რაშია Colt SAA-ს გამოცანა?

P1100924

წინა მიმოხლვაში სადაც მე მოგიყევით თქვენ Сolt SAA-ზე, მე ასევე გაკვრით ვახსენე, რომ მაინცდამაინც არ ვარ დიდი მოყვარული ტრადიციული ამერიკული იარაღების, იმ მიზეზით, რომ დღეს ბევრად უკეთესი ალტერნატივები არსებობს და მე ამერიკელებისგან განსხვავებით, მიუხედავად იმ ფაქტისა, რომ ვარ ამრიკის ფანი მაინც არ ვგრძნობ ემოციურ კავშირს ამერიკულ იარაღებთან. თურამე ემოციური კავშირი გამაჩნია იარაღებთან ეს იქნება გერმანული, იტალიური და ალბათ საბჭოთა/რუსული სისტემები, რომლებზეცმე მე “გავიზარდე”. მაგალითად, მე მიმაჩნია, რომ ბერკეტიანი ჰენრის სისტემის კარაბინები უიმედოთ მოძველებული სისტემებია უამრავი ნაკლით და შეზღუდვით. ამის გამო ლოგიკური იქნებოდა, რომ მათი წარმოება შეწყვეტილიყო, როგორც თავის დროზე მაგალითად შეწყდა დრეიზეს კონსტრუქციის ნემსიანი იარაღების წარმოება, უბრალლოდ იმიტომ, რომ გაჩნდა უკეთესი ალტერნატივები.  არც ნამდვილი ამერიკული ლეგენდის 1911-ის დიდი მოყვარული არ ვარ, მიუხედავად იმისა, რომ ამ პისტოლეტს ნამდვილად გააჩნია შესანიშნავი ერგონომიკა და სროლისუნარიანობა … თუ რათქმაუნდა დაბრკოლებამ ხელი არ შეგიშალათ სროლაში. თანაც  მე არ გამიმართლა და ყველა 1911 ტიპის იარაღი, რომელიც მე შემხვდა, აღმოჩნდა პრობლემური, რის გამოც ცუდ სიზმარშიც ვერ წარმოვიდგენ, რომ რომელიმე 1911 ჩაანაცვლებს ყველაზე გაფარჩაკებულ “გლოკს” რომელიც მე ოდესმე მინახავს….  ამ განცდამ, რომ ყველა ტრადიციული ამერიკული იარაღი საკმაოდ შორს არის იდეალისგან , მე არ დამტოვა მაშინაც, როდესაც მომეცა საშუალება ახლოს გამეცნო 1911-ის მერე რიგით მეორე ყველაზე ლეგენდარული ამერიკული პისტოლეტი, .45 კალიბრის Сolt SAA, უფრო სწორედ მისი იტალიური რეპლიკა. უნდა ითქვას, რომ კონკრეტულად ამ მოდელმა დაიმსახურა ქება და მაღალი შეფასებები ისეთი ცნობილი  პისტოლეტის ამერიკელი ოსტატებისგან, როგორებიც არიან ჩიკ გეილორდი, სკიტერ სკელტონი, კლინტ სმიტი, ჯიმ ვილსონი, ჯონ ტაფინი და ა.შ.  მაგრამ თავად განსაჯეთ. რევოლვერი ტექნიკურად არის 6 ვაზნიანი, მაგრამ რელაურად უსაფრთხოდ შესაძლებელია მისი გამოყენება მხოლოდ 5 ვაზნით დოლურაში, წინააღმდეგ შემთხვევაშ არსებობს საფრთხე რომ მიწაზე დავარდნისას მოხდება გასროლა. 6 ვაზნიანი რევოლვერი, რომელშიც თუ ჩადე 6 ვაზნა შეიძლება ან შენ ან შენი ცხენი დაემშვიდობოთ სიცოცხლეს. ლეგენდის თანახმად თვით უატ ერპს შემთხვევით გაუვარდა ტყვია  SAA-დან…..

