სამოქალაქო იარაღი სახელმწიფო სამსახურში

შეიარაღების უნიფიკაცია ყოველთვის იყო ერთ-ერთი პრიორიტეტული მიმართულება ყველა ქვეყნის შეიარაღებული ძალებისთვის და ისტორიის ნებისმიერ პერიოდში. რაც უფრო მცირეა შეიარაღების სისტემების რაოდენობა და კალიბრების ნომენკლატურა მით უფრო მარტივი და იაფია ჯარის მომარაგება და ამ სისტემების ათვისება.  მეირაღეების, ინსტრუქტორების და სამხედრო მოსამსახურეების მომზადებაც ნაკლებ დროს და ფულს ითხოვს. ახალი შეირაღების და კალიბრის მიღება ან თუნდაც არსებული მოდიფიცირება ხშირად უკავშირდება,  როგორც დიდი ხარჯებს ასევე მნიშვნელოვანი ბიუროკრატიული ბარიერების დაძლევას, იმიტომ რომ ახალი იარაღი უნდა გამოიცადოს ყველა პირობებში, სათანადოდ შემოწმდეს და ამის შემდეგ იწყება იარაღის მიწოდება საბრძოლო ნაწილებში. ყველაფერი ეს ემსახურება ორ მიზანს, მოხდეს თანხების მაქსიმალური დაზოგვა ხოლო ჯარისკაცმა მიიღოს მუშა სისტემა, რაც მისცემს მას საშუალებას შეასრულოს საბრძოლო დავალებები იმ პირობებში რა პირობებშიც ქვეყანა გეგმაბს მომავალი ომების წარმოებას. ამიტომაც როგორც წესი სამხედრო იარაღი ხასიათდება სიმარტივით, გამძლეობით და უნივერსალურობით. სწორედ ასეთი მიდგომა ასევე განაპირობებს სამხედროების ტრადიციულ კონსერვატიზმს, როდესაც საქმე ეხება ახალ შეიარაღებას. რატომ უნდა შეცვალო რამე თუ ის ისედაც მუშაობს? როგორც წესი ჯარში ცეცხლსასროლი იარაღი მსახურობს რამდენიმე ათწლეული.  მაგალითისთვის გადახედეთ აშშ-ის შეიარაღებული ძალების  ცეცხლსასროლი იარაღის   ნომენკლატურას. ძირითადი მსხვილკლაიბრიანი ტყვიამფრქვევი ბრაუნინგის კონსტრუქციის M2,  შეიარაღებაშია 1918 წლიდან. M16/M4 შეიარაღებაშია ნახევარ საუკენეზი მეტი, ბერეტტა 92, შეიარაღებაშია პრაქტიკულად ცვლილებების გარეშე 30 წელზე მეტი და მხოლოდ ეხლა იცვლება ზი-ზაუერის წარმოების პისტოლეტით.  რუსული ჯარი? იგივე მდგომარეობა. პრაქტიკულად ნებისმერ ჯარში ეს ტენდეცნია სახეზეა. თუ ჯარი რამეს ყიდულობს ის ამას ყიდულობს ბევრს და დიდიხნით. ამის უკან დგას როგორც უკვე აღვნიშნე სერიოზული არგუმენტები მათ შორის ფინანსური. ცხადია ამის გამო ჯარისკაცი ყოველთვის არ იღებს საუკეთესო იარაღს რაც არსებობს, ხანდახან ის იარაღი არ არის საკმარისი იმისთვის რომ საბრძოლო დავალებები შესრულდეს იმ პირობებში რა პირობებზეც სამხედრო ანალიტიკოსებს არ უფიქრიათ და მაშინ ჯარისკაცი იძულებულია მიმართოს იმპროვიზაციას იმისთვის რომ გადარჩეს.

საჭირო იარაღის დამზადება ხდება საკუთარი ძალებით არსებული საშუალებებისგან ან საკმაოდ იშვიათ შემთხვევებში ხდება სამოქალაქო იარაღის გამოყენება. უმეტეს წილად ბრძოლის ველზე წამოჭრილი პრობლემების გადაჭრა ხდება ტაქტიკის შეცვლით/ადაპტაციით და უფრო იშვიათად ადგილზე „ჰიბრიდული“ შეიარაღებების შექმნით. კიდე უფრო იშვიათად ხდება სამოქალაქო იარაღის შეძენა და სწორედ რამდენიმე ასეთ ისტორიაზე მოგიყვებით ამ სტატიაში. ცხადია ჩვენ არ შევეხებით იმ დროს როდესაც ჯერ შეიარაღება არ იყო უნიფიცირებული და მისი მიწოდება იყო დივერსიფიცირებული და არ არსებობდა მკაფიო ზღვარი სამოქალაქო და სახმედრო იარაღს შორის. ამ სტატიის შინაარსიდან გამომდინარე განსაკუთრებულ ინტერესს წარმოადეგსნ ის შემთხვევები, როდესაც ხდებოდა გამონაკლისების დაშვება და სამოქალაქო იარაღის სახელმწიფო სამსახურში აყვანა, ვინაიდან ყოველი ასეთი შემთხვევა განპირობებული იყო უნიკლაური გარემოებებით და ეს ისტორები ინტერესს უნდა წარმოადგენდეს ყველასთვის ვინც დაინტერესებულია იარაღის ისტორიით და ზოგადად ცეცხლსასროლი იარაღით.

