აღნიშნული სტატია არის სრული იმპროვიზაცია ჩემი მხრიდან და მცდელობა ავხსნა 1911-ის ფენომენი და შევეცადო გავცე პასუხი კითხვაზე, რა არის 1911 დღეს? კვლავ აქტუალური საბრძოლო პისტოლეტი თუ წარსული დროის რელიქტი, რომელიც გამოდგება მხოლოდ, როგორც საკოლექციო ექსპონატი. იარაღის მოყვარულთა და მფლობელთა წრეებში ზუსტად ორი ასეთი მოსაზრება არსებობს, 1911, მორალურად მოძველებული, ცოტა ოდენ გადაჭარბებული რეპუტაციის მქონე იარაღი და პირიქით იდეალური საბრძოლო პისტოლეტი, რომელიც ოდესმე შეუქმნია ადამიანს. უნდა ვივარაუდოთ, რომ სიმართლე სადღაც შუაში იმალება, მაგრამ მოდით ყველაფერზე თანმიმდევრულად ვისაუბროთ.

თავისთავად, მე მიმაჩნია ნამდვილ საოცრებად, რომ პისტოლეტი, რომელიც ჯონ ბრაუნინგმა შექმნა დაიბადა ჯერ კიდევ მაშინ როდესაც ადამიანს ფრენის საიდუმლოებაც კი არ ქონდა ამოხსნილი, ავტომანქანა და მასთან ერთად აბსოლუტური უმეტესობა ნივთების, რომელთა გარეშე წარმოუდგებელია ჩვენი ცხოვრება ან საერთოდ არ არსებობდა ან აბსოლუტური უმეტესობა ადამიანისთვის იყო მიუწვდომელი.  შეგახსენებთ ასევე, რომ 1911 ერთადერთი პისტოლეტია იმ ეპოქიდან, რომელიც დღემდე ინარჩუნებს პრაქტიკული იარაღის როლს და არა საკოლექციო/ისტორიულის, როგორც მაგალითად იგივე ასაკის „მაუზერები“, „ბერგმანები“ და „ლუგერები“. 1911-ს მჭიდი აქვს იქ სადაც უნდა ქონდეს თანამედროვე პისტოლეტს, მისი აგებულება, ერგონომიკა ასევე პასუხობს თანამედროვე მოთხოვნებს, პისტოლეტი ასევე მარტივი მოწყობილობის არის.  კიდევ ერთი პლიუსი 1911-ის სასარგებლოდ არის ის, რომ პისტოლეტი აკმაყოფილებს უსაფრთხოების თანამედროვე სტანდარტებს. ის აღჭურვილია მექანიკური მცველით, ავტომატური სახელურის მცველლით, ინერციული დამრტყმელით, დამრტყმელის მცველით.  ჩახმახს გააჩნია ნახევრად შეყენების შესაძლებლობაც, რაც ერთგვარი დაცვის მექანიზმია თუ ჩახმახის დაშვებისას თითი აგისხლტებათ. ამ პისტოლეტში პრინციპში არ არის არც ერთი კონსტრუქციული ელემენტი/გადაწყვეტილება, რომელიც შეიძლება ჩაითვალოს როგორც უადგილო თუნდაც ჩვენ დღევანდელ რეალობაში, მაგრამ ცხადია მთელი ეს წლები სხვა კონსტრუქტორები არ იდგნენ ერთ ადგილას, იხვეწებოდა პისტოლეტების კონსტრუქციები და რა თქმა უნდა ვითარდებოდა პისტოლეტიდან სროლის ხელოვნებაც. მსროლელების ახალი მოთხოვნები მუდმვივად კმაყოფილდებოდა კონსტრუქტორების მიერ, რაც განაპირობებდა პისტოლეტის ევოლუციის გეზს.

დღევანდელი გადმოსახედიდან 1911 არ ჯდება თანამედროვე საბრძოლო პისტოლეტის პარადიგმაში, რომელიც გამოიყურება შემდეგნაირად, მინიმალური წონა, კომპოზიტური მასალების გამოყენება, დიდი ტევადობის მჭიდები, მინიმალური მოვლა/მომსახურება, ბოლო წლებია ასევე, როგორც ჩანს ისტორიას ასევე ბარდება ორმაგი მოქმედების დამრტყემლ-სასხლეტი მექანიზმი გარედან განლაგებული ჩახმახით, რომელიც ერთ დროს განიხილებოდა როგორც უპირატესი 1911-ში გამოყენებულ ერთმაგი მოქმედების მექანიზმზე. მიზეზი ამისი ადვილად მისახვედრია. მწარმოებელს „ პოლიმერის სტრაიკერის“ გამოშვება უჯდება უფრო იაფი, ხოლო საბოლოო მომხმარებელი იღებს იარაღს, რომელსაც სასხლეტი გასროლიდან გასროლამდე არ იცვლის თვისებებს. გარდა ამისა, „სტრაიკერები“ დახურული კონსტრუქციიდან გამომდინარე, უფრო საიმედოდ მუშაობენ რთულ პირობებში. თხელი ფენა ტალახის/ჭუჭყის მოხვედრილი ჩახმახსა და დამრტყმელს შორის და გასროლა უკვე არ მოხდება, „სტრაიკერები“ ასეთი პრობლემებისგან უკეთ არიან დაცულები. წლების წინ ითვლებოდა, რომ „სტრაიკერები“ უფრო ნაკლებად საიმედოები არიან როდესაც საქმე ეხება ამაალებლის საიმედოდ აალებას, იმიტომ რომ ძლიერი/მასიური საბრძოლო ზამბარით აღჭურვილი გარე ჩახმახიანი პისტოლეტებს მეტი ენერგია ქონდათ ამაალებლისთვის საკმარისად ძლიერი დარტყმის მიყენებისთვის, მაგრამ დაიხვეწა ვაზნები, დაიხვეწნენ „სტრაიკერები“ და ეს პრობლემაც გაქრა.

“გლოკი” ჭეშმარიტი სრულყოფილებაა, მაგრამ უფრო წარმოების თვალსაზრისით, რბილი ფოლადისგან დამზადებული საკეტი ითხოვს დაზგის მინიმალურ ოპერაციებს და მარტივად მზადდება ხოლო ზედაპირის ცემენტირება უზრუნველყოფს საბოლოო გამძლეობას და წამოუდგენელ კოროზიულ მდგრადობას. პოლიმერის ჩარჩო არაფერს არ იწონის, არაფერი არ ღირს და შესანიშნავად უძლებს ცვეთას. დანარჩენი დეტალების უმეტესობა ნაშტამპია, არც-ერთი დეტალი არ ითხოვს მორგებას.  

ალბათ ერთ-ერთი მიზეზი რის გამოც თავიდან 1911-ს შეხვდა ძალიან შეზღუდული აღიარება იყო მისი კალიბრი, .45ACP.  ეს არის დიდი ვაზნა რაც ნიშნავს, რომ იარაღი გათვლილი ამ ვაზნაზე ასევე იქნება დიდი. სახელურიც უნდა იყოს განიერი რომ დაატიოს მჭიდი სავსე დიდი ვაზნებით. ასევე 1911 (სამთავრობო მოდელი) დამზადებულია მთლიანად ფოლადისგან და ამიტომ მძიმეა და ამავე დროს იტევს ცოტა ვაზნას, იმიტომ რომ გათლილია ერთ რიგიან მჭიდზე. ამბობენ, რომ თავის დროზე 1911 გადაურჩა დავიწყებას, როდესაც ბილ კლინტონმა მიიღო ავად სახსენებელი აკრძალვა „საიერიშო იარაღზე“, რაც მათ შორის გულისხმობდა შეზღუდავას მჭიდების ტევადობაზე, რომელიც არ შეიძლებოდა ყოფილიყო 10 ვაზნაზე მეტი. უცბად „ჯადოსნურმა ცხრიანებმა“ ანუ მაღალი ტევადობის 9მმ-მა პისტოლეტებმა დაკარგეს აქტუალობა თანაც მსოფლიოს ყველაზე დიდ და. მომხიბვლელ ბაზარზე. გლოკ 17 უკვე აღარ იტევდა 17 ვაზნას, ამ პიისტოლეტის მფლობელებმა დაკარგეს 7 ვაზნა 17-დან. ბუნებრივია გაჩნდა ინტერესი დიდი კალიბრის მცირე ტევადობის პისტოლეტების მიმართ მათ შორის 1911-ის მიმართ. მე არ ვიზიარებ ამ მოსაზრებას, რომ მხოლოდ ბილ კლინტონის წყალობით 1911 არ მოკვდა მაგრამ, უდაოდ მწარმოებლებს გაუჩნდათ მეტი მიზეზი დაეხვეწად 1911-ები იმიტომ რომ მოთხოვნა მათზე გაიზარდა. თანაც აღნიშნული აკრძალვა უკვე კარგახანია ჩაბარდა ისტორიას, მაგრამ 1911 არსად არ აპირებს წასვლას. უფრო მეტიც, დღეს ამ პისტოლეტს უფრო მეტი მწარმოებელი უშვებს, უფრო მეტ ქვეყანაში, ვიდრე ოდესმე აქამდე.

