HK416, არარსებული პრობლემის არასრულყოფილი გადაჭრა?

არც ისე დიდი ხნის წინ მე გამომიგზავნეს ახალი მასალები სათაურში ხსენებული გერმანული იარაღის  ექსპლუატაციის შესახებ (HK 416).  როგორც ჩანს იმისთვის, რომ გაივიგოთ სიმართლე გაცილებით უფრო მეტი დრო და შრომაა საჭირო ვიდრე თავიდან შეიძლება წარმოიდგინო.  ყველას ვისაც გვაინტერესებს იარაღი ალბათ ბევრი რამ გვსმენია ხეკლერ&კოხის ახალ (ძველ) მოიერიშე შაშხანაზე HK 416-ზე,  რომელშიც ვითომ გამოსწორებულია ყველა ნაკლი, რომელიც ქონდა AR15-ის სისტემას (რა ნაკლები?).  ეს იარაღი გარკვეული დრო უკვე ჩვენთან არის (იგულისხმება ნორმალური ქვეყნების სასროლოსნო წრეები და რიგი სპეციფიური ინსტიტუტების) და უკვე როგორც ჩანს ძალიან ბევრი რამ ისე არ აღმოჩნდა, როგორც ეს თავიდან ჩანდა.

 

HK416

416-ის დაბადების ისტორია, საკმაოდ საინტერესო და დამაინტრიგებელია.  მის მიხედვით აშშ-ის ელიტური ანტიტერორისტული სპეციალური დანიშნულების ნაწილის ოპერატორები (ე.წ.  Delta Force ასევე ნობილი როგორც  1st SFOD-D ან Combat Applications Group) დაუკავშირდნენ კომპანია Heckler&Koch-ს, შესთავაზეს თავისი იდეები და მათი თანამშრომლობის შედეგად გაჩნდა იარაღი, რომელსაც იდეაში უნდა შეეცვალა M16/M4. სხვა ვერსიით ეს იდეა გაჩნდა სპონტანურად, როდესაც Heckler&Koch-ის სამხედრო გაყიდვების მენეჯერი ჯიმ შატცი ”შემთხვევით” ეწვია ლარი ვიკერს, რომელიც იმ დროს იყო აღნიშნული სპეც დანიშნულების რაზმის მეიარაღე.  მათი საუბარი შეეხო პრობლემებს M4-ის ექსპლუატაციასთან და ასე გაჩნდა გაუმჯობესებული M4-ის შექმნის იდეა. ლამაზი ისტორიაა მაგრამ გაგრძელება არც ისე ლამაზი გამოდგა. თავდაპირველად ყვლაფერი კარგად მიდიოდა. 2005 წელს იარაღი მზად იყო სერიაში ფასაშვებად. აგრესიული სარეკლამო კამპანია, 416-ების მცირე რაოდენობით გამოჩენა მსოფლიოს ერთ ერთ საუკეთესო სპეც დანიშნულების შენაერთში, გადაცემები ტელევიზიაში, სტატიები პრესაში და ა.შ.

სარეკლამო კამპანიის ნაწილს წარმოადგენს ამა Tუ იმ იარაღის მოდელის გამოჩენა ბლოკაბასტერებში, მთავარი გმირის ხელებში. ამ შემთხვევაში  ჯონ კონნორის  (კრისტიან ბეილი) ხელებში Terminator 4-ში.