ალბათ უკვე მიხვდით, რომ სამოქალაქო იარაღის არსენალიდან სამხედროებს პირველ რიგში დააინტერესებდათ იარაღი, რომელიც იქმნება ზუსტი სროლისთვის. სნაიპინგი შეიარაღებულ ძალებში ყოველლთვის იყო არასასურველი თემა განხილვისთვის და ხშირად მშვიდობიან და ომის დროსაც სარდლობა და სამხედრო ბიუროკრატია განგებ გვერდს უვლიდა ამ თემას. სნაიპერებს იმ დროს მეტ წილად გაწვეული უბრალო გლეხებით თუ მუშებით დაკომპლექტებულ ჯარებში უყურებდნენ, როგორც მკვლელებს. სნაიპერების როლი საბრძოლო მოქმედებებში არ იყო სათანადოდ შეფასებული, შესაბამისად შეიარაღების და ტაქტიკის განვითარების მხრივ სამხედრო სნაიპინგი ისე განვითარებული არ იყო როგორც თუნდაც ზუსტი სპორტული სროლა.

პირველი მსოფლიო ომის დროს, პირველად წარმოიშვა სერიოზული მოთხოვნა მსროლელებზე, რომლებიც შეძლებდნენ პრიორიტეტული სამიზნეების განადგურებას ისევე როგორც დაუპირისპირდებოდნენ უფრო კარგად მომზადებულ და გაწვრთნილ გერმანელს სნაიპერებს. გერმანელები აღმოჩდნენ უკეთ მომზადებულები ასეთი ტიპის საბრძოლო მოქმედებებისთვის, პირველ რიგში იმიტომ, რომ ნადირობა ცხოველზე გაცილებით უფრო გავრცელებული იყო გერმანიაში ვიდრე დიდ ბრიტანეთში (სადაც ნადირობა იყო ზედა/მდიდარი კლასის პრივილეგია) და საფრანგეთში. გარდა ამისა გერმანიას ქონდა შედარებით განვითარებული ოპტიკური წარმოება, რამაც მისცა მათ საშუალება მიეწოდებინა ჯარისთვის საკმარისი რაოდენობით ოპტიკით აღჭურვილი შაშხანები. გერმანელები ასევე იყენებდნენ დახვეწილ და ეფექტურ ტაქტიკას, მათ შორის ისეთ, რომელიც გულისხმობდა ფოლადის სქელი ფილების გამოყენებას, რომელსაც ამოფარებულა იყო სნაიპერი. ეს ფილები თავსდებოდა სხვადასხვა ადგილებში თავდაცვითი ნაგებობებებზე და სნაიპერები იყენებდნენ მათ სასურველ დროს. ხანდახან ფილის შუაში იყო შესრულებული ნასვრეტი მოძრავი დამცავი ფარით, რომელშიც ეტეოდა შაშხანის ლულა. ასეთ ფილას შაშხანის ტყვია ვერ ხვრიტავდა, ხოლო ზუსტად ნასვრეტში სროლა პრაქტიკულად შეუძლებელი იყო, თუ არა მხოლოდ ძალიან ახლო მანძილიდან. სნაიპერები და ფილები განლაგებულები იყვნენ ისე რომ ცეცხლის წარმოების კუთხეებით ფარავდნენ ერთმანეთის პოზიციებს. საარტილერიო ჭურვები იყო დეფიციტში ორივე მხარეს და ამიტომაც „ფილების“ გამოყენება ძალიან ეფეტქური გამოდგა. სწორედ ამ პრობლემის გადასაჭრელად ბრიტანეთის ომის სამინისტრომ შეიძინა 62 მსხვილკალიბრიანი სანადირო შაშხანა. .450 დან .600 კალიბრამდე შექმნილი მსხვილ ცხოველებზე სანადიროდ (ე.