ბუნებრვივია ტექნოლოგიური პროგრესი შეეხო 1911-საც. დაიხვეწა წარმოების მეთოდები, გაჩნდა MIM ტექნოლოგია, 1911-ის დეტალების დასამზადებლად აღარ არის საჭირო რთული და კომპლექსური პროცედურები და მაღალკვალიფიციური ოსტატები. როგორც კენ ხაკატორნმა აღნიშნა პისტოლეტები დღეს იწყობა და არა იგება, რაც ნიშნავს, რომ პისტოლეტებს უბრალოდ აწყობეენ დეტალებიდან და აღარ არიან ოსტატები, რომლებიც არგებენ დეტალებს ერთმანეთზე და უზრუნველყოფენ პისტოლეტის ყველა კომპონენტის უნაკლო ფუნქციონირებას. ამიტომაც ითვლება, რომ 1911 რომელიც დაპროექტდა იმის გათვალისწინებით, რომ მისი აგება მოხდებოდა ოსტატის მიერ, ასეთი ახალი მოცემულობით წარმოებული ვერ იქნება ისეთი კარგი, როგორც ოსტატის მიერ აგებული. მე არ მაქვს საკმარისი ტექნიკური კომპეტენცია, რომ ჩემი დასკვნა წარმოგიდგინოთ ამ საკითხზე მაგრამ ეჭვი მაქვს, რომ თანამედროვე ტექნოლოგიები მხოლოდ გააუმჯობესებენ 1911-ს, თუ რა თქმა უნდა მწარმოებელმა იცის რას აკეთებს და ასევე რაც მნიშვნელოვანია შეამცირებს მის ფასს.

თანამედროვე ტექნოლოგიების დახმარებით, გაჩნდა ახალი კლასი 1911-ების, რომლებიც გამოირჩევიან კარგი შესრულებით და როგორც ჩანს ასევე გამოირჩევიან საიმედოობით, ხოლო მათი ფასი არ აღემატება 1000 დოლარს (ამერიკაში) და ხანდახან ბევრად ნაკლებია. ასეთებია მაგალითად Springfield Armory Loaded, Ruger SR1, Kimber TLE II.  1911-ის სნობებს არ მოწონთ ეს მოდელები, იმიტომ რომ მათი ფასი არ არის საკმარისად დიდი მაგრამ ეს იარაღები აძლევენ საშუალებას პრაქტიკულად ყველა მსროლელს “ეზიარონ” 1911-ს და ჩემი სტატიაც იმედია დაგეხმარებათ 1911-ის გაგებაში და ასევე რომ იყოდ მზად და იცოდეთ რასთან გაქვთ საქმე. თურქეთი ბოლო წლებია გვევლინება 1911-ის მწარმოებლად და მათი პისტოლეტები კარგად გამოიყურება, ზოგი მოდელი იყენებს ხარისხიან Mec-Gar-ის მჭიდებს რაც ცალსახად სწორი გადაწყვეტილებაა და დაზღვევაა ბევრი პრობლემისგან. ფასი როგორც წესი ამერიკაში არ აღემატება 500 დოლარს.  მაგრამ აქვე გავმეორდები, თუ გინდათ გაეცნოთ 1911-ს, კი ბატონო, გამოდგება თურქული 1911-იც. მაგრამ თუ ეძებთ თავდაცვის ინსტრუმენტს, ჯობია მაინც არჩევანი გააკეთოთ თუნდაც ბიუჯეტურ პოლიმერის “სტრაიკერზე”, პრობლემების ალბათობა გაცილებით ნაკლები იქნება.

ჩემი აზრით თუ ადამიანს უნდა საბრძოლო/თავდაცვითი პისტოლეტი, ბიუჯეტური/იაფი 1911 მწარმოებლისგან, რომელსაც არ აქვს დიდი გამოცდილება ასეთი პისტოლეტის წარმოების ალბათ არ იქნება საუკეთესო ვარიანტი. ჩემი აზრით ბიუჯეტური „სტრაიკერი“ იქნება უკეთესი იარაღი ვიდრე ბიუჯეტური 1911. ჩემი პირადი გამოცდილებაც ამას ადასტურებს.

ნაწილობრივ იმას, რომ მე კარგად მესმის 1911-ის მოწყობილობა და კონსტრუქცია, უნდა ვუმადლობდე ბიუჯეტურ „ტაურუსს“ და „ბულს“. ორივე იყო პრობლემური და ამ პრობლემების გადაწყვეტისთვის მე მომიწია 1911 მოწყობილობის საფუძვლიანად შესწავლა. აქვე უნდა აღვნიშნო „ტაურუსიც“ და „ბულიც“ როცა ისროდნენ, ისროდნენ ძალიან ზუსტად, რაც დამარწმუნა რომ ადრე იყო 1911 ჩამოწერა.

შეიძლება იფიქრო რომ თუ არ ჩავთვლით იმას რომ პისტოლეტის მთლიანად ფოლადის არის, ცოტა ვაზნას იტევს და აქვს ერთმაგი მოქმედების დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმი მეტი განსხვავება 1911-სა და ტიპიურ პოლიმერის 9მმ-ან პისტოლეტს შორის განსხვავება არ არის ხო? სინამდვილეში არა.  განსხვავებები ბევრია და მე შევეცდები ისინი ისე დავაჯგუფო რომ ამ სტატიის წაკითხვის მერე მკითხველი არ დავტოვო უფრო მეტი კითხვით ვიდრე პასუხით და საბოლოოდ არ დავაბნიო.

1. კონსტრუქციის თავისებურებები 

რა თქმა უნდა 1911-ის კონსტრუქცია თავისი დროისთვის იყო რევოლუციური. ის ადვილად იშლებოდა, მათ შორის ბოლომდე. ის შედგებოდა ცოტა დეტალისგან. Youtube-ზე დევს Wilson Combat-ის ძველი  ვიდეო 1911-ის სრულ დაშლაზე, ეს ვიდეო ასახავს 1911 სრულ დაშლას და აწყობას, კომენტარებით, ხოლო ვიდეოს სრული სიგრძე არის სულ რაღაც 15 წუთი. თან პისტოლეტი იმ ვიდეოში აღჭურვილია ორმხრივი მცველით და „მაგველით“ რაც ორიგინალურ 1911-ზე არ ეყენა. მაგრამ არის ნიუანსებიც. პისტოლეტს გააჩნია დახურული ექსტრაქტორი, რომელიც მოთავსებულია საკეტის შიგნით. ეს კარგია, იმიტომ რომ ის დაცულია გარე ზემოქმედებისგან, ჭუჭყისგან და ტალახისგან. ექსტრაქტორი გრძელია და ის თავად ასრულებს ზამბარის ფუნქციას იმიტომ რომ არის მოღუნული ფორმის როგორც ავტომობილის რესორი. საკეტში მას იჭერს მეტალის ფირფიტა რომელიც ასევე იჭერს დამრტყმელს. ასეთი გადაწყვეტილება იყო ტიპიური და გამოიყენებოდა ბევრ პისტოლეტში, ადრინდელი გამოშვების CZ-75-ში, ბრაუნინგის “ჰაი პაუერში” და ასე შემდეგ. ჩეხურ პისტოლეტში ეს დეტალი იჭერდა მხოლოდ დამრტყმელს, ბელგიურ პისტოლეტში, მის ადრინდელ მოდელებში ეს დეტალი ისევე, როგორც 1911-ში იჭერდა “რესორის” მაგვარ ექსტრაქტორს ხოლო შემდგომში FN-ის პისტოლეტები აღიჭურვა უფრო საიმედო, ზამაბარიანი, მოკლე ექსტრაქტორით.  ეხლა თანამედროვე პისტოლეტები ასეთ ფირფიტებს და ექსტრაქტორებს პრაქტიკულად არ იყენებენ. ნაწილობრივ იმიტომ რომ ეს ფირფიტა ხანგრძლივი ექსპლუატაციის შემთხვევაში ტყდება ხოლმე, იმიტომ რომ ის მოთავსებულია ჩახმახსა და საკეტს შორის და დიდი დატვირთვის ქვეშ მუშაობს, ჯერ მას ურტყავს ჩახმახი, შემდეგ საკეტი უკუსვლის შედეგად ისევ მისი გამოყენებით აიძულებს ჩახმახს დაბრუნდეს შეყენებულ მდგომარეობაში. თუ ახალი ფირფიტა კარგად არ მოერგო საკეტს, ექსტრაქტორი იწყებს თამაშს (განსმიტები ამ მოვლებას ეძახიან “ქლოქინგს”) რის შედეგადაც ექსტრაქტორი კარგავს უნარს საიმედოდ წაავლოს მასრას და იწყება პრობლემები ექსტრაქციასთან. 1911-ზე არა, მაგრამ მე მინახია, როგორ ანალოგიური ნაწილი გადატყდა შუაზე ბრაუნინგ „ჰაი პაუერში“ რომლიდანაც საკმაოდ ბევრი ვაზნა იყო ნასროლი. ეს პოტენციურად საშიში სიტუაციაა, იმიტომ, რომ უკან გამოსროლილი დამრტყმელი შეიძლება მოხვდეს მსროლელს თვალში.  ამიტომ 1911-ის ეს დეტალი უნდა რეგულარულად დათვალიერდეს, იმიტომ რომ სანამ ის ბოლომდე გატყდება მას ჯერ გაუჩნდება ბზარი ყველაზე თხელ ადგილას. ამჟამად თანამედროვე პისტოლეტები იყენებენ მოკლე ექსტრაქტორებს ცალკე ზამბარებით, ხოლო დამრტყმელს როგორც წესი იჭერს საკეტში გაყრილი პინი. პინი, რომც გატყდეს, მისი თუნდაც კუსტარულად დამზადება და მორგება უფრო ადვილი იქნება. დროთა განმავლობაში 1911-ის ექსტრაქტორი კარგავს ძალას და საჭიროა მისი ხელახალი მოღუნვა და ხანდახან კბილთან მეტალის მოცილება, რომ კბილი უკეთ მიწვდეს მასრას. მეორეს მხრივ მაგალითად Wilson Combat-ი ამზადებს ექსრაქტორებს უკვე წინასწარ მოღუნულებს (მადლობა თანამედროვრ CNC დაზგებს), ასეთი ექსტრაქტორები გამოირჩევიან დიდი რესურსით და ნაკლებად საჭიროებენ მომსახურებას. 1911-ის პატრონი ვალდებულია იცოდეს როგორ მოახდინოს ამ პრობლემის დიაგნოსტირება და გამოსწორება მანამ სანამ პისტოლეტი გაჭედავს. თანამედროვე პისტოლეტის მფლობელები ექსტრაქტორზე ფიქრით თავს დიდად არ იტკიებენ.

