ამერიკული კომპანია “Aero Precision”-ის ნაწარმთან ჩემი პირველი გაცნობა მოხდა ალბათ 2014 წელს ან შეიძლება უფრო ადრეც. მაშინ AR-15 ტიპის იარაღები ჯერ ჩვენთან ითვლებოდა ეკზოტიკად, რომელიც იყო იშვიათი და ღირდა ძალიან ძვირი. ქარხნული მოდელები პრაქტიკულად არ შემოდიოდა და იარაღების აწყობა ხდებოდა ადგილზე, ამერიკიდან შეკვეთილი და ჩამოტანილი ნაწილებით. სწორედ ჩემ მეორე AR-15-ზე ეყენა Aero Precision-ის „აპერი“ (მხოლოდ აპერი, ლულის და სხვა დეტალების გარეშე). თავის დროს აპერის არჩევამდე, რომ მივიდა საქმე, ჩემი ყურადღება მიიქცია კომპანიის სახელმა, რომელიც თითქოს მიგვანიშნებდა რომ კომპანიას ქონდა რაღაცეებზე პრეტენზია. საჰაერო ხომალდების გამოშვება ყოველთვის იყო დაკავშირებული მაღალ ტექნოლოგიებთან, ხოლო precision ნიშნავს სიზუსტეს. გარდა ამისა “აეროს” აპერი იყო მოთავსებული ლამაზ ყუთში საფირმო წარწერებით რაც განასვავებდა მას სხვა პროდუქტბისგან, რომლებიც მაქსიმალურად ეკონომიურ შეფუთვაში იგზავნებოდა, ხშირად საერთოდ ყოველგვარი წარწერის გარეშე ან უბრალოდ დაკრული სტიკერით. თვითონ დეტალიც იყო მართლაც რომ უნაკლოდ შესრულებული რაც ეგრევე შევამჩნიე. ეს ეხება როგორც დეტალის დამუშავებას ასევე უნაკლო მუქ შავ, ხავერდოვან ანოდირებას. უნდა აღინიშნოს, რომ უკვე იმ დროს, ყველა იცოდა რა იყო “ბუშმასტერი”, “კოლტი” ან თუნდაც “DPMS” მაგრამ მათ გარდა უამრავი პატარა წარმოება უშვებდა AR-15-ის კომპონენტებს და მათი უმეტესობის სახელი იყო საქართველოში უცნობი. ეს დეტალები უხვად იყიდებოდა პოპულარულ ონლაინ მაღაზიებში მათ შორის “ამაზონზე”. სიმართლე გითხრათ ძალიან ბევრი კომპონენტების მწარმოებლის სახელი, რომელსაც მე ვიხსენებ იმ პერიოდიდან, მას მერე მე არსად არ შემხვედრია და ეჭვი მაქვს რომ ამ Givati Industries და Scorpion Armament-ის ნაირი მყვირალა სახელების უკან იმალებოდნენ ჩინური მწარმოებლები. ობიექტურობისთვის უნდა ითქვას, რომ როგორც წესი მათი პოდუქცია იყო მისაღები ხარისხის და ყოველთვის მუშაობდა. მე ეხლაც მივსტირი იმ დროს როდესაც “ამაზონზე” შეიძლებოდა გეყიდა კარგი ხარისხის ალუმინის “კვად-რეილი” სულ რაღაც 25 დოლარად ან ნებისმიერი პოპულარული მოდელის კომპენსატორის ასლი, ორიგინალის მესამედ ფასში.   მას მერე ბევრი დრო გავიდა და ეხლა როდესაც თითქმის ყველა მაღაზიაში დევს AR-15-ები,  მოდამ მათ აქ აწყობაზე გადაიარა. ნაწილობრივ ეხლა ეს იმის ბრალიც არის, რომ ძალიან გამკაცრდა ამერიკიდან იარაღის კომპონენტების და აქსესუარების ექსპორტი, ხოლო “ამაზონმა” საერთოდ განდევნა ასეთი პროდუქციის გამყიდვლები.

ჩემი შემდეგი ჩემი შეხვედრა “აეროს” პროდუქციასთან მოხდა დაახლოებით ერთი წლის წინ, როდესაც  მაღაზია “Apache’-იმ საქართველოში შემოიტანა “აეროს” წარმოებული მთლიანი იარაღების პარტია, თანაც საკმაოდ დიდი ასორტიმენტით. “აეროს” კარაბინის ხელში აღებისას ეგრევე ყურადღებას იქცევდა ისევ შესრულების მაღალი ხარისხი, დეტალების უნაკლო დამუშავება და ერთმანეთთან მორგება. ჩვენ გუნდში ერთი „აერო“ პრაქტიკულად ეგრევე გაჩნდა. ეს იყო გაუმჯობესებული მოდელი M4E1, საშუალო სიგრძის დენთის აირების სისტემით, 16 ინჩიანი ლულით და free float ტიბჟირით. ფასებიც “აეროს” კარაბინებზე იყო ძალიან კარგი და ბუნებრივია გაჩნდა იდეა ამ იარაღის მიმოხილვის, მაგრამ მიმოხილვას მე ტრადიციულად ვწერ იარაღზე, რომელსაც მე თვითონ ვფლობ და ვცდი. გამოცდა არ ნიშნავს მარტო რენჯზე სროლას. იმისთვის რომ რამე იარაღზე წარმოდგენა შეიქმნა უნდა გარკვეული პერიოდი მას ფლობდე, ისროდე, წმინდავდე, უვლიდე და ა.შ. მაგრამ სიმართლე გითხრათ, მორიგი უკვე მგონი მეშვიდე AR-15-ის შეძენა არ შედიოდა ჩემ გეგმებში.  მე ჯერ ვარწმუნდებდი ჩემ თავს, რომ იარაღი საშუალო დენთის აირების სისტემით გამოცდა საინტერესო იქნებოდა.   ასევე მინდოდა დამეწერა “აეროს” მიმოხილვა იმიტომ რომ დარწმუნებული ვიყავი, რომ ინტერესი ამ იარაღების მიმართ დიდი იქნებოდა. ასევე უკე მომდიოდა “ექსპერტების” ხმები, რომ “აერო” დიდი არაფერი იარაღი არ არის, ლულა თურმე არც აქვს ქრომირებული და ა.შ.  ნუ ასეთი ხალხი ვარ, ყველგან ვეძებთ ხრიკებს და თაღლითობას.   ბოლოს, იმ დღეს როდესაც ყველაფერ ამაზე ვფიქრობდი, მეგობარმა გააზიარა “ფეისბუქზე”  9-hole Reviews-ს ახალი ვიდეო, სადაც ისროდნენ M4 ტიპის იარაღიდან 500 იარდზე და ეს იყო უკვე ბოლო წვეთი. მეორე დღეს ახალი „აერო“ უკვე სახლში მქონდა.