6 წელი გავიდა მას მერე და ცოტა განსხვავებული ინფორმაცია გახდა ხელმისაწვდომი.  დავიწყოთ იქიდან, რომ ინტერნეტში გამოჩნდა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ ნორვეგიულ შეიარაღებულ ძალებს (პირველი და ჯერ ჯერობით ერთადერთი შეიარაღებული ძალები, რომლებიც მიიღეს ეს სისტემა შეიარაღებაში, როგორც ფეხოსნის ძირითადი იარაღი ) სერიოზული პრობლემები აქვთ  HK 416-თან.  პრობლემებს შორის დასახელდა არადამაკმაყოფილებელი გამძლეობა,  იარაღი არ მუშაობს ყინვაში, დენთის აირების რეგულატორი სროლისას ირთვება თავისით, რის გამოც იარაღი ვერ ასრულებს გადატენვის ციკლს ბოლომდე. ასევე ცნობილი გახდა, რომ დიდი რაოდენობა მწყობრიდან გამოსული იარაღის დაბრუნდა Heckler&Koch-ის ქარხანაში, იმიტომ რომ ადგილზე მათი შეკეთება შეუძლებელი იყო.  იგივე წყაროს მიხედვით პლასტმასის ნაწილები არ უძლებენ ექსპლუატაციას და მწყობრიან გამოდიოდნენ. აღნიშნულის შესახებ დაიწერა კარგად ცნობილ ფორუმზე ar15.com, თავად ნორვეგიელი ჯარისკაცის მიერ (მთელი მსოფლიო მართლაც, რომ სწავლობდნენ ჩვენ გამოცდილებას ის ჯარისკაცი ალბათ უკვე ჟაშუშობისთვის აღირებითი ჩვენების მიცემის სტადიაში იქნებოდა).  ამასთან დაკავშირებით საინტერესო იქნება იმის ხსენება, რომ ნორვეგიის სპეციალური დანიშნულების რაზმები დღემდე იყენებენ CF8 ტიპის კარაბინს, რომელსაც უშვებს Colt Canada (წარსულში DIEMACO).  ვინც არ იცით შეგახსენებთ, რომ ეს არის პრაქტიკულად იგივე M4, რომელსაც ამერიკის შეიარაღებული ძალები ხმარობენ.  ერთ დროს მანდ,  CF8 გვერდით გამოჩნდა ”დონე იარაღი” H&K G36, მაგრამ ამ მომენტში მხოლოდ CF8 და მისი მოდიფიკაციები წარმოადგენენ ნორვეგიის სპეციალური დანიშნულების ძალების მთავარ შეიარაღებას.

ნორვეგიაში კიდე ერთ ნაკლებად სასიამოვნო ინციდენტს ქონდა ადგილი, რომელიც ალბათ არანაირად არ უკავშირდება 416-ს მაგრამ, გავრცელდა ინფორმაცია, რომ რამოდენიმე ნორვეგიელი ჯარისკაცი მოიწამლა სროლებისას. არ ვიცი არის ეს თუ არა იარაღის ბრალი, თუმცა ცნობილია, რომ კალაშნიკოვის АК47-ის ტესტირებისას, როდესაც სროლა მიმდინარეობდა საბრძოლო ჯავშანმანქანებიდან ჯარისკაცები თავს ცუდათ გრძნობდნენ, იმიტომ რომ ბოლი დამწვარი დენთისგან გროვდებოდა მანქანის შიგნით და მსროლელების მსუბუქ მოწამვლას იწვევდა.

ასეთ კონფიგურაციაში HK 416 მიეწოდება ნორვეგიის შეიარაღებულ ძალებს

ჩემი აზრით პრობლემები, რომლის შესახებ მოყვა ამ მომხრაბელმა,შეძლება ნაწილობრივ აიხსნას იმით, რომ ეს იარაღი მიღებულ იქნა ნორვეგიის ჯარში დაჩქარებული ტემპებით.  კონფიგურაცია, რომელიც შეკვეთილი იყო, და მოიცავს მათ შორის ზედმეტად ფაქიზ სარეზერვო რკინის სამიზნე მოწყობილობას, მასრის ექსტრაქციის ფანჯრის თავსახურს პლასტმასისგან დამზადებულს, არა სამხედრო სტანდარტის კონდახებს და ასე შემდეგ შეკვეთილია ნორვეგიის ჯარის მიერ და გერმანული კომპანია პრინციპში არაფერ შუაში არა არის. ისინი იძლევიან იმას, რასაც მას სთხოვენ. ასევე უნდა ვივარაუდოთ, რომ  სწრაფმა გადაიარაღებამ, მოითხოვა წარმოების მოცულობის გაზრდა, რასაც სავარაუდოთ მოყვა ხარსხის შემცირება, სხვა მწარმოებლის ნაწილების გამოყენება და ასე შემდეგ. მოკლედ, როგორც ჩანს ისტორია მეორდება. ბოლომდე დაუსრულებელი იარაღი ხვდება საბრძოლო ნაწილებში. დამატებით მე ასევე გავარკვიე, რომ დენთის აირების რეგულტორი არ იყო წარმოდგენილი იმ მოდელებზე, რომლებიც ტესტირებას გადიოდნენ ნორვეგიის ჯარში ის გაჩნდა უკვე შეძენილ მოდელებზე. ნაწილი, პრობლემების შეიძლება იყოს გამოწვეული ახალი იარაღის ათვისებით უშუალოდ სამხედრო ნაწილებში.

დარწმუნებული ვარ პრობლემები გამოსწორდება, მაგრამ სავარაუდოთ ინტენსიურ სარეკლამო კამპანიას  უკვე საკამოდ გაუჭირდება HK 416-ის რეპუტაციის შენარჩუნება, თუ საქმე ასე გაგრძელდა.

