Archive for May 10th, 2020

კვირის იარაღი – PRC Type 85

Sunday, May 10th, 2020

fa_smg_type85_v2

უკანასკნელი ალბათ 60-70 წლის განმავლობაში, არც ერთი ქვეყნის შეიარაღებულ ძალებს არ მიუღიათ შეიარაღებაში პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევები, რისი მიზეზცი გახლავთ ამ იარაღის ტიპიური კალიბრი, რომლის ეფექტური გამოყნების მანძილი არ ცდება 100 მეტრს, მაგრამ თუ გვინდა სპეციალიზირებული იარაღი მოკლე მანძილებზე გამოსაყენებლად, პისტოლეტის კალიბრი შეიძლება გარკვეული უპირატესობაც იყოს, მისი სიჩუმის და კომპაქტურობის გამო. სწორედ ამიტომ ამ კლასის იარაღი ბოლომდე არ ქრება და მაინც ინარჩუნებს თავის ვიწრო ნიშას. ზუსტად ამ დანიშნულებით 80-ნი წლების დასაწყისში ჩინეთში შეიქმნა 7.62X25 კალიბრის სპეციალიზირებული პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევი ინტეგრირებული მაყუჩით. ეს იარაღი პირობითად განეკუთვნება მეორე თაობის ჩინურ პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევებს და ძირითადი განსხვავება მდგომარეობს იმაში, რომ “ტიპი 85″ ბევრად უფრო ტექნოლოგიურია და იაფია წარმოებაში. განსხვავებით Type 64-სგან და Type-79-სგან, რომლებიც როგორც პირველი ამ ტიპის იარაღები გასული საუკუნის დასაწყისში, იყენენებდნენ რესივერებს და სხვა დეტალებს დამზადებულებს ფრეზირებით, ხალი” Type 85 დამზადებულია მარტივად დასამზადებელი ცილინდრული კვეთის დეტალებისგან, შედუღების გამოყენებით და  უმეტესობა დეტალები არის ნაშტამპი, რაც კიდე უფრო ამარტივებს და აიაფებს წარმოებას. ტექნოლოგიურად და მოწყობილობით ის ძალიან წააგავს ბრიტანულ “სტენს’ და როგორც უმეტესობა ადრინდელი პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევების იყენებს თავისუფალ საკეტს ფიქსირებული დამრტყმელით ანუ ისვრის ღია საკეტიდან.

მასიური საკეტის წყალობით სროლის ტემპი შეადგენს 800 გასროლას წუთში.  4 ღარიანი 210მმ-ნი ლულა მთლიანად იმალება მაყუჩია ცილინდრული გარსაცმის შიგნით. ლულის წინა ნაწილში განლაგებულია სპირალით ოთხი,  9 ნასვრეტიანი რიგი საიდანაც ხდება დენთის აირების აღება. შესაბამისად მაყუჩის მხოლოდ წინა ნაწილი ასრულებს გასაფართოებელი კამერის როლს. მყუჩი შედგება 11 სეპარატორისგან, რომლებიც მაგრდება შიგნით ორი მეტალის ღერძის გამოყენებით. ლულა შიგნიდან და გარედან ისევე როგორც სეპარატორები, ქრომირებულია.  მყუჩის და ლულის მოხსნაც შესაძლებელია ოპერატორის მიერ. მაყუჩის გარსაცმზე ასევე განლაგებულია სამიზნი მოწყობილობები. ოვალური კვეთის მილისგან დამზადებული მეტალის დუგლუგი იკეცება მარჯვენა მხარეს. სელექტორი-მცველი სამ პოზიციანია და პირიქით მუშაობს, ზედა პოზიცია ერთჯერადი გასროლები, შუა პოზიცია ჯერებით სროლა და ბოლოს ქვედა პოზიცია – მცველი. მეტალის მჭიდი განკუთვნლია სპეციალურად ამ იარაღისთვის და იტევს 30 ვაზნას.

ზოგადად ცნობილია, რომ ამ იარაღში გამოყენებული კალიბრი, 7.62×25 საკმაოდ ძლიერია და ეს მიიღწევა შედარებით მსუბუქი და წვრილი ტყვიის მაღალი საწყისი სიჩქარით. ასეთი “ავი” კალიბრის გამოყენებას იარაღში ინტეგრირებული მაყუჩით აზრს მოკლებულია, იმიტომ რომ ლულის დახვრეტით საწყისი სიჩქარის შემცირებას (მაყუჩის ეფექტური მუშაობისთვის) მოყვება ტერმინალური ეფექტურობის შემცირებაც, ამიტომ ჩინელები წავიდნენ სხვა გზით და შექმნეს სპეციალიზირებული მუხტი, რომელიც იყენებს შემცირებული დენთის მუხტს და ამავე დროს მძიმე ტყვიას, რომლის წონა შეადგენს ამჯერად 121 გრანს ნაცვლად სტანდარტული 90 გრანისა. საწყისი სიჩქარე არ აღემატება 300 მ/წ-ში რა უზრუნველყოფს გასროლის ხმის ეფექტურ დახშობას მაყუჩით. ეს ვაზნა შეიქმნა სამოციან წლებში და გამოიყენებოდა Type 64-ში, რომელიც ასევე იყო აღჭურვილი ინტეგრირებული მაყუჩით.

