ჩვენ ყველამ (წესით) ვიცთ იმ ფაქტორების შესახებ რომლებიც განაპრობენ ზუსტ სროლას, ჭერა, სუნთქვა, სასხლეტის დამუშავება და ასე შემდეგ. რათქმაუნდა იარაღიც უნა იყოს კარგი, დაკიდული ლულა და ეგეთი რამეები, მაგრამ ამის გარდა არსებობს კიდე გარკვეული ხრიკები, რომლებიც გაძლევენ საშუალებას უფრო კარგად გაასწორო იარაღი, მიიღო უკეთესი ჯგუფები და რაც მთავარია მიაღწიო სტაბილურობას, ანუ ისროლო სტაბილურად კარგად და ნებისმიერი იარაღის სიზუსტის პოტენციალი სრულად გამოიყენო თუნდაც საველე პირობებში. აღნიშნული ინფორმაცია სასარგებლო იქნება, როგორც ახალბედა ასევე შედარებით გამოცდილი მსროლელებისთვის. ყველაფერი, რასაც წაიკითხვათ დაფუძნებულია ჩემ პირად გამოციდლებაზე, შესაბამისად რაც მუშაობს ჩემთვის და ჩემ იარაღებზე შეიძლება არ იმუშაოს სხვისთვის და სხვის იარაღზე. როგორც ყოველთვის, მე მოგიწოდებთ არ მენდოთ ბრმად და ყველაფერი რასაც წაიკითხავთ ამ სტატიაში და ზოგადად ჩემ ბლოგზე გამოიყენოთ, როგორც საწყისი წერტილი და/ან დამატებითი კვლევის/შემოწმების საგანი.

ერთგვაროვნება. ერთ-ერთი დიდი და თემატური უცხოურ ფორუმის კარგად ცნობილმა პერსონაჟმა ერთხელ თქვა ძალიან ჭკვიანური რამე: ზუსტი სროლა არის მეცნიერება ერთგვაროვნებაზე (точная стрельба это наука о единообразии). იმისთვის, რომ მიიღოთ კარგი სიზუსტე ყველაფერი უნდა იყოს ერთგვაროვანი. ყველაფერი ნიშნავს ყველაფერს, აბსოლუტურად ყველაფერს. ამინდი, ჰაერის ტემპერატურა, ქარი, განათება, იარაღის ჭერა, სასხლეტის დამუშავება. ასევე, თქვენი განწყობა, აზრები, სულიერი მდგომარეობა. აბსოლუტური ერთგვაროვნების მიღწევა ძნელია თუ არა საერთოდ შეუძლებელი მაგრამ სწორედ ამისკენ უნდა მივისწრაფოდეთ.   ერთგვაროვნების მიღწევს თვალსაზრისით შეიძლება ბევრი პრობლემა იყოს განპირობებული ფაქტორებით, რომელბსაც ვერ შევცვლით, როგორიც არს ამინდი/ქარი ან ფაქტორებით რომლებიც გამომდინარეობენ იარაღის კონსტრუქციიდან და უნდა გავითვალსიწინოთ.   მაგალითად ავიღოთ გადატენვის ციკლი ნახევრად-ავტომატებში. გასროლამდე, პირველ ვაზნას აწვდით ხელით დანარჩენების მიწოდება ხდება ავტომატურად, რაც განაპირობებს მცირე სხვაობას იმაში თუ როგორ ხდება ვაზნის განლაგება სავაზენში, ასევე მჭიდის დაცლასთან ერთად იცვლება ძალა რომლითაც მჭიდის ზამბარა აწვება ქვევიდან საკეტს და ამუხრუჭებს მას, ორმხრივი მიწოდებაც კი მოქმედებს ვაზნის სავაზნეში განლაგებაზე და შესაბამისად ყველა ეს ფაქტორები მოქმედებენ სიზუსტეზე. ეს უნდა გავითვალისწინოთ. საყრდენის ტიპის შეცვლა, კონდახის მიბჯენაშ ცვლილება, მუხტის ტემპერატრა (ვაზნები გათბა მზეზე), ლულა გახურდა მზეზე ერთი მხრიდან, ეს ყველაფერი არღვევს ერთგავროვნებას და ეს ყველაფერ აისახება სროლის შედეგებზე.  ამიტომ ერთგვაროვნების ხარისხის მაქსიმალური შენარჩნება უნდა იყოს მსროლელის  მთავარი პრიორიტეტი.  ერთგვაროვნებას მოყვება სტაბილურობა. ხანდახან პლანეტები თქვენ სასიკეთოდ დაეწყობიან და თქვენ რაღაცას მოარტყავთ, ან კიდე უფრო მაგარი, დასვავათ კარგ ჯგუფს და აიკლებთ რომელიღაცა ფორუმს, ან პირიქითვ ვითომ მოკრძალებულად დაწერთ, რომ ეს არაფერია და უფრო უკეთესი შედეგის დადებისთვის ემზადებით (მაგრამ მერე, როდესაც ვერაფერს ვერ მიაღწევთ იტყვით რომ ზუსტ სროლაში მიაღიწეთ ყველაფერს გაყიდით იარაღს და იყიდით ახალ აიფონს). ამიტომ ეს მეტამორფოზა, რომ არ განიცადოთ, უნდა კარგად გაათვითცნობიეროდ, რომ ფასი აქვს სტაბილურობას, სტაბილურად მაღალი შედეგების ჩვენებას, მიუხედავად პლანეტბის განლაგებისა მიუხედავად დაბრკოლებებისა. დაიმახსოვრეთ სიტყვა “ერთგვაროვნება, იმიტომ, რომ მას მე ამ სტატიაში ხშირად გამოვიყენებ.