ასევე როგორც უკვე იცით, აშშ-ის სპეცრაზმებში ფართოდ რეკლამირებული 416-ის გამოჩენა დასრულდა მათი ექსპლუატაციიდან სრული ამოღებით, და მინიმუმ ერთი სერიოზული ინტერნეტ რესურსისთვის მიწოდებული ინფომაციის მიხედვით ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი იყო სერიოზული საექსპლუატაციო პრობლემები ამ იარაღთან  (გადაუმოწმებელია) და არა ის რომ ოფიციალური გნმარტების მიხედვით მასზე უარი ითქვა იმიტომ , რომ აღნიშნული სისტემა არ სთავაზობდა გადამწყვეტ უპირატესობებს უკვე არსებულ M4-ზე და კომპაქტურ Mk18-ზე, რის გამოც მიზანშეწონილი იქნებოდა გადაიარაღების დაფინანსება.

HK 416 უკვე გამოჩნდა სხვა და სხვა ქვეყნების  სპეც რაზმების შეიარაღებაში. ამ სურათზე HK 416C-თი არის შეიარაღებული პოლონური სპეცრაზმის Grom-ის ოპერატორი.  ასევე ამ იარაღის მოდიფიკაიებით იარაღდება ინდონეზიის სპეციალური დანიშნულების შენაერთები.

ამ საკითხთან დაკავშირებით, სულ ბოლოს მე მოვიპოვე გადაუმოწმებელი ინფორმაცია, იმის შესახებ, რომ ერთ ერთმა პოლიციურმა დეპარტამნტმა აშშ-ში შეიძინა 25 ახალი HK 416 ტიპის კარაბინი.  თუ ყველაფერი კარგად იქნებოდა, დამატებით 300 ცალი იქნებოდა შეძენილი.  ექსპლუატაციის დროს აღმოჩნდა პრობლემები სროლისას ვაზნების მიწოდების დროს.  აღნიშნული დეპარტამენტის პოლიციელის სიტყვებით ხეკლერ&კოხის წარმომადგენლობაში უბრალოდ არ პასუხობდნენ მათ ზარებს, როდესაც ისინი შეეცადნენ ვითარებაში გარკვევას.

დასკვნა ჩნდება თავისით, HK 416 არ ამართლებს მაღალ ფასს და ალბათ Heckler&Koch-ის მასზე დახარჯულ  დროს და ფულს.  ეს პროგრამა, როგორც ჩანს ეჯახებას ახალ ახალ წყალქვეშა ქვებს და მხოლოდ აგრესიული სარეკლამო კამპანია ფარავს ამ ფაქტებს.

რამხელა გზა გაიარა Heckler&Koch-მა არ არსებული პრობლემის (M4-ის ნაკლოვანებების გამოსწორება) გადასაწყვეტად? საკმაოდ გრძელი და არასასიამოვნო სიურპრიზებით სავსე. როდესაც აღმოჩნდა, რომ უბრალოდ დგუშის ჩამატება AR15-ში იწვევდა უფრო მეტ პრობლემას ვიდრე ის წყვიტავდა, კონკრეტულად მაგალითად სიზუსტის დეგრადაციას და ავტომატურ რეჟიმში სროლისას გაზრდილ ვერტიკალურ გაფანტვას, ინჟინრები იძულებული გახდენ გაესქელებინად ლულა, იმისთვის რომ  დაეხშოთ ვიბრაცია წარმოშობილი ძალის გადატანით ლულიდან შედარები მძიმე დგუშზე. ცხადია ამის შედეგად იარაღის საერთო წონამ მოიმატა.

უნდა აღინიშნოს, რომ თავისთავად მხოლოდ დგუშის დამატება გამოიწვევდა სიზუსტის დეგრადაციას.  ეს მაგალითად დაადასტურა (კიდევ ერთხელ და მერამდენედ) ჟურნალ Shooting Sports USA-ის ორგანიზებულმა ექსპერიმენტმა.  ერთი და იგივე იარაღიდან (კომერციული AR15 აღჭურვილი დაკიდებული ლულით და 24 გადიდებიანი ოპტიკიქით), რომელიც გადაკეთდა ჯერ დგუშიან სისტემაზე, ხოლო შემდეგ პირდაპირ შეფრქვევიან სისტემაზე.  სროლები 200 მეტრზე განხორციელდა ორივე კონფიგურაციაში და მიღებული შედეგების ზუსტი ანალიზი განხორიელდა. დგუშიანმა კონფიგურაიამ აჩვენა საშუალო სუზსუტე 1.38MOA. პირდაპირ შეფრქვევიან სისტემამ აჩვენა საშუალო სიზუსტე 0.84MOA. სხვაობა ორს შორის საკმაოდ დიდი აღმოჩნდა. დავამატებ მხოლოდ, რომ 0.84 MOA და 1.38MOA-ც, მიუღწეველი შედეგია ნებისმიერი მოდერნიზირებული და გადაკეთებული კალაშნიკოვის სისტემის იარაღისთვის (რა გასაკვირია?).