მიუხედავად იმისა, რომ 80-ან წლებში გამოშვებული Type 85 წარმოადგენდა უკვე მორალურად მოძველებული კონცეფციის პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევს (მეტ წილად ღია საკეტიდან სროლის გამო) ეს  იარაღი იყო მარტივი, ტექნოლოგიური, იაფი, მასობრივი წარმოების და საკმაოდ ეფექტური. დაბალი სროლის ტემპი უზრუნველყოფს კონტროლირებადობას ჯერებით სროლის დროს, მიუხედავად ინტეგრირებული მაყუჩისა, იარაღი ასევე არის ძალიან მსუბუქი და იწონის სულ რაღაც 2.5 კილოგრამს. ასევე შეიარაღებაში მიღებულია სტანდარტული მოდელი მაყუჩის გარეშე. ამ ეტაპზე ჩინეთის არმიაში ხდება Type 85-ის ჩანაცვლება ბულპაპის სქემის მქონე ახალი 5.8მმ-ნი QCW-05 ტიპის იარაღით, რომელიც რაოდენ გასაკვირი არ უნდა იყოს ასევე ისვრის ღია საკეტიდან.

tumblr_o49diecCif1s57vgxo1_1280

Type 64, რომლის ჩანაცვლებაც მოხდა Type 85-ით, წარმოადგენს ბევრად უფრო საინეტერსო და შესაბამისად მოწყობილობით უფრო რთულ იარაღს. მისი ძირითადი ნაწილები დამზადებულია ფრეზირებით, ის ასევე ისვრის ღია საკეტიდან. კონტროლის მექანიზმები ასევე საკმაოდ საინტერესოა, მარჯვენა მხარეს არის AK-ს ტიპის მცველი, რომელიც ასრულებს ასევე დამცავი ხუფის ფუნქციას. რესივერის მეორე მხარეს, ცალკე შესრულებულია ცეცხლი რეჟიმების სელექტორი, დამატებითი მცველი განლაგებულია სასხლეტთან, რომელიც შესრულებით და მუშაობის პრინციპით გავს СКС-ის ანალოგიურ მოწყობილობას.   ამ პისტოლეტ ტყვიამფრქვევში თავი მოიყარა გადაწყვეტილებებმა მრავალი იარაღიდან, მჭიდის და საკეტის კონსტრუქცია წაგავს საბჭოთა ППС-43-ს, დარტყმელ სასხლეტი მექანიზმი ჩეხური ZB-26-ს, დამზადების ტექნოლოგიით და რიგი სხვა ელემენტით გავს AK-ს.

ძალიან ცოტა რამ არის ცნობილი Type 64-ის ეფექტურობის შესახებ, ამერიკულ ჯარში 70-ან წლებში გამოცადეს ეს იარაღი და დაადგინეს, რომ სროლის ტემპი არის ძალიან მაღალი – 1300 გასროლა წუთში და გასროლის ხმა შეადგენდა 157 დეციბელს. ეს აიხსნება იმით, რომ იყენებდნენ სტანდარტულ 7.62 კალიბრის ვაზნებს ხოლო იმის გამო რომ 3მმ-ნი ნასვრეტები განლაგებულია ლულის წინა ნაწილში, ისინი ვერ ახერხებენ ტყვიის საწყისი სიჩქარის და ლულაში წნევის შემცირებას, როდესაც ტყვიას უკვე მიღწეული აქვს მაქსიმალური სიჩქარე. პიტერ კოკალისმა 1987 წელს გამოცადა Type 64, იგივე ინდექსის მქონე ქვებგერით მუხტთან და სროლის ტემპმა შეადგინა 1000 გასროლა წუთში, რაც მაინც საკამოდ მაღალი ტემპია და ამცირებს ჯერებით სროლის ეფექტურობას. არსებული ლიტერატურიდან ჩვენ ასევე ვიგებთ, რომ  Type-64-ის სავაზნეში შესრულებულია იტალიერი რეველის მიერ გამოგონებული ღარები (ამ შემთხვევაში სამი, 10 მილიმეტრი სიგრძის), რომლებიც ხელს უწყოვბენ ექსტრაციას. მიზეზი ასეთი გადაწყვეტილების გამოყენების იარაღში თავისუფალი საკეტით და ინტეგრირებული მაყუჩით, ჩემთვის გაუგებარია, მაგრამ ვინაიდან მათი ზუსტი ფორმა და განლაგება უცნობია, შეიძლება ეს ღარები იყოს პირიქით, შესრულებული იმისთვის, რომ გაზარდონ წინააღმდეგობა ექსტრაქციისას და “გადავადონ” საკეტის გახსნა, როგორც ეს გაკეთდა მაგალითად სხვა იარაღში თავისუფალი საკეტით – რუსულ ПММ-ში. მაშინ მათი გამოყენება ლოგიკურია და გასაგებია. ან პირიქით ამ ღარების გამოყენებას მოყვა სროლის ტემპის ზრდა? ამ კითხვაზე პასუხი ექნება ალბათ პროფესიონალ კონსტრუქტორს.  ის ფაქტი, რომ კოკალისი აღნიშნავდა რომ სროლის დროს არ იგრძნობოდა წნევის ან დენთის აირების დარტყმა სავაზნიდან ირიბად მეტყველებს რომ ღარები შესრულებულია პირიქით, საკეტის გახსნის გადავადების მიზნით.

მთლიანობაში, მიუხედავად იმისა, რომ როგორც აღვნიშნე Type 85 იყენებს მორალურად მოძველებულ სქემას ღია საკეტით, ის წარმოადგენს მნიშვნელოვან გაუმჯობესებას Type 64-თან შედარებით, როგორც ტექნოლოგიურობის და წარმოების სიმარტივის მხრივ (და შესაბამისად ნაკლები ხარჯებით მის წარმოებაზე), ის ასევე არის უფრო მოსახერხებელი მსროლელის თვასაზრისით, სროლის დაბალი ტემპის და უფრო მარტივი მართვის ელემენტების გამო. ის ასევე თითქმის 900 გრამით უფრო მსუბუქია.