მოდელი, რომელზეც მე არჩევანი გავაკეთე იყო AC-15M, საშუალო სიგრძის დენთის აირების სისტემით, სტანდარტული მრგვალი პლასტმასის ტიბჟირით და A2-ტიპის წინა სამიზნე მოწყობილობით.

ადრე, როდესაც საქართველოში იშოვებოდა მარტო აქ აწყობილი იარაღები, არავინ დიდად თავს არ იტკიებდა იმაზე ფიქრით თუ რა კომპონენტებისგან იყო აწყობილი იარაღი, მთავარია მას ემუშავა. იარაღის შესახებ პრაქტიკულად ასევე არაფრი არ იყო ცნობილი და თქვენი მონა-მორჩილი იყო პირველი, ვინც დაიწყო სტატიების გამოქვეყნება ამ იარაღზე ჯერ კიდევ 2012 წელში. იმ დროს, სამწუხაროდ დიდი პროცენტი აქ აწყობილი იარაღების იყო აწყობილი უხარისხოდ, დაბალხარისხიანი კომპონენტებისგან და პრობლემები საიმედოობასთან იყო ხშირი. ეს პრობლემები იყო გამოწვეული, როგორც კომპონენტების დაბალი ხარისხით ასევე უხარისხო აწყობით.  მაინც, მიუხედავად ასეთი პრობლემური სტარტისა, AR-15-ის ტიპის იარაღებმა ეგრევე დიდი პოპულარობა მოიპოვეს საქართველოში, იმიტომ რომ როგორც 60 წლის წინ ვიეტნამში, მიუხედავად გარკვეულიპრობლემებისა, ყველასთვის ცხადი იყო რომ AR-15 იყო მომავალი და მისი უპირატესობა ყველაფერზე, რაც მაშინ იყო ხელმისაწვდომი იყო აშკარა. მაღაზიებიც, როგორც იქნა მიხვდნენ ამ ყველაფერს და დაიწყეს ქარხნულო მოდელების შემოტანა. დღეს პრაქტიკულად ყველა იმპორტიორს ასორტიმენტში აქვს ამ ტიპის იარაღები. ფასიც შესაბამისად შედარებით შემცირდა. საქართველო ღარიბი ქვეყანაა და ცხადია იმპორტიორები ცდილობენ შემოიტანონ ყველაზე იაფი იარაღი, იმიტომ, რომ დაბალი ფასი ყოველთვის არის კარგი გაყიდვების გარანტია. ბოლო დროს გაჩნდა ასევე hi-end კლასის AR-15-ები, მართალია ასტრონომიულ ფასებში. მოკლედ თუ გაქვთ 2500 ლარი, შეძლებთ ახალი საბაზისო მოდელის AR-15-ის შეძენას. hi-end კარაბინში მოგიწევთ ორჯერ მეტის გადახდა.  უნდა აქვე აღვნიშნო,რომ  აშშ-შიც ფასი AR-15 ტიპის იარაღზე ბოლო წლებში რადიკალურად შემცირდა და პრინციპში ეხლა, კარგი მუშა იარაღის შეძენა შესაძლებელია 700 დოლარად და ხანდახან კიდე უფრო დაბალ ფასში. სულ რაღაც რამდენიმე წლის ასეთი რამე იყო წარმოუდგენელი. ასეთი ხისტი კონკურენციის პირობებში, ბუნებრივია მწარმოებლები ხშირად ცდილობენ თუ ამას შეიძლება  ასე დავარქვათ „კუთხეების მოჭრას“ ფასის შემცირების მიზნით. ახდენენ ეკონომიას მასალებზე, ამარტივებენ იარაღის კონსტრუქციას, ზოგავენ ხარისხის კონტროლზე. ამ მხრივ „აეროს“ იარაღები ჩემი აზრით გამოირჩევიან იმით, რომ მიუხედავად დაბალი ფასისა “აეროს” AR-15-ები თითქმის სრულადაკმაყოფილებენ ე.წ. mil-spec სტანდარტს (მოთხოვნების და ტექნიკური პირობების ჩამონათვალი, რომელიც უნდა დააკმაყოფილოს კონკრეტულმა იარაღის მოდელმა, სანამ მას მიიღებენ აშშ-ის შეიარაღებული ძალები), ხოლო რაღაცეებში უფრო უკეთესებიც არიან. მოდით ვიყოთ გულწრფელები, ყველაზე დაბალი/საწყისი დონის AR-15, თუ ის რა თქმა უნდა დამზადებულია ხარისხიანად, ეყოფა ცხოვრების ბოლომდე ადამიანს რომელიც ცხოვრობს საქართველოში. აქ არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს ლულა იქნება  4140 თუ 4150 მარკის ფოალადისგან დამზადებული, ქრომირებული თუ უქრომო ლულით, ასეთი იარაღის რესურსი