თავდაცვითი და ტაქტიკური იარაღი კვლავ რჩება ჩვენი ბლოგის ყურადღების ფოკუსში და ამჯერად ჩვენი სტუმარია არ მომერიდება ამის თქმა და ლეგენდარული “მძიმეწონოსანი” და დამსახურებული ვეტერანი ტაქტიკურ თოფებში – Mossberg 590 Special Purpose. მოგეხსენებათ მოსბერგის 500 სერიის თოფები მეტ ნაკლებად ფართოდ წარმოდგენილია საქართველოში ისევე, როგორც მისი უფრო გამარტივებულ-გაიაფებული მოდიფიკაცია Maverick 88. საბრძოლო მოდელი 590 მე ჯერ არ შემხვედრია და თუ აქამდე ის იყო საქართველოში ალბათ ძალიან უმნიშვნელო რაოდენობით. ეხლა სიტუაცია შეიცვალა, ერთ–ერთმა მაღაზიამ შემოიტანა ეს თოფები და ეხლა მათი შეძენა უკვე ყველასთვის შესაძლებელია. მე ამ თოფის შეძენისას მაღაზიაში ფასი დამიკლეს და ამიტომაც ჩემი მხრიდან არ იქნება ლამაზი ფასზე წუწუნი. “590″–ის ფასი შეადგენს 1700 ლარს, რაც არ არის იაფი, თუმცა თოფიც არ არის ორდინარული. ბევრისთვის „უტილიტარულ“ პომპაში“ ამხელა ფასის გადახდა იქნება ალბათ მიუღებელიც. მაგრამ არა ჩემთვის, ხოლო ფასის და არჩევნის საკითხს ჩვენ მოგვიანებით კიდე დაუბრუნდებით, ამ სტატიის ბოლოს. ეხლა კიდე გავაგრძელოთ „590“-ზე ლაპარაკი. ჩვენი მიზანი არის დავადგინოთ იმსახურებს თუ არა მოდელი 590 მაღალ შეფასებებს, რასაც მას აძლევენ მსროლელები მთელ მსოფლიოში და შევადაროთ ის მის სამოქალაქო „ძმას“ მოდელ 500-ს.
ორი მოსბერგი, “590″ და “500″. ხელუხლებლები, სრულიად ახლები, გამზადებულები სროლისთვის.
ვინც არ იცით, შეგახსენებთ, რომ მოდელი 500 წარმოებაშია 1961 წლიდან. 1971 წელს მან გარკვეული ცვლილებები განიცადა. ყველაზე სერიოზული აქიდან არის ერთ ღერძიანი წინა სახელურს შეცვალა ორ ღერძიანი დიზაინით. მოდელი 590, რომელიც კონსტრუქციით იდენტურია 500 მოდელის, 1987 წლიდან იმყოფება ამერიკის შეიარაღებული ძალების არსენალში. სახმელეთო ჯარებში მას უკვე ჩაენაცვლა იტალიური ნახევრად–ავტომატური Benelli M1014, თუმცა ფლოტში და საზღვაო ქვეითთა კორპუსში “590″ დღემდე რჩება შეიარაღებაში. ძირითადი განსხვავებები მოდელ 500–გან არის, მჭიდის განსხვავებული კონსტრუქცია, რომელიც წინიდან მოსახსნელი ხუფით არის დახურული. ასევე “590″–ს აქვს უფრო სქელ კედლიანი ლულა და მჭიდი. ასევე თუ დაუჯერებთ ინტერნეტ წყაროებს, უფრო გაძლიერებული კონსტრუქციის სხვა ელემენტებიც აქვს. რომლები კონკრეტულად მე ვერ დავადგინე. ლულის და