კვირის იარაღი – АПБ

ფსაფსფფსაფაფასტეჩკინის კონსტრუქიის პისტოლეტი АПС იყო ერთ-ერთი ყველაზე ხანმოკლე სიცოცხლის მქონე იარაღი, რომელიც ოდესმე იქნა მიღებული შეიარაღებაში საბჭოთა კავშირში, სულ რაღაც 8 წელი 1950 წლიდან 1958 წლამდე.  ამის მიზეზები იყო პისტლეტის არადამაკმაყოფილებელი ტაქტიკურ-ტექნიკური მონაცემები, რაც გასაკვირი არ უნდა იყოს იმის გათვალისწინებით, რომ ეს იარაღი შეიქმნა თითქმის ნახევარი საუკუნის წინანდელი კონცეფციით, რომელიც იმ დროს როდესაც АПС მიიღეს შეიარაღებაში უკვე იყო მოძველებული. 1954 წელს უკვე არსებობდა კომპაქტური ავტომატური იარაღი და საჭიროება პისტოლეტის და კარაბინის ასეთ ჰიბრიდში უკვე აღარ იყო. შედარებით სუსტი, მოკლე, “პოლიციური” 9მმ-ნი ვაზნა, რომელსაც იყენებდა “სტეჩკინი”  მხოლოდ აუარესებდა პრობლემას.  მიუხედავად ამისა, უნდა ითქვას, რომ პისტოლეტი გამოვიდა მთლიანობაში საიმედო და თანაც კარგი სიზუსტით, რაც განპირობებული იყო გრძელი სამიზნე ხაზით და ფიქსირებული ლულის გამოყენებით.  მიუხედავად მისი წარმოების შეწყვეტისა “სტეჩკინის” გამოყენება გრძელდებოდა სხვადასხვა უწყებებში. საბოლოო ჯამში რუსებმა ვერ შეძლეს იაფი, საიმედო და მასობრივი წარმოების 9მმ-ნი პისტოლეტის შექმნა, რის გამოც “სტეჩკინის” გამოყენება ხდება დღემდე, იქ სადაც არ აქვთ ფული რომ იყიდონ “გლოკები” (ავსტრიული “გლოკი” უკვე კარგახანია გამოიყენება რუსული სპეც. სამსახურების მიერ) მაგრამ ჭირდებათ უფრო ძლიერი პისტოლეტი ვიდრე “მაკაროვი” და უფრო საიმედო იარაღი ვიდრე 9მმ-ნი “გრაჩი”. რამდენიმე თვის წინ სირიაში ჩამოგდებული СУ-25-ის რუსი მფრინავი იყო შეიარაღებული “სტეჩკინით”.  თავისთავად ის ფაქტი, რომ იარაღი, რომლის წარმოება შეწყდა 1958 წელს 60 წლის შემდეგ კვლავ მწყობრშია, მეტყველებს ამ იარაღის გამძლეობაზე და საიმედო კონსტრუქციაზე.

1972 წელს შეიარაღებაში მიღებულ იქნა მოდიფიცირებული АПС ინდექსით 6П13/АПБ. მოძველებული კონსტრუქციის ხის ბუდე-კონდახი შეცვალა ფოლადის მავთულისგან დამზადებულმა დუგლუგმა, მაგრამ მთავარი განსხვავება სტანდარტული “სტეჩკინისგან” იყო ის რომ ახალი პისტოლეტი უნდა გამოყენებულიყო მაყუჩით.  ოთხკამერიანი ფოლადის მაყუჩი ეცმევა შედარებით დაგრძელებულ ლულას, რომელიც თავის მხრივ განლაგებულია ლითონის მილის შიგნით და მას გააჩნია ნასვრეტები, რომლების “იპარავენ” დენთის აირების ნაწილს. ამის წყალობით ხდება სტანდარტული 9×18 ვაზნის ტყვიის საწყისის სიჩქარის შემცირება 315-330- მ/წ-დან 290 მ/წ-მდე რაც საკამოდ დიდი ზომის მაყუჩთან ერთად ხელს უწყობს გასროლის ხმის ეფექტურ შემცირებას. “სტეჩკინი” გამოვიდა თავისებური ჰიბრიდი, რომელიც ითავსებდა ინტეგრირებულ მაყუჩიანი და მოსახსნელ მაყუჩიანი იარაღის თვისებებს. ჩემთის უცნობია, რატომ გახდა საჭირო სუსტ 9მმ-ნი ვაზნაზე გათვლილი იარაღის აღჭურვა ნასვრეტებიანი ლულით, მაშინ როდესაც სტანდარტული ტყვიის სიჩქარე არ აღემატება ბგერის სიჩქარეს, მაგრამ ალბათ შედარებით გრძელ ლულაში ტყვიის საწყისი სიჩქარე უახლოვდებოდა ან აღემატებოდა ბგერის სიჩქარეს და გამოსავალი იქნებოდა ან უფრო სუსტი მუხტის გამოყენება ან ლულაში ნასვრეტების შესრულება და ასეთი გზით საწყისი სიჩქარის დაწევა. იმისთვის, რომ სტანდარტული პისტოლეტისგან მიგვეღო АПБ საკმარისი იყო ახალი ლულის დაყენება, საკეტის “ცხვირში” ლულის “ღიობის” გაფართოვება და საკეტის შიგნიდან გაჩარხვა რაც საჭიროა იმისთვის რომ შიგნით ჩაეტიოს ლულა თავისი მილაკით და უფრო განიერი დამაბრუნებელი ზამბარა.  სწრაფად მოსახსნელი მაყუჩი ლულის ღერძთან შედარებით დაბლა განლაგებულია რამაც გახადა შესაძლებელის სტანდარტული სიმაღლის სამიზნე მოწყობილობების გამოყენება. როგორც ხედვათ ასეთი გადაწყვეტილებების წყალობით სტანდარტული პისტოლეტის “კონვერსია” იყო სწრაფი და ჯდებოდა იაფი, არც ახალი ვაზნის შექმნა აღარ იყო აუცილებელი.