და სიზუსტე ყელამდე ეყოფა საშუალო სტატისტიკურ მომხმარებელს. მაგრამ მეორეს მხრივ ცხადია, როდესაც ვიხდით ფულს გვინდა მივიღოთ მაქსიმუმი და ამ თვალსაზრისით „აეროს“ თავის ფასში შეუძლია კარგი რამეების შემოთავაზება, რაც იშვიათად გვხვდება სხვა მოდელებში. თავად იმსჯელეთ, AC-15 სერიის იარაღები არის “აეროს” ყველაზე საბაზისო მოდელები. აშშ-ში ეს კარაბინები ღირს 700-დან 800 დოლარამდე. საქართველოში მათი ფასი იწყება 2500 ლარიდან, რაც ასევე შედარებით იაფია. ამავე დროს AC-15-ის ლულა დამზადებულია 4150 ფოლადისგან და არა 4140 მარკის  ფოლადისგან, რომელიც ტიპიურად გამოიყენება საწყისი დონის AR-15-ებში.  ლულას გააჩნია დაფარვა QPQ (მასზე ცოტა ქვევით უფრო ვრცლად მოგიყვებით), ასეთი დაფარვაც პრაქტიკულად არ გვხვდება ასეთ იარაღებში. საკეტი არის M16-ის სტილის, უფრო მძიმე რაც ოდნავ ამცირებს მოძრავი  დეტალების მოძრაობის სიჩქარეს და უკუცემას. საკეტის გული დამზადებულია 158 მარკის ინსტრუმენტალური ფოლადისგან. დენთის აირების მიმღების ხრახნები სათანანდოდ არის დაფიქსირებული გვერდიდან ნაჭდევებით.  ლულაც და საკეტის გული MP/HP გატესტილია, რაც ასევე იშვიათობაა. ეს ნიშნავს რომ საკეტი და ლულა მოწმდება რკინაში დამალული დეფექტების/მიკრო-ბზარების არსებობაზე და იარაღი ასევე ისინჯება საცდელი მუხტით. ბევრმა მწარმოებელმა იგივე „არმალაიტმა“ ამ ტესტირებაზე უარი თქვეს ხარჯების შემცირების მიზნით. კონკრეტულად „არმალაიტმა“ ახსნა რომ გამოვლენილი ხარვეზების პროცენტი იმდენად მცირე იყო, რომ მას არ უღირდა ამ ტესტირების ჩატარება. ზოგი მწარმოებელი ტესტავს საკეტებს და ლულებს  ყოველი პარტიიდან ცალკეული ერთეულების  შემოწმებით (ე.წ. batch testing). “აერო” ტესტავს ყველა ლულას და საკეტს, რაც არის საუკეთესოგარანტია, რომ თქვენ იღებთ უდეფექტო დეტალებს. „აეროს“ რესივერი ნაჭედი და ფრეზირებულია როგორც ამას მილ-სპეკი ითვალისწინებს. როგორც 20014 წელს, რესივერზე არის ჩემთვის ნაცნობი დამღა სტილიზებული A-ს ფორმის (სინამდვილეში А და ქვევით H). ეს დამღა გვეუბნება რომ აპერის ნამზადი დამზადებულია Anchor Harvey-ს მიერ. ამავე კომპანიის ნამზადებს იყენებს მაგალითად BCM და LMT.  “ლოუერი” “აეროზე” პრაქტიკულად არ განსხვავდება ტიპიური “მილ-სპეკ” ლოუერისგან, მაგრამ მჭიდის შახტა არის სტანდარტულზე უფრო განიერი, რაც ხელს უწყობს სწრაფ გადატენვას. თუ ეს საკმარისი არ არის, ასევე გაითვალისწინეთ, რომ კარაბინი აღჭურვილია სპეციალური მარეგულირებელი ხრახნით, რომელიც გამორიცხავს თამაშს აპერსა და ლოუერს შორის. აღნიშნული ხრახნის სარეგულირებლად უნდა მოხსნათ იარაღს სახელური. მე ხელი არ მიხლია ამ ხრახნისთვის, იმიტომ, რომ პირდაპირ ყუთიდან აპერსა და ლოუერს შორის ღრეჩო უბრალოდ საერთოდ არ იყო. პრინციპში გაშლილი მჭიდის შახტა და სარეგულირებელი ხრახნი არის რაც გამოარჩევს “აეროს” ე.წ. მეორე თაობის ლოუერს სტანდარტული მილ-სპეკ ლოუერისგან. რესივერის გაგრძელება, რასაც ჩვენთან ეძახიან ბუფერის მილს არის ასევე მილ-სპეკი და აქვს კონდახის 6 პოზიცია.  კოშკისებრი ქანჩი ასევე არის სათანადოდ დაფიქსირებული ნაჭდევებით, რაც გამორიცხავს მის სროლისგან ვიბრაციის დაშვებას.

