აღნიშნული სტატია არ არის სახელმძვანელო ან იარაღის “განულეების” საუკეთესო მეთოდის აღწერა. ეს სტატია არის ავტორის მსჯელობა “საბრძოლო ზეროზე” და მისი დადგენის ოპტიმალურ მეთოდზე და იმ ფაქტორებზე რომელიც მსროლელმა უნდა გაითვალისწინოს იარაღის სასურველი “საბრძოლო/პრაქტიკული ზეროს” არჩევისას და იარაღის გასწორებიას. მაგალითისთვის მეტწილად აღებულია გრძელლულიანი ტაქტიკური იარაღი (ტაქტიკური კარაბინი) რკინის სამიზნე მოწყობილობებით, მაგრამ აღწერილი პრინციპები აქტუალურია ნებისმიერი ტიპის  ხრახნილლულიანი  იარაღისთვის. საკითხი, რომელზეც ჩვენ ვისაუბრებთ არ არის უმაღლესი მათემატიკა, ეს არის საფუძვლები, რომლებიც უნდა იცოდეს ნებისმიერმა ადამიანმა რომელიც ფლობს იარაღს არა მარტო სტუმრებთან სატრაბახოდ.

აღნიშნული ილუსტრაცია აგიხსნით, როგორ გამოიყურება გარე ბალისტიკა და რა კავშირი არის ტყვიის ტრაექტორიასა, დამიზნების ხაზს, და ლულის რერძს.

ძლიერ კალიბრებზე გათვლილი შაშხანები, აღჭურვილი როგორც წესი ძლიერი/დიდი გადიდების ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობებით, იყენებენ შესწორებების შეტანის პრეციზიულ მექანიზმებს, რომლებიც იძლევიან საშუალებას შეიტანოთ შესწორება სამიზნეში უშუალოდ გასროლის წინ, დოლურას დაყენებით საჭირო მდგომარეობაში. არანაირი სპეციალური ინსტრუმენტი ამისთვის საჭირო არ არის.  პრაქტიკაში, როგორც წესი სნაიპერს აქვს თავისი მოქმედების ზონის გეგმა-ნახაზი სადაც მან იცის ორიენტირების განლაგება და მათი მანძილები რაც აძლევს მას საშუალებას წინასწარ გაემზადოს და ასევე სამიზნის გამოჩენისთანავე ორიენტირების მიმართ მისი მდგომარეობის შედარებით მიიღოს საკმარისად ზუსტი მანძილი სამიზნემდე და ან შეიტანოს შესწორება უშუალოდ ოპტიკურ სამიზნეში ან კომპენსირება მოახდინოს დამიზნებით (დაიუჭიროს ოდნავ დაბლა ან მაღლა, გამოიყენოს  ოპტიკური სამიზნის ბადის ელემენტები, ბალისტიკური კომპენსატორები და ა.შ.). სნაიპერები ასევე იყენებენ ლაზერულ მანძილმზომებს, სადაც ერთი თითის დაჭერით იღებ ზუსტ მანძილს სამიზნემდე რაც მნიშვნელოვნად უადვილებს საქმეს მსროლელს. ასევე სნაიპერის ნაკრებში შედიან კომპაქტური და ზუსტი ინსტრუმენტები, ქარის სიჩქარის საზომები, ბალისტიკური კალკულატორები და ა.შ. ყველაფერი ეს აძლევს მას საშუალებას სწრაფად და ზუსტად გამოთვალოს რა მანძილზე სად მოხვდება მის მიერ ნასროლი ტყვია. სნაიპერული გუნდი არის როგორც მინიატურული საარტილერიო გათვლა რომელიც მუშაობს იმაზე რომ ზუსტი ცეცხლის წარმოებით გაანადგუროს სამიზნეები იარაღის ეფქტური სროლის მანძილების მთელ დიაპაზონში. ამისთვის დისტანციის გარდა ისინი იყენებენ უამრავ სხვა ფაქტორს, ქარის სიჩქარეს, ატმოსფერულ წნევას, მუხტის ტემპერატურასაც კი იმიტომ რომ რა მანძილეებზე სნაიპრები ისვრიან ყველაფერს აქვს მნიშვნელობა. ტაქტიკურ მსროლელს, რომელიც მოქმედებს დინამიურ მუდამ ცვლად გარემოში ასეთი ფუფუნება როგორც წესი არ აქვს. ისევ როგორც მანძილებიც გაცილებით უფრო მოკლეა. ტაქტიკური მსროლელისვის სამიზნეების აღმოჩენის და იდენტიფიცირების საშუალებები ასევე როგორც წესი შეზღუდულია საკუთარი მხედველობის ან მოკრძალებული ოპტიკური სამიზნის შესაძლებლობებით.

მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო დროს ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობების გამოყენება ტაქტიკურ კარაბინებზე გახდა ჩვეული აბსოლუტური უმეტესობა ნახევრად-ავტომატური კარაბინების აღჭურვილია საქართველოში მხოლოდ სტანდარტული „რკინის“ სამიზნე მოწყობილობებით, რომლებიც (თუ სამოქალაქო იარაღის “წინაპარი” სამხედრო იარაღი იყო) ხშირად გათვლილია ერთი ტიპის ვაზნაზე, რომელიც გამოიყნებოდა იმ დროს კონკრეტული ქვეყნის შეიარაღებულ ძალებში. მაგალითად რომ ავიღოთ 7.62×39 კალიბრის რუსული საიგა, მისი უკანა სამიზნე მოწყობილობა გათვლილია 100-დან 300 მეტრამდე სროლისთვის სტანდარტული 123 გრანიანი ტყვიით.  300 მეტრი ხელოვნური შეზღუდვაა სამოქალაქო იარაღისთვის და რა მოხდება 400 მეტრზე სროლისას?  ზოგი იარაღი იყენებს კიდე უფრო პრიმიტიულ სამიზნე მოწყობილობის კონფიგურაციას სადაც მხოლოდ ერთი პოზიცია არის, და შესწორებების მექანიზმი გამოიყენება მხოლოდ ერთხელ იარაღის გასწორებისას და მერე მას ხელს აღარ ახლებენ. იგივე ეხება კოლიმატორსაც.

რჩევა: იაფფასიანი ოპტიკური სამიზნის შესწორების მექანიზმის ნდობა არ შეიძლება. ამიტომ ერთხელ გასწორების შემდეგ, ყოველთვის როდესაც ეს შესაძლებელია უნდა მოხდეს შესწორება დამიზნებით წერტილის შეცვლით. 

მიუხედავად იმისა, რომ ოპტიკურ სამიზნეებს შესწორების უფრო დახვეწილი მექანიზმები აქვთ და შესწორების შეტანა ადვილია და სწრაფი, ტაქტიკურ მსროლელი უნდა იყოს მზად რომ უმეტესობა შემთხვევაში მას დოლურების ტრიალის დრო არ ექნება. ამიტომ შესწორება ხდება დამიზნების წერტილის შეცვლით. იმისთვის რომ სროლის ეფექტურობა გაიზარდოს, ნაწილი ტაქტიკური “სკოპების” იყენებს ბადეებს რომლებიც წინასწარ გათვლილია ან ადაპტირებადია სხვადასხვა ტრაექტორიებისთვის.

გამომდინარე ზემოხსენებულიდან ტაქტიკური მსროლელი ასწორებს იარაღს ერთხელ, ერთ კონკრეტულ მანძილზე რამაც უნდა მისცეს მას საშუალება აწარმოოს ეფექტური ცეცხლი სამიზნე მოწყობილობებში შესწორებების შეტანის გარეშე და დამიზნებაში მინიმალური შესწორებებით. აღნიშნული პირველ რიგში მიიღწევა კონკრეტული იარაღის ბალისტიკის და გამოყენების სპეციფიკი გათვალისწინებით ოპტიმალური საბრძოლო/პრაქტიკული ზეროს დადგენით და შესაბამისად იარაღის ამ მანძილზე ზუსტი გასწორებით. დღეს როდესაც ოპტიკური სამიზნეები ფართოდ არის გავრცელებული, რკინის სამიზნე მოწყობილობები, როგორც წესი მეორად, დამხმარე ფუნქციას ასრულებენ. იარაღზე ოპტიკის არსებობა არ ნიშნავს, რომ “რკინები” არ უნდა იყოს გასწორებული.

