Archive for June, 2019

რეზინის ტყვიებზე

Monday, June 24th, 2019

ჩემი აზრით პოლიციამ ნებაყოფლობით და ცალმხრივად უნდა თქვას უარი რეზინის ტყვიების გამოყენებაზე მანიფესტაციების დასაშლელად და შევეცდები ავხსნა რატომ.

მე ადრე უკვე ძალიან მოკლედ მოგიყევით რა შეცდომები იქნა დაშვებული სპეციალური საშუალებების შეიარაღებაზე მიღებისას, რასაც წინ უძღვოდა შესაბამისი ცვლილებები კანონში პოლიციის შესახებ. მოგეხსენებათ პოლიციას აქვს უფლება გამოიყენოს მხოლოდ იმ საშუალებები, რაც განსაზრღვრულია ამ კანონში. პირველი შეცდომა ჩემი აზრით იყო ის, რომ არ მოხდა გამიჯვნა ნაკლებად-ლეტალური და არა-ლეტალური საშუალებების. გასაგებია, რომ ნებისმიერ ძალის გამოყენებისას, იქნება ეს რეზინის ტყვია თუ წიწაკის აეროზოლი, შეიძლება მოყვეს სიცოცხლის მოსპობა, მაგრამ ეს მოხდება არა იმიტომ, რომ წიწაკის სპრეი კლავს, არამედ იმას, რაც მოყვება სპრეის გამოყენებას, მაგალითად ალერგიული რეაქცია ან ადამიანი დროებით დაკარგავს მხედველობას, სადღაც გადაიჩეხება და მოკვდება. წიწაკის სპრეი იქნება მხოლოდ ერთი ფაქტორი (contributing factor), რასაც მოყვება სიცოცხლის მოსპობა. ნაკლებად-ლეტალური იარაღი, რომელიც იყენებს კინეტიკურ ენერგიას უკვე სულს სხვა თემაა. რეზინის ტყვიები, ე.წ. bean bag-ები და სხვა ტიპის ჭურვები იყენებენ კინტიკურ ენერგიას იმისთვის, რომ მიაყენონ ძლიერი დარტყმა სამიზნეს, რაც გამოიწვევს ძლიერ ფიზიკურ ტკივილს და ამით აიძულონ მას შეწყვიტოს აგრესიული ქმედებები ან არ მისცემს მას საშუალება შეაღწიოს იქ სადაც პოლიციას არ სურს რომ მან შეაღწიოს. ამ შეცდომას მოყვა სხვაც, რომლებიც უკავშირდება ამ საშუალებების შეიარაღებაში მიღებას და გამოყენების ტაქტიკის შემუსავებას, რამაც საბოლოო ჯამში მიგვიყვანა ამ მდგომარეობამდე სადაც ვართ, მაგრამ მანამდე მოდით გავერკვიოთ საერთოდ რას წარმოადგენს რეზინის ტყვია.

rubbul

როგორც ჩანს თბილისში მასობრივად იქნა გამოყენებული 12 კალიბრის რეზინის კარტეჩი და რეზინის სლაგები. რა თქმა უნდა ეს არ იყო პირველი შემთხვევა ასეთი საშუალებების საქართველოში გამოყენების. 

რეზინის ტყვია პრაქტიკულად დისტანციურად ხელკეტით დარტყმის ტოლფასია, ანუ ფიზიკური ძალის გამოყენებით გვინდა რომ ვაიძულოთ ადამიანს დაემორჩილოს პოლიციის მოთხოვნებს. მაგრამ ერთი ნიუანსით, ახლო მანძილიდან ნასროლი რეზინის ტყვია თავში გამოიწვევს (დიდი ალბათობით) სიკვდილს ან მძიმე დაზიანებას, რომელიც პერმანენტულ ზიანს მიაყენებს ადამიანის ჯანმრთელობას., თუმცა ხელკეტის ჩარტყმა საკმარისი ძალით ყელში მაგალითად ასევე შეიძლება იყოს სასიკვდილო.  მიზეზი ამისა არის ასეთი ჭურვების ზომა, ენერგია და ის ფაქტი რომ ენერგიის კონცენტრირებულად გამოყენება ხდება სხეულის მცირე ფართობზე (ვიდრე ხელკეტის), რაც განაპირობებს გამჭოლ ჭრილობებს, ახლო მანძილიდან სროლისას, როდესაც ჭურვის ენერგია ჯერ კიდევ ძალიან მაღალია. ბუნებრივია, რომ სმუბუქი ჭურვი მალე კარგავს სიჩქარეს და ენერგიას ამიტომ, თუ 10 მეტრამდე მას შეუძლია სიცოცხლისთვის საშიში, მძიმე ჭრილობის მიყენება, 30 მეტრის ზევით მისი ეფექტი რადიკალურად მცირდება და ზამთრის ტანსაცმელში ჩაცმული ადამიანის წინააღმდეგ შეიძლება საერთოდ არ იყოს ეფექტური.