იარაღის დაშლისას, რწმუნდები, რომ საკეტი ნამდვილად M-16 სტილის არის, დენთის აირების მიმღები საიმედოთ არის დაფიქსირებული საკეტის ჩარჩოზე, “სტაკინგი” ისეთი აგრესიული არ არის მაგრამ ჩემი აზრით საკმარისია. საკეტის გულიდან ექსტრაქტორის მოხსნის შემდეგ, აღმოაჩენთ, რომ ზამბარაზე წამოცმულია რეზინის შავი რგოლი, რაც უზრუნველყოფს საიმედო ექსტრაციას. ლულის პროფილი არის ე.წ. სამთავრობო, კარგი, კომპრომისული ვარიანტი, არც მთლად “ფანქრის” პროფილის არ არის და არც ძალიან მძიმე როგორც სქელკედლიანი საასპარეზო ლულა.

გამომდინარე იქიდან, რომ ეს თემა არ კარგავს თავის აქტუალურობას, მე ისევ უნდა გავამახვილო ყურადღება ლულის არხის დაფარვაზე. მოკლე ვიდეო სერიებში, რომელიც ჩვენ გადავიღეთ youtube არხთან „პრაქტიკული სროლა“, მე გავამახვილე ყურადღება იმ ფაქტზე რომ შავი ლულა AR-15-ში არ შეიძლება ჩაითვალოს ნაკლად. შეგახსენებთ, .223/5.56 კალიბრის ამუნიციის აბსოლუტური უმეტესობა არ არის კოროზიული, ისევე, როგორც იარაღი არის სამოქალაქო, რაც გულისხმობს იმას, რომ თქვენ არ მოგიწევთ მონაწილეობა მრავალ-წლიან სამხედრო კაპმანიაში ინდო-ჩინეთის ჯუნგლებში და ვერც გრძელი ჯერებით ვერ შეძლებთ სროლას. აბსოლუტური უმეტესობა ლულების სამოქალაქო AR-15-თვის არ არის ქრომირებული, ზუსტად იგივე მიზეზის გამო, იმიტომ, რომ პრაქტიკული სარგებელი ამას არ მოაქვს, ხოლო ლულის ფასი იზრდება. საერთოდ იმ წაკითხული დოკუმენტებიდან, რომლებიც ეხებოდა ლულების არხების სხვადასხვა დამუშავებას, მათ შორის ქრომირებას, მე დამრჩა შთაბეჭდილება, რომ ქრომირება შეიარაღებულ ძალებში განიხილებოდა პირველ რიგში, როგორც ლულის დაცვის მექანიზმი ეროზიისგან ხანგრძლივი ჯერებით სროლისას, იმიტომ რომ ქრომირებული ლულა გაცილებით უკეთესად უძლებს ექსტრემალურ ტემპერატურებს, რომლებიც ჩნდება ასეთი სროლისას. როგორც ცნობილია ტემპერატურა არის ლულის რესურსის პირველი მკვლელი. თუმცა რა თქმა უნდა, სულ თავიდან, ლულის ქრომირება დაიწყეს პირველ რიგში ლულის დასაცავად კოროზიული ვაზნებისგან, ხოლო იაპონელები იყვნენ პირველები ვინც მასიურად დაიწყეს ლულების ქრომირება თავისი „არისაკას“ შაშხანებზე. AR-15-ის შემთხვევაში ორივე ეს ფაქტორი არ არის მნიშვნელოვანი, ვაზნა, როგორც უკვე აღვნიშნე არ არის კოროზიული ხოლო თქვენ ფიზიკურად ვერ შეძლებთ ისეთი სროლის ტემპის განივთარებას, რომ დააზიანოთ ლულა ან თუნდაც დააჩქაროთ მისი ცვეთა. დიახ ქრომირებული ლულა შედარებით ადვილად იწმინდება, მაგრამ რაიმე პრაქტიკული სარგბელი მანდ მთავრდება.  სხვა საქმეა თუ ვინმეს სურს ქონდეს აუტენტურ საბრძოლო იარაღთან მაქსიმალურად მიახლოებული სამოქალაქო ვარიანტი, Mk18 ან M4A1-ის ასლი, მაშინ ალბათ სასურველი იქნება, რომ ლულაც იყო როგორც საბრძოლო იარაღებზე, ანუ ქრომირებული.

უნდა აღინიშნოს, რომ „აეროს“ ლულა არ არის უბრალო „შავი“ ლულა. ის დამუშავებულია QPQ ტექნოლოგიით, რომელსაც ჩვენ ვიცნობთ ასევე საკმაოდ ცნობადი სახელით „ტენიფერი“. “ტენიფერი”, “მელონიტი”, “qpq” არის პრაქტიკულად ინდენტური პროცესის სხვადასხვა კომერციული დასახელებები. ფოლადის ზედაპირის დამუშავების ეს პროცესი ძალიან მოკლედ რომ ავხსნათ არის რკინის ზედაპირის თვისებების შეცვლა ხდება, რის შედეგადაც ზედაპირი იძენს განსაკუთრებულ გამძლეობას ცვეთასა და კორიზიასთან მიმართებაში. სწორედ ამ ტექნოლოგიის წყალობით „გლოკის“ ლულები ისვრიან ათი ათასობით ვაზნას ლულის არხში ყოველგვარი ცვეთის ნიშნების გარეშე და ასევე გამოირჩევიან კოროზიული მდგრადობით. განსხვავებით ქრომირებისგან, ლულის არხს ასეთი მეთოდის გამოყენებისას არ ემატება მასალა. მასალის დამატებისას/ქრომირებისას, შექმნილი დამცავი ფენის სისქე არასდროს არ იქნება თანაბარი, რაც ქმნის მცირე „ხარვეზებს“ ლულის არხში, აქიდან გამომდინარე თანდაყოლილი სიზუსტეც იქნება ნაკლები. გარდა ამისა წვრილი 5.6მმ-ნი ლულის არხის ქრომირება თავისთავად რთულია. ყოველ შემთხვევაში იუჯინ სტოუნერმა, როდესაც პირველად გამოიყენა QPQ ტექნოლოგიით დამუშავებული ლულა სამხედრო დანიშნულების იარაღისთვის (Stoner 63), ახსნა თავისი არჩევანი სწორედ იმით, რომ არ არსებობდა ტექნოლოგია, რომელიც უზრუნველყოფდა წვრილი ლულის არხის ქრომირებას სათანადო ხარისხით. არ ვიცი მას მერე რამე თუ შეიცვალა ტექნოლოგიებში, მაგრამ ორივე ტექნოლოგია, რომ შევადაროთ მომხმარებლის პოზიციიდან, ჩემი აზრით QPQ ტიპის დაფარვა არის კარგი კომპრომისი, ქრომირებულ და შავ ან თუნდაც უჟანაგავ ლულას შორის. ის ინარჩუნებს არაქრომირებული ლულის მაღალ თანდაყოლილ სიზუსტეს (თუ ლულის არხი იდეალურია, პროცესის მერე ის დარჩება იდეალური) და ამავე დროს იძენს ქრომირებული ლულისთვის დამახასიათებელ მაღალ ანტიკოროზიულ თვისებებს და მდგრადობას ცვეთის მიმართ ანუ ლულის რესურსი იზრდება.  გარდა ამისა ეს პროცესი „ვრცელდება“ არა მარტო ლულის არხზე და სავაზნეზე არამედ მთლიანად ლულაზე, რომლის კოროზიული მდგრადობა იზრდება ყოველგვარი დამატებითი დამცავი ფენის საჭიროების გარეშე (ოქსიდირება, ღებვა, ფოსფატირება და ასე შემდეგ). შეუძლებელია გააფუჭო ლულა QPQ ტექნოლოგიით დამუშავებისას, მაგრამ ქრომირების ხარისხი იქნება სხვადასხვა, სხვადასხვა მწარმოებლის შემთხვევაში. არის მიზეზი რის გამოც Сriterion-ის ქრომირებული ლულები ჯდება 250-300 დოლარი და DPMS-ის 100-130 დოლარი. “კრიტერიონი” იყენებს განსაკუთრებულ ქრომირების მეთოდს და ასევე ახორციელებს ლულის არხის ხელით პოლირებას. დიდი ალბათობით ამ კომპანიის ლულები არის ბაზარზე საუკეთესო, თუმცა აქვე უნდა ვთქვა რომ ჩემი 10 ინჩიანი კარაბინი DPMS-ის ქრომირებული ლულით იყო ძალიან ზუსტი.