პისტოლეტის კონსტუქცია ჩემი აზრით შედარებით ფაქიზია. მაგალითად სვარცის კონსტრუქციის მცველი, რომელიც კეტავს დამრტყმელს სანამ პისტოლეტის სახელურს კარგად არ მოკიდებთ. ის დეტალი რომელიც ამოდის ჩარჩოდან და აწვება ბლოკირატორს საკეტში, თხელია, მე ვიტყოდი მიკროსკოპული. პატარა უყურადღებობა დაშლა/აწყობისას (არ უნდა იყოს დაჭერილი სახელურის მცველზე) და საკეტით  შეიძლება ის დააზიანოთ. თანამედროვე პისტოლეტები ასეთ ყურადღებას არ ითხოვენ. სვარცის მცველიც შეიძლება იყოს როგორც “კიმბერის”, თხელი მეტალის ღერძი, რომელსაც უნდა გაუფრთხილდეთ ან როგორც მეტალის ფირფიტა, რომელიც უნდა ვივარაუდოთ უფრო გამძლეა.

მე არაერთხელ აღვნიშნავდი, რომ 1911 თხელი პისტოლეტია და მიუხედავად წონისა მისი ფორმები „სპორტულია“, ის არ არის ისეთი მასიური და გაბარიტული, როგორც მაგალითად .45 კალიბრის Glock 21. ამ სითხელეს მოყვება თავისი ფასი, რომლის შესახებ ბევრმა არ იცის. სამთვარობო მოდელზე დამაბრუნებელი ზამბარა უნდა გამოიცვალოს სადღაც 2 000 გასროლის შემდეგ. უკვე რამდენიმე ასეული გასროლის შემდეგ ზამბარა საგრძნობლად იკლებს სიგრძეში და შესაბამისად მისი უნარი შეანელოს საკეტი მცირდება. 1911-ზე უფრო მოკლე საკეტებით და მსუბუქი შენადნობისგან დამზადებული ჩარჩოთი ეს დეტალი კიდე უფრო ხშირად უნდა შეიცვალოს.

1911-ს აქვს დეტალი, რომელიც პრაქტიკულად აღარ გამოიყენება თანამედროვე პისტოლეტებში. ეს არის ლულის ბუშინგი. ეს დეტალი ყენდება საკეტში და უზრუნველყოფს ლულის ფიქსქაციას საკეტში. მჭიდრო ბუშინგი ამცირებს ლულის “თამაშს” საკეტში და უზრუნვლეყოფს კარგ სიზუსტეს, მეორეს მხრივ ზედმეტად მჭიდრო ბუშინგი გამოიწვევს საიმედოობის შემცირებას. რამდენად მჭიდრო უნდა იყოს ბუშინგი 1911-ში არის ერთ-ერთი იმ საკითხებიდან, რომელიც იწვევს ყველაზე მეტ გაცხარებულ კამათს 1911-ის მოყვარულების ფორუმებზე.

მიუხედავად იმისა, რომ მეტ წილად ტექნიკურად, კონცეფციით და შესაბამისად მართვის ელემნეტბის განლაგებით 1911-მა თითქმის არ განიცადა ცვლილებები, პატარა ცვლილებები, რომლებიც მიზნად ისახავდნენ პისტოლეტის ერგონომიულობის და საიმედოობის გაზრდას იყო საკმაოდ ბევრი.

უფრო ერგონომიული და მსხვილი სახელურის მცველი კუდით, განიერი საექსტრაქციო ფანჯარა, ჭრილი საკეტზე საექსტრაქციო ფანჯარასთან, ერგონომიული ფორმის მცველი, ეს ყველაფერი გაჩნდა მოგვიანებით და იმ ოსტატების წყალობით, რომლებიც მუშაობდნენ ამ პისტოლეტების დახვეწაზე. ყოველი ეს გაუმჯობესება უკავშირდება კონკრეტულ ადამიანს და კონკრეტულ ისტორიას. 1911-ის ყველა დეტალზე შეიძლება გრძელი ისტორიების მოყოლა.

მე ვერაფერს ვერ ვიტყვი მოსაზრებაზე, რომ 1911 მოიგონეს მაშინ როდესაც იარაღს აგებდნენ კვალიფიციური ოსტატები და ეხლა როდესაც იარაღი იწყობა დეტალებისგან და არანაირი ხელით მორგება არ არსებობს ამიტომ 1911 ასეთ პირობებში ვერ გამოდის კარგი. ჯეიმს იეგერმა თქვა, რომ თუ ნაწილი დეტალების არის დაშვებების ერთ მხარეს და ნაწილი მეორესმ, 1911 არ მუშაობს. მე არ ვარ მეიარაღე და კონსტრუქტორი ამიტომ აზრი ამ საკითზე არ მაქვს, უბრალოდ მე მიმაჩნია, რომ თანამედროვე დაზგებზე შეიძლება რთული გეომეტრის დეტალების წარმოუდგენელი სიზუსტით დამზადება და 1911-მა მხოლოდ უნდა მოიგოს ამით. რამდენად მწარმოებლებმა შეძლეს ხელით ასაგები პისტოლეტის თანამედროვე დაზგებზე დამზადებული დეტალებისგან აწყობის პროცესის მოწყობა, მე არ ვიცი. ეჭვი მაქვს ზოგმა ეს შეძლო ზოგმა ვერა.

1911-ები არ არიან ერთნაირი, 100% თავსებადი დეტალი ყველა 1911-ს შორის არის ალბათ მარტო მჭიდი. ბევრი მოდელი სტანდარტული კონფოგურაციიტ გამოდის, სამთავრობო, სამეთაურო, საბრძოლო სამეთაურო, ოფიცრის და ა.შ. არის კიდე არასტანდარტული 1911-წები, კიდე 2011, ორ რიგიანი მჭიდებით, ვიყიდე დავაყენე აქ არ გამოვა. საჭირო გახდება ან მორგება ან საერთოდ დეტალი არ მოერგება. მე მეგონა რომ ვიყიდე Wilson Combat-ის სტანდარტული ექსტრაქტორი, რომელიც არ აღმოჩნდა თავსებადი Taurus PT1911-ის დამრტყმელის მცველთან არა და PT1911 თითქოს სტანდარტული სამთავრობო 1911-ია……

საინტერესო და უჩვეულო დეტალი, რომელიც მათ შორის ალბათ ნაწილობრივ განაპირობებს 1911-ის კონსტრუქციულ სიმარტივეს არის ე.წ. sear spring.  ეს ბრტყელი ზამბარა სამი “საცეცით” არის “მულტი-ტული” რომელიც ამუშავებს პისტოლეტს. ერთი მარტივი დეტალი ასრულებს ოთხ ფუნქციას.  პირველი საცეცი აწვება უშუალოდ sear-ს (რუსულად: шептало) რომელიც იჭერს ჩახმახს. მეორე საცეცი მოქმედებს როგორც დისკონექტორის და სასხლეტის დამაბრუნებელი ზამბარა, მესამე საცეცი არის სახელურის მცველის ზამაბარა. ბრტყელი ზამბარები ცნობილია იმით, რომ მათ რესურსი ისეთი არ არის როგორც ხვეული ზამბარების მაგრამ 1911-ის შემთხვევაში ეს ზამბარა თითქმის არ ითხოვს ყურადღებას, თუ ის ხარისხიანია.

სამ-საცეციანი sear-spring

2. მომსახურება

კონსტრუქციის თავისებურებები, რომლებიც მე აღვწერე ზევით განაპირობებენ მეტ მომსახურებას, რაც საჭიროა იმისთვის რომ 1911-მა იმუშაოს საიმედოდ. პისტოლეტი აუცილებლად უნდა იყოს სუფთა, უნდა იყოს დაზეთილი. დამაბრუნებელი ზამბარა უნდა შეიცვალოს 2000 გასროლის შემდეგ.