რევოლვერს გააჩნია ალბათ ყველაზე რთული და ნელი გადატენვის პროცედურა, სადაც მასრების ექსტრაქცია და  დოლურას ავსება ხდება ცალობით.  ცალმუხტიანი ან მრავალ ლულიან კაჟიან პისტოლეტებთან შედარებით ეს მეთოდი უდაოდ იყო წინ გადადგმული ნაბიჯი, მაგრამ უკვე მაშინ არსებობდა პისტოლეტები მასრების ერთდროული ექსტრაქციით. არსებობდა რევოლვერები მასრების ავტომატური ექსტრაქციითაც კი, როგორც ფონ შტაიგერის რევოლვერები.

SAA, როგორც სახელიდან გამომდინარეობს არის ერთმაგი მოქმედების რევოლვერი, რაც ნიშნავს, რომ ყოველი გასროლის წინ საჭიროა ჩახმახის შეყენება. იმ დროისთვის უკვე არსებობდა ორმაგი მოქმედების რევოლვერები. ამიტომ SAA-დან სწრაფი სროლა ითხოვს ბევრ პრაქტიკას.

არ ვიცი სხვები რას იფიქრებენ ამ იარაღის ხელში აღების შემდეგ, მაგრამ მე ვთვლი, რომ ერგონომიკა შეიძლება ითქვას სულ ცოტა არის “სპეციფიური”. მიჩვეული ახალ იარაღებს მე ვერ ვიტყვი, რომ SAA არის ერგონომიულად ჩემთვის მოსახერხებელი. სახელური მეჩვენება მოკლე, ჩახმახი ძალიან წინ არის და ჩემთვის ზედმეტად მაღალია. დაივიწყეთ მაქსიმალურად მაღალი ჭერა, იმიტომ რომ თუ სახელური ბოლომდე ჩასვით ხელში, აღმოჩნდება რომ შეუძლებელია ჩახმახის შეყენება. რამდენიმე ისტორიკოსი ახსენებს, რომ სახელურის ასეთი ფორმა განპირობებული იყო იმისთვის, რომ გასროლის შემდეგ იარაღი “ჩაცურებულიყო” ხელში, რაც ამცირებდა უკუცემას, მაგრამ ამავე დროს ეს ითხოვდა ჭერის კორექტირებას ყოველი გასროლის შემდეგ. დღევანდელ სამყაროში სადაც მოდაშია ზე-სწრაფი სროლა, ხოლო იარაღზე, მისი უკეთესი კონტროლისთვის გამოიყენება ყველაფერი დაწყებული სახელურებზე აბრაზიული ფირის დაკრობით და დამთავრებული სტიპლინგით და ცვლადი ჩანართებით, გადაწყვეტილება სადაც უკუცემის შემცირება ხდება იარაღის მოძრაობით ხელში, გამოიყურება, როგორც  ერესი.

როგორც პისტოლეტიდან მსროლელისთვის ჩემთვის ასევე არის მიუღებელი რუდიმენტარული სამიზნე მოწყობილობები. ასეთი კონფიგურაცია, ჩარჩოზე ღარით და მარტივი არარეგულირებადი კორათი, იქნებოდა ბუნებრივი წინა საუკუნის დასაწყისის ჯიბის პისტოლეტებზე მაგრამ არა .45 კალიბრის რევოლვერზე 5.5 ინჩიანი ლულით. ასევე რა მოსაწონია, რომ ჩახმახი დაცემისას ის კეტავს ამ ღარს და შეუძლებელია დაკვირვება, როგორ იცვლება კორას და თარაზოს მდგომარეობა გასროლის შემდეგ, რაც ძალიან გეხმარება იმაში, რომ გაუგო პისტოლეტს და გამოიყენო სროლის ყველაზე ეფექტური ტექნიკა.

დღევანდელი გადმოსახედიდან არც ხრახნების არსებობა კონსტრუქციაში არ ჩაითველბა პლიუსად. არა და SAA-ში არც მეტი არც ნაკლები 11 ხრახნია, რომლებსაც პერიოდულად ჭირდება გადაჭერა.  70-ან წლებში მართალია ეს პრობლემა მოგვარდა, შესაბამისი პლასტმასის საფენების გამოყენებით, მაგრამ რეპლიკების უმეტესობა, რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია გამოდის ამ საფენების გარეშე.