რაც შეეხება რესურს, ლულების ამერიკული მწარმოებლის Faxon Firearms-ის ვებ-გვერდზე დევს ინფორმაცია, რომლის მიხედვითაც 4150 ფოლადისგან დამზადებული ქრომირებული და QPQ ლულები, ნახევრად ავტომატურ იარაღში აღწევენ ერთნაირ რესურს (სანამ დაიწყება სიზუსტის დეგრადაცია), ხოლო ქრომირებულს აქვს უპირატესობა თუ ადგილი აქვს ექსტრემალურ ექსპლუატაციას, რაც ნიშნავს ისეთ სროლას, როდესაც ლულის ტემპერატურა აღწევს კრიტიკულ მაჩვენებლებს. Shooting Illustrated-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში The Pros and Cons of Nitride Barrel Finishes (by Steve Adelmann – Saturday, December 30, 2017) ავტორი აღნიშნავს რომ მის მიერ განხორციელებული ტესტირებისას, სადაც ის იყენებდა უჟანგავი ფოლადისგან დამზადებულ ლულებს, QPQ ტექნოლოგიით დამუშავებული ლულა ნაკლებად იბიდნებოდა ტყვიის გარსის მასალით, რისი მიზეზიც იყო ის რომ ასე დამუშავებული ლულის ზედაპირი ნაკლებად იკრავდა გარსის მასალას. აღნიშნლი ასევე ადასტურებს, რომ QPQ ლულა შედარებით ადვილი იქნება გასაწმენდად, არ მოითხოვს ხშირ ნადების მოცილებას ლითონის ჯაგრისებით და ქიმიით და შესაბამისად რესურსიც დიდხანს შენარჩუნდება. მაგრამ ჩემი აზრით ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ტესტი-შედარება QPQ და ქრომირებული ლულების განახორციელა youtube არხმა Mrgunsandgear Channel. ორი იდენტური Faxon Firearms-ის  ლულით (ერთი ქრომირებული, მეორე QPQ) აღჭურვილი ავტომატური AR-15, ჯერ შეამოწმეს სიზუსტეზე, შემდეგ უწყვეტი ჯერებით დაცალეს იმდენი ვაზნა სანამ იარაღებმა პრაქტიკულად შეწყვიტეს მუშაობა და კვლავ შეამოწმეს სიზუსტე. მიღებული შედეგები ნაჩვენებია სურათზე ქვევით. როგორც ხედავთ QPQ ლულამ შეინარჩუნა სიზუსტე ბევრად უკეთესად ვიდრე ქრომირებულმა. Faxon-ს უნდა გაეჭრა ეს ლულები და ენახა რა პროცესებს ქონდა ადგილი ლულის არხებში, მარგამ ჯერ ჯერობით რაიმე ინფორმაცია მათგან არ გამოსულა.

შეიძლება კიდე ბევრი წყაროს და დოკუმენტის ციტირება, მაგრამ ჩემი მოსაზრება გამყარებული კონკრეტული არგუმეენტებით მე უკვე წარმოგიდგინეთ, და ეს მოსაზრება რჩება უცვლელი. არ აქვს არანაირი პრაქტიკული მნიშვნელობა რა ტიპის ლულა აყენია AR-15-ზე თუ არ აპირებთ ხშირად და ბევრ სროლა ხანგრძლივი ჯერებით. მთავარია ლულა იყოს კარგი ხარისხის და მისი სიგრძე და ტვისტი შეესაბამებოდეს თქვენ მოთხოვნებს. ასეთ ლულას ექნება დამაკმაყოფილებელი სიზუსტე და რესურსი, რომელიც თქვენ გეყოფათ ალბათ ცხოვრების ბოლომდე თუ რა თქმა უნდა თუ თქვენ არ გაქვთ ვაზნების მომარაგების უწყვეტი და უფასო წყარო. მე მქონდა AR-15 ქრომირებული ლულით, შავი ლულითაც, ზოგი იყო უფრო ზუსტი, ზოგი უფრო ნაკლებად ზუსტი, მაგრამ „საერთო დანიშნულების“ ნახევრად ავტომატურ იარაღში ამას დიდი მნიშვნელობა არ აქვს. ეს არის რეალობა. სამწუხაროდ ეს რეალობა არ ემთხვევა იმ ზოგად და გავრცელებულ “კოლექტიურ აზრს”, რომელიც საქართველოში არსებობს, მაგრამ იმედს ვიტოვებ, რომ გამგონი გაიგებს. ჩემი აზრით მომავალი ეკუთვნის QPQ ლულებს. აღნიშნული ტექნოლოგია უფრო მარტივია, იაფი, ტექნოლოგიური და იძლევა ძალიან კარგ შედეგებს.

AC-15-ის ტექნიკურ მიმოხილვას და ლულის აღწერას რომ დავუბრუნდეთ, აღვნიშნავ რომ ის იყენებს ტვისტს 1:7. ლულის ბოლოს დაყენებულია სტანდარტული А2 ტიპის ალმქრობი და ხიშტის ბჯენი.  ლულის პროფილი არის ე.წ. “სამთავრობო პროფილის”, ტიბჟირის ქვეშ იმალება საკმაოდ თხელი ლულა, რომელიც სქელდება დენთის აირების ბლოკიდან ლულის ბოლომდე. ასეთი ლულა საკმარისად ხისტია, მაგრამ არ არის ძალიან მძიმე, “სათრევი” ტაქტიკური კარაბინისთვის თითქმის იდეალური (AC-15M-ის წონა სულ რაღაც 2.8კგ-ია).  კარაბინის სასხლეტიც სტანდარტული ერთსაფეხურიანია, ტრადიციულად მძიმე, როგორც ტიპიური “მილს-სპეკ” სასხლეტი, არაფერი განსაკუთრებული და გამორჩეული. იარაღის მართვის ყველა დანარჩენი მართვის ელემენტი ასევე სტანდარტულია.