ტარის პანელების ქვეშ გროვდება ჭუჭყი და ნესტი, ამიტომ ყურადღება უნდა მიაქციოთ რომ მანდ არ გაჩნდეს კოროზია, თუ პისტოლეტი არ არის დამზადებული უჟანგავი ფოლადისგან. პანელები პერიოდულად უნდა მოიხსნას და პისტოლეტის ჩარჩო უნდა გაიწმინდოს. 

იმისთვის, რომ პისტოლეტი გაწმინდოთ და დაათვალიეროთ მისი დეტალები, ის უნდა დაშალოთ. 1911 იშლებოდა მარტივად მე-20 საუკუნის დასაწყისის სტანდარტებით. დღეს თანამედროვე პისტოლეტები იშლება ერთი ბერკეტის დაწევით. 1911-ის დაშლის პროცედურა უფრო შრომატევადია.

თანამედროვე პისტოლეტები ისეა დაპროექტებული რომ იშლებიან შიშველი ხელებით და შეუძლებელია რამე დააზიანო ან გააფუჭო. 1911-ს განსაკუთრებულად მჭიდრო ლულის ბუშინგით ჭირდება ქანჩი ხოლო სლაიდ სტოპის დაყენებისას თუ უყურადღებობა გამოიჩინეთ პისტოლეტს გაუჩნდება “იდიოტის ნაკაწრი”.  ქანჩის გარდა არსებობს ასევე ინსტრუმენტი რომელიც დაიცავს თქვენ პისტოლეტს ასეთი ნაკაწრისგან, სახელად Idiot Scratch Prevention Tool. 

ამასთან ერთად დაივიწყეთ მშრალი პისტოლეტიდან ათასობით და უკვე ათი ათასობით გასროლა, რაც ნორმაა გლოკისთვის. 1911 იქმნებოდა იმ დროს როდესაც მეტალი არ იყო ისეთი ხარისხის როგორც დღეს, საკეტი მოძრაობს გრძელ მიმმართველებზე, საბრძოლო ბჯენების კონტაქტის ფართიც დიდია. 1911 უნდა იყოს სუფთა და კარგად დაზეთილი, რომ იმუშაოს საიმედოდ. ის ფაქტი, რომ 1911 მწარმოებლები დღეს დიდ ყურადღებას აქცევენ სიზუსტეს, 19110ის დეტალების მორგებაც მჭიდროა, რაც მხოლოდ აუარესებს ამ პრობლემას. სამაგიეროდ, როგორც აღვნიშნე, 1911 შეიძლება იყოს ფენომენალურად ზუსტი. თანამედროვე ტექნოლოგიებმა და წარმოების განვითარებამ განაპირობა, რომ  ამერიკაში შეგიძლია 800 დოლარად იყიდო მეორადი Springfield Armory Range Officer   და მიაღწიო master-ს ხარის თვალში სროლაში. ტექნიკურად პისტოლეტი მოგცემს ამის საშუალებას მაგრამ მსროლელი მოწოდების სიმაღლეზე უნდა იყოს.

 3. ერთმაგი მოქმედების დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმი

1911 არის ერთმაგი მოქმედების, რაც ნიშნავს, რომ პირველი გასროლის წარმროებისთვის საჭიროა ჩახმახის შეყენება. ჩახმახი ისეა განლაგებული, რომ იმისთვის რომ ის შეაყენოთ უნდა შეცვალოთ პისტოლეტი ჭერა, პრობლემა უარესდება ერგოონომიული მაგრამ უფრო მასიური beaver tail-ის გამოყენებით, რომელიც გამოიყენება პრაქტიკულად ყველა თანამედროვე 1911-ზე თუ ის არ არის სპეციალურად შექმნილი როგორც რეტრო/აუტენტური „სამთავრობო“ 1911. ახალი ტიპის სახელურის მცველი ასეთი განიერი კუდით ერთის მხრივ კარგად გიცავთ საკეტისგან და ჩახმახის კბენისგან, მაგრამ მეორეს მხრივ ართულებს წვდომას ჩახმაზე მისი სწრაფი შეყენებისთვის. ამიტომ, ითვლება, რომ 1911 უნდა ატაროთ „კონდიცია 1“-ში, როგორც გვასწავლიდა პოლკოვნიკი ჯეფ კუპერი. “კონდიცია 1″ გულისხმობს ვაზნას სავაზნეში, ჩახმახი შეყენებულია და პისტოლეტი მცველზეა აყვანილი. დღევანდელი სტანდარტით ეს უკვე მოვეტონია. შეყენებული ჩახმახი ბევრისთვის არის მომატებული საფრთხის ნიშანი, მიუხედავად იმისა, რომ 1911 ასეთ კონდიციაში აბსოლუტურად უსაფრთხოა. შემთხვევითი გასროლისგან მას იცავს ჯერ მექანიკური მცველი და შემდეგ სახელურის მცველი. გასროლის წარმოებისთვის საჭიროა მხოლოდ დიდი თითის მოკლე მოძრაობით მცველის მოხსნა რაც არანაირად არ შეგანელებთ. ეს ტექნიკა სამწუხაროდ მოდის წინააღმდეგობაში იმ პრაქტიკებთან რაც არსებობს დღეს. ჩემს მიერ ხსენებული ჯეფ კუპერი, კაცი ლეგენდა, კაცი ისტორია, თანამედროვე პისტოლტიდან საბრძოლო სროლის ტექნიკის ფუძემდებელი იყო 1911-ის დიდი მოყვარული. რისი ერთ-ერთი მიზეზიც იყო 1911-ის სასხლეტი. 1911-ს ერთმაგი მოქმედების სასხლეტი, კვალიფიციური ოსტატის მაგიის შემდეგ ხდება საუკეთესო სასხლეტი, რომელიც შეიძლება მიიღო ავტომატურ პისტოლეტში და კუპერმა ეს იცოდა, ამიტომაც ცხოვრების ბოლომდე ის უარყოფდა, როგორც სტრაიკერებს ასევე პრინციპში ორმაგი მოქმედების პისტოლეტებს. თავისი სიცოხლის ბოლო წლებში, პოლკოვნიკი გამოირჩეოდა კონსერვატიული ხედვებით და აღარ მიყვებოდა იმ ცვლილებებს, რომლებსაც ადგილი ქონდათ, მაგრამ თავისი როლი მან უკვე ითამაშა და უდიდესი წვლილი შეიატანა იმ კულტურის ფორმირებაში, რომლითაც ჩვენ დღემდე ვსარგებლობთ, რისთვისაც  ჩვენ ის გვიყვრს და პატივს ვცემთ მას.

სასხლეტი 1911-ზე მოძრაობს პირდაპირ უკან და არა ღერძის ირგვლივ, როგორც აბსოლუტურ უმეტესობა სხვა პისტოლეტში. ასევე კვალიფიცირებულ ოსტატს შეუძლია  1911-ის დამრტყმელ სასხლეტი მექანიზმი დაიყვანოს აბსოლუტურ სრილყოფილებამდე.  ადვილად შესაძლებელია სასხლეტის სიგრძის შეცვლა, რაც მსროლელს აძლევს საშუალებას ადვილად მოირგოს პისტოლეტი. სასხლეტამდე საჭირო წვდომა კრიტიკულად მნიშვნელოვანი პარამეტრია პისტოლეტში რომელიც გამოიყენება ზე-ზუსტი სროლისთვის. 

“კონდიცია 1″  უნდა განიხილებოდეს როგორც ერთადერთი ვარიანტი 1911 ტარების იქ სადაც არის ალბათობა რომ მოგიწევთ ამ იარაღის დანიშნულებით გამოყენება. პრობლემა აქ იმალება იმაში, რომ შეყენებული ჩახმახი ტოვებს საკეტის ნაწილს ღიად სადაც შეიძლება დაგროვდეს მტვერი ან ტალახი რაც არ მისცემს საშუალებას ჩახმახს გადასცეს საკმარისი ენერგია დამრტყმელს. ქალაქის პირობებში ეს დიდი პრობლემა არ იქნება მაგრამ საველე პირობებში ეს შეიძლება იყოს ფატალური.

4. მჭიდები

აბსოლუტური უმეტესობა პრობლემების, რომელიც შეიძლება წარმოიშვას 1911-თან უკავშირდება მჭიდს. რიცხვი მწარმოებლების, რომლებიც უშვებენ კარგ მჭიდებს არც ისე დიდია, აქიდან საუკეთესოები არია Wilson Comabt, Chip McCormick, Metalform, Mec-gar და რამდენიმე სხვა. მჭიდები შეიძლება იყოს ორიგინალური “სამხედრო” კონფოგურაციის ან ახალი ტიპის გათვლილი ვაზნებზე ექსპანსიური ტყვიით.