ეხლა ისევ დაუბრუნდეთ 416-ის ევოლუციის საკითხს. გამოცდებისას დამატებით აღმოჩნდა, რომ თავისუფლად მოძრავი დგუშის ღერძი ზედმეტ დატვირთვას ღებულობდა სროლისას და ან იმტვრეოდა ან ამტრევდა რესივერს იმ ადგილას სადაც მას ეხებოდა. პრობლემის აღმოფხვრის მიზეზით ღერძი გასქელდა, რესივერიც გამყარდა. ამის შედეგად მოიმატა წონამ, ხოლო რესივერმა კიდევ დამატებით მოიმატა გაბარიტებში (გაიზარდა მისი სიმაღლე).  მოძრავი ნაწილების გაზრდილი მასა კი დამერწმუნეთ ყოველთვის  ”შეჭამს” სიზუსტის თავის პორციას. მომხმარებლების აზრით, ეს დეტალი ჯერ კიდევ არასაკმარისად გამძლეა. რასაც ადასტურებს ის ფაქტი, რომ აშშ-ის სპეც რაზმებში ექსპლუატაციისას ღერძის მტვრევის და რესივერი დაზიანები ფაქტები დაფიქსირებულია.

კიდევ ერთ პრობლემას წარმოადგენდა ის, რომ ზოგიერთი ტიპის ვაზნის გამოყენებისას იარაღი თავისით ისროდა ჯერებით. ამის მიზეზად დასახელდა მოძრავი ნაწილების მასისი და სისწრაფის ზრდა.  სერიოზულად გადაკეთდა დამრტყმელიც. პრობლემა გადაწყდა დარმტყმელის კონსტრუქციის შეცვლით.

იმ მიზნით, რომ მყიდველი მთლიანად ყოფილიყო დამოკიდებული მხოლოდ Heckler&Koch-ზე, კომპანიამ ისე გააკეთა, რომ უმეტესობა დეტალების არ არის ცვლადი AR15-თან. ჩემი აზრით ეს გადაწყვეტილებაც მცდარია.

ბუნებრივია, იტყვის მკითხველი, იარაღის კონსტრუირებისას ასეთი რამეები სულ ხდება, რაღაცა ისე არ მუსაობს და საჭიროა პრობლემების გადაჭრის გზებზე მუშაობა. გეთანხმებით, მაგრამ აქ არ არის იარაღის კონსტრუირებაზე ლაპარაკი, აქ არის ლაპარაკი უკვე შექმნილ, აპრობირებულ და გამოცდილი სქემის გადაკეთებაზე.  ხოლო ეს გადაკეთება/გაუმჯობესება იოლი არ გამოდგა.  Heckler&Koch-ის გაწეული შრომა მით უფრო უაზროდ გამოიყურება იმის გათვალისწინებით, რომ 60-ან წლებში კომპანია  Сolt-ი საკუთარი კონსტრუქციის დგუშიანი სქემის  ტესტირების შედეგად დარწმუნდა ამ გზის უპერსპექტივობაში.

Сolt-ის ”დგუშიანი” AR15-ის მოდიფიკაცია. 1960-ნი წლები.

შედეგი? თეორიულად უფრო საიმედო იარაღი, ნაკლები სიზუსტით (თეორიულია), უფრო მძიმე, გაბარიტული და გაცილებით უფრო ძვირი. ფასი ცხადია შემცირდება მას მერე, რაც კვლევის და განვითარების (research&development) ხარჯები ამოღებულ იქნება, მაგრამ ფაქტია რომ ამ კომპნიის იარაღი ყოველთვის უფრო ძვირია ვიდრე კონკურენტების.  პრაქტიკლად ისე გამოდის, რომ ჩანაფიქრი: მარტივი და იაფი მოდიფიკაცია, (არსებული პრობლემის გადაჭრა) დაუჯდათ გერმანელებს ძალიან ძვირი.