 ჩვენ კარაბინზე აყენია სტანდარტული მრგვალი კვეთის, ორ ნაწილიანი ტიბჟირი შიგნიდან სიცხისგან დამცავი რკინის ფარებით. ისევ შეგახსენებთ რომ ბევრი საწყისი დონის AR-15-ში ეს ფარები შეეწირა ეკონომიას. DPMS Oracle-ზე და Ruger AR-556-ზე ის არ აყენია, მაგრამ ეყენა ჩემ FN 1776-ზე.  თუ ე.წ. „დელტა რინგი“  AC-15M-ზე სტანდარტულია – წინა ბჯენი, რომელზეც ფიქსირდება ტიბჟირის ორი ნახევარი, არის არასტანდარტული, გარედან სამკუთხედი ფორმის, რაც ნიშნავს, რომ მაგაზე არ დაყენდება მაგალითად „მაგპულის“ სტანდარტული საშუალო სიგრძის ტიბჟირი. საჭირო გახდება დენთის აირების ბლოკის მხოსნა და წინა ბჯენის გამოცვლა.  შედარებით გრძელი ტიბჟირის ქვეშ იმალება საშუალო სიგრძის 9 ინჩიანი დენთის აირების სისტემის მილი. შედარებით გრძელი ტიბჟირის დამატებითი უპირატესობა არის ის რომ მისი ჭერა უფრო კომფორტულია, უფრო მეტი ადგილია სადაც შეიძლება ხელის მოკიდება. უმნიშველოა, მაგრამ ასევე იარაღი უფრო თუ შეიძლება ასე ითქვას პროპორციულად გამოიყურება ვიდრე ტიპიური კარაბინი 16 ინჩიანი ლულით და 7 ინჩიანი დენთის აირების სისტემით.

ეხლა, რაც შეეხება საშუალო სიგრძის დენთის აირების სისტემას. მისი უპირატესობა არის უფრო ხანგრძლივ dwell time-ში, რა დროსაც სისტემა  სტაბილურად იღებს წნევას საიმედო ფუნქციონირებისათვის, რომელიც თან არ არის ისეთ მაღალი, როგორც 7 ინჩიან დენთის აირების სისტემაში, იქიდან გამომდინარე, რომ ნასვრეტი ლულაზე საიდან ხდება დენთის აირების აღება, უფრო დაშორებულია სავაზნისგან.  საკეტი უფრო დიდხანს რჩება დახურული, რის გამოც მასრა ასწრებს პირვანდელ მდგომარეობაში დაბრუნებას და ექსტრაქცია არის “რბილი”. შესაბამისად ავტომატიკაც უფრო “წყნარად ” მუშაობს, მოძრავი ნაწილების სიჩქარე ნაკლებია რაც დადებითად აისახება მოძრავი ნაწილების რესურსზე და სროლის კომფორტზე. თეორიულად ასევე 9 ინჩიანი დენთის აირების სისტემა ნაკლებად პრეტენზიულია ვაზნების მიმართ, ისევ და ისევ ხანგრძლივი dwell-time-ის გამო. რა თქმა უნდა უკუცემის იმპულსიც არის უფრო მცირე, რაც ასევე გარკვეულ უპირატესობას წარმოადგენს. თანაც ყველაფერი ამას თქვენ იღებთ სტანდარტული 16 ინჩიანი AR-15-ის  გაბარიტების და წონის შენარჩუნებით, მაგრამ მართალია ცოტა მეტის გადახდა კი მოგიწევთ. X-15M-ის ფასად ეხლა საქართველოში საშუალო სიგრძიან AR-15-ს უბრალოდ ვერ ნახავთ.

ტექნიკური მიმოხილვის ბოლოს მე მინდა ხაზი გავუსვა იმას, რომ ჩემი აზრით “აეროში” არ “მოუჭრიათ კუთხეები” და გამოუშვეს “პატიოსანი” ხელმისაწვდომი AR-15.  ნაწილი იმისა, რაც გამოარჩევს AC-15-ს იქნება შეუმჩნეველი, მაგრამ ნაწილი მოუტანს მსროლელს კონკრეტულ სარგებელს. მაგალითად მსროლელი ვერასდროს ვერ შეამჩნევს სხვაობას 4140 და 4150 მარკის ფოლადის ლულებს შორის მაგრამ არასათანადოდ გაკეთებული “სთაქინგის” გამო, ადრე თუ გვიან დენთის აირების მიმღებსა და საკეტის ჩარჩოს შორის გაჩნდება ღრეჭო, იარაღი დაკარგავს წნევას და დაიწყება დაბრკოლებები. ბევრს ასევე მოეწონება გაგანიერებული მჭიდის შახტა, რაც საგრძნობლად აადვილებს მჭიდის სწრაფ გამოცვლას. საშუალო სიგრძის დენთის აირების სისტემით განპირობებული რბილი უკუცემა ასევე დიდი პლიუსია, რომელიც იშვიათად გვხვდება ასეთი კლასის იარაღში.