თავიდან 1911 იყო გათვლილი 7 ვაზნიან მჭიდზე. მჭიდის კონსტრუქციის მცირე ცვლილებით გახდა შესაძლებელი 8 ვაზნიანი მჭიდის დამზადება, რომელიც არ იქნებოდა გარეთ გამოშვერილი. საიდუმლოება მდგომარეობს იმაში, რომ, როგორც ჩანს, განურჩევლად მჭიდის მწარმოებლისა, მხოლოდ 7 ვაზნის მოთავსება უფრო საიმედოა. როგორც 1911 ცნობილმა მოყვარულმა და ექსპერტმა აღნიშნა, მას ურჩევნია შვიდი “უეჭველი” ვიდრე 8 “შეიძლება” თან ეს თქვა ბილ ვილსონის წინ, რომლის კომპანია ცნობილია იმით, რომ უშვებს ერთ-ერთ საუკეთესო მათ შორის 8 ვაზნიან მჭიდებს 1911-თვის. ჩემი ახალი Kimber TLE II-იც ამას ადასტურებს, “დე იურე” მჭიდი 8 ვაზნიანია მაგრამ ბოლომდე ავსებული, მისი მოთავსება პისტოლეტში დახურული საკეტით პრაქტიკულად შეუძლებელია, ამიტომ მჭიდებში დევს შვიდი “უეჭველი”.

Wilson Combat-ის Elite Tactical მჭიდი გათვლილია 8 ვაზნაზე აქვს სპეციალური მიმწოდებელი რომელიც არ აძლევს საშუალებას ვაზნას “ჩავინთოს” მიწოდებისას. 

5. მუხტები და ვაზნები  

წლები თუ არა ათწლეულები იყო მიჩნეული, რომ 1911 საიმედოდ მუშაობს მუხტებით, მხოლოდ მარგვალთავიან ტყვიებით  (.230gr “hardball”) ანუ მუხტით რომელზეც თავდაპირველად იყო გათვლილი ორიგინალური “სამთვავრობო” 1911.  უკვე კარგახანია ჩამოყალიბდა მოთხოვნა, რომლის მიხედვით საბრძოლო/თავდაცვითი პისტოლეტი აუცილებლად უნდა “ინელებდეს” მუხტებს ექსპანსიური ტყვიებით. ჩემი აზრით რომ თანამედროვე 1911-ები არ მუშაობენ საიმედოდ ექსპანსიური ვაზნებთან არის მეტ წილად მცდარი. დიახ ეს პრობლემა იდგა ადრე, ძალიან ადრე მაგრამ ამდენი წლის შემდეგ რაც ექსპანსიური ვაზნები გახდა სტანდარტი, თანამედროვე 1911-ები უპრობლემოდ უნდა ინელებდნენ ექსპანსიურ ვაზნებს ყოველგვარი დამატებითი ჩარევის გარეშე. მეტ წილად ამის შესაძლებლობა ჩემი აზრით უკავშირდება არა პისტოლეტის კონსტრუქციას არამედ მჭიდს, რომელსაც იყენებთ. თუ ის არ აძლევს საშუალებას ვაზნას “ჩაყვინთოს” თავით მიწოდებისას, ნებისმიერი 1911 მიაწვდის ექსპანსიურ ვაზანას თუ რა თქმა უნდა 1911 აგებულია სტანდარტების შესაბამისად. გაპრიალება, დაქლიბვა და ასეთი რამეები არის პისტოლეტის გაფუჭების რეცეპტი. მითუმეტეს უაზრობაა ამის გაკეთება თუ პისტოლეტი მუშაობს ან მანამდე გაკეთება სანამ არ დარწმუნდები რომ პისტოლეტი მუშაობს/არ მუშაობს.

6. breaking-in

მე სიმართლე გითხრათ არ მჯერა ამ იარაღის და ლულის “აბკატკების” და ვთვლი, რომ იარაღს არ უნდა ჭირდებოდეს “აბკატკა” იმისთვის რომ იმუშაოს კარგად. ჩემი აზრი თუ არ გაინტერესებთ ამ ტემაზე მომწერეთ და გამოგიგზავნით აღიარებული ავტორიტეტების გრძელ სიას რომლებიც იგივეს იძახიან. ამავე დროს მე ვაღიარებ, რომ სანამ იარაღს ბოლომდე ენდობით, საჭიროა ისროლოთ გარკვეული რაოდენობა ვაზნების, რომ დარწმუნდეთ რომ ყველაფერი ისეა როგორც უნდა იყოს. დაარქვით ამას “აბკატკა” თუ გნებავთ, როგორც ვხვდები ბევრი ადამიანი ურევს ამ ორ რამეს ერთმანეთში. თუ მწარმოებელი გიწერს ინსტრუქციაში, რომ პისტოლეტს აქვს “აბკატკის” პერიოდი, მე ვთვლი რომ ის უბრალოდ გეუბნება რომ არ გარანტირებს პისტოლეტის მუშაობას და გთავაზობს შენ შეამოწმო ეს თავად. მერე 300-400 გასროლის შემდეგ (გააჩნია იარაღის ტიპს და მოდელს) თუ იარაღი ისევ ჭედავს უნდა დაუბრუნო მწარმოებელს. მე ეს მიმაჩნია აფერისტობად. რაც შეეხება 1911-ების აბკატკას, ეს შეიძლება იყოს საჭირო საასპარეზო პისტოლეტში სადაც ყველაფერი მჭიდროდ მორგებულია მაქსიმალური ზისუსტისთვის, საბძოლო/სტნადარტულ 1911-ს ეს არ უნდა ჭირდებოდეს. რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია “აბკატკის” პროცედურა არ არსებობდა აშშ-ის შეიარაღებულ ძალებში, რომლებიც იყენებდნენ 1911-ს 70 წლის განმავლობაში.

სულ ბოლოს მინდა დავწერო, რომ გამომდინარე იქიდან, რომ მოთხოვნა 1911-ებზე დიდია ბევრი კომპანია უშვებს ბევრ 1911-ს. რაღაც ნაწილებს ისინი თავად უშვებენ, რაღაცას ყიდულობენ სხვა კომპანიაებისგან, მიმწოდებლები იცვლება, პატარა ცვლილებებს სპეციფიკაციებში მოყვება პრობლემები. კარგი მაგალითია ასეთი პრობლემების 1911-ის შემთხვევაში, საკეტის შემაკავებლის გააქტიურება როდესაც ვაზნები არ დაიცალა. თუ შემაკავებელი საჭიროზე დიდია და მიწოდებისას ვაზნა ეჯახება მას და იწვევს მის გააქტიურებას, რის გამოც საკეტი დგება შემაკავებელზე მაშინ როდესაც მჭიდში ვაზნებია. კარგი ამბავი იმაში მდგომარეობს რომ განსხვავებით CZ-75-სგან, რომელიც ანალოგიურ დეტალს იყენებს, ის 1911-ში არ ტყდება, პრაქტიკულად არასდროს. აღნიშნული კიდევ ერთხელ ადასტურებს რატომ ჯობია იყიდოთ 1911 ტოპ მწარმოებლისგან ან იყოთ მზად პრობლემების დიაგნოსტირებისთვის და შემდგომ აღმოფხვრისთვის საკუთარი ძალებით. სამწუხაროს მილიარდი სტატია და ვიდეო 1911-ის “გაუმჯობესებებზე” ასევე ხელს არ უწყობს ამ პლატფორმის საიმედოობას. ამიტომ ჩემი წესი მარტივია, თუ რამე გაფუჭებული არ არის და მუშაობს კარგად არ ღირს მისი “გაუმჯობესება”.

პრინციპში სულ ეს არის, მე მეტ-ნაკლებად აღვწერე ყველა თავისებურება რაც აქვს 1911 და რაც განასხვავებს მას ტიპიური თანამედროვე პისტოლეტებისგან. ბევრი რამის დაწერა, რაც მე დავწერე 1911 კონსტრუქციულ თავისებურებებზე  შეუძლებელი იქნებოდა რომ  დამეწერა “გლოკზე”. თავის დროს “გლოკმა” დააწესა ახალი სტანდარტი. იღებს პისტოლეტს პირდაპირ ყუთიდან და ისვრი 10 000 ვაზნას ისე, რომ პისტოლეტი არ ჭედავს, არ ფუჭდება, არ ჭირდება მოვლა და მომსახურება. პრაქტიკულად “maintenance-free” პისტოლეტი, ხალხისთვის რომელიც ზედმეტად დაკავებულია, რომ იფიქროს პისტოლეტის კონსტრუქციაზე, მოვლაზე და მომსახურებაზე. საიმედო პისტოლეტი გახდა ხელმისაწვდომი ყველასთვის და არა ტექნიკურად განათლებული ტიპებისთვის, რომლებიც მზად იყვნენ დეტალურად შეესწავლათ იარაღი და უზრუნველყოთ მისი სათანადო მოვლა. თაობას, რომელსაც არ უნახია არაფერი გლოკის გარდა 1911 მოეჩვენება რაღაც რელიქტად და ასევე არ მოეწონება რომ high-end 1911 ღირს გლოკზე ოთხჯერ უფრო მეტი. ხო მართლა, გლოკმა ასევე დააწესა კიდევ ერთი სტანდარტი, სუბ-კომპაქტები რესურსით საიმედოობით და თუნდაც სიზუსტით არ ჩამოუვარდებიან სრული ზომის გლოკებს, 1911-ის შემთხვევაში პირიქით არის. მცირდება რესურსი, მცირდება საიმედოობა, მოვლა/მომსახურება უფრო კრიტიკული ხდება.