მჭიდის სქელი კედლები ნიშნავს, რომ ორივე ეს დეტალი აიტანს ძლიერ დარტყმებს, დავარდნას, რაც სამხედრო იარაღისთვის ჩვეულებრივი ამბავია. პრინციპში ვინც აქტიურად ნადიორბს კარგად იცის, რომ თოფის ლულის ან მჭიდის დაზიანება დარტყმით საკმაოდ ადვილია. “500″–ის და “590″–ის ლულის და მჭიდის განსხვავებული გადაბმის გამო, ამ ორ მოდელს შორის ლულები ცვლადი არ არის. უნდა დავამატო ასევ, რომ 590 სერიის ოჯახი საკმაოდ განსხვავებული მოდელებისგან შედგება. მოდელები ინდექსით A1 გამოირჩევიან კიდე უფრო სქელი ლულებით, ალუმინის დამრტყმელ–სასხლეტი მექანიზმის კორპუსით და განსხვავებული ლულის დამცავი ფარით, რომელიც, როგორც ჩანს ხელმისაწვდომია მხოლოდ სამხედრო ვერსიებისთვის. ლულის სისქის გამო სტანდარტული მოსბერგის ფარი არ ერგება მოდელს ინდექსით A1. ანუ მოდელი 590 A1 და უბრალო 590 არის ცოტათი განსხვავებული თოფები. თუმცა ცხადია სხვაობა ისეთი მნიშვნელოვანი არ არის, როგორც “500″–ს და “590″–ს შორის. A1–ის სხვა და სხვა მოდიფიკაციებიც არსებობს, თუმცა დიდ ნაწილი სამხედრო მოსბერგების არის მოკლე ვარიანტები, 6 ვაზნიანი მჭიდით და ცოტათი უფრო მოკლე 46 სმ–ნი ლულით. ჩვენი თოფი არის მოდელი 590 Special Purpose, რაც ნიშნავს, რომ ეს არის 9 ვაზნიანი 12 კალიბრის თოფი (სავაზნე გათვლილია 70მმ–ან და 76მმ–ან მასრებზე), აღჭურვილი ლულის დამცავი ფარით და დამრტყმელ–სახლეტი მექანიზმით პლასტმასის კორპუსში. ლულის სიგრძე შეადგენს 51სმ–ს. ისევე, როგორც A1-ს ამ თოფსაც აქვს ხიშტის დაყენების შესაძლებლობა. ”590″–ის დაშლა–აწყობის ვიდეო იხილეთ აქ, ინგლისურენოვანი ინსტრუქციის ელექტრონული ვერსია აქ.
როგორ შეიძლება მოკლედ დახასიათდეს მოდელი 590 მას მერე, რაც მას ხელში აიღებთ? სამი სიტყვა: მძიმე, ძლიერი და გამძლე. მძიმე პირველ რიგში იმიტომ, რომ თოფი იწონის 3.4 კგ-ს ცარიელი. ასევე ყურადღებას იპყრობს შთამბეჭდავი 9 ვაზნიანი მჭიდი, ლულის და მჭიდის საიმედო გადაბმა ორ და არა ერთ წერტილში, სტანდარტულზე უფრო სქელ კედლიანი ლულაც და მჭიდიც. ისეთი შთაბეჭდილება გრჩება, რომ ეს თოფი ბირთვული ბომბის ახლო აფეთქებას უპრობლემოდ გადაურჩება. რა გასაკვირია, რომ ეს თოფი ამდენი წელია აშშ-ის შეიარაღებული ძალების შეიარაღებაში იმყოფება. და არც აშშ-ის შეიარაღებულ ძალებში ისეთი გრანდის გამოჩენამ, როგორიც არის იტალიური ბენელი, არ გამოდევნა ეს თოფი.