შორს ნუ გაფრინდებით. იმისთვის რომ გაანულოთ იარაღი ან შეამოწმოთ მისი სიზუსტის ხარისხსი, აიღეთ რეალისტური სროლის მანძილი. დღეს სტანდარტად ითვლება 100 მეტრი. ეს მანძლი არის იდეალური, რომ გაანულოთ იარაღი და დაიწყოთ იმის გამორკვევა თუ რამდენად ზუსტია ის. ეს მანძლი არც ძალიან ახლოს არ არის რომ დამალოს თქვენი შეცდომები სროლის ტექნიკაში და არც ძალიან შორს არ არის, რომ ფიზიკურად გაგიჭირდეთ დამიზნება და სროლა და ამის გამო დაკომპლექსდეთ. სამიზნესთანაც დაგჭირდებათ სიარული, რომ გამოთვალოთ მოხვედრის საშუალო წერტილი და გამოიანგარიშოთ შესწორების მოცულობა, შესაბამისად 100 მეტრიდან უკან დაბრუნებისას სუნთქვის და გულის რიტმის დასამშვიდებლად ნაკლებ დროს დახარჯავთ. ალბათ ოპტიკით აღჭურვილი  მაგნუმ კალიბრის შაშხანების შემთხვევაში იგივე მიზნით 200 მეტრი იქნება უფრო ოპტიმალური დისტანცია. მას მერე რაც დაადგენთ იარაღის სიზუსტეს, ასევე დარწმუნდებით რომ ყველა კომპონენტი სათანადოდ მუშაობს, შეგიძლიათ იარაღი გაასწოროთ იმ მანძილზე რომელზეც გსურთ და რომელიც უკეთესად პასუხობს თქვენ მოთხოვნებს. მოკლე დისტანციებზე შაშხანის განულების მე არ მჯერა გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც უბრალოდ სხვა გამოსავალი არ არს.

ისროლეთ რაც შეიძლება დიდი ჯგუფები. განულებისას ან სიზუსტის შემოწმებისას დიდი ჯგუფები,  5 გასროლა და მეტი აუცილებელია იმისთვის, რომ დაადგინოთ სანდო საშუალო მაჩვენებელი. შეიძლება გაგიმართლოთ და სამი ტყვია დაჯდეს ახლო-ახლო, თქვენ ჩათვალოთ, რომ უფ იარაღი ნახევარ MOA-ს ისვრის, დედა რა კარგია, მაგრამ იმ დროს უბრალოდ გაგიმართლათ და მეტი არაფერი. 5, 10 ან თუნდაც 20 გასროლიანი სერია, უფრო ზუსტ წარმოდეგანს შეგიქმნით და დაგანახებთ ასე ვთქვათ იარაღის და კონკრეტული მუხტის ხასიათს. სროლის ტემპიც უნდა იყოს ოპტიმალური. ისროლეთ სერია პაუზების გარეშე, რომ ლულა გახურდეს, გაფართოვდეს და უკეთ მიხვდეთ თერმული გაფართოება როგორ მოქმედებს სიზუსტეზე. თხელი პროფილის ლულები სწრაფად ხურდებაინ და იცვლიან მოხვედრის საშუალო წერტილს. თუ არ აპირებთ ინტენსიურ სროლას, მაშინ პირიქით, ხანგრძლივი სერიების მერე უნდა აცალოთ ლულას გაგრილება, რომ შედეგები არ აგერიოთ. ისვრით შეჯიბრზე თუ ნადირობთ, ცხადია რომ ლულის ტემპერატურული რეჟიმი იქნება განსხვავებული და ეს უნდა გაითვალისწინოთ განულებისას.