რჩევა: უმეტესობა თანამედროვე სამიზნე მოწყობილობებს მოყვება ინსტრუქციები სადაცც მითითებულია მონაცემები, გასწორების მეთოდიკა და სხვა საჭირო ინფორმაცია. მისროლის პროცედურა უნდა დაიწყოს ამ ინსტრუქციების შესწავლით.

საწყისი წერტილი პასუხის გაცემისას კითხვაზე რომელი ზერო არის თქვენთვის უკეტესი, არის თქვენი იარაღიდან ნასროლი ტყვიის ტრაექტორიის დადგენა. დიახ სანამ გავარდებით სასროოლად ჯერ უნდა დაჯდეთ და იპოვოთ პასუხები შემდეგ კითხვებზე: რა მანძილზე ვაპირებ მე სროლას? რა მნძილზე გავანულო ჩემი იარაღი? სად მოხვდება ტყვია თუ სროლის მანძილი იქნება ნაკლები ან მეტი განულების მანძილზე?

 რჩევა: იარაღის გასწორებისას თუ ანალოგიური იარაღი და კალიბრი არის შეიარაღებაში შეიძლება მისროლა/გასწორებისას გამოიყენოთ სტანდარტული ოფიციალური ინსტრუქციები, რომლებიც ადვილად მოიპოვება ინტერნეტით. მაგალითად 5.45 კალიბრის BSR-74-ის პატრონებმა გასწორებისას შეიძლება გამოიყენონ რუსული სახელმძღვანელო Руководство по 5.45-мм автомату Калашникова სადაც მოცემულია როგორც მისროლის პროცედურის აღწერილობა ასევე სროლის ცხრილები და ტყვიის ფრენის ტრაექტორიები. 

თუ თქვენი იარაღი არის პოპულარული იარაღი-კალიბრის-ვაზნის ტიპის კომბინაცია  ყველაზე იოლი გზა არის მოიპოვოთ ინფორმაცია ინტერნეტიდან ან ლიტერატურიდან. მაგალითად კაილ ლამბის წიგნში “Green Eyes Black Rifles” რომელიც მე მაქვს მოცემულია ყველა აუცილებელი ინფორმაცია 5.56 კალიბრის M4-ის კარაბინის ბალისტიკაზე მათ შორის სხვადასხვა წონის ტყვიების, გამზადებული ცხრილების სახით, სხვადასხვა მანძილზე განულების და შესაბამისი ტრაექტორიების მითითებით. არაფრის თვლა და გამოკვლევა მე არ მინდა. თუ მე ჩავთვლი რომ 25 მეტრზე განულებით მივიღებ ჩემთვის სასურველ შედეგს მე უბრალოდ წავალ სასროლეთზე და გავასწორებ იარაღს 25 მეტრზე და წიგნში მოცემული ცხრილებიდან მეცოდინება სად მოხვდება ტყვია 0-დან 400 მეტრამდე სროლისას.

რჩევა: გაითვალისწინეთ, რომ ამერიკაში მეტ წილად ზომავენ დისტანციას იარდებში და ინჩებში. გაითვალისწინეთ ეს სტანდარტული ინსტრუქციების გამოყენებისას. 

რატომ არის ცხრილებში მითითებული განულების სხვადასხვა მანძილები? იმიტომ რომ სხვადასხვა მანძილზე განულებული იარაღი მოგვცემს დამიზნების ხაზიდან ტრაექტორიის ამაღლების სხვადასხვა მაჩვენებლებს.