590A1 ამ დღემდე რჩება ეთი კლასის სტანდარტული იარაღად აშშ–ის საზღვაო ქვეითთა კორპუსში
კიდევ ერთხელ გავამახვილებ დადებით და მოსახერხებელ მხარეებზე, რომლებიც გამოარჩევს მოსბერგებს სხვა ანალოგებისგან. კიდევ ერთხელ, იმიტომ, რომ მოსბერგის დიზაინის დადებით თვისებებზე ამ ბლოგზე უკვე არაერთხელ დამიწერია. ესეიგი ესენია: მცველის “ბუნებრივი” განლაგება რესივერის ზედა მხარეს, რის გამოც მისი ჩართვა გამორთვა ადვილია ორივე ხელით, ხოლო მისი მდგომარეობა ადვილად კონტროლირდება იმიტომ, რომ ის კარგად ჩანს ზევიდან; ღია ფანჯარა საიდანაც ხდება მჭიდის შევსება. მოსბერგში მჭიდის შევსება ხდება უფრო სწრაფად და ადვილად ვიდრე ნებისმიერ სხვა თოფში. თოფი წმენდისას იშლება პრაქტიკულად ბოლომდე, იხსნება ვაზნის შემაკავებელი და ინტერცეპტორი, რაც აადვილებს ხარისხიან წმენდას.
„შესრულება არ მომწონს“ კატეგორიულად განაცხადა ერთმა საკმაოდ გამოცდილმა მონადირემ და FABARM XLR5 –ის პატრონმა. დავეთანხმები, ამერიკელი ვერ შეედრება იტალიელს შესრულების ხარისხით, მაგრამ იტალიელიც ვერ შეედრება მოსბერგს ფასით! არ დაგვავიწყდეს მოსბერგების თოფები ყოველთვის იყო პრაქტიკული და უტილიტარული ინსტრუმენტები ზედმეტი ფუფუნების ნიშნების გარეშე. როდესაც ბინძური და მძიმე სამუშაოსთვის ვყიდულობთ პიკაპს, შიგნით არ გვჭირდება მაკაგონის დეკორატიული პანელები და ტყავის საჭე. მითუმეტეს სისულელეა ამაში ფულის დამატებით გადახდა. დიდი მადლობა O.F. Mossberg & Sons, რომ ის ჯერ კიდევ უშვებს თავიდან ბოლომდე 100%-ით პრაქტიკულ იარაღს, ყოველგვარი ზედმეტობების გარეშე და თანაც უამრავ მოდიფიკაციაში, ისე, რომ ყველაზე პრეტენზიული მომხმარებელიც კი აუცილებლად იპოვის თავისთვის საჭირო მოდელს. მუქი დაფარვის გამო, “590″ გაცილებით უფრო უკეთესად გამოიყურება და მხოლოდ მას თუ შეედრება ძველი გამოშვება ვინჩესტერ 1300–ის გაპრიალებული შავი დაფარვა. ვინჩესტერს, რომელსაც დავემშვიდობე იმისთვის რომ ეს “590″ მეყიდა და ეხლაც ვფიქრობ, რომ შეცდომა დაუშვი, რომ ოირვე არ დავიტოვე.
ავტორის კუთვნილი Mossberg 590 Special Purpose
„590“-ის ტესტირებისას ყურადღება ექცეოდა ირ ძირითად საკითხს, პირველი და ყველაზე მნიშვნელოვანი: სიზუსტე (ძალიან მნიშვნელოვანი პარამეტრი თოფისთვის, რომელსაც არ გააჩნია რეგულირებადი სამიზნე მოწყობილობები). მეორე: თოფის ქცევა სხვა და სხვა პრაქტიკულ/დინამიურ სცენარებში. სროლა მოძრაობაში, სწრაფი სროლა და ასე შემდეგ. ეს იმისთვის, რომ დადგინდეს რამდენად ადვილია სროლა ამ თოფიდან, რამდენად მოსახერხებელია ის თავდაცვითი იარაღის როლში.