არსებობს სავარჯიშო და “საბრძოლო” ვაზნები. ვერ აიძულებ ცუდ ვაზნას ისროლოს კარგად. ცუდი მუხტი ცუდათ გაისვრის საუკეთესო იარაღიდანაც. თუ ვაზნა არ ვარგა, არანაირი აზრი არ აქვს წვალებას და ფულის ხარჯვას უკეთეს ოპტიკაზე ან რამე სხვა კომპონენტებზე. ამიტომ იმ ვაზნის/მუხტის დადგენა, რომელიც ყველაზე კარგად ისვრის თქვენი იარაღიდან არის აუცილებელი. განსხვავება სიზუსტეში, რომელიც შეიძლება მოგცეს ორმა თითქოს თითქმის იდენტურმა ვაზნამ შეიძლება იყოს კოლოსალური.  ასევე ცნობილია მაგალითად, რომ ორ კომპონენტიანი ტყვიები არ არის ისეთი ზუსტი, იმიტომ რომ ფოლადის გულის ტყვიის შიგნით ზუსტად და ყოველთვს ერთგვაროვნულად განთავსება საკმაოდ პრობლემატურია. პატარა გადაცდომა და ტყვია დაკარგავს სიზუსტეს. ამიტომ ასეთი მუხტები იქცევიან არასტაბილურად. მაგრამ აზრი აქვს ასეთი ვაზნების გამოყენებას მაგალითად ტაქტიკურ კარაბინში მხოლოდ სავარჯიშოდ. ის მუხტები, რომლებიც არის ზუსტი გამოიყენეთ მხოლოდ, მაშინ როდესაც საკუთარ თავს აბარებთ კვალიფიკაციას, ამოწმებთ ზეროს, რავიცი, ასპარეზობთ, ნადირობთ  და ასე შემდეგ. კარგი საასპარეზო დონის ვაზნები ძვირი ღირს, რაც ასევე გამორიცხავს ასეთი ვაზნების ხშირ გამოყენებას. ამიტომ იაფი და ნაკლებად ზუსტი ვაზნები იქნება სავარჯიშო, ზუსტი და ძვირიანი შესაბამისად “საბრძოლო”.

როგორც წესი ძვირინაი საასაპრეზო კლასის ვაზნები უკეთეს შედეგს იძლევა მაგრამ არის გამონაკლისებიც. მაგალითად 100 მეტრზე ჩემი Savage 10 Hog Hunter-ი ყველაზე კარგად ისროდა სწორედ იაფი ბრაზილიური СBC-ის ვაზნებით.

როდესაც ვსაუბრობთ მუხტის არჩევს მნიშვნელობაზე მე ვიყენებ მაგალითად ისტორიას Mossberg MMR-თან. 62 გრანიანი FMJ ვაზნით 100 მეტრზ ჯგუფი ძლივს ეტეოდა ა4 ფორმატის ფურცელზე. თავდაპირველად გვეგონა რომ იარაღი იყო დეფექტური ან ოპტიკა. პატრონმაც ყურები ჩამოყარა, განა რამდენით გაუმჯობესდებოდა შედეგი თუნდაც სხვა ვაზნის გამოყენებით? ნახევარი ა4-იც იქნებოდა მიუღებელი. მაგრამ,  იგივე ტიპის ვაზნის, ამჯერად 69 გრანიანი ტყვიით ჯგუფი შემცირდა ისეთ ზომებამდე რომ ყველა მორტყმას გადაფარავდა 20 თეთრიანი მონეტა. 