მაგრამ….. მაგრამ მიუხედავად ამ ყველაფრისა, კომპანია კოლტი თითქმის 150 წლის შემდეგ, ძნელად დასაჯერებელა, მაგრამ კვლავ აგრძელებს ამ რევოლვერების გამოშვებას და მაგის გარდა ალაბათ ერთი 10 კომპანია უშვებს ამ რევოლვერის რეპლიკებს. სულ რამდენიმე წლის წინ ერთ-ერთმა ლიდერმა ცეცხლსასროლი იარაღის წარმოებაში, იტალიურმა ბერეტამ, შეიძინა რეპლიკების ყველაზე დიდი მწარმოებელი ასევე იტალიური “უბერტი” და ახსნა ეს იმით, რომ სურს დაიკავოს ლიდერის ადგილი ასეთი ტიპის იარაღების წარმოებაში. ანუ მოთხოვნა SAA-ზე და ასევე ჩემს მიერ ნახსენებ ჰენრის სისტემის კარაბინებზე კვლავ არსებობს და როგორც ჩანს საკმაოდ დიდიც არის.

მაშ რატომ არ ჩაბარდა SAA წარსულს, რატომ არის ამ რევოლვერზე მოთხოვნა მიუხედავად ყველა ნაკლისგან (ეხლა ამას რომ ვწერ, მე თვითონ მრცხვენია, ვინ ვარ მე რომ ვაკრიტიკო ამერიკული ლეგენდა) და რატომ გრძელდება მისი წარმოება და ვთქვათ არ გამოდის დღემდე ლე-მატის (Le-Mat), ვებლეის, გასერის ან ჰარინგტონ&რიჩარდსონის რევოლვერები? რაშია SAA-ს საიდუმლოება?  ალბათ პირველ რიგში იმაში, რომ SAA არის უკიდურესად  მარტივი და შესაბამისად საიმედო. SAA არის ერთ-ერთი ყველაზე მარტივი პისტოლეტი, რომელიც მე ოდესმე მჭერია ხელში ხოლო სიმარტივე და საიმედოობა არასდროს არ გაქრება მოდიდან. ამიტომ უამრავი მონადირე დღეს მაგალითად ნადირობს ცალ-ლულიანი ან ორ-ლულანი თოფებით მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს უამრავი კონსტრუქციის და საკმარისად საიმედო ნახევრად-ავტომატები. აფრიკაში, სახიფათო ნადირობებზე ორლულიანი შტუცერი დღესაც არის საუკეთესო არჩევანი.  დღეს მწარმოებლები ეჯიბრებიან ერთმანეთს იმაში ვინ გამოუშვებს უფრო მარტივ და ტექნლოგიურ იარაღას, მაგრამ 150 წლის წინ კოლტმა ეს უკვე გააკეთა. SAA ყველა კონკურენთან შედარებით იყო უფრო მარტივი და შედგებოდა უფრო ცოტა დეტალისგან. რაც უფრო ცოტა დეტალია და რაც მთავარია უფრო ცოტა მოძრავი დეტალი, მით უფრო ნაკლები ალბათობაა, რომ რამე გაფუჭდება. ეს კიდე შეიძლება იყოს ნომერ პირველი პრიორიტეტი, როდესაც გიწევს არსებობა გარემოში სადაც უახლოეს იარაღის ოსტატამდე, რომ მიაღწიო, რამდენიმე დღე უნდა გაატარო გზაში.  დიახ “სმიტ&ვეოსნის” რევოლვერი უფრო სწრაფად იტენებოდა მაგრამ ამისთვის, მას ქონდა საკეტი, სახსარი, ეჟექტორი, ზამბარები, წკირები.  სხვათაშორის კვალიფიციური ოსტატების და სათადარგო ნაწილების დეფიციტი, არის ფაქტორი, რომელიც ქართველმა იარაღის მფლობელებმა უნდა გაითვალისწინონ. არა მე არ გეუბნებით რომ ყველა უნდა გადავიდეთ პრიმიტიულ იარაღებზე, მაგრამ არ იქნება ურიგო ეს ფაქტორი გავითვალისწინოთ.  სწორედ ამის გამო მე არავის არ ვურჩევ  ახალი ან ზედმეტად იშვიათი იარაღის ან ისეთი იარაღების შეძენას, რომლებიც ცნობილი არიან პრობლემური “ხასიათით”. ახალი იარაღი ანუ ახალი მოდელის იარაღს მე იმიტომ ვახსენებ,  რომ დღევანდელობამ რეალობა გახადა ახალი იარაღების პარტიების და მოდელების რეგულარული გამოთხოვა, ექსპლუატაციის პროცესით აღმოჩენილი ხარვეზების გამო, იმიტომ, რომ გაყიდვაში მოხდა იარაღები აწყობილი დეფექტური ნაწილებისგან, იმიტომ რომ ვირაცას რაღაცა გაეპარა, ან ქვე-კონტრაქტორმა მიაწოდა დეფექტური კომპონენტები ამ მასალები. ასეთი შემთხვევები უკვე დაფიქსირდა და ასეთი პრობლემის მოგვარება შეიძლება გახდეს სერიოზული pain in the ass იარაღის მფლობელისთვის.