უფრო დეტალურად ავხსნი სიჩქარეზე, ენერგიაზე და დაზიანებებზე. საწყისი სიჩქარით შეზღუდვა (თავიდან შემოთავაზებული, რამდენიმე ორგანზიაციის მიერ) იყო არალოგიკური და აზრს მოკლებული. პირველ რიგში საწყისი სიჩქარე არ განაპირობებს დაზიანების მოცულობას. ის მხოლოდ ერთი ფაქტორია მრავლიდან. დაზიანებას განაპირობებს ჭურვის ენერგია (რომელიც ტოლია ჭურვის მასისა და სიჩქარის კვადრატის ნახევრის), ასევე ჭურვის კონსტრუქცია და ის თუ როგორ ხარჯავს ჭურვი ენერგიას. ასე მაგალითად თურუქლი მწარმოებლის “სტერლინგის” რეზინის ჭურვს (“სლაგს”) აქვს სიჩქარე 275 მ/წ-ში და მასა 16 გრამი, რაც ნიშნავს რომ მისი საწყისი ენერგია არის 605 ჯოული, ბუნებრივია გასროლის შემდეგ, დისტანციის დაფარვისას მისი სიჩქარე და შესაბამისად ენერგია მცირდება. “სტერლინგის” მიხედვით ეს ვაზნა განეკუთვნება ნაკლებად-ლეტალურ საშუალებებს. შედარებისთვის 7.62X39 კალიბრის ტყვიის (გამოიყენება АК-47 ტიპის იარაღებში) ენერგია არის 1600 ჯოული. ნიშნავს ეს რომ დაზიანების თვალსაზრისით “აკ”-დან ტყვია თითქმის სამჯერ უფრო ძლიერია ან “სტერლინგის” “სლაგი” სამჯერ უფრო სუსტია? რა თქმა უნდა არა. იმიტომ რომ მაგალითად “სტერლინგის” რეზინის “სლაგს” აქვს მეტი დიამეტრი, რაც ნიშნავს რომ ენერგიის გადანაწილება ხდება სამიზნის უფრო დიდი ფართობზე, და ასევე ის უფრო რბილია, რაც ნიშნავს, რომ  ენერგიის ნაწილი დაიხარჯება ამ რეზინის ჭურვის დეფორმაციაზე, როდეაც ის მოხვდება წინაღობას. ყველაფერი ეს გაკეთებულია იმისთვის, რომ შემცირდეს მისი ქსოვილებში შეღწევის უნარი.   მაგრამ! არის მნიშვნელოვანი ნიაუნსები, რეზინის ჭურვი ინარჩუნებს მასას (არ ხდება მისი დაშლა რაზეც ასევე იხარჯება ენერგია). ჭურვი რომელიც არ იშლება ინარჩუნებს შეღწევის მაღალ უნარს.  თუ საწყისი ენერგია საკმარისია რომ მოხდეს შეღწევა ქსოვილებში სანამ ენერგია არ დაეცემა ეს შესაძლებლობა იქნება შენარჩუნებული, რაღაც მანძილის შიგნით რაც განაპირობებს სერიოზული დაზიანების მიყენების შესაძლებლობას, რომელმაც მათ შორის შეიძლება გამოიწვიოს სიკვდილი. სწორედ ამიტომ “სტერლინგი” თავის საიტზე წერს, რომ 10 მეტრამდე სროლისას ეს ჭურვი ლეტალური შეიძლება იყოს და მისი გამოყენება ადამიანების წინააღმდეგ არ დაიშვება!