წ. „აფრიკული ან სპილოს შაშხანები). ნაწილი სანადირო შაშხანების გადასცეს ჯარს სამოქალაქო პირებმა, ზოგი ოფიცერი ომობდა საკუთარი შაშხანით მათ შორის მაიორი ფრედერიკ კრუმი, სამხედრო სნაიპინგის ერთ-ერთი პიონერი, რომელიც ხელმძღვანელობდა მის მიერ შექმნილ სნაიპერების სპეციალურ დანაყოფს. კრუმი შეიარაღებული იყო .333 Jefrey კალიბრის შაშხანით, რომელიც მან იყიდა საკუთარი სახსრებით ლონდონში ხოლო მისი სნაიპერები იყენებდნენ მსხვილკალიბრიანი „სპილოს შაშხანების“ მთელ ასორტიმენტს. ტყვია ნასროლი ასეთი იარაღიდან უპრობლემოდ ხვრიტავდა გერმანულ რკინის ფილებს. დროებით პრობლემა გადაწყვეტილი იყო, მანამ სანამ გერმანელები არ მიხვდნენ რომ მათ წინააღმდეგ ხდებოდა ახალი იარაღის გამოყენება და არ შეცვალეს ფილების გამოყენების ტაქტიკა რა დროსაც იყენებდნენ ორ ფილას და მათ შორის სიცარიელე ივსებოდა მიწით. ბუნებრივია „სპილოს შაშხანების“ გამოყენების ეფექტურობაც შემცირდა. იმავე პერიოდში ოფცრები აგრძელებდნენ ძველ ტრადიციებს და ომობდნენ საკუთარი იარაღით. პირველი სნაიპერები იყენებდნენ კომერციულ სანადირო კარაბინებს, ამჯერად მტრის ჯარისკაცებზე სანადიროდ. ხდებოდა ასევე სანადირო კარაბინებსი და განსაკუთრებულად ოპტიკური სამიზნეებით აღჭურვილი კარაბინების რეკვიზირება მოსახლეობიდან და ეს იარაღები პირდაპირ იგზავნებოდა ფრონტზე. ასე გერმანელებმა პირველი მსოფლიო ომის პირველ ნახევრაში შეაგროვეს 10 000-ზე მეტი სანადირო მათ შორის ოპტიკით აღჭურვილი შაშხანები, მაგრამ მათი უმეტესობა ვერ უძლებდა საბრძოლო პირობებში ექსპლუატაციას და სიცოცხლე მათი საბრძოლო ნაწილებში არ იყო ხანგრძლივი. თავისთავად ცხადია იარაღების ჩაბარება ხდებოდა ასევე ნებაყოფლობით, შეძლებული მოქალაქეების მხრიდან. პირველი მსოფლიო ომის საბრძოლო მოქმედებების პირობებმა წარმოშვეს უნიკალური მოთხოვნები, რაც დაკმაყოფილდა ასეთივე უნიკალური ტექნიკის, აღჭურვილობის, შეიარაღების და ტაქტიკის გამოგონებით. შეიძლება ითქვას რომ უშუალოდ ამ კონფლიქტმა წარმოშვა მოთხოვნდა და დაადასტურა სამხედრო სნაიპინგის  სარგებლიანობა. გამომდინარე კულტურიდან, ტრადიციებიდან და იმ ფაქტიდან რომ ევროპაში მხოლოდ გერმანიას გააჩნდა განვითარებული ოპტიკური წარმოება, ეს ქვეყანა შედარებით მომზადებული აღმოჩნდა და კარნახობდა მოდას სამხედრო სანიპინგის ტაქტიკაში და შეიარაღებაში. ასევე აღსანიშნავია ის რომ დიდი ბრიტანეთი თავის მხრივ აღმოჩნდა მოუმზადებელი, მიუხედავად იმისა, რომ არც ისე დიდიხნის წინ ბურებთან ომში მათ განიცადეს დიდი დანაკარგები ბურების ზუსტი მსროლელებისგან. ფრედერიკ კრუმი მონაწილეობდა ბურების წინააღმდეგ სამხედრო კამპანიაში და დაიჭრა კიდევაც.

drawing_of_british_officers

ბრიტანელი ოფიცრის ნახატი, ხელში მას უკავია სავარაუდოთ ჯეფრი ფარქუარსონის ცალ მუხტიანი სანადირო შაშხანა.