რა თქმა უნდა ისედაც დიდი პისტოლეტი მიერთებული მაყუჩით გამოვიდა კიდე უფრო მძიმე და გაბარიტული, მაგრამ უნდა აღვნიშნო, რომ ლითონის დუგლუგი ბევრად უფრო კომფორტულია ვიდრე ხის ბუდე-კონდახი. დუგლუგის წონა 200 გრამია, მაყუჩის 400, ხოლო АПБ-ს მთლიანი მასა დუგლუგით და მაყუჩუით 1650 გრამია. ცხადია რომ იარაღის დამძიმებამ პოზიტიურად იმოქმედა ჯერებით სროლის ეფექტურობაზე.

უნდა აღინიშნოს, რომ საქართველოს განეკუთვნება იმ ქვეყნების ძალიან მცირე ჯგუფს სადაც მოქალაქეს შეუძლია სრულიად ლეგალურად ფლობდეს “სტეჩკინის” პისტოლეტს და რაოდენ გასაკვირი არ უნდა იყოს არც АПБ არ არის ისეთი იშვიათი იარაღი სამოქალაქო ბრუნვაში, მას ჩვენთან ხშირად ეძახიან АО-44-ს თუმცა ეს ინდექსი მიენიჭა ამ იარაღს მასზე მუშაობის პერიოდში. “სტეჩკინის” პისტლეტების რამდენიმე პარტია შემოტანილ იქნა საქართველოში, როგორც სამოქალაქო იარაღი, ნაწილი მოხვდა კერძო ხელებში საბჭოთა არმიის საქართველოშ განლაგებული ნაწილებიდა. გარკვეული ნაწილი ამ პისტოლეტების და მათ შორის გარკვეული რაოდენობით АПБ-ეები მოხვდა სამოქალაქო ბრუნვაში ლაგოდეხში განლაგებული რუსული არმიის დაზვევრვის მთავარი სამმართველოს მე-12 ბრიგადის არსენალებიდან სადაც მათ შორის ინახებოდა სპეციალური შეიარაღება. რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია შეიარაღების დიდი ნაწილი რუსებმა გაიტანეს, ჩვენი მხრიდან მისი ხელში ჩაგდების არასაკამრისი მცდელობების გამო, თუმცა იყო შემთხვევები საწყობების ძარცვის, რუსი სამხედროებისთვს იარაღის წართმევის და ა.შ. მაგრამ ალბათ ლომის წილი შეიარაღების იქიდან მოხვდა ქართველების ხელში ხარბი რუსი ოფიცრების წყალობით. უკვე შემდეგ АПБ-ს პატრონების ნაწილმა მოახდინა მათი ლეგალიზება, აღრიცხვაზე დაყენება და ალბათ ყველა იარაღის კოლექციონერის ოცნება გახდა ლეგალური სამოქალაქო იარაღი და ხანდახან გვდება კიდევაც გაყიდვაში მაგრამ მაყუჩის გარეშე რომლის გამოყენებაც საქართველოში სამწუხაროდ აკრძალულია.



2 Responses to “კვირის იარაღი – АПБ”

  1. ალექსანდრე says:

    გამარჯობა, გთხოვთ მომწეროთ პნევმატური პისტოლეტების შარიკებში ყველაზე ხარისხიანი და მძიმე რომელია?

  2. Shooter says:

    აზრზე არ ვარ

დატოვეთ კომენტარი