სროლა. სასიამოვნო იყო, როდესაც იარაღმა პრაქტიკულად იდეალური პრაქტიკული სიზუსტე აჩვენა. პრაქტიკული სიზუსტე ამ შემთხვევაში შეიძლება განიმარტოს, როგორც ალბათობა დააზიანო სილუეტის ტიპის სამიზნის ცენტრალური ნაწილი (მასის ცენტრი) ამ თოფის გამოყენების რეალურ მანძილებზე, ადეკვატური ვაზნების გამოყენების შემთხვევაში. სამივე ტიპის ვაზნების გამოყენებისას, წვრილი კარტეჩი, კარტეჩი და სლაგები, ჭურვები ხვდებოდა იქ სადაც საჭიროა და ისე, როგორც საჭიროა, რასაც შესაბამისი ფოტოსურათები ადასტურებენ. როგორც უკვე ვთქვი მოხვედრის წერტილი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, როდესაც თოფი არ არის აღჭურვილი შაშხანისთვის განკუთვნილი რეგულირებადი სამიზნე მოწყობილობებით. ეს ნიშნავს, რომ სროლის დროს თქვენ უნდა კორექტირებები შეიტანოთ დამიზნებაში, რაც არც ისე მოსახერხებელია. ცხადია მეორე თოფს, მოდელ 500–ს ეს პრობლემა არ ქონდა. ჩვენი „590“ იდეალურად ისროდა, მორტყმების ცენტრი იყო იქ სადაც უმიზნებდით. 25–დან 5 მეტრამდე სროლა იყო ეფექტური. ყველა ტყვია, პრაქტიკულად ყველა ჭურვი (კარტეჩი) იყო სამიზნეში. სამწუხაროდ ხრახნილ-ლულიანმა მოსბერგმა ვერ აჩვენა ადეკვატური სიზუსტე სხვადასხვა ზომის კარტეჩის გამოყენებისას. მიუხედავად უკიდურესად მოკლე მანძილებისა გაფანტვა მაინც იყო ძალიან დიდი. დარწმუნებული ვარ არსებობს ვაზნების ტიპები, რომლებიც ადეკვატურ ეფექტურობას მოგვცემენ ასეთი ლულის პირობებში. სამაგიეროდ უნდა ითქვას, რომ ამ თოფმა „შური იძია“ გრძელ მანძილებზე ტყვიით სროლისას. 100 მეტრზე ზუსტი სროლა, თუნდაც საკითხავი ხარისხის ვაზნის გამოყენებისას იყო აბსოლუტურად რეალური, და თანაც საყრდენების და ბეტონში ჩამაგრებული მაგიდის გამოყენების გარეშეც. ჩემი ღრმა რწმენით ასეთი ლულით აღჭურვილი თოფი არის ვიწრო სპეციალიზირებული ინსტრუმენტი და მას არ აქვს „პომპებისთვის“ დამახასიათებელი მთავარი პლუსი, უნივერსალურობა. მეორე ჩვეულებრვივი ლულა არის აუცილებელი, ხოლო თუ ის მიუწვდომელია მაშინ საჭიროა ვაზნების სწორი არჩევა, რაც გაზრდის თოფის შესაძლებლობებს, თუმცა მეორე ლულა კომპლექტში იქნება გაცილებით უფრო უკეთესი გამოსავალი. დავამატებ, რომ ჩემი აზრით საქართველოს პირობებში ნადირობისას, ასეთი ზუსტი თოფი იქნებოდა საუკეთესო არჩევანი ნადირზე ნადირობისას, რა დროსაც სროლა ხორციელდება მაქსიმუმ 150 მეტრზე.
ამ სურათიდან ნათლად ჩანს “590″–ის შესაძლებლობები. ორი “სლაგი” და ერთი კარტეჩი არის ნასროლი. 9 –ვე ჭურვი, რომლისგანაც შედგება კარტეჩის ვაზნა, თანაბრად “განაწილებულია” სამიზნეზე.
ხრახნილლულიანი “500″ კარტეჩით სროლისას აშკარად ჩამოუვარდება “590″–ს. უკვე 10 მეტრიდან სროლისას სამიზნეზე ჩანს, რომ ჭურვები განზე იშლება, მანძილის ზრდასთან ერთად ეფექტურობა პირდაპირპროპორციულად შემცირდება. “590″–ის ცილინდრულმა გლუვმა ლულამ გაცილებით უფრო უკეთესი შედეგი აჩვენა.