როგორ დავადგინოთ ჩვენთვის ოპტიმალური „საბრძოლო ზერო“? პირველ რიგში უნდა გადავწყვიტოთ რა არის ჩვენთვის ეფექტური სროლის მაქსიმალური მანძილი? ამ შემთხვევაში ეს განპირობებულია როგორც იარაღის შესაძლებლობებით ასევე ტაქტიკური პირობებით. ჩემი აზრით და ღრმა რწმენით ტაქტიკური კარაბინისთვის .22 კალიბრის (5.56, 5,45) და საშუალოსტატისტიკური მსროლლისთვის  ეს უნდა იყოს მაქსიმუმ 200 მეტრი.  მანძილის ასეთი არჩევანი განპირობებულია ეფექტური სროლის წარმოების შესაძლებლობის, ტყვიის ლეტალურობის და სამიზნის იდენტიფიკაციის შესაძლებბლობების გათვალისწინებით. აშშ-ის საზღვაო ფეხოსანთა კორპუსში მიღებულია მაგალითად სროლა სილუეტზე 500 მეტრის მანძილზე და უმეტესობა საზღვაო ფეხოსნების წარმატებით და მაღალი ქულებით აბარებს ამ გამოცდას რკინის სამიზნე მოწყობილობების გამოყენებით მაგრამ საბრძოლო პირობებში ალბათობა წააწყდეთ სტაციონარული სილუეტის ტიპის კონტრასტულ სამიზნეს ძალიან დაბალია, ისევე როგროც იდენტიფიკაცია ასეთ მანძილზე სამიზმის პრაქტიკულად შეუძლებელია მსროლელისთვის ამიტომ პრაქტიკული თვალსაზრისით ეს ვარჯიში აზრს მოკლებულია თუმცა ზუსტი სროლის უნარის დემონსტრირების კარგი საშუალებაა.
მნიშვნელოვანია დაადგინოთ თქვენთვის ეფექტური სროლის მაქსიმალური მანძილი და აწარმოოთ გათვლები ამ მანძილის შიგნით.  მაგალითად როგორც ვთქვი მე მაქვს 5.56 კალიბრის სუბ-კარაბინი. მე მიმაჩნია, რომ 200 მეტრი არის მაქსიმალური სიშორე რა სიშორეზეც მე მინდა ამ იარაღის სროლა. შესაბამისად ჩემი სურვილი არის რომ იარაღმა 0-დან 200 მეტრამდე შესწორების გარეშე ურტყავდეს სტანდარტული სილუეტის მასის ცენტრში.  გამოთვლებით მე დავადგინე რომ თუ მაქსიმალური სროლის დისტანცია 200 მეტრი ჩემთვის მისაღება ყველაზე ოპტიმალური განულების დისტანცია არის 25 მეტრი. ანუ ჩემთვის ოპტიმალური განულების დისტანცია არის 25 მეტრი.

 მას მერე რაც ჩამოყალიბდებით მაქსიმალური სროლის დისტანციაზე უნდა გამოთვალოთ ტრაექტორია და ნახოთ მაქსიმალური გადახრები სხვადასხვა „ზეროს“ შემთხვევაში.

როგორ გავიგოთ ტრაექტორიები? ამისთვის უნდა გამოვიყენოთ ბალისტიკური კალკულატორი, რომლის უფასო ვერსიებიც საკმარისად ბევრია. ინტერნეტი ასეთ შემთხვევაში თქვენი საუკეთესო მეგობარია. მოიპოვეთ თქვენი ვაზნის მონაცემები, საწყისი სიჩქარე, კორექციით ლულის სიგრძეზე.  თუ თქვენი იარაღის მოდელი პოპულარულია, ადვილად იპოვით საწყის სიჩქარეებს გავრცელებული მუხტების შემთხვევაში. მაგალითად რომ აკრიფოთ „გუგლში“ M855 velocity out of 16.5 inch barrel, ეგრევე მიიღებთ სასურველ მონაცემს. რა თქმა უნდა საუკეთესო გზა არის ქრონომეტრის გამოყენება მაგრამ ის ყველას არ აქვს.

აღნიშნული ცხრილი მოგცემთ შესაძლებლობას დაინგარიშოთ საწყისი სიჩქარე თუ არ გაქვთ ქრონომეტრი და ინტერნეტში ვერ ნახეთ საჭირო ინფორმაცია.