სამიზნი მოწყობილობები უნდა იყოს საკმარისი.  9hole reviews ქონდა მშვენიერი ვიდეო ორი სხვადასხვა ტიპის FN FAL-ის ტესტირებაზე, სადაც “პარა” მოდელმა მიუხედავად იმისა, რომ ქონდა პოტენციალი, ტესტირება პრაქტიკულ სიზუსტეზე ვერ გაიარა. ამის მიზეზი იყო არასაკმარსი სამიზნე მოწყობილობები გათვლილი მხოლოდ ორ ფიქსირებულ მანძილზე სასროლად. კარგი მაგალითია ასევე საქართველოში პოპულარული “Magpul”-ის დასაკეცი სამიზნი MBUS. ამ სამიზნეს აქვს ორი დიოტრი ახლო და შორ მანძილზე სასროლად მაგრამ მისი წვრლი დიოპტრიც, იდეაში შორ მანძილზე სასროლად გათვლილი, იმდენად განიერია, რომ წესიერად დამიზნება შეუძლებელა. შგნით ჩანს მთელი წინა სამიზნი მოწყობილობა, სამიზნე და სოლიდური მონაკვეთი სამიზნეს ირგვლივ. ასეთი სამიზნით კარგი შედეგეის მიღება შეუძლებელია.  ამიტომ თუ სხვა არაფერი ხელმისაწვდომი არ არის, ასეთ შემთხვევაში თუ გვინდა იარაღის სიზუსტის შემოწმება ან კარგად გასწორება უნდა ვისროლოთ 50 მეტრზე. ასეთ მანძილზე ის მოგვცემს ზუსტად სროლის საშუალებას. საერთოდ, როგორც წესი, 100 მეტრზე სასროლად გამოდგება ნებისმიერი შაშხანის სამიზნე მოწყობილობები, ასე რომ დიდი მადლობა “მაგპულს” რომ გახადა ეს შეუძლებელი. 

გაყავით დამიზნება ორ ეტაპად. ეს ტექნიკა მე არ მახსოვს თვითონ მოვიფიქრე თუ სადღაც ამოვიკითხე, მაგრამ მე კარგი შედეგი მომცა და ამიტომ თქვენც მოგიყვებით. რკინებით, “პარტრიჯის” ტიპის (იგივე სექტორული) სამიზნე მოწყობილობებით დამიზნებისას, ნუ შეეცდებით ერთდროულად ერთმანეთს გაუსწოროთ კორა, თარაზო და სამიზნე. ჯერ გაუსწორეთ კორა და თარაზო ერთმანეთს და ასე ნელა “მიუყვანეთ” ისინი სამიზნეს. ანუ დამიზნება გაყავით ორ ეტაპად, ჯერ კორას და სამიზნეს უსწორებთ ერთმანეთს მერე,  მაგათ ორივეს სამიზნეს. ამ მეთოდმა ჩემთვის კარგად იმუშავა, როდესაც მე ინტენსიურად ვისროდი ე.წ. საბჭოთა “ნზ”-ს იარაღებიდან რომლებიც აღჭურვილი იყო სექტორული სამიზნე მოწყობილობებით.

სამიზნე უნდა იყოს საკმარისი. გამოიყენეთ კარგი კონტრასტული სამიზნეები, რომ საჭირო მანძილიდან დაინახოთ სამიზნე მთლიანად და ასევე წერტილი მასზე, რომლის მიმართ გაასწორებთ სამიზნეს. თუ სამიზნე მოწყობილობები არა საკმარისია, მაგალითად იყენებთ წყეულ MBUS-ს ან ოპტიკაზე გაქვთ ზედმეტად განიერი ჯვარი, გაზარდეთ სამიზნის ზომები. ადრე, როდესაც მე ძალან ბევრს ვისროდი მოსინებიდან, სკს-ებიდან  და სვტ-ეებიდან ჩემი საყვარელი სამიზნე იყო დიდი 20х20-ზე კონტასტული (შავი) კვადრატი თეთრ ფარზე. ასეთი სამიზნე მე მაძლევდა საშუალებას გამეადვილებინა დამიზნების პროცესი და შესაბამისად მიმეღო მაქსიმალური სიზუსტე. სპორტული სამიზნე არ არის პრაქტიკული სამიზნე, სპორტულმა სამიზნემ უნდა მოგცეთ საშუალება ისროლოთ კარგად და არა გაგირთულოდ სროლის პროცესი. პრაქტიკული სამიზნე უკვე სხვა თემაა და ის პირველ რიგში უნდა წააგავდეს რეალურ სამიზნეს რომელზეც მოგიწევთ სროლა და გარდა ამისა შეიძლება იყოს ისეთი რომ დამატებითი სირთულე შეგიქმნათ დამიზნებაში, იყოს არაკონტრასტული, რამეს ამოფარებული, თუნდაც მოძრავი.