„590“-დან ასევე განხორციელდა 3 გასროლა 100 მეტრზე. გამოყენებულ იქნა გადატენილი ვაზნები. დიდი ზომის ოპტიკურ-ბოჭკოვანი „მუშკა“ განკუთვნილი ახლო მანძილებზე სწრაფი სროლისთვის პრაქტიკულად ბოლომდე ფარავდა სამიზნეს. ორი ტყვია სამიზნეს აცდა, მოხვდა ზევით, ერთი ტყვია კი ზუსტად მოხვდა სამიზნეს, 25 სმ-ის დიამეტრის შავ რგოლს. დამატებითი სროლა გადაიდო. 100 მეტრზე თოფის სრული პოტენციალი დადგინდება სხვა დროს, შესაბამისი ზომის მუშკის დაყენებით. შეგახსენებთ Hi – Viz -ის მუშკას ასეთი შესაძლებლობა აქვს.
სროლა ხორციელდებოდა სამიზნეებში, რომლებიც არ იყო კონტრასტული, იმისთვის, რომ იმიტირებული ყოფილიყო სროლის რთული პირობები, როდესაც სამიზნე არ ჩანს კარგად.
რაიმე მინუსები ორივე იარაღში არ გამოვლენილა. „500“ დაბალანსებული შესანიშნავი თოფია, ოფციებით, რომლებიც ძალიან იშვიათად გვხვდება პომპებში (რომლებიც ჩვენ ქვეყანაში იყიდება). „590“ არის ალბათ „ხამერი“ თოფებში. ყოველთვის და ყველა სიტუაციაში არ არის პრაქტიკული დიდი წონის გამო, მაგრამ სამაგიეროდ საიმედოობის და გამძლეობის უდიდესი მარაგით. იარაღი, რომელიც ხვდება ჯარისკაცის ხელში უნდა იყოს გამძლე, ძალიან გამძლე, რომ გაუძლოს მძიმე ცხოვრებას ჯარში ჯარისკაცის ხელში. ამ მხრივ “590″ ილუზიებს არ ქმნის. ის გაუძლებს ყველაფერს ან თითქმის ყველაფერს. ეს თოფი არის სულით და გულით მეომარი. არანაირი მინიშნება ნადირობაზე ან სამოქალაქო დანიშნულებაზე. ჩემი აზრით ის არის ლეგენდარული ვინჩესტერის „Trench Gun“-ის ღირსეული შთამომავალი. მე ეხლა მესმის რატომ პრაქტიკულად არასდროს არ მსმენია უარყოფითი გამოხმაურება “590″–ებზე. მხოლოდ, ვიმეორებ მხოლოდ დადებითი და აღრთოვანებული დახასიათებები. “590″–ის საკმაოდ სანახაობრივი ტესტი, განხორციელებული ჩვენი უკრაინელი კოლეგების მიერ შეგიძლიად იხილოთ აქ.