გარკვეულ სირთულეს შეიძლება წარმოადგენდეს ტყვიის ბალისტიკური კოეფიციენტის დადგენა, იმისთვის რომ შემდგომ ჩაატაროთ საჭირო გამოთვლები. დრაგ ფუნქციის და ბალისტიკური კოეფიციენტების მოდელების ახსნა არ შედი ამ სტატიის მიზნებში, პრაქტიკულად ყველა პოპულარული ტყვიის ბალ. კოეფიციენტი მოიპოვება ინტერნეტით ასე რომ წესით და რიგით ტაქტიკური კარაბინისთვის გათვლილი მუხტის ტყვიის ბალ. კოეფიციენტის დადგენა არ უნდა გაგიჭირდეთ ისევ და ისევ „გუგლის“ ან მწარმოებელის საიტის გამოყენებით. ასევე გჭირდებათ სხვა ინფორმაცია, როგორიც არის სამიზნე მოწყობილობების დამიზნების ხაზის სიმაღლე ლულის ღერძთან მიმართებაში, ტყვიის მასა. აღნიშნული მონაცემების  მოპოვება ადვილია. მას მერე რაც შეიყვანთ საჭირო მონაცემებს, გადათვალეთ ეს სხვადასხვა განულების მანძილის შეყვანით.  იდეაში ჩვენ გვინდა ისეთი ტრაექტორია, რომ ეფექტური სროლის მანძილზე, ჩვენ დავჭირდეს მინიმალური შესწორებები. ზევით და ქვევით მაქსიმალური გადახრების ჯამი გვაძლევს ეფექტური მორტყმის ზონას კონკრეტულ დისტანციაზე, ეს მაჩვენებელი ასევე მნიშვნელოვანია, ისევე როგორც ეფექტური ზონის განლაგება სამიზნეზე.

 არსებობს კიდევ ალტერნატიული მეთოდები, მაგალითად როდესაც თქვენ წინასწარ არ ადგენთ მაქსიმალური სროლის დისტანციას, არამედ ადგენთ ეფექტური მორტყმის ზონას. ვთქვათ ეს შეიძლება იყოს სტანდარტული სილუეტი ან წრე კონკრეტული დიამეტრის. ასეთ შემთხვევაში საწყისი წერტილი თქვენთვის არის ეფეექტური მორტყმის ზონის სიმაღლე და ბალისტიკური კალკულატორი მოგცემთ საშუალებას აირჩიოთ ისეთი „ზერო“ რომელიც მოგცემთ ასეთი ეფექტური ზონის დაზიანების საშუალებას მაქსიმალურ სიშორეზე (ე.წ Point Blank Range). Point blank range -  პირდაპირი სროლის მაქსიმალური მანძილი არის მანძილი რომელზეც კონკრეტული იარაღიდან კონკრტული ვაზნით შესაძლებელია კონკრეტული სიდიდის სამიზის სასიცოცხლო ზონაში მორტყმა  ისე რომ მსროლელს არ დაჭირდეს იარაღის აწევა იმისთვის რომ დაძლიოს ტყვიის ვარდნა

აღნიშნული ნახაზი არის წინასწარ განსაზღვრული ეფექტური მორტყმის ზონის (12სმ) და ტყვიის ტრაექტორიის კავშირის კარგი ილუსტრაცია. 

ეხლა ისევ დაუბრუნდეთ “საბრძოლო/პრაქტიკული ზეროს” განმარტებას. ოპტიმალური განულების დისტანცია ან „პრაქტიკული/საბრძოლო ზერო“ არის ამერიკის საზღვაო ფეხოსანთა კორპუსის საველე სახელმძღვანელო 3-01A-ს შესაბამისად, ისეთი მდგომარეობა, რომელიც აძლევს საშუალებას ფეხოსანს ახორციელოს საბრძოლო პირობებში ეფექტური სროლა 0-დან 300 მეტრამდე. აშშ-ს არმიის საველე სახელმძღვანელო 3-22.9 განმარტავს საბრძოლო ზეროს შემდეგნაირად: სამიზნე მოწყობილობების მდგომარეობა, რომლის საშუალებით მსროლელი ყველაზე მაღალი ალბათობით და დამიზნების წერტილის მინიმალური შესწორებით აზიანებს უმეტესობა პრიორიტეტულ სამიზნეებს ბრძოლის ველზე, ნოლიდან 250 მეტრამდე M16A1 შაშხანიდან და ნოლიდან  300 მეტრამდე M16A2 შაშხანიდან.

აღნიშნული გრაფიკი თვალსაჩინოდ უნდა აგიხსნათ რატომ არის განულების დისტანცია მნიშვნელოვანი. 100, 200, 300 არის განულების მანძილები.