1941 წლის 7 დეკემბერს, იაპონური ავიაცია თავს დაესხა აშშ-ის წყნარი ოკეანის ფლოტის მთავას ბაზას, პირლ ჰარბორში, ჰავაის კუნძულებზე. თავდასხმა იყო მოულოდნელი, მას მოყვა დიდი მსხვრპლი და ზიანი ამერიკელების მხრიდან და აშშ იძულებულია გახდა უშუალოდ ჩართულიყო მეორე მსოფლიო ომში. საჰაერო თავდასხმის და კუნძულების აკვატორიაში წყალქვეშა ნავების გამოჩენის შემდეგ, მოსახლეობა შიშით ელოდებოდა იაპონელების დესანტს. სწორედ ამ დროს საჭირო გახდა სანაპირო დაცვის პერსონალის შეიარაღება და ამიტომაც სასწრფაო წესით შესყიდულ იქნა 12 კალიბრის „პომპები“, რომლებიც იყიდებოდა კუნძულებზე იარაღის მაღაზიებში. აღნიშნული ტიპის იარაღს ამერიკული ჯარი და პოლიცია წარმატებით იყენებდა უკვე საკმაოდ დიდი ხანი და ამიტომაც იარაღის ათვისებასთან არანაირი პრობლემა არ იყო. მოთხოვნა 12 კალიბრის თოფებზე ომის მომდევნო თვეებში და წლებში იმდენად გაიზარდა, რომ მწარმოებლები საჭირო კონფიგურაციის იარაღებს აწყობდნენ საწყობებში სამოქალაქო ბაზრისთვის განკუთვნილი დეტალების მარაგების გამოყენებით, რის გამოც ფრონტზე მოხდა საკმაოდ ბევრი თოფი გრავირებული სალულე კოლოფებით და ხის, სანადირო ფურნიტურით. რაიმე კონკრეტულ მოდელს უპირატესობა არ ენიჭებოდა, თავდაცვის უწყება ყიდულობდა ყველაფერს რაზეც ხელი მიუწვდებოდა, მაგრამ ოფიციალურად დართული იყო ნება „ვინჩესტერების“, „რემინგტონების“, „იტაკების“ და „სტივენსების“ შეძენაზე. აღსანიშნავია, რომ საბრძოლო მოქმედებების თეატრზე თოფი დამხმარე იარაღის როლს ასრულებდა და ხშირად ამ იარაღებით იარაღდებოდნენ დამხმარე, არასაბრძოლო ან სადარაჯო ნაწილები მაშინ როდესაც წყნარი ოკეანეს საბრძოლო თეატრზე, ტროპიკული ჯუნგლებში ბრძოლისას 12 კალიბრის თოფი ისევე ინტენსიურად გამოიყენებოდა, როგორც სხვა ცეცხლსასროლი იარაღის სისტემები.

1987 წელს პალესტინური ინტიფადას დროს, ისრაელის შეიარაღებულ ძალებს დაჭირდა იარაღი, რომლითაც ის საპროტესტო აქციების დაშლისას გაუმკლავდებოდა ყველაზე აქტიურ და აგრესიულ მომიტინგეებს და მეამბოხეებს. ამ მიზნებისთვის ჩაითვალა, რომ გაამოდგებოდა .22lr კალიბრის იარაღი და შესაბამისად შესყიდულ იქნა სამოქალაქო Ruger 10/22-ების პარტია. კარაბინები იყო აღჭურვილი საპრესორით, 4x ოპტიკით და Harris-ის ორფეხათი. თავდაპირველად იარაღს მიენიჭა „ნაკლებად ლეტალური“ იარაღის სტატუსი (რამაც დააყენა ცეცხლსასროლი იარაღი ერთ რიგში მაგალითად პნევმატურ იარაღთან რომელიც რეზინის ბურთებს ისროდა), მაგრამ სულ მალე აღმოჩნდა, რომ .22lr-ის მოხვედრის შედეგად სიკვდილიანობა პალესტინელებს შორის საკამოდ მაღალი იყო. ამის მიზეზი შეიძლება ისიც იყოს რომ ამ კალიბრის ტყვია შეღწევისას ტოვებს ძალიან უმნიშვნელო ჭრილობას, მაგრამ უკვე შიგნით განიცდის დეფორმაციას და საკმაოდ დიდ ზიანს აყენებს ქსოვილებს რაც იწვევს ინტენსიურ შიდა სისხლდენას. როგროც ჩანს პალესტინლებისთვის  და მათი ექიმებისთვის ამ ახალი იარაღის გამოყენება ერთგვარი არასასიამოვნო სიურპრიზი იყო და სწორი მკურნალობის არ არსებობის პირობებში მსხვერპლიც დიდი იყო. ამის გამო ჯერ იარაღს „ჩამოერთვა“ „ნაკლებად ლეტალური“ იარაღის სტატუსი და ერთი პერიოდი მისი გამოყენება საერთოდ შეწყდა, მაგრამ შემდგომ ისევ განახლდა და ამჯერად ისრაელის ჯარი და პოლიცია იყენებს რუგერის ტაქტიკურ, SR-22 ტიპის 10/22-ის მოდიფიკაციას.

sr22isr

“ტაქტიკური” რუგერით შეიარაღებული ებრაელი ჯარისკაცი.