swsaa

ამ სურათიდან კარგად ჩანს რამდენად მარტივია SAA, “სმიტ&ვესონთან” შედარებით. 

რაც შეეხება დამრტყმელ-სასხლეტ მექანიზმს, დიახ ორმაგი მოქმედების მექანიზმი არის უფრო მოსახერხებელი და თეორიულად უფრო სწრაფიც, ერთი ხელიდან სროლისას კი პრაქტიკულადაც უფრო სწრაფია, მაგრამ მხედრები უპირატესობას ანიჭებდნენ კოლტის ერთმაგი მოქმედების სასხლტებს იმ მარტივი მიზეზით, რომ დაშვებული ჩახმახით აბსოლუტურად გამორიცხული იყო შემთხვევითი გასროლის ალბათობა, მაშინ როდესაც ორმაგი მოქმედების რევოლვერით, ერთ დროულად რევოლვერის ჭერისას და ცხენის მართვისას ალბათობა, რომ სასხლეტზე შემთხვევით დაგეჭირებოდა იყო დიდი, ამიტომ ბევრს მიაჩნდა, რომ ერთმაგი მოქმედების SAA იყო უფრო უსაფრთხო და მოსახერხებელი. ნუ დაგავვიწყდება, რომ SAA იყო ჩაფიქრებული, როგორც კავალერისტების იარაღი. ასე, რომ შეიძლება დღევანდელი გადმოსახედიდან რევოლვერი ასეთი დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმით მოგვეჩვენება, როგორც ანაქრონიზმი, მაგრამ მაშინ ასე იყო უფრო უკეთესი. ასევე გაითვალისწინეთ, რომ ეს იარაღი იქმნებოდა ერთი ხელიდან სროლისთვის. იმიტომ, რომ მეორე ხელში თქვენ გეჭირათ ცხენის სადავი. გამოცდილი მსროლელები იყენებდნენ იარაღის ჭერის ტექნიკას, რომელიც გამორიცხავდა იარაღის ხელში ჩაცურებას. ამისთვის ტარის ქვეშ ხდებოდა ნეკა თითის მოთავსება, რისი საშულებასაც იძლევა სახელური, რომელიც მე აქამდე მომეჩვენა მოკლე.  ასევე რასაც იარაღს ვერ დაუკარგავ არის ის რომ, მისი დამიზნება ძალიან ბუნებრივია. დაიჭირეთ იარაღი ხელში აწიეთ ის დამიზნების ხაზზე და მიხვდებით, რომ არ არის საჭირო კორექტირება იმისთვის, რომ კორა და თარაზო მოთავსდეს ერთ ხაზზე.