როგორც ხედავთ საზღვაო ფეხოსნები და არმია იყენებენ განსხვავებულ მიდგომბს სადაც არმია ასწორებს შაშხანას 25 მეტრზე ხოლო კორპუსი 300 მეტრზე. ეხლა კიდე დაუბრუნდეთ გასწორების მანძილის მნიშვნელობას.  მაგალითად თუ მე გავანულებ ჩემ 5.56 კალიბრის „არსენალის“ SAR-SF-ს 50 მეტრზე, 200 მეტრზე სროლისას ტყვია მოხვდება დამიზნების წერტილზე 36სმ-ით დაბლა, ხოლო თუ გავანულებ 25 მეტრზე, ტყვიის ვარდნა იქნება 22 სმ.  ამავე დროს 100 მტრამდე სროლისას გადახრა 25 მეტრიანი „საბრძოლო ზეროს“ შემთხვევაში იქნება 3-დან 5 სმ-მდე ზევით მაშინ როდესაც 50 მეტრიანი „საბრძოლო ზეროს“ შემთხვევაში მხოლოდ მაქსიმუმ 1.8 სმ. ჩემზეა დამოკიდებული მე რა უფრო მაწყობს. არ არსებობს კარგი და ცუდი „ზეროები“ არსებობს „ზერო“ რომელიც გაწყობთ თქვენ.

იარაღის გამოყენების სპეციფიკას აქვს დიდი მნიშვნელობა. ავიღოთ მაგალითად სამოქალაქო მსროლელი, რომელიც იყენებს კარაბინს თავდაცვისთვის. როგორც კლინტ სმიტი, Thunder Ranch-ის წამყვანი ინსტრუქტორი იძახის: თავდდაცვის მიზნით შაშხანის გამოყენების უმეტესობა შემთხვევებს ადგილი აქვთ პისტოლეტის დისტანციებზე ანუ 0-დან 25 მეტრამდე. ასეთ მანძილებზე სამიზნე მოწყობილობების სიმაღლე თამაშობს გარკვეულ როლს და შესაბამისად ტყვიები მოხვდება სამიზნე დამიზნების წერტილიდან რამდენიმე სანტიმეტრით ქვევით, გააჩნია რა სიმაღლეზე დგას სამიზნე მოწყობილობა ლულის ღერძთან მიმართებაში. ეს პრობლემა არ არის თუ სამიზნე თქვენს წინ დგას და კარგად ჩანს, მაგრამ თუ ის ამოფარებულია რამეს და ჩანს მარტო თავის ნაწილი ან ფეხის ქუსლი? თუ არმია იყენებს  25 მეტრიან „საბრძოლო ზეროს“ სიადვილის და პრაქტიკულობის გამო, კორპუსი იყენებს 300 მეტრიან „საბრძოლო ზეროს“ იმიტომ რომ ტრადიციულად კორპუსი დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს ზუსტი სროლის ოსტატობას შორ მანძილებზე. ამერიკული სპეცდანიშნულების რამზები  იყენებენ მაგალითად 100 მეტრიან ზეროს. 100 მეტრიანი „საბრძოლო ზერო“ იძლევა 200 მეტრის შიგნით მინიმალურ გადახრებს და 200-ის ზევით სწრაფ ვარდნას, მაგრამ ეს რაზმები მოქმედებენ მეტ წილად ახლო მანძილებზე და მათთვის  მნიშვნელობა აქვს შესაძლებლობას აწარმოონ ზუსტი სროლა ახლო მანძილებზე ვიდრე შეუტიონ შორს განლაგებულ სამიზნეებს. ამავე დროს უმეტესობა სკოლების რომლებიც ამზადებენ მოქალაქეებს სროლაში ტაქტიკური 5.56 კალიბრის კარაბინებიდან იყენებენ 50-200 მეტრიან „საბრძოლო ზეროს“ როგორც ყველაზე უნივერსალურს.

რჩევა:  საუკეთესო შედეგისთვის ოპტიკური სამიზნე უნდა იყოს განლაგებული რაც შეიძლება ახლოს (დაბლა) ლულის ღერძთან. 