როგორც ერთმა ავტორმა აღნიშნა, 1911 არის “ჰოტ-როდი” პისტოლეტებში.  ის ითხოვს მეტ ყურადღებას, მომსახურებას, მისი ყოველდღიური გამოყენება უბრალოდ არაპრაქტიკულია. ის ღირს ძვირი.  ტოიოტა კოროლა შეასრულებს ამ “ყოველდღიურ” ფუნქციებს და არ მოთხოვს პატრონისგან ბევრს. მაგრამ ვისაც უნდა ცოტათი უფრო მეტი და როგორც ჩვენი წინაპრები იტყოდნენ გააჩნია შნო რომ მიხედოს 1911-ს, ის მიიღებს პისტოლეტს, რომელიც გააოცებს მას თავისი შესაძლებლობებით ხოლო რაც შეეხება მის ძირითად კალიბრის .45 ACP-ს, ერთი  საუკუნის მერეც მისი ეფექტურობა არ დგება ეჭვის ქვეშ. ამავე დროს ეჭვი მაქვს რომ აბსოლუტური უმეტესობა დღეს ყიდულობს .45 კალიბრის “ჰოტ როდს” უბრალოდ როგორც სეიფის მოსართავს, ხოლო მსროლელები, რომლებმაც იციან 1911-ის დანიშნულებით გამოყენება, ალბათ გადაშენების პირას არიან. სპორტში 1911 ინარჩუნებს ძლიერ პოზიციებს, იმიტომ, რომ მაღალი, პრაქტიკულად შეუდარებელი სროლისუნარიანობის გამო, ამ პისტოლეტისგან შეიძლება იდელაური “რეის განის”, ერთგვარი სარბოლო ბოლიდის მომზადება. ზოგ დისციპლინაში წონას და გაბარიტებს მნიშვნელობა არ აქვს რის გამოც ორ რიგიანი 1911-ები პოპულარობით სარგებობენ, ასეთი პისტოლეტები იტევენ 20-მდე 9მმ-ან ვაზნას და იდეალურად ერგებიან შეჯიბრებების რეგლამენტს და სპეციფიკას. ასევე სასხლეტის და საკეტი/ლულა/ჩარჩოს მჭიდრო მორგების შესაძლებლობის წყალობით 1911 დომინირებს “ხარის თვალში” სროლის დისციპლინებში სადაც ნომერ პირველი თვისება არის ექსტრემალური სიზუსტე. ასე რომ როგორც ხვდებით ბევრნაირი 1911 არსებობს და განსხვავება “მილ-სპეკ” 1911-სა და 9მმ-ან 1911-ის ტიპის  “რეის-განს” შორის შეიძლება იყოს უზარმაზარი, შესაბამისად მნიშვნელოვნად განსხვავებული იქნება ამ პისტოლეტების გამოყენების, მოვლა/მომსახურების პროცედურებიც.  რამეს ვერ მიხვდები? ან პისტოლეტი დაიწყებს გაჭედვას ან რაღაცა გაფუჭდება.

ინტერნეტი დუღს აქტიურობისგან, იარაღების სამყარო გაყოფილია ბანაკებად და ეს ბანაკები ერთმანეთს ეჯიბრებიან იმაში ვინ უფრო ვირტუოზულად “დაასხავს” ოპონენტს, არ წყდება ეს პროცესი 1911-თან მიმართებაშიც. ჩემი პოზიცია ასეთია, ჭკვიანი ადამიანი არ დახარჯავს დროს უშინაარსო პოლემიკზე უცნობ ადამიანებთან ინტერენეტიდან, ჩვენი გზა არის სწავლა და განვითარება, რაც გულისხმობს ყველავრის, რასაც დავინახავთ და წავიკითხავთ, შესწავლას, ყველაფრის გასინჯვას, რაზეც ხელი მიგვიწვდება. როგორ ითქვა, სამურაის არ შეიძლება ქონდეს საყვარელი იარაღი (მაგალითად გლოკი ან 1911) სამურაი სწავლობს ყველა იარაღის ეფექტურად გამოყენებას. როდესაც შენ ზღუდავ შენ თავს რაღაც კონკრეტული არჩევანით. დოგმებით, შეხედულებებით და იმის იქით არ იყურები, შეიძლება გამოგრჩეს რაღაცა მნიშვნელოვანი, ამიტომ გონება და თვალები ყოველთვის უნდა იყოს ღია, რომ დაინახოთ რაღაც ახალი და მნიშვნელოვანი რაც გამოგადგებათ, რომ გახდეთ თუნდაც უკეთესი მსროლელი.

იცით რა მაოცებს ყველაზე უფრო კოლტის M1911 ტიპის იარაღში? რომ მისი დიზაინი, კონსტრუქცია, მართვის ელემენტები და მათი განლაგება (manual of arms) დიდად არ განსხვავდება ნებისმიერი თანამედროვე პისტოლეტისგან, არა და მისმა შემქნელმა, კონსტრუქტორთა კონსტრუქტორმა, ჯონ ბრაუნინგმა იცოდა, როგორი უნდა ყოფილიყო მისი ახალი პისტოლეტი მაშინ, როდესაც ჯერ თვითმფრინავი არ არსებობდა და ძირითადი სატრანსპორტო საშუალება იყო ცხენი. ის რასაც ჩვენ ვიცნობთ როგორც კოლტის .45 კალიბრის პისტოლეტი, რომლის დაბადების წელად ითვლება 1911 წელი, დაფუძნებულია ბრაუნინგის უფრო ადრინდელ პისტოლეტის მოდელებზე, .38 კალიბრის 1900 წლის მოდელზე, რომელზეც ბრაუნინგმა დაიწყო მუშაობა ჯერ კიდევ 1897 წელს!

მიაქციეთ ყურადღება, რომ 1900 წლის მოდელშო საკეტი და გარსაცმი გაერთიანებულია ერთ დეტალში, ის იყენებს მოკლე უკუცემის პრინციპს, როდესაც ლულა და საკეტი მოძრაობენ მოკლე მანძილით, რის შემდეგაც ხდება მათი გახსნა და საკეტი აგრძელებს მოძრაობას ლულისგან განცალკევებული. ყურადღებას ასევე იქცევს ლაკონური დიზაინი, რაც აადვილებდა ამ პისტოლეტის დეტალების წარმოებას. 1900 წლის კოლტის პისტოლეტი არის თანამედროვე  საბრძოლო პისტოლეტის დიდი ბაბუა. 

1907 წელს კოლტმა წარუდგინა პისტოლეტი აშშ-ის ომის დეპარტამენტს და ხანგრძლივი ტესტირების და გაუმჯობესებების შედეგად, საბოლოო ჯამში ჩვენ მივიღეთ ის რასაც ვიცნობთ შეკრებითი სახელით “კოლტის ორმოცდახუთი კალიბრის პისტოლეტი”.  თუ არ ჩავთვლით 1924 წელში განხორციელებულ მცირე ცვლილებებს, ერგონომიკის გაუმჯობესების მიზნით, ეს პისტოლეტი პრაქტიკულად უცვლელი ფორმით არსებობს დღემდე და დღეს მის ვარიანტებს უფრო მეტი კომპანია უშვებს ვიდრე ოდესმე.

ტექნიკურად .45 კალიბრის კოლტი წარმოადგენს ავტომატურ პისტოლეტს, მოკლე უკუცემის სქემით, რომელიც იკვებება სახელურში განლაგებული მოსახსნელი ერთ რიგიანი მჭიდიდან. დამრტყმელ სასხლეტი მექანიზმი ერთმაგი მოქმედების არის, რაც ნიშნავს, რომ პირველი გასროლის წინ საჭიროა ჩახმახი შეყენება. პისტოლეტი აღჭურვილია მექანიკური მცველით და ასევე სახელურის მცველით, რომელიც არ მოგცემთ საშუალებას გაისროლოთ თუ მანამდე ხელი კარგად არ მოკიდეთ სახელურს. საბრძოლო ბჯენები, ორი ცალი განლაგებულია ლულაზე სავაზნის წინ და ზემოქმედებს შესაბამის კილოებთან საკეტის შიგნით.

ეხლა რაც შეეხება ჩვენი ტესტირების ობიექტს, ეს არის ამერიკული მწარმოებლის “კიმბერის” მიერ წარმოებული 1911-ის ვარიანტი, .45ACP კალიბრის მოდელი Custom TLE II. Custom ნიშნავს რომ პისტოლეტი სრული ზომის არის, მეტალის საკეტითა და ჩარჩოთი (ანუ ე.წ. “სამთავრობო მოდელი”). TLE (Tactical Law Enforcement, ტაქტიკური სამართალდაცვა)  ციფრი II ნიშნავს, რომ გამოყენებულია სვარტცის კონსტრუქციის დამრტყმელის მცველი.