1997 წელს აშშ-ში მოხდა შემთხვევა რომელმაც ძირეულად შეცვალა ხედვა პოლიციურ შეიარაღებაზე. 28 თებერვალს, ორი კარგად შეიარაღებული მძარცველი თავს დაესხა ლოს-ანჯელესში „ამერიკის ბანკის“ ფილიალს. როდესაც ფილიალს ალყა შემოარტყა გამოძახებაზე მოსულმა  პოლიციამ, მძარცველებმა მიიღეს არასტყანდარტული გადაწყვეტილება და იმის მაგივრად რომ მძევლად აეყვანათ ბანკის პერსონალი და კლიენტები ან უბრალოდ დანებებულიყვნენ, ისინი უბრალოდ გამოვიდნენ გარეთ და პირდაპირ შეუტიეს პოლიციელებს. ორივე მძარცველი იყო ჩაცმული ხელნაკეთ ჯავშანში, რომელიც იცავდა ზედა ტანის უმეტეს ნაწილს და იწონიდა 18 კილოგრამს. მძარცველები ასევე შეიარაღებულები იყვნენ ავტომატური შაშხანებით და დიდი ტევადობის მჭიდებით. მათი შეტავა დასრულდა 40 წუთში, რა დროსაც ორივე მხრიდან გასროლი იყო 2000-მდე ვაზნა. ორივე მძარცველი მოკლულ იქნა, დაიჭრა 20 ადამიანი. ჯავშანმა დაიცვა ორივე მძარცველი პოლიციელების ცეცხლისგან, რომლებიც ისროდნენ სტანდარტული 9მმ-ნი პისტოლეტებიდან, .38 კალიბრის რევოლვერებიდან და 12 კალიბრის თოფებიდან. ნაწილი პოლიციელების იძულებული იყო შევარდნილიყვნენ ახლომდებარე იარაღების მაღაზიაში და გამოეტანათ იქიდან სამოქალაქო AR-15-ები და სხვა კარაბინები, მაგრამ ამასობაში ერთმა დაჭრილმა მძარცველმა თავი მოიკლა ხოლო მეორე მოკლეს SWAT-ის ოპერატორებმა, რომლებმაც მანამდე რეკვიზირება გაუკეთეს დაჯავშნულ სატვირთო მანქანას. ზუსტად ერთ თვეში ამ შემთხვევიდან, ომაჰას პოლიციის დეპარტამენტმა მიიღო გადაწყვეტილება პოლიციელების AR-15-ით შეიარაღებაზე. სახსრების უქონლობის გამო ომაჰას პოლიციელებმა იყიდეს შაშხანები და ვაზნები თავისი ფულით. ამ ინციდენტიდან 7 თვის შემდეგ უკვე აშშ-ის თავდაცვის უწყებამ გადასცა ლოს-ანჯელესის პოლიციას 600 M-16A1 ტიპის შაშხანა, რომელიც განაწილდა საპატრულო ეკიპაჟებს შორის. მას შემდეგ .223 კალიბრის შაშხანა გახდა სტანდარტული შეიარაღება პრაქტიკულად ყველა პოლიციურ სამსახურში აშშ-ში.