ასე გამოიყურება ჩემი “აერო” ამჟამად. სახელური და კონდახი დაყენებულია Mission First Tactical-ის. ამ კომპანიის პლასტმასის ფურნიტური უფრო იაფია ვიდრე “მაგპულის”, ის იყიდება თბილისში და ფასი-ხარისხით კარგად გამოირჩევა. კონდახს აქვს სწრაფად მოსახსნელი ღვედის სამაგრები და ღვედის გასაყრელები, ისე რომ ნებისმიერი ტიპის ღვედს დაამაგრებთ ისე, როგორც ისურვებთ. იგივე კომპანიის  EvolV™ 3 Prong ალმქრობ-კომპენსატორმა შეცვალა სტნადარტული А2 ტიპის ალმქრობი. იარაღზე დაყენდა კლასიკური წინა საღვედე (სტანდარტული კომპლექტაცია ითვალისწინებს ასეთი საღვედეს დაყნებას, მაგრამ საღვედე კარაბინს არ მოყვება). ბიუჯეტის დეფიციტს გამო, ჯერ-ჯერობით ოპტიკური სამიზნე დაყენებული არ არის. სიმართლე გითხრათ, იაფი ოტიკის ნაცვლად მე მირჩევნია საასპარეზო ტიპის დიოპტრიული სამიზნე, მაგრამ ამ ეტაპზე არ ვარ დარწმუნებული რაზე გავაჩერებ ჩემ არჩევანს. Х-15М-ზე  სტანდარტულად აყენია Magpul MBUS, რომელიც ჩემი აზრით არის წმიდა “ბექა-აპ” (სარეზერვო) სამიზნე მოწყობილობა და სერიოზული მიზანში სროლისთვის ის უბრალოდ არ გამოდგება. ნასვრეტის ზომები ძალიან დიდია, რის გამო მე ვიტყოდი რომ 100 მეტრის იქით სროლა კარგი ჯგუფების მისაღებად უკვე პრაქტიკულად შეუძლებელია. დიდი დიოპტრიდან სასროლად პატარა დიოპტრი უნდა გადაწოთ წინ და ის ხდება გარეთ გამოშვერილი. ის რომ ეს არ არის ყველაზე კარგი გადაწყვეტილება, მე მივხვდი მაშინ როდესაც ერთ-ერთ ჩემ არაბინზე ეს დიოპტრი რაღაცას წამოედო და მოტყდა. პლიუსებს განეკუთვნება მყარი კონსტრუქცია (გადაწეული დიოპტრის გარდა), სამიზნე არ ირევა, არ ირყევა, მოკლედ კარგი ბექ-აპია, არც მეტი არც ნაკლები. თუ არ გეგმავთ ოპტიკის დაყენება და რკინები გირჩევნიათ, ჯობია იყიდოთ “ტროის”, “დენიელ დეფენსის” ან სხვა კარგი მწარმოებლის  უკანა სამიზნე მოწყობილობა.

Mission First Tactical-ის კონდახი მოდელი BATTLELINK™ Utility Stock, სათავსოთი სადაც შეგიძლიათ შეინახოთ მარტივი საწმენდი კომპლექტი, სათადარიგო ნაწილები ან ელემენტები და ამავე კომპანიის  სახელური მოდელი ENGAGE. იმ ფურნიტურის მწირი არჩევანიდან, რაც საქართველოში იყიდება, ფასი/ხარისხით და ასორტიმენტით MFT-ს პროდუქცია დღეს ალბათ არის საუკეთესო.

იარაღი მე ასევე დავფარე სრული კამუფლირებით. მე ეს იმიტომ არ გავაკეთე, რომ გავალამაზო ან უფრო “ტაქტიკური” გვახადო. კამუფლირებას აქვს პრაქტიკული დანიშნულება, შენიღბოს იარაღი. ვინც მე მიცნობს ან ყურადღებით კითხულობს ჩემ ბლოგს, იცის, რომ მე ყოველთვის მომხრე ვარ მინიმალური აფიშირების იმ ფაქტის რომ გაქვთ იარაღები ან თუნდაც გიყვართ სროლა ან ლაშქრობა და ა.შ.  მხარზე გადაკიდებული ასეთი იარაღი, შორიდან შეერწყმევა ტანსაცმელს და ზურგჩანთას და არ იყვირებს. ახლოდან რა თქმა უნდა ის გამოჩნდება, მაგრამ შორიდან ის არ მიიპყრობს ყუარადღებას.  რატომ უნდა შეუქმნად ვინმეს დისკომფორტი თქვენი იარაღით ან მიიქციოთ ზედმეტი ყუარადღება?  ეხლა მოდაშია 5.11-ის “კარგო” შარვლები, ტაქტიკური ფეხსაცმლები, დამცავი ფერის მაისურები, თემატური სტიკერები მანქანებზე  მაგამ რეალობაში ეს ყველაფერი იპყრობს მიჩვეული თვალის ყურადღებას, ჩემი აზრით არ არის საჭირო ყურადღების მიპყრობა “ტაქტიკური” ჩაცმულობით და ჯობია არაფრით არ გამოირჩეოდეთ სხვებისგან.

პრინციპში სულ ეს არის რისი თქმას შესაძლებელია მორიგ AR-15-ზე. ჩემი მოსაზრება არის უცვლელი, საქართველოში აბსოლუტური უმეტესობა მსროლელების მოთხოვნებს დააკმაყოფილებს ყველაზე საბაზისო AR-15, იქნება ეს DPMS Oracle თუ Ruger AR-556. “Aero Precision”-ის AC-15 სერიის იარაღები არის, როგორც ვთქვი პატიოსანი AR-15, სადაც მწარმოებელს არ უცდია “კუთხეების მოჭრა” ეკონომიის მიზნით. გაუმჯობესებული მილ-სპეკ სპეციფიკაციები?  დამიჯერეთ, ასეთ რამეს ასეთი ფასის კატეგორიის AR-15-ებში ხშირად ვერ ნახავთ.  ამავე მწარმობლის M სერიის იარაღები, უკვე აშკარად წინ გადადგმული ნაბიჯია, ეს ეხება როგორც გაუმჯობესებული დიზაინის მქონე აპერს ასევე ლულის ქანჩის დიზაინს, რომელზეც ყენდება ტიბჟირი.

“აეროს” “საფირმო” გაუმჯობესებული აპერი, გამოიყურება, როგორც hi-end AR-15 აპერი და ამავე დროს არ ტვირთავს ლულის ქანჩს და აპერის დახრახნილ ნაწილს. მაგრამ ტექნოლოგიები უფასო არ არის და M სერიის იარაღები 1000 ლარით მეტი ღირს ვიდრე AC სერიის იარაღები. ეს სხვაობა ასევე განპირობებულია იმით რომ იარაღები უკეთესი კომპლექტაციით იყიდება. 

რაც შეეხება საიმედოობას, კალაშების ფანატებს მინდა გული დავწყვიტო და გამოვაცხადო, რომ სულ ყველა ჩემი AR-15 მუშაობდა საათივით და უპრობლემოდ, მათ შორის ახალი AC-15M.  ცოტათი უფრო ადრე ნაყიდი M4E1 ასევე უპრობლემოა. ჩვენ გავაგრძელებთ ამ იარაღების გამოცდას და ასევე გარკვეული პერიოდის შემდეგ შემოგთავაზებთ ამ იარაღების გრძელვადიანი ტესტირების შედეგებს. გრძელვადიანი ტესტირება არის მნიშვნელოვნი იმით, რომ ხანდახან საჭიროა დრო, რომ ყველაფერი რაც გამოტოვა ხარისხის კონტროლმა, მცირე გადაცდომები დაშვებული აწყობის დროს, მცირე გადახრები ნაწილების სპეციფიკაციებში, გამოძვრებიან და თავს იჩენენ გარკვეული რაოდენობა ვაზნების გასროლის შემდეგ. ამ ეტაპზე, ორივე იარაღი უპრობლემოა და არ აქვთ რაიმე უჩვეულო ცვეთის ნიშნები.