 30-ან წლებში კოლტის 1911 აღიჭურვა უილიამ სვარტცის კონსტრუქციის დამრტყმელის მცველით, რომელიც კეტავდა დამრტყმელს და ათავისუფლებდა მხოლოდ მას მერე რაც მსროლელი ხელს მოკიდებდა სახელურს, აქიდან გამომდინარე გამოირიცხა შემთხვევითი გასროლის შესაძლებლობა დამრტყმელის ინერციით დარტყმისგან. კოლტმა ამ კონსტრუქციაზე უარი თქვა, სავარაუდოთ დამზადების სირთულის გამო. MIM ტექნოლოგიების განვითარებამ “კიმბერს” მისცა საშუალება ამ გადაწყვეტილების გამოყენების, მისაღები ფასის შენარჩუნებით. განსხვავებით მე-80 სერიის კოლტზე გამოყენებული გადაწყვეტილებებისგან, სვარტცის მცველი არ ცვლის სასხლეტის თვისებებს, იმიტომ რომ მისი გააქტიურება ხდება სახელურის მცველისგან და არა სასხლეტისგან.

სვარტცის მცველი იყო ტექნოლოგიურად რთული და მისი დამზადება შრომატევადი, მხოლოდ კოლტის მე-80 სერიის 1911 პისტოლეტებში გაჩნდა უფრო მარტივი და შესაბამისად უფრო იაფი დამრტყმელის ავტომატური მცველი, რომელიც ითიშებოდა სასხლეტზე დაჭერისას. დღეს სხვადასხვა კომპანიები იყენებენ თავის 1911 ტიპის პისტოლეტებში ორივე ტიპის გადაყწვტილებას. 

TLE არის კომერციული ვარიანტი  პისტოლეტის, რომელიც “კიმბერმა” შექმნა ლოს ანჯელესის SWAT-ისთვის  და რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია ეს დანაყოფი 2002 წლიდან დღემდე იყენებს ამ პისტოლეტს. განსხვავება ორს შორის მხოლოდ დამღებშია. 

პისტოლეტის დაფარვა შავი ოქსიდირებაა, სახელური დამზადებულია G10-სგან, მცველი ერთმხრივი, სამიზნი მოწყობილობების რკინის, ფიქსირებული ტრიტიუმის ელემენტებით (მწარმოებელი Meprolight). პისტოლეტი ასევე აღჭურვილია ალუმინის სასხლეტით, სრული სიგრძის დამაბრუნებელი ზამბარის ღერძით და მაგველით. მცველი ერთმხრივია, რაც მე მომწონს, მარჯვენა ხელიდან სროლისას, ორმხრივი მცველი ზედმეტია.  ექსტრაქტორი დახურული ტიპის არის, როგორც ორიგინალურ დიზაინში, ის დამალულია საკეტის შიგნით და დაცულია გარე ზემოქმედებისგან. პისტოლეტის დამზადების ხარისხი ძალიან მაღალია, დეტალების მორგება, დამუშავების ხარისხი ძალიან კარგია. 125მმ-ნი უჟანგავი ლულის არხი გაპრიალებული და უნაკლო.  სამიზნი მოწყობილობები ადეკვატურია მაგრამ მე მირჩევნია როდესაც კორას მანათობელი ელემენტი განსხვავებულია, მაგრამ ქარხნულად რკინის ტრიტიუმები უკვე ძალიან კარგია. ცარიელი პისტოლეტის წონა 1100 გრამია, სავსე მჭიდით 1300 გრ.

არჩევანი ამ მოდელზე გავაკეთე, იმიტომ რომ მომეჩვენა რომ ფასით (3500 ლარი) და ოფციებით ეს იყო საუკეთესო მოდელი, თანაც მას ქონდა ბექგრაუნდ ისტორია რაც ამ იარაღს ჩემთვის პირადად კიდე უფრო ღირებულს ხდიდა.

ახალ პისტოლეტს, როგორც წესი მოყვება ერთი 8 ვაზნიანი მჭიდი, პლასტმასის კეისი, ინსტრუქცია და ბუკლეტები, ე.წ. “ჩამბერ ფლაგი”, უსაფრთხოების საკეტი, დეკალი კიმბერის ლოგოთი, დამატებითი პლასტმასის პადი მჭიდისთვის. ერთი მჭიდის გამო “კიმბერს” ხშირად აკრიტიკებენ, მაგრამ ამას აკეთებენ სხვა მწარმოებლებიც, სერიოზული მსროლელები მაინც ყიდულობენ სერიოზული მწარმოებლის მჭიდების მარაგს ან უკვე აქვთ ეს მარაგი, ამიტომ “კიმბერში” თვლიან რომ ზედმეტი მჭიდი… ზედმეტია. ქართული  იმპორტიორი დამატებით აკომპლექტებს ამ იარაღს დამატებითი ერთი მჭიდით. მჭიდები საკუთარი, “კიმბერის” წარმოების არის და დამზადებულია უჟანგავი ფოლადისგან. მეტალის ხუფებზე ორი ხრახნით შესაძლებელია პლასტმასის “ბალიშების” დაყენება, რომლებიც იცავენ მჭიდს დაზიანებისგან და აადვილებენ მის მაგველის გავლით მოთავსებას სახელურში. მჭიდი ნომინალურად რვა ვაზნიანია, მაგრამ რვა ვაზნით მისი მოთავსება პისტოლეტში დახურული საკეტით პრაქტიკულად შეუძლებელია. ბევრი მწარმოებელი ცდილობს რომ სხვადასხვა ხრიკებით მოათავსოს პისტოლეტში სტანდარტული სიგრძის მჭიდი გათვლილი 8 და არა როგორც თავიდან  7 ვაზნაზე, მაგრამ დაუწერელი წესი გვეუბნება, რომ საიმედოობისთვის ჯობია 7 ვაზნა. ასე რომ ნომინალურად ტევადობა კი არის 8+1 ვაზნა მაგრამ რეალური ტევადობა არის 7+1.

სახელურზე წინიდან და უკნიდან აგრესიული ჩეკერინგია (30 ხაზი 2.5 სმ-ზე) რაც G10-ის სახელურის პანელებთან ერთად უზრუნველყოფს პისტოლეტის ძალიან მყარ ჭერას, თუნდაც სველი ოფლიანი ხელებით.

განსაკუთრებულად მომეწონა რკინის “მაგველი”, რომელიც შესაძლებელს ხდის მჭიდების გამოცვლას ელვის სისწრაფით. მაგველი ასეთ პისტოლეტზე მნიშვნელოვანი დანამატია იმის გათვალისწინებით, რომე რთ რიგიანი მჭიდის სახელურში მოთავსება უფრო რთულია ვიდრე ორ რიგიანის, რომელიც ვიწროვდება ზედა ნაწილში. 

პისტოლეტის სასხლეტი არის კარგი, მაგრამ იარაღი ახალია და თანაც მასობრივი წარმოების ამიტომ, სასხლეტში იგრძნობა მსუბუქი “კრაჭუნი”, რომელიც შემცირდება და ალბათ ბოლომდე გაქრება ექსპლუატაციის განმავლობაში. იარაღი ასევე გაბარიტული და მძიმეა. სასხლეტის წონა მერყეობს 1.8-2კგ-ს შორის.

ტესტირებისთვის ჩვენ მოვიმარაგეთ 230 გრანიანი ვაზნები, ექსპანსიური ტყვიით, მრგვალთავიანი (FMJ) ტყვიით და ასევე ე.წ. semi wad cutter, კონუსური ტყვიით ბრტყელი თავით, რომელიც ცნობილია იმით, რომ ავტომატურ პისტოლეტებში ქმნის პრობლემებს მიწოდებისას. საკეტის გადაკვრისას ”სემი ვად კატერი” ეგრევე გაიჭედა მიწოდების მცდელობისას და გაჭედილი ვაზნის სწრაფად ამოგდება ვერ მოხერხდა, მაგრამ როგორც კი დატენვის ციკლი გავიმეორეთ პისტოლეტმა უპრობლემოდ მიაწოდა და გაისროლა ყველა ვაზნა. ასევე იარაღმა უპრობლემოდ მოინელა სტანდარტული ვაზნები და ვაზნები ექსპანსიური ტყვიით.

სიზუსტეს რაც შეეხება ვფიქრობ ერთი სურათი იქნება საკმარისი რომ მიხვდეთ რამდენად ზუსტი იარაღია TLE II 

1911-ის ლეგენდარულ ერგონომიკაზე მე ახალს ან რამე განსაკუთრებულს ვერ დავწერ. .45 არის დაბალწნევიანი ვაზნა, რის გამო უკუცმა დროში გაწელილია და კომფორტულია. ამის გამო ეს უკუცემა ასევე “კომფორტულია” იარაღისთვის, რომლის კონსტრუქცია არ განიცდის დიდ დატვირთვას, ამის გამო იარაღის რესურსი არის ძალიან მაღალი და სიზუსტე ძალიან კარგი. ერთმაგი მოქმედების სასხლეტი კომპეტენტური ოსტატის დახმარებით შეიძლება გახდეს საუკეთესო სასხლეტი, რომელიც შეიძლება მიიღო ავტომატურ პისტოლეტში.  შეიძლება მასის, გაბრიტების და ერთრიგიანი მჭიდის გამო 1911 აღარ იყოს ფარული ტარების თავდაცვითი იარაღის საუკეთესო ვარიანტი, მაგრამ 109 წლის შემდეგაც, 1911 დომინირებს უამრავ სპორტულ დისციპლინაში, იქნება ეს მატჩები კემპ პერიში, სილუეტბზე სროლა თუ ბიანკის თასი. წლების განმავლობაში ითველბოდა, რომ 1911-დან სროლა ძნელია მაგრამ ეს ეხებოდა ჯარისთვის წარმოებულ იარაღს, მცირე ზომის სამიზნი მოწყობილობებით და მძიმე სასხლეტებით. აღნიშნულს ვერ იტყვი თანამედროვე კარგი ხარისხის 1911-ებზე.