6 ვაზნის ნაცვლად 5-ის მოთავსება დოლურაში და ჩახმახის დაშვება ცარიელ ვაზნაზე იყო გავრცელებული პრაქტიკა იმ დროს და არ ეხებოდა მხოლოდ SAA-ს. უნდა აღინიშნოს, რომ ამ მეთოდით დატენვას ეძახდნენ “კოვბოურ მეთოდს”, იმიტომ რომ მხედრის შემთხვევაში მანძილი მიწამდე იყო გაცილებით დიდი და შესაბამისად დიდი იყო გასროლის ალბათობაც, ამიტომ ჩახმახის დაშვება ცარიელ სავაზნეზე იყო მიღებული პრაქტიკა. სიმართლე გითხრათ არ ვიცი შესაძლებელია თუ არა SAA-მ გაისროლოს უფრო პატარა სიმაღლიდან დავარდნისას, მაგრამ ფაქტია, რომ უფრო თანამედროვე სისტემებზეც ეს საფრთხე არსებობს, მაგალითად ТТ-ს ტიპის ან 1903 წლის კოლტის ნახევრად-ავტომატურ პისტოლეტში, ამიტომ ცხადია თუ თქვენ გაქვთ იარაღი დამრტყმელის ბლოკირების გარეშე, ჯობია, რომ სავაზნე იყოს ცარიელი. მოგვიანებით ყველა რევოლვერებში და მათ შორის SAA-ს თანამედროვე მოდელებში და რეპლიკებში გაჩნდა მექანიზმები, რომლებიც გამორიცხავენ დამრტყმელის “წვდომას” ვაზნამდე თუ სასხლეტზე არ არის დაჭერილი თითი.  შეზღუდულ 5 ვაზნიან ტევადობას და გადატენვის ნელ ციკლს მოყვა ასევე კოვბოური გადატენვის ტექნიკის შემუშავება. გადატენვის ეს მეთოდი არის სწრაფი და ეფექტური. როდესაც დაცლით 5 ვზნას, უბრალოდ ამოიღეთ მეორე SAA-ს და გააგრძელეთ სროლა….

SAA-ს პოპულარობა ასევე უკავშირდება მის მთავარ კალიბრს – .45 Сolt-ს. მიუხედავად იმისა, რომ ეს რევოლვერი გამოდიოდა თითქმის 30 კალიბრში, ყველაზე პოპულარული იყო სწორედაც, რომ .45 Colt. ეჭვი მაქვს, რომ  .45 Сolt უფრო დიდხანს დარჩება ჩვენთან ვიდრე SAA, რომლისთვისაც ის შეიქმნა. ამ კალიბრის მასრის მოცულობა საკმაოდ დიდია, რაც განპირობებულია იმით, რომ ის თავდაპირველად შეიქმნა შავი დენთისთვის, რომელსაც გაცილებით მეტი ადგილი ჭირდება. .45 Сolt თავისი უნივერსალურობით და მოქნილობით არის ალბათ პისტოლეტების სამყაროს 30-06.  ტყვიის წონა ვარირებს 150 გრანიდან 360 გრანამდე, რაც გაძლევთ საშუალებას დატენოთ ვაზნები, როგორც  ქაღალდის სამიზნეებში აკურატული ნახვრეტების გასაკეთებლად ასევე დიდ და საშიშ ცხოველებზე სანადიროთ. უბრალოდ გასათვალისწინებელია, რომ ასეთი ცხელი მუხტების გამოყენება SAA-ში და მის რეპლიკებში არ შეიძლება, მაგრამ სტანდარტული მუხტითაც .45 Colt არის სრულიად ადეკვატური. .45 Colt ასევე გახდა საფუძველი ისეთი მონსტრი კალიბრებისთვის, როგორიც  არის .454 Сassul და .460 S&W Magnum.  გულმოდგინე რელოუდერები ასევე აფასებენ იმას, რომ .45 Сolt მუშაობს უფრო დაბალ წნევებზე ვიდრე უფრო ახალგაზრდა “მაგნუმები”, რაც ნიშნავს ნაკლებ დატვირთვას იარაღზე, ნაკლებ უკუცემას, მეტ სტაბილურობას, უკეთეს სიზუსტეს. ჯონ ლაინბო, გურუ მსხვილკალიბრიანი რევოლვერების აღნიშნავდა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ .44 Remington Magnum-ი უკეთესად გამოიყურებოდა ციფრებით ფურცელზე შედარებისას, საველე პირობებში ცხელი .45 კალიბრის მუხტები აჩვენებედნენ ბევრად უკეთეს შედეგებს, რაც გამოიხატებოდა უკეთეს ბალისტიკაში, ოპტიმალურ შეღწევაში, უკეთეს სიზუსტეში და ეს მსროლელისთვის მისაღები ლულის ალის, უკუცემის და ხმაურის დონით.  ასე, რომ .45 Colt-ი არანაკლები თუ არა უფრო მეტი გავლენა იქონია იარაღის განვითარებაზე ვიდრე რევოლვერს, რომლისთვისაც ის შეიქმნა. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ლეგენდარული .45ACP-ს დაბადება ნაწილობრივ უკავშირდება მანამდე .45 Colt-წარმატებას.