სიზუსტეზე მე ასევე არ მინდა ამ მიმოხილვაში ვრცელი საუბარი, იმ მიზეზის გამო, რომ ჯერ უბრალოდ ვერ მოვასწარით იარაღის ამ მხრივ სათანადო გამოცდა. ჩვენმა M4E1-მა დაიწყო ზუსტი სროლა მას მერე რაც სტანდატული მილს-სპეკ “თითის ტრენაჟოი” შევცვალეთ Geissele-ს სასხლეტით, რაც ბუნებრივია. იარაღი თავისუფლად დაკიდული, 16 ინჩიანი ლულით და ოპტიკური სამიზნით იმსახურებს ნორმალურ სასხლეტს. ერთსაფეხურიანი მილ-სპეკ სასხლეტი უბრალოდ ხელს შეგიშლით მართლა კარგი ჯგუფების მიღებაში. AC-15M-ის ტესტირება გაგრძელდება სტანდარტული სასხლეტით  სანამ არ დავრწმუნდებით, რომ ეს იარაღი იმსახურებს დამატებით ინვესტირებას.

M4E1-დან 100 მტრზე ნასროლი ჯგუფები სასხლეტის გამოცვლის შემდეგ. მანამდე საშუალო სიზუსტე იყო 5.5 სმ 100 მეტრზე სხვადასხვა მუხტების გამოყენებით. 

AC-15 ამჟამად გავასწორეთ 50 მეტრზე და სავარაუო სიზუსტე არის ტიპიური ასეთი იარაღებისთვის, 3 MOA-ს ფარგლებში 100 მეტრზე, მეტის ამოქაჩვა MBUS-ით და მილ-სპეკ სასხლეტით იქნება საკამოდ რთული. უფრო დეტალურ შედეგებს ავსახავთ გრძელვადიანი ტესტირების შედეგებში, მანამდე მეტს უბრალოდ ვერ შემოგთავაზებთ. რაც შეიძლება ამ ეტაპზე დანამდვილებით ითქვას, რომ ორივე “აერო”-ს 1:7 ტვისტით და ასევე 5.56 კალიბრის Mossberg MVP 1:9 ტვისთით, საუკეთესო შედეგებს აჩვენებენ Sierra Match King-ის 69 გრანიანი ტყვიით.

უნდა ვაღიარო, ხანდახან მე იარაღი ისე მომწონს ხოლმე, რომ ვხდები არაობიექტური მის შეფასებაში და მჭირდება მეტი დრო, რომ უფრო საღად შეავაფასო ის.  მაგრამ ჩემი მხრიდან არ იქნება ნაჩქარევი იმის თქმა, რომ  16 ინჩიანი ლულა და 9 ინჩიანი დენთის აირების სისტემა არის საუკეთესო და ყველაზე უნივერსალური AR-15-ის კონფიგურაცია. 16 ინჩიანი ლულა ახდენს 5.56 კალიბრის ვაზნის ბალისტიკური პოტენციალის სრულყოფილ გამოყენებას, კარაბინის ფორმატის კომპაქტურ იარაღში, ხოლო საშუალო სიგრძის დენთის აირების სისტემა, უზრუნველყოფს ავტომატიკის საიმედო და ხანგრძლივ უპრობლემო მუშაობას. ასევე  ამ ეტაპზე რამე მინუსი აღმოჩენილი არ არის. ყოველ შემთხვევაში არაფერი განსაკუთრებული. არ მომეწონა, რომ იარაღზე ეგრევე ვერ ყენდება სხვა (მაგალითად მაგპულის) ტიბჟირი.  რა შეიძლება დაუწუნო Ac-15-ს? ბევრი არაფერი, არ მომეწონა ჩემი აზრით “სუსტი” სტანდარტული კონდახი, მაგრამ ამ დეტალს ალბათ ცვლის ყველა და ეგრევე, მათ შორის მეც. არც Magpul MBUS როგორც აღვნიშნე არ შედის ჩემ ფავორიტ სამიზნე მოწყობილობებში, მაგრამ მეორეს მხრივ ყიდვისთანავე ეგრევე, იარაღი მზად არის რენჯზე გასასვლელად. ერთი “მაგპულის” მჭიდი მას ასევე მოყვება კომპლექტში. ჩემი აზრით მაღაზიები რაც შეიძლება ამლე უნდა გადავიდნენ AR-ების გაყიდვაზე ფურნიტურის გარეშე, და იქვე კარაბინის ყიდვის მერე უნდა შეძლოს არჩევა სასურველი კონდახის, სახელურის და ტიბჟირის. მე უკვე დამიგროვდა სტანდარტული დეტალების კოლექცია, რომელიც დამრჩა წინა კარაბინებიდან.

shooterscentral.ge-ს დასკვნა. “Aero Precision”-ის AC-15 სერიის კარაბინები, ამ სტატიის დაწერის მომენტისთვის ფასი-ხარისხით არის ერთ-ერთი თუ არა ყველაზე საუკეთესო AR-15 ტიპის იარაღები. საშუალო სიგრძის დენთის აირების სისტემა უდაოდ არის დიდი პლიუსი, რაც გამოარჩევს მას სხვა კონკურენტებისგან. ლულის ე.წ. “სამთავრობო” პროფილის გამო იარაღი მსუბუქია და მანევრირებადი.  იარაღი პირდაპირ ყუთიდან მზად არის გამოყენებისთვის და ასევე წარმოადგენს კარგ საფუძველს, რომელზეც შეიძლება აიგოს კასტომიზირებული იარაღი. პირველადი შესწალის და შეფასების შეეგების მიეხდვით, შეიძლება რეკომენდირებული იყოს შეძენისთვის.