუა გაუწიო ახალბედა მსროლელის შემთხვევაში.

ნაბიჯი მეოთხე: საწმენდი ტილოები

აქაც ბევრი ფილოსოია და ტვინისჭყლეტა არ არის საჭირო, ყოველშემთხვევაში პირველ ეტაპზე. ბამბის ძველი მაისურები (ღია ფერის, რომ ზედ ჭუჭყი კარაგდ ჩანდეს), ძველი ზეწრები … გამოდგება ყველაფერი რაც კარაგდ იწოვს სითხეს და არ ტოვებს ბუსუსებს.   ჩემი პრიბალტი მეგობრები წარმატებით იყენებენ ლიტვურ ტუალეტის ქაღალდს და ესთეთიკაზე ზედმეტად არც ფიქრობენ. მე ვიყენებ ჩემ ძველ მაისურებს, ხანდახან ე.წ. “ძონძებში” სპეციალურად ვყიდულობ თეთრ ბამბის მაისურებს. ვჭრი მათ ”პატჩებათ” (პატარა კვადრატულ ნაჭრებად) და მერე, როდესაც მჭირდება უკვე გამზადებულებს ვხმარობ.

ნაბიჯი მეხუთე: ადგილის მოწყობა

საერთოდ, როდესაც ქიმიასთნა მუშაობთ კარგია თუ ოთახი იქნება კარგად განიავებული. დაიცავით მაგიდა ზეთის და სხვა ქიმიის ზემოქმედებისგან ასევე ნაკაწრებისგან. კარგი განათებაც აუცილებელია.

პატარა რჩევები და ხრიკები:

1. აი ასეთი მოწყობილობა გადაგიწყვიტავთ ქიმიის მობილურობის საკითხს. მე ხან ვერანდაზე ვწმინდავ იარაღს, ხან ბაღში ხან ოთახში და ასეთი მარტივი მოწყობილობა აადვილებს სითხეების შენახვას და გადაადგილებას.  მზადდება მარტვიად, ამ შემთხვევაში მაგთი ფიქსის ყუთზე, ჯერ შემოიხაზება ჭურჭელი ფანქრით, მერე ამოიჭრება ზედმეტი მუყაო და ეს არის სულ. საკმაოდ მოსახერხებელია. ბოთლები არ გადაყირვდება და სითხეები არ დაიქცევა.

DSC00415

2. თუ გაქვთ საშუალება იყიდეთ საწმენდები ინტერნეტით. ბევრად უფრო დიდი არჩევანია და ფასებიც ზომიერი გამოდის. მაგალითად აი ეს ნაკრები (L.L.Bean Elite Otis Gun Cleaning Kit) საკმარისი იქნება ნებისმიერი კალიბრის რამოდენიმე პისტოლეტისთვის და დიდიხანი მოგემსახურებათ.

3. როგორც იარაღი ისევე საწმენდები უნდა იყოს წესრიგში და სისუფთავეში. ცხელი წყლით და სახეხი ფხვნილით ან ხსნარით გაწმენდილი ჯაგრისების სიცოცხლე მნიშვნელოვნად გაიზრდება.

4. საკმაოდ კარგი ინვენტარის ყიდვა შეიძლება საყოფაცხოვრებო პროდუქციის განყოფილებები ან მაღაზიებში. მაგალითად კბილის ჯაგრისები, გრილის სახეხი ლატუნის ჯაგრისები კარგად წმინდავენ უჟანგავი რკინისგან დამზადებულ რევოლვერებს და პისტოლეტებს, ხის საჭრელი დაფები მოსახერხებელია ირაღის დასაშლელად და ზედ სამუშაოდ, ფეხის გასაწმენდი ნოხები (რა თქმა უნდა ახალი), რომელიც სახლის შესასვლელში დევს, გამოდგება მაგიდაზე დასადებად და ზედ სამუშაოდ, ისინი რბილია, ზედ არ დაგორავენ პატარა ნაწილები და იარაღიც რბილად დევს.  მოკლედ თუ რამეს ვერ პოულობთ სპეციალიზირებულ მაღაზიებში შეგიძლიათ იპოვოთ “სამოქალაქო” მაღაზიების დახლებზე. მთავარია დაგეხმაროთ მიზნის მიღწევაში ანუ იარაღის გაწმენდაში. ცხადია ეს არ იქნება ესტეთიკის თვალსაზრისით ისეთივე სასიამოვნო, როგოც სპეციალიზირებული საქონელი მაგრამ ხანდახან სხვა გამოსავლი უბრალოდ არ არის. გარდა ამისა ის რასაც იარაღის მწარმოებლის ბრენდი აკრია ყოველთვის უფრო ძვირია.

და ბოლოს არ დაგავიწყდეთ, იარაღი იწმინდება რაც შეიძლება მალე სროლის შემდეგ და თვეში ერთხელ მაინც პროფილაქტიკის მიზნით.  ასევე შეგახსენებთ ერთ ძველ წეს, რომელიც დაგეხმარებათ იარაღი სისუფთავეში იქონიოთ, ეს წესი ერთ ერთ ძველ წიგნში ამოვიკითხე: საუკეთესო წესი შეინახო იარაღი სისუფთავეში არის, ნაკლებად შეეხო მას ბინძური ხელებით.

 

წარმატებებს გისურვებთ!

 

პს

ეს დასაფენი მე შევიძინე ისევ გუდვილში. ღირდა სულ 7 ლარი. იწოვს სითხეებს, ზედ დალაგებული ნაწილები არ დაგორავენ იქით აქით და არ იკარგებიან ხოლო იარაღი ზედ რომ დევს არ იკაწრება.

9