განულების მანძილის არჩევა შედარებით ადვილია, როდესაც საქმე ეხება მსუბუქ და სწრაფ ტყვიებს, სწორი ტრაექტორიებით. ასეთი მაჩვენებლები იყო ერთ-ერთი მიზეზი ასეთი კალიბრების შეიარაღებაში მიღების (5.56NATO, 5.45×39) გარდა სხვა უპირატესობებისა. განსაკუთრეებით ეს ადვილია ტაქტიკური/თავდაცვითი ან თუ გნებავთ სამხედრო შაშხანების/კარაბინების გასწორებისას სადაც სროლის მანძილები არ აღემატება  300 მეტრს (როგორც წესი).

რჩევა” ნუ გაეკიდებით აბსოლუტურ მაჩვენებლებს. იყავით რეალისტები. 500 მეტრიანი მაქსიმალური  სროლის მანძილი 7.62×39 კალიბრის “საიგისთვის” არის არარეალისტური მოლოდინი. რა მანძილზე იარაღს შეუძლია სროლა და რა მანძილზე თქვენ შეგიძლიათ მორტყმა ხშირად ორი სხვადასხვა რამეა. 

ამავე დროს გასათვალისწინებელია, რომ 25 მეტრზე გასწორება ადვილია და სწრაფია. არ არის საჭირო გრძელი რენჯის ძიება, ბევრი დროს ხარჯვა. მაგრამ ახლო მანძილის გამო შეიძლება განულება არ იყოს მთლად ზუსტი, ამიტომ მაინც საჭიროა „ზეროს“ გადამოწნება უფრო შორ მანძილებზე რომ იარაღი მაქსიმალურად ზუსტად გასწორდეს.  გამომდინარე იქიდან რომ ჩემი იარაღი არის პრაქტიკულად სუბ-კარაბინი და 99% დროის მე ვისვრი 50 მეტრამდე მანძილებზე ჩემთვის 25 მეტრიანი ზეროს სიზუსტე მისაღებია. უფრო შორ მანძილებზე მსროლელისთვის უფრო გრძელი განულების დისტანცია უფრო ზუსტ შედეგს იძლევა.

რჩევა: ასე რომ „განულებისას“ მოქმედებს ორი წესი. პირველი: რაც უფრო დიდია მანძილი მით უფრო ზუსტ შედეგს ვიღებთ. მეორე: რაც უფრო მეტ ვაზნას ისვრით საკონტროლო ჯგუფის მისაღებად მით უფრო უკეთესი, იმიტომ რომ მეტი ნასროლი გაძლევთ საშუალებას უფრო უკეთ დაინახოთ როგორ იქცევა თქვენი იარაღი.

აღნიშნული სურათი გვაძლევს საშუალებას დავინახოთ ეფექტური მორტყმის ზონის სიდიდე, მის განლაგება, როგორ იცვლება ეს მაჩვენებლები სხვადასხვა “საბრძოლო ზეროს” გამოყენებისას.  მაგალითისთვის აღებულია 5.56 კალიბრის  AR-15-ის ტიპის კარაბინის ბალისტიკური მონაცემები. 

ზედა სურათი რომ გავაანალიზოთ დავინახავთ რომ მაგალითად 25 მეტრიანი ზერო ადვილია, სწრაფად შეიძლება იარაღის გასწორება მაგრამ ეფექტური მორტყმის ზონა (ერთობლიობა ყველა მორტყმების, ეფექტური სროლის მანძილების სრულ დიაპაზონში) არის განლაგებული სილუტის  ზედა ნაწილში, ხოლო თუ ამას დავუმატებთ მსროლელის შეცდომებს, და მანძილის ზრდასთან ერთად გაფანტვის ზრდას, შეიძლება დავასკვნათ, რომ 25 მეტრიანი ზერო არც ისეთი კარგი არჩევანია, ხოლო 200 ან 300 მეტრიანი „ზერო“ უფრო ხელსაყრელია, მაგრამ 200-300 მეტრზე იარაღის განულებას ჭირდება მეტი დრო და ვაზნები ისევე როგორც 200-300 მეტრიანი რენჯი. ასევე აღნიშნული ილუსტრააციიდან ჩანს, რომ 5.56 კალიბრის ტყვიის სწორი ტრაექტორიის წყალობით ეფექტური მორტყმის ზონები საკმაოდ პატარებია და განლაგებულია სამიზნის ცენტრში.