45LC-3

სანამ იარსებებს ცეცხლსასროლი იარაღი მანამდე იქნება დაფასებული კალიბრები, რომლებიც მოგცემენ საშუალებას დაბალი დენთის აირების წნევით გაისროლონ მსვილი და მძიმე ჭურვები ისე რომ არ დაამტვრიონ იარაღები და მსროლელის ხელები ან მხრები. სწორედ ამიტომ .45 Сolt და მასთან ერთად ერთ წელს “დაბადებული” 45-70 Government დღემდე არიან ჩვენთან და უახლოეს მომავალში არსად არ აპირებენ გაქრობას. 

რაც შეეხება სამიზნე მოწყობილობებს, კრიტიკა ჩემი მხრიდან არის უსამართლო. უკვე 1888 წელს კოლტმა გამოუშვა მიზანში სასროლი “Target” მოდელი, რომელსაც მოყვა სხვა ანალოგიური მოდელები. თუ თქვენ გინდათ გამოიყენოთ SAA სიზუსტის მთელი პოტენციალი, უნდა ეძებოთ მოდელი საასპარეზო სამიზნე მოწყობილობებით. მე არ მქონდა არჩევანი და ვიყიდე ის რისი საშუალებაც მქონდა. იარაღი უნდა აღინიშნოს ისვრის კარგად, იმის გათვალისწინებით, რომ თითქმის 150 წლის არის.  

The Quick And The Dead 1

ჩვენ ვიცით, რომ ხანდახან კარგ გაყიდვებს უზრუნველყოფს მხოლოდ პოპულარობა ცისფერ ეკრანებზე და რა გასაკვირია SAA არის განუყოფელი ნაწილი ნებისმიერი ვესტერნის. კადრი ფილმიდან  The quick and the dead (1995) სხვათაშორის პისტოლეტი სურათში არის Cimarron-ის მიერ გამოშვებული SAA-ს რეპლიკა. 

543455475224b.image

კიდევ ერთი მიზეზი მდგრადი მოთხოვნის SAA-ზე და მის რეპლიკებზე არის Cowboy Action Shooting-ის ფორმატის შეჯიბრებები, რომლებიც რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია ტარდება რეგულარულად მხოლოდ აშშ-ში და გერმანიაში. ეს არის ნახევრად შეჯიბრი ნახევრად კოსტუმირებული ღონისძიება და გასართობი. გარდა იარაღისა რომელიც შეესაბამება ეპოქას და შესაბამისი ტანისამოსისა, მონაწილეებს ასევე აქვთ ვალდებულება ქონდეთ ოფიციალურად რეგისტრირებული კოვბოური მეტსახელი. 

გარდა ამისა ყველა ადამიანს აქვს თავისი შეხედულება იმაზე თუ რა არის ლამაზი და რა უშნო, მაგრამ ალბათ აბსოლუტური უმეტესობა ყველა ადამიანის შეთანხმდება, რომ SAA არის ლამაზი იარაღი. ხოლო ლამაზ, ძლიერ იარაღს, რომელიც კარგად გამოიყურება და თან ზურგს უკან აქვს დიდი ისტორია, ყოველთვის ეყოლება მყიდველი. ერთხელ სადღაც ამოვიკითხე, რომ მერსედესი არასდროს არ შეწყვიტავს “გელანდევაგენის” წარმოებას, იმიტომ რომ რუსეთში ამ მანქანაზე ყოველთვის იქნება მოთხოვნა.  როგორც ჩანს მიუხეადავად იმისა, რომ ჩრდილო ამერიკის გარდა SAA-მ ფეხი ვერსად ვერ მოიკიდა, ესეც საკმარისი აღმოჩნდა, რომ იარაღის წარმოება არ გაჩერებულიყო  აგერ უკვე თითქმის 150 წელი. მე კიდე უბრალოდ მადლობელი ვარ, რომ გამიმართლა და შევძელი მისი ახლოდან გაცნობა და ამ ნაცნობობაზე ორი სიტყვის დაწერა.



დატოვეთ კომენტარი