ღირს თუ არა „590“ 1700 ლარი? ამ ფასად იყიდით სამ თურქულ თოფს, მაგრამ ჩემთვის ეს არ არის ვარიანტი. რაც უფრო მეტს ვგებულობ მე თურქულ თოფებზე მით უფრო ნაკლებად მომწონს მე ისინი (არა ყველა მაგრამ უმეტესობა). ამართლებს თუ არა „590“ 600 ლარიან სხვაობას ფასში, სტანდარტულ „500“-თან შედარებით? პრაქტიკული თვალსაზრისით და სამოქალაქო მსროლელისთვის – არა. “590″ უფრო მეტი თოფია ვიდრე უბრალო მომხმარებელს შეიძლება დაჭირდეს. რეალური უპირატესობა, რომელსაც აქვს მნიშვნელობა და რომელიც პრინციპში ვერ „გამოსწორდება“ „500“-ში არის მხოლოდ „590“-ის გაზრდილი მჭიდის ტევადობა, მეტი არაფერი. ორივეს აქვს რესივერი გამზადებული უნივერსალური სამაგრის დასაყენებლად. ტექნიკურად ორივე იდენტურია. რა თქმა უნდა „590“ უფრო გამძლეა იმის წყალობით, რომ აშკარად უფრო ძლიერი კონსტრუქცია აქვს, მაგრამ არც მოდელი 500 არ არის სუსტი თოფი. დამატებით „590“ აღჭურვილია ლულაზე დაყენებული დამცავი ფარით, რაც ტაქტიკური თოფისთვის არც ისე ურიგო დამატებაა. დამცავი ფარის დაყენება შესაძლებელია 500 სერიის მოდელზეც. მჭიდის შედარებით მცირე ტევადობის ნიველირება შესაძლებელია “500″–ზე დამატებით პატრონტაშების გამოყენებით. ასევე შესაძლებელია ხის ფურნიტურის შეცვლა და სხვა და სხვა ტიპის პლასტმასის კონდახის და წინა სახელურის დაყენება, რის შედეგადაც სანადირო „500“ გახდება ტაქტიკური „500“. ყველაფერი ამის განხორციელება დაგიჯდებათ დაახლოებით 250 მაქსიმუმ 300 ლარი. მეორეს მხრივ სიმბოლური თვალსაზრისით „590“ მაინც იქნება „590“. გამორჩეული, სამხედრო საგვარეულოთი და მდიდარი საბრძოლო ბიოგრაფიით. ჩემთვის, არ შემრცხვება ამის აღიარება ეს ფაქტი უკვე ამართლებს სხვაობას ფასში და მე ჩემი არჩევანი გავაკეთე „590“-ის სასარგებლოდ. ამართლებს თუ არა ეს 600 ლარიან სხვაობას ფასში თქვენთვის ეს თქვენი გადასაწყვეტია.
kidev ertxel avgnishnav tqvens midgomas iaragis daxasiatebisas. nebismieri temis cakitxvis shemdeg informaciit gamzgari rcheba adamiani. gamoucdel iaragis moyvaruls kitxvebi mainc gamichnda. tqven agnishnet mossberg-is da Maverick-is damokidebulebaze, mainteresebs sheizleba tu ara Mossbergis saxeltan ertad Maverickis saxelic figururebdes? mag: “Mossberk 500 Maverick”?
da rac sheexeba fass, iaragis nomris mixedvit sheizleba tu ara namdvili carmoebis gageba, radgan xshiria am tipis iaragis turquli variantebis shovna.
cinascar didi madloba.
მადლობა ავტორს. მაინტერესებს პოლიმერის “სასასხლეტე არე” რამდენად უკარგავს ხარისხს, ხომ არ გიმტყუვნებს ხანგრძლივი მოხმარების შემდეგ? როგორც ვიცი A1 ში ეს პრობლემა არ არსებობს. ვგეგმავ 590ის შეძენას და ძალიან მაინტერესებს ეს კითხვა. მადლობა წინასწარ.
თავის დროზე რუგერმა შეცვალა მეტალის სასხლეტი მექანიზმის ჩარჩო პლასტმასის დეტალიტ იმიტომ რომ ტესტირებმა აჩვენა რომ პლასტმასა უკეთესად უძლებდა დარტყმებს და უფრო გამძლე იყო. თუ მასალა გამოყენებული არის სწორედ შერჩეული, მაშინ ჯობია ის პლასტმასის იყოს, მითუმეტეს იმის ფონზე რომ მეტალის ჩარჩოები თავის მასაში არის მსუბუქი სენადნობის და არა ფოლადდის.
მესმის, მე ეს კითხვა იმიტომ გამიჩნდა რომ სამხედრო ვერისა А1ს თუ არ ვცდები ფოლადის აქვს. მადლობა პასუხისთვის!