მას მერე რაც გამოთვლები დასრულდება იწყება იარაღის გასწორების პრაქტიკული ნაწილი. ყველა გამოთვლების სიზუსტე უნდა დადასტურდეს რეალური სროლებით, რაც შეიძლება იდეალურ პირობებში, რომ მინიმუმდა დაყვანილ იქნას მსროლელის ფაქტორის და სროლის პირობების ზეგავლენა სროლის შედეგებზე.

იარაღის გასწორების პროცედურის აღწერა არ არის ამ სტატიის მიზანი მაგრამ მე მაინც მოგიყვებით რამდენიმე ხრიკზე რომელიც დაგეხმარებათ იარაღის გასწორებაში.  რა თქმა უნდა სასროლოსნო პოზიცია და იარაღი უნდა იყოს ისე, რომ მაქსიმალურად გამოირიცხოს მსროლელის გავლენა სროლის სიზუსტეზე. როგორც ერთი ჭკვიანი კაცი იტყოდა, ზუსტი სროლა არის ერთგვაროვნებაზე მეცნიერება. გასროლიდან გასროლამდე ყველაფერი უნდა იყოს ერთგვაროვანი. პოზა, სუნთქვა, იარაღის ჭერა და თუ გნებავთ აზრებიც თავში.

რჩევა: იარაღის მისროლისას სროლის პირობები უნდა იყოს იდეალური. არ უნდა იყოს ქარი, წვიმა, მსროლელი უნდა იყოს დასვენებული და დაწყნარებული. 

ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს სამიზნეს. სამიზნე უნდა იყოს ისეთი რომ მოგცეთ საშუალება მაქსიმალურად ზუსტად ისროლოთ. ვარჯიშებისას ჩვენ ყველაფერს ვაკეთებთ, რომ გავირთულოთ სროლა და ვიმუშაოთ ჩვენი შესაძლებლობების ზღვარზე. მისროლისას სხვა მიდგომა არის საჭირო. ყველაფერი უნდა იყოს იდეალური და ხელს უწყობდეს მაქსიმალურად ზუსტი შედეგის მიღებას. სამიზნე მაქსიმალურად კარგად უნდა ჩანდეს (ადვილად ხილვადი, კონტრასტული). მაგალითად “კალაშნიკოვის” ტიპის იარაღის გასწორებისას გამოიყენეთ კონტრასტული მართკუთხედი რომლის სიგანე იქნება 25 სმ. 100 მეტრზე 25 სმ-ნი შავი მართკუთხედი სიგანეში იქნება ზუსტად იმხელა რამხელაც იქნება “კალაშნიკოვის” წინა სამიზნე მოწყობილობა. საბჭოთა არმიის ინსტრუქციის თანახმად დამიზნება ხდება მართკუთხედის ძირში და შესაბამისად ის იქნება თითქოს როგორც “მუშკის” გაგრძელება რაც აადვილებს ზუსტ დამიზნებას.

თუ თქვეთვის უცნობია კონკრეტული სამიზნე მოწყობილობებში შესწორების შეტანის წესი გამოიყენეთ ფორმულა რომელიც მოგცემთ საშუალებას ზუსტად დაადგინოთ რამდენი მმ-ით უნდა გადაწიოთ “მუშკა” რომ მიიღოთ სასურვეელი შესწორება.  ამისთვის გთავაზობთ შემდეგ პრაქტიკულ მაგალითს: 100 მეტრზე სროლისას საბჭოთა სკს-დან მოხვედრის საშუალო წერტილი არის მარჯვნივ 25 სმ–ით. დამიზნების ხაზის სიგრძე ამუ მანძილი მუშკიდან ცელიკამდე სკს–ში არის 48 სმ. გადაგვყავს ყველა ციფრი მილიმეტრებში და ფორმულა გამოიყურბა შემდეგნაირად:

480Х250
_________=1.2
100 000

1.2მმ მარცხნივ არის ჩვენი შესწორების მოცულობა.

რჩევა: შესწორების გამოთვლის და შეტანის შემდეგ ყოველთვის გადაამოწმეთ შედეგი სროლით.