90-ნი წლები დასაწყისში, არასრულყოფილად მომზადებული და ეკიპირებული რუსული სპეც-დანიშნულების რაზმები მოხვდნენ ჩეჩენ მეამობოხეების წინააღმდეგ მათთვის უჩვეულო ტიპის საბრძოლო მოქმედებებში ჩართული. სულ მალე საბრძოლო მოქმედებებმა გადაინაცვლა მიმდებარე რესპუბლიკებზე, სადაც ერთი მეორეს მიყოლებით მასშტაბური ტერორისტული აქტები მოხდა. სპეც-დანიშნულების რაზმებს სასწრაფოდ ესაჭიროებოდათ ნამდვილი სნაიპერული სისტემა და არა მისი ერზაც-ვარიანტი СВД-ს სახით. ადგილობრივი წარმოებები ცდილობდნენ ახალი სისტემის შექმნას მაგრამ დიდ წარმატებას ამ პროცესში ვერ მიაღწიეს ვინაიდან ზუსტი და საიმედო შაშხანის მასობრივი წარმოება მოძველებული მანქანა-დანადგარებით, მაღალი კვალიფიკაციის ოსტატების ნაკლებობის და დაბალი წარმოების კულტურის გამო იყო შეუძლებელი. ისევე შეუძლებელი გამოდგა სნაიპერული, გაუმჯობესებული სიზუსტის ვაზნის მასობრივი წარმოება საშტატო СВД-თვის, რის გამოც ჩეჩნეთში სნაიპერებს ამ ვაზნების არსებობის შესახებ არც სმენიათ ხოლმე. გარდა ამისა კორუფციის მაღალი დონის გამო სულაც არ იყო გარანტირებული, რომ თუნდაც წარმატებული პროექტი მიღებული იქნებოდა შეიარაღებაში. არა და  იარაღი საჭირო იყო უკვე ეხლა და დრო ბიუროკრატიული, კორუფციული და სხვა ბარიერების დასაძლევად უბრალოდ არ იყო. სწორედ ამ დროს ჯარში “გაწვეულ” იქნა საბჭოთა სპორტული ცალმუხტიანი შაშხანა МЦ-13, რომელიც საბრძოლო დანაყოფებში საკუთარი ძალებით ადაპტირებული იყო სნაიპინგისთვის. ბუნებრივია ცალმუხტიანი სპორტული შაშხანის გამოყენება იყო იძულებითი ზომა და ეს არ გადაწყვიტავდა პრობლემას ისევე, როგორც მცირე რაოდენობით პრაქტიკულად ცალობით შეიარაღებაში მიღებული CВ-98 და МЦ-116 და ამიტომაც მალე სპეც-დანიშნულების ნაწილებში ჩნდება კომერციული ზუსტი შაშხანები, რომლებსაც მებრძოლები ყიდულობდნენ იარაღის მაღაზიებში საკუთარი სახსრებით ან მაგალითად შაშხანებს ჩუქნიდნენ ნაწილებს მათი წარმატებული ფინანსური თვალსაზრისით ვეტერანები. ეს გასაკვირი არ არის, რუსეთში სამართალდამცავები და მათი სპეცრაზმები  იყვნენ მჭიდრო კავშირში კრიმინალურ წრეებთან, სადაც ძალოვნების მხრიდან მფარველობა ძალიან ფასობდა. იყო ისეთი შემთხვევებიც როდესაც სპეც-დანიშნულების რაზმების მებრძოლები ასრულებდნენ კრიმინალური ავტორიტეტების პირადი დაცვის ფუნქციას ან მონაწილეობდნენ კრიმინალურ გარჩევებში. ბუნებრივია ამ ნაწილების დატოვებისას ნაწილი ვეტერანების აგრძელებდა „სამეწარმეო“ საქმიანობას და გამდიდრების შემდეგ თავის „ალმა მატერს“ არ ივიწყებდა. პრაქტიკა სამოქალაქო იარაღების შეძენის ფართოდ იყო გავრცელებული სპეც-დანიშნულების ნაწილებში, მაგრამ მხოლოდ იმ ნაწილებში რომლებიც შედიოდნენ შინაგან-საქმეთა სამინისტროს და სპეც-სამსახურების დაქვემდებარებაში. შეიარაღებულ ძალებში არსებული რეგულაციების და შეზღუდვების გამო კვლავ ხმარობდნენ სნაიპინგისთვის გამოუსადეგარ СВД-ს და წლების გაანმავლობაში იკავებდნენ ბოლო პოზიციებს რუსეთში უწყებებს შორის ჩატარებულ ზუსტი სროლის შეჯიბრებებში. 2011 წელს თავდაცვის უწყებამ ოფიციალურად შეიძინა რამდენიმე ერთეული ავსტრიული Steyr-Mannlicher-ის წარმოების მსხვილკალიბრიანი სნაიპერული შაშხანა, თუმცა ძვირადღირებული უცხოური წარმოების შაშხანებით ყველაზე განებივრებული იყო რუსეთის წამყვანი სპეც-დანიშნულების რაზმი „ალფა“. „ალფას“ დანაყოფებს ასევე ამარაგებდა ამ ნაწილის ვეტერანთა ასოციაცია. უპირატესობა ენიჭებოდა SAKO TRG-ს, თუმცა სხვა ტიპის შაშხანებიც ხვდებოდა სპეც-რაზმებში.  მოგვიანებით სხვა გამოსავლის არ არსებობის გამო, რუსეთი იძულებული გახდა პრაქტიკულად შეიარაღებაში მიეღო დასავლური წარმოების შეიარაღების მთელი სპექტრი, რომელშიც შედიოდა როგორც ზუსტი შაშხანების ასევე პისტოლეტები და პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევები.  დიდი ნაწილი ამ იარაღის უწყებებების არსენალებიდან პირდაპირ მოხვდა შავ ბაზარზე. მაგალითად რუსეთის ცენტრალურ ოლქებში შესაძლებელია გლოკის სისტემის პისტოლეტის შეძენა 1500-2500 დოლარის ფარგლებში, H&K MP-5 დაჯდება 5000 დოლარამდე, გააჩნია რამდენი შუამავალი იქნება ჩართული ამ იარაღის შეძენის პროცესში, მაგრამ თუ იცნობ საჭირო ხალხს, იყიდი ნებისმიერ იარაღს, რომელიც დგას რუსეთის ჯარის, პოლიციის ან სპეცსამსახურების შეიარაღებაში მათ შორის უცხოური წარმოების. ცხადია ასეთმა დივერსიფიკაციამ იარაღის მიწოდებაში წარმოშვა სერიოზული პრობლემა სათადარიგო ნაწილებით და ტყვიაწამლით მომარაგებაში. ბიუროკრატიული პრობლემების გამო სახელმწიფო შესყიდვების სისტემასთან, უწყებები ყიდულობენ ან უკვეთავენ ამ ნაწილებს პირდაპირ იარაღების მაღაზიებიდან სადაც „შოპინგობენ“ უბრალო მონადირეები და სპორტსმენები. ხოლო სახელმწიფო შესყიდვების რეესტრებში ამოღებული ფასები იარაღზე, ტყვიაწამალზე და მაკომპლექტებელ ნაწილებზე ხდება იარაღის მოყვარულთა წრეებში ბოროტი ხუმრობების საგანი. ასე მაგალითად ჟურნალისტ ვასილი შურიგინის ინფორმაციით თავდაცვის უწყების მირ შეძენილი ერთი Steyr HS 460 ტიპის სნაიპერული სისტემის ფასად 300 ვაზნით, იყო მითითებული 69 000 დოლარი.