სამრთლიანობისთვის უნდა ითქვას, რომ როდესაც Heckler&Koch-ის ინჟინრები იკვლევდნენ AR15-ს, ეგრევე დაადგინეს, რომ ლომის წილი არსებული პრობლემების (იარღის ჯარში ექსპლუატაიისას)  უკავშირდებოდა მჭიდის კონსტრუქციას. მის შეცვლაზე მათ უარი მიიღეს, ვინაიდანა არსებული სტანდარტი ვერ შეიცვლებოდა. აქ პრინციპში უნდა დასრულებულიყო ეს პროექტი მაგრამ ასე არ მოხდა.

ხუმრობა ხუმრობით, მაგრამ ჩემი აზრით H&K უფრო მეტ ფულს იშოვიდა, რომ გამოეშვა უბრალოდ კარგი და გამძლე მჭიდი AR15 ტიპის იარაღისთვის.  სხვათაშორის არ ვიცი რატომ, მაგრამ HK 416 მჭიდის შახტა ისეა დამზადებული რომ ის არ იღებს Magpul-ის პლასტმასის მჭიდებს (P Mag).  ანუ ბაზარზე არსებული საუკეთესო მჭიდი თამასშგრე დატოვა. ხმ… ძალიან ”საინტერესო” გადაწყვეტილებაა.

რა შეიძლება დაუმატოთ უკვე ნათქვამს? პირდაპირი შეფრქვევის სისტემა არ არის ხარვეზიანი. ის არის ის რაც არის. ის სთავაზობს გარკვეულ უპირატესობებს გარკვეული კომპრომისების სანაცვლოდ.  აზრი არ აქვს მის გამოსწორებას (არაფერი გამოსასწორებელი არ არის) იმიტომ, რომ AR15-ის  უმთავრესი ელემენტი არის სწორედ, რომ პირდაპირი შეფრქვევის სქემა, რაც განაპიროებებს მეტ სიზუსტეს, დაბალ მასას, იარაღის სიმარტივეს და ა.შ. ყველაფერი AR15-ში დამოკიდებულია და გამომდინარეობს ამ სქემიდან.  მისი გამოცვლა დგუშიანი სქემით უკარგავს ამ ოჯახის იარაღს მთელ ხიბლს, წარმოშობს ახალ პრობლემებს, რომელთა გადაწყვეტა შესაძლებლია, მაგრამ შედეგად ვიღებთ იარაღს, რომელსაც დაკარგული აქვს პირდაპირი შეფრქვევის სქემით განპირობებული ყველა უპირატესობა.  მაგალითად შედარებისთვის ცარიელი M4 იწონის 2.8 კგ-ს, ცარიელი Hk416 იგივე სიგრძის ლულით უკვე 3.4 კგ-ს. დამეთანხმებით საკმაოდ დიდი სხვაობაა.

რეალობა ადასტურებს, რომ  AR15 ტიპის იარაღში პირდაპირი შეფრქვევის სისტემის შეცვლა დგუშიანი სქემით (უბრალოდ ნაწილების გამოცვლით) არის შეცდომა.  ფორუმებზე არსებული გამოხმაურებები ადასტურებენ, რომ დროთა განმავლობაში დგუშიან სისტემაზე გადაკეთბულ AR15-ებს უჩნდებათ პრობლემები, რომლებიც გამოიხატება მათ შორის საკეტის სისტემის ელემენტების დაზიანებაში.

რეალობა არის ისიც, რომ ხელმისაწვდომია საკმაოდ ბევრი დგუშიან სქემიანი იარაღი და თუ გადაწყვეტილების მიმღები პირები თვლიან, რომ ამ სქემიანი იარაღის უპირატესობები გადაწონის პირდაპირი შეფრქვევის სქემის უპირატესობებს, გადაწყვეტილებაც შესაბამისი უნდა იყოს.

რა ბედი ელის 416-ს, დრო გვიჩვენებს.  ჯერ ჯერობით მისი ფასი მხოლოდ ბოროტი ხუმრობების თემაა სასროლოსნო წრეებში.  ასევე ამ იარაღის მოდერნიზირებული ვარიანტი  გადის გამოცდებს აშშ-ის საზღვაო ფეხოსანთა კორპუსში, რომელიც ცნოილია თავისი განსაკუთრებული მოთხოვნებით ცეცხლსასროლი იარაღის მიმართ. ვნახთ რა მოყვება ამას.

 



One Response to “HK416, არარსებული პრობლემის არასრულყოფილი გადაჭრა?”

  1. goorgi says:

    ძაან საინტერესოდ ხსნით. თუ შეგიძლიათ მოგვაწოდოთ ინფორმცია LWRC M6-ზე. როგორც ვიცი 2013ში PSD-6.8 შეიძინა ბრიტანულმა SASმა.

დატოვეთ კომენტარი