საიმედო საყრდენი. მე ვარ პრაქტიკული სროლის მომხრე. მაგიდები, სასროლოსნო გირაგები, ქვიშის ტომრები, ტრიპოდები ანუ ყველაფერი რასაც თან ვერ ათრევ 20კმ მე არ მაინტერესებს. ამიტომ მე ვარ ორფეხა სადგარების (ბიპოდის) დიდი მომხრე. იარაღზე დაყენებული ბიპოდი უზრუნველყოფს ერთგვაროვან საყრდენს იარაღისთვის და უზრნველყოფს სტაბილურ შედეგს.  ოდნავ ჩათხარეთ ფეხები მიწაში, მიაწექით ტანით იარაღს და მიიღებთ ზე-სტაბილურ პლატფორმას. მიწოლას იმიტომ გთავაზობთ, რომ შესაძლებელია ამ მიწოლის “რაოდენობის” გაკონტროლება და შესაბამისად გასროლიდან გასროლამდე ერთგვაროვანი მიწოლის უზრუნველყოფა. მიწოლა არ ნიშნავს, რომ იარაღი უნდა ჩამკვდარი იყოს მსროლელსა და მიწაში ჩათხრილს სადგარს შორის, არა. უბრალოდ საკმარისად მყარად უნდა იყოს განლაგებული, რომ იარაღი არ მოძრაობდეს. კარგ შედეგს იძლევა ასევე “დასორსლებული” ზურგჩანთა. ხსენებული 9hole reviews, სწორედ ასეთი მეთოდით ისვრიან მოიუხედავად იმისა, რომ ბენჩის და ბიპოდის გამოყენების პრობლემა არ აქვთ. გაითვალისწინეთ, რომ დიდი კალიბრის შაშხანაზე ბიპოდმა შეიძლება არ იმუშაოს კარგად თუ სარეცელი არ არის მყარი. თუ სარეცელი დამზადებულია თხელი პლასტმასისგან, მყარი ზედაპირიდან სროლისას ის შეასრულებს ზამბარის ფუნქციას და იარაღი უბრალოდ იხტუნავებს. ასეთ შემთხვევაში იმპროვიზირებული “ბალიში” ზურგჩანთისგან ან ქვაზე დადებული დახვეული ქურთუკისგან იქნება უფრო გამოსადეგი.

თავდაცვით სიტუაციაში შაშხანის გამოყენების ეპიზოდების უმეტესობა ხდება პისტოლეტის მანძილებზე. რას გვეუბნება ეს ფაქტი ჩვენ? იმას, რომ ჩვენ გარდა იმისა, რომ უნდა ვიცოდეთ სად მოხვდება ჩვენი ტყვია 400 მეტრზე, ასევე უნდა ვიცოდეთ სად მოხვდება ის 10 მეტრზე. შაშხანის მისროლის დასრულების შემდეგ მე ვისვრი 10-20 მეტრზე იმისთვის, რომ ვნახო სად მოხვდება ტყვიები და როგორ უნდა დავუმიზნო რომ გავარტყა პატარ/წერტილოვან სამიზნეს ზე-მოკლე დისტანციაზე.  სამიზნე არ იდგება სრული სიმაღლით თქვენს წინ, ხანდახან “ხელმისაწვდომი” იქნება მხოლოდ მისი პატარა ნაწილი და უნდა იცოდეთ სამიზნე მოწყობილობების სიმაღლის მიხედვით სად უნდა დაუმიზნოთ ან სამიზნი ბადის რომელი ელემენტით დაუმიზნოთ მას, რომ მოარტყათ.

და ბოლოს ხანდახან გამოიყენეთ რეალისტური სამიზნეები. სპორტული სამიზნეები კარგია იარაღის ტესტირებისთვის და მიზანში სროლისთვის, მაგრამ არ უნდა დაგვავიწყდეს იარაღის გამოყენების პრაქტიკული ასპექტები.  რეალურ სამყაროში სამიზნეს არ ექნება მკერდზე დაკრული კონტრასტული კვადრატები და “ხარის თვალები”, ამიტომ გამოიყენეთ სამიზნეები, რომლებიც გვანან იმას რაში სროლაც შეიძლება მოგიწიოთ თუნდაც ძალიან ნაკლებად სავარაუდო სცენარის განვითარების შემთხვევაში.