huisvintovkoi

რუსეთის ამჟამინდელი პრემიერ მინისტრი პოზირებს ავსტრიული Stey-Mannlicher SSG 06 ტიპის შაშხანით

პისტოლეტის როლის დიდი არმიის შეიარაღების სისტემაში ყოველთვის იწვევდა ცხარე კამათებს. ზოგის აზრით პისტოლეტი აუცილებელია, როგოროც სათადარიგო (დამხმარე) იარაღი, ზოგის აზრით პისტოლეტი თანამედროვე ბრძოლის ველზე აბსოლუტურად გამოუსადეგარია და სხვა არაფერია თუ არა მხოლოდ (ოფიცრის) სტატუსის სიმბოლო. მაშინ როდესაც “ცეცხლსასროლი რევოლუცია” მხოლოდ იწყებოდა, ოფიცრები, რომელთა აბსოლუტური უმეტესობა მდიდარ ოჯახებიდან მოდიოდნენ პირად იარაღს და მათ შორის პისტოლეტებს საკუთარი ფულით ყიდულობდნენ.  მოგვიანებით, როდესაც დაიწყო შეიარაღების და მათ შორის  პისტოლეტების უნიფიცირება, ზოგი გამოჩენილი და ქარიზმატული სამხედრო მეთაურები ატარებდნენ პირად საკუთრებაში მყოფ პისტოლეტებს, რომლებიც ხაზს უსვავდნენ მათ განსაკუთრებულ სტატუსს. ჩვენ მოგივყვებით რამდენიმე ასეთ მაგალითზე. 1898 წელს ახალგაზრდა უინსტონ ჩერჩილმა შეიძინა ვესტლი&რიჩარდსის მაღაზიაში მაუზერ с96 ტიპის პისტოლეტი, ფულით რომელიც მას მისმა დედამ გადასცა. ჩერჩილი იმ დროს იყო კავალერიის ახალგაზრდა ოფიცერი და მიემგზავრებოდა სუდანში საომრად. ომდურმანის ბრძოლაში მან წარმატებით გამოიყენა  ეს პისტოლეტი დერვიშებთან შეტაკებისას რა დროსაც მან მოკლა ან დაჭრა სამი მოწინააღმდეგე. ჩერჩილი ძალიან მაღლად შეაფასა იმ დროისთვის რევოლუციური კონსტრუქციის ხელის იარაღი, რომლის წყალობითაც ის ცოცხალი გადარჩა და ამ შემთხვევამ მისცა მას რწმენა ახალ ტექნოლოგიებში და უკვე მოგვიანებით დიდი ბრიტანეთის პრემიერ მინისტრობისას ის დიდ ყუარღებას აქცევდა პერსპექტიული ტექნოლოგიების განვითარებას, რამაც აქცია დიდი ბრიტანეთი წამყვან ქვეყნად ამ მიმართულებით.