გასათვალისწინებელია, რომ სახელურის მცველის ფორმის გამო, რთულია მიწვდეთ დიდი თითით სასხლეტს ისემ რომ ის სწრაფად შეაყენოთ, ამიტომ თუ სიტუაცია ამას მოითხოვს პისტოლეტის ტარება გულისხმობს ვაზნით სავაზნეში, შეყენებული ჩახმახით და ჩართული მცველით.

1911 არ იშლება ისე ადვილად, როგორც თანამედროვე პისტოლეტები, მაგრამ თუ დაიცავით სწორი თანმიმდევრობა (დამაბრუნებელი ზამბარის ხუფი, ზამბარა, ბუშინგი, სლაიდ სტოპი, საკეტი, დამაბრუნებელი ზამბარის ღერძი, ლულა) მაშინ ძალიან მალე ამ პროცედურას უპრობლემოდ განახორციელებთ. იარაღი შედეგბა ძალიან ცოტა დეტაისგან, საკეტი იშლება ინსტრუმენტების გამოყენების გარეშე და ამიტომ პისტოლეტის მოვლა/მომსახურება ადვილია.  საქმის გაადვილებისთვის “კიმბერებს” მოყვება სპეციალური ქანჩი, რომელიც აადვილებს იარაღის დაშლას. 

ეხლა რა არ მომეწონა. მჭიდების ტევადობაზე უკვე დავწერე, ნომინალურად 8 ვაზნიანებია, რეალურად 7 ვაზნიანი. პისტოლეტს დაჭირდა სამიზნის გასწორება, რაც ადვილია (თარაზო ფიქსირდება ხრახნით და რეგულირება მარტივია). ეს იდეაში ნაკლიც არ არის.  სროლის დროს დაიშვა მაგველის ხრახნი, რომელიც “დავსვი” “ლოქთაითზე”. მეტი ნაკლი ამ პისტოლეტს არ აქვს. პირიქით TLE II არის ერთ-ერთი საუკეთესო “კიმბერის” 1911 ფასი/ხარისხი/ოფციების შეფარდებით და სხვა მოდელებს შორის ის სადღაც შუაში არის საბაზისო და უფრო ძვირად ღირებულ მოდელებს შორის. თავად განსაჯეთ რა დაჯდება მაგალითად სტანდარტულ პისტოლეტზე, დამაბრუნებელი ზამბარის სრული სიგრძის მეტალის ღერძი, G10-ის სახელურები, ალუმინის სასხლეტი, “ტრიტიუმები” და მაგველი. თან ყველა ეს კომპონენტი უმაღლესი ხარისხის არის. რას ვისყრვებდი ამ იარაღზე? კორას ტრიტიუმის ელემენტი რომ ყოფილიყო სხვა ფერის, დაფარვა კარგია მაგრამ უფრო მაღალტექნოლოგიური რომ გამოყენებულიყო უკეთესი იქნებოდა. ვისურვებდი რომ სახელურის მცველი ყოფილიყო ე.წ. “მემორი პადით” რაც აბსოლუტურად გამორიცხავდა მის არ გამორთვას მაღალი ჭერის გამო. მაგრამ ეს ეხლა განებვირებული მსროლელის პოზიციაა, იმიტომ რომ ჩემი აზრით TLE II ძალიან ახლოს დგას იდეალურ 1911-თან, რომელსაც აქვს ყველაფერი რაც უნდა ქონდეს 1911-ს და არ აქვს არაფერი ზედემტი. ამას იმიტომ ვიძახი, რომ “კიმბერი” იყო პირველი მწარმოებელი 1911-ების, რომელმაც შესთავაზა მყიდველებს პირდაპირ ყუთიდან ის ოფციები რაშიც ადრე ოსტატები ითხოვდნენ დამატებით ფულს. “კიმბერის” ზოგი პისტოლეტების მოდელები შესრულებულია აშკარა განხრით ვიზუალურ ეფექტზე. TLE-ს შემთხვევაში ყველა ოფცია ემსახურება ერთ მიზანს, გახადოს პისტოლეტის უფრო უკეთესი უფრო ეფექტური და უფრო პრაქტიკული იარაღი.

“მემორი პადი” პირველმა მოიფიქრა ემერიკელმა ოსტატმა ჯიმ ბოლანდმა და მას მერე ასეთი ფორმის სახელურის მცველი პრაქტიკულად სტანდარტულია თანამედროვე 1911-ზე და უზრუნველყოფს მცველის გათიშვას, თუნდაც სუსტი, არადამაკმაყოფილებელი ჭერის შემთხვევაში. 

და ბოლოს თუ ამ მიმოხილვამ დაგარწმუნათ, რომ წახვიდეთ და იყიდოთ რომელიმე 1911 გაითვალისწინეთ შემდეგი. ეს იარაღი არის ერთი საუკუნის, ის რასაც მიჩვეულები ხართ “გლოკებზე” და “ზიგებზე” ამ იარაღის შემთხვევაში ჯობია არ გააკეთოთ. საკეტის დახურვა ცარიელ სავაზნეზე საკეტის შემაkავებლის (სლაიდ სტოპის) გამოყენებით შეიძლება არ იყოს კარგი იდეა, განსაკუთრებით მაღალი დონის 1911-ებში, მსუბუქი საასპარეზო სასხლეტებით და მჭიდროდ მორგებული დეტალებით.  ამას შეიძლება მოყვეს გარკვეული დეტალების ნაადრევი ცვეთა.  იარაღი უნდა იყოს გაწმენდილი და დაზეთილი, მშრალი იარღიდან ათასობით ვაზნების სროლა და არ გაწმენდა შეიძლება ნორმაა გლოკისთვის მაგრამ 1911-ში ამის გაკეთება არ ღირს. სვარტცის მცველის შემთხვევაში საკეტის და ჩარჩოს განცალკევებისას სახელურის მცველი არ უნდა იყოს გააქტიურებული, იმიტომ რომ საკეტს ვერ მოხსნით და თუ ვერ მიხვდით რა ხდება და  დიდი ძალა დაატანეთ, მცველი შეიძლება დაზიანდეს. თუ არ არის გამოყენებული თანამედროვე მაღალტექნოლოგიური დაფარვა, პისტოლეტის რკინის დეტალების პერიოდული წმენდა ზეთიანი ტილოთი და კონტროლი ჟანგის გაჩენაზე (მაგალითად სახელურის სალოყეების ქვეშ) არ იქნება ურიგო.  ეს არის და ეს. 1911 ის დიზაინი არის გენიალური და კარგად ნაფიქრი, მაგრამ საჭიროა გარკვეული წესების დაცვა და ყველაფერი იმუშავებს ისე, როგორც საჭიროა.

Kimber Custom TLE II,  VL Tactical-ის ქართული წარმოების კაიდექსის ბუდეში. შიგნიდან ამოკრული რბილი ტყავის ფენა საიმედოდ იცავს ძვირადღირებული იარაღის დაფარვას. 

Shooterscentral.ge-ს დასკვნა: გამომდინარე იქიდან, რომ ამ პისტოლეტში არის აბსოლუტურად ყველაფერი რაც უნდა იყოს თანამედროვე საბრძოლო პისტოლეტში და ამავე დროს არ არის გამოყენებული არაფერი ზედმეტი მისი იერსახის გაუმჯობესების მიზნით, რაც არ ზრდის სროლისუნარიანობას და საიმედოობას მაგრამ ზრდის ფასს, Kimber Custom TLE II არის პრაქტიკული დანიშნულების ერთ-ერთი საუკეთესო 1911 ტიპის პისტოლეტი. პისტოლეტი გამოირჩევა შესანიშნავი სიზუსტით, რომელიც უფრო დამახასიათებელია საასპარეზო პისტოლეტებისთვის, ასევე დამზადების მაღალი ხარისხით. ნაკლოვანებებს განეკუთვნება “კლასიკური” ოქსიდირება, რომელიც არ არის ისეთი გამძლე, როგორც თანამედროვე დაფარვები და ასევე ის, რომ მიუხედავად იმისა, რომ მჭიდები 8 ვაზნიანია, მათი გამოყენება შესაძლებელია მხოლოდ 7 ვაზნით დატენვის შემთხვევაში.  თუ თქვენ გადაწყვეტილი გაქვთ 1911-ის შეძენა და იცით რას წარმოადგენს ეს პლატფორმა და ამავე დროს გინდათ 1911, რომელიც პირველ რიგში შექმნილია ექსპლუატაციისთვიის  და არა შენახვა/დემოსნტრიებისთვის “კიმბერის” TLE სერია არის თქვენთვის.