შემდეგი მაგალითი ისევ უკავშირდება მაუზერის პისტოლეტებს და ცარის რუსეთს. რუსეთის საწარმოო პოტენციალი ვერასდროს ვერ უსწრებდა ამ ქვეყნის პოლიტიკურ ამბიციებს და რუსული ჯარი მუდამ განიცდიდა თანამედროვე იარაღის და აღჭურვილობის დეფიციტს. ამიტომაც ოფიცრები სარგებლობდნენ რეკომენდირებული იარაღების სიით, რომლის შეძენაც მათ შეეძლოთ საკუთარი სახსრებით. მაუზერი С96 შედიოდა ამ სიაში და დიდი პოპულარობით სარგბელობდა რუსეთში. მოგვიანებით მისი 7.62 კალიბრის ვაზნა ოფიციალურად მიღებულ იქნა შეიარაღებაშიც და გამოიყენებოდა ტოკარების კონსტრუქციის პისტოლეტში და ადგილობირივ წარმოების პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევებში. მაუზერი С96 უდაოდ იყო რევოლუციური იარაღი და მიუხედავად იმისა, რომ ეს იარაღი არ იყო არც გერმანიაში, არც რუსეთში და არც უმეტესობა სხვა ევროპული ქვეყნის ოფიციალურ შეიარაღებაში მიღებული მისი თვისებები იმდენად მოთხოვნადი იყო რომ ეს პისტოლეტი მასიურად გამოიყენებოდა უამრავი ქვეყნის შეიარაღებულ ძალებში.

ყველაზე უფრო პირადი და ინდივიდუალური იარაღი - პისტოლეტი ყოველთვის იყო და იქნება სტატუსის სიმბოლო როგორც მეომრებში ასევე უბრალო ადამიანებში და ბევრი გამოჩენილი მხედართმთავარი ისევე როგორც უფრო დაბალი რანგის ოფიცერი იყენებდა არასაშტატო პისტოლეტს, არჩეულს საკუთარი პრეფერენციების მიხედვით. ასეთი ყველაზე ცნობილი მაგალითი არის ამერიკელი გენერალი ჯორჯ პატონი. გამორჩეული თავისი ქარიზმით და ხასიათით, ის ასევე ცნობილია იმით, რომ მეორე მსოფლიო ომში ის ატარებდა .45 კალიბრის კოლტის რევოლვერს ე.წ. Peacemaker-ს. ნაკლებად ცნობილია, რომ ის ასევე ატარებდა სპეციალურად მისთვის დამზადებულ “სმიტ&ვესონის” .357 მაგნუმ კალიბრის რევოლვერს, რომელიც მას გადასცეს 1935 წელს და იმ დროს ეს იყო ერთ-ერთი თუ არა ყველაზე ძლიერი მოკლელულიანი იარაღი. ორივე რევოლვერს გააჩნდა სპილოლ ძვლის სახელურები. პატონს სურდა რომ განსაუთრებული უნიფორმის და იარაღის წყალობით მის ჯარისკაცებს ადვილად ეცნოთ თავისი გენერალი, რომელიც მეტ წილად მათთან ერთად იყო ფრონტის წინა ხაზზე. აღნიშნული მისი აზრით ხელს შეუწყობდა მორალის და საბრძოლო სულისკვეთების ამაღლებას მესამე არმიაში, რომელსაც ის მეთაურობდა. თავისი კარიერის განმავლობაში ის ფლობდა და იყენებდა ბევრ იარაღს, რომელსაც ის თავად ყოდულობდა. მათ შორის იყო .22 კალიბრის “კოლტ ვუდსმენი”, .32 კალიბრის 1903 წლის კოლტის ავტომატური პისტოლეტი და .38 კალიბრის კოლტის მოკლეცხვირიანი რევოლვერი “დეტექტივ სპეშელ”. ამჟამად შეიარაღებულ ძალებში მკაცრი წესები მოქმედებს, რომლებიც პრაქტიკულად კრძალავენ არასაშტატო იარაღის გამოყენებას მაგრამ გამონაკლისები ყოველთვის არის და იქნება. ერთ-ერთი ლეგენდის თანახმად ისრაელის არმიაში ერთ-ერთი გენერალი ატარებდა “დეზერტ იგლის” ტიპის პისტოლეტს. მსხვილი, მძიმე, გათვლილი ძლიერ სანადირო კალიბრებზე ის არანაირად არ გამოდგება, როგორც საბრძოლო იარაღი მაგრამ, როდესაც საქმე სტატუსს ეხება……

45patt

ჯორჯ პატონი თავის საფირმო “პისმეიქერით” და სპილოს ძვილსგან დამზადებული სახელურით, რომელიც მას ასე ძალიან მოწონდა.



დატოვეთ კომენტარი