update (04.07.19): გაჟღერდა ინფორმაცია, რომ ეს ვაზნები დიდიხანია ინახება საწყობში (2012 წლიდან). ზუსტად არ ვიცი ამ ინფორმაციის გაჟღერებას რა მიზანი ქონდა, ტყვიაწამალს, როგორც ასეთს შენახვის ვადა არ გააჩნია. თუ პირობები დაცულია ტყვიაწამალი იანრჩუნებს ეფექტურობას მრავალი ათწლეული, თუ შენახვის წესები დაცული არ არის ტყვიაწამალი შეიძლება მწყობრიდან გამოვიდეს რამდენიმე კვირაში. აღსანიშნავია, რომ შენახვის წესების არ დაცვას მოყვება ვაზნის საბრძოლო თვისებების შემცირება და არა პირიქით, იმიტომ რომ დეგრადირებს დენთის მუხტი, ვაზნის ყველაზე სენსიტიური კომპონენტი. მაგრამ რეზინის ტყვიების შემთვევაში საქმე შეიძლება გვქონდეს სხვა რამესთან. წლების განმავლობაში რეზინა, (რომლისგანაც მზადდება ჭურვები) კარგავს ელასტიურობას და შეიძლება გამოშრეს/გამაგრდეს, შესაბამისად ასეთი მასალისგან დამზადებული ჭურვის უნარი წინაღობაში გავლის რადიკალურად გაიზრდება, რაც ზრდის გამჭოლი ჭრილობების მიყენების ალბათობას. რამდენად ეს მოხდა სინამდვილეში უნდა დაადგინოს ექსპერტიზამ.

მაღალტექნოლოგიური ნაკლებად-ლეტალური ჭურვები, მაგალითად ბელგიური პნევმატური ლაუნჩერისთვის “FN303″, გათვლილია ფრაგმენტაციაზე (დაშლაზე მოხვერდისას), რაც შედარებით დაბალ ენერგიასთან ერთად (სულ რაღაც 30 ჯოული) პრაქტიკულად გამორიცხვას შეღწევას ქსოვილებში (ღრმას ყოველ შემთხვევაში, იმიტომ რომ ჭურვი ფრაგმენტაციისას კარგავს მასას/ენერგიას, ენერგია შეღწევის ნაცვლად იხარჯება ჭურვის დაშლაზე), მაგრამ რაზეა საუბარი თვალში მოხვედირსას ტრავმა მაინც იქნება მძიმე და მოხდება თვალის დაკარგვა. rule of thumb პოლიციისთვის არის მარტივი, კინეტიკურ იარაღს არ იყენებენ ისეთ ადგილებზე ზემოქმედებისთვის, როგორიც არის ყელი, თვალი, თავი ზოგადად, იმიტომ, რომ მძიმე/სასიკვდილო დაზიანების რისკი მკვეთრად მატულობს. რეალობაში საქმე ბევრად რთულად არის.

fsfsdf67832

მე-20 საუკუნის დასაწყისში წვრილი საფანტი განიხილებოდა როგორც მიტინგების კონტროლის საშუალება. დღევანდელი სტანდარტებით, მათი გამოყენება მშვიდობიანი ხალხის წინააღმდეგ წარმოუდგენელია მაგრამ იმ დროს ეს დიდი პრობლემას არ წარმოადგენდა.  

ჩემი აზრით FN303-ის ეფექტურობა მიიღწევა შედარებით სუსტი ჭურვების მასირებული გამოყენებით, ერთი ჭურვს კაცი აიტანს, მაგრამ როდესაც დროის მცირე ინტერვალში ასეთი ჭურვების სეტყვის ქვეშ მოყვები ეს აგიძულებს გაიქცე და ეძებო თავშესაფარი ან უბრალოდ დაემორჩილო პოლიციის მოთხოვნებს. მეორესმხრივ რეზინის ტყვიების გამოყენება ხდება იარაღებიდან მექანიკური გადატენვით და ეფექტი მიიღწევა ერთი ჭურვის მოხვედრით, ამიტომ ეს ჭურვია ძალიან მაღალი ენერგიით არის, რაც შესაბამისად პირდაპირ პროპორციულად ზრდის მძიმე ჭრილობების მიყენების ალბათობას.  არის ეკონომიკური ფაქტორიც.  მოგეხსენებათ არა-ლეტალურ საშუალებებს ბევრი მწამოებელი უშვებს, ბევრი ქვეყნიდან და როგორც წესი სათანადოდ გატესტილი, რთული მოწყობილობის მქონე (როგორც ხსენებული FN-ის პნევმატური ლაუნჩერები) საშუალებები და მათი ამუნიცია საკამოდ ძვირი ღირს. რეზინის ჭურვებით დატენილი 12 კალიბრის ვაზნა არ განეკუთვნება მაღალტექნოლოგიურ საშუალებებს, მაგრამ სამაგიეროდ იაფია. გლუვლულიანი თოფის ფასი 500-700 ლარია, ერთი ვაზნის სადღაც მაქსიმუმ ორ ლარამდე. შედარებისთვის ხსენებული FN 303 ათასი დოლარი ჯდება. მას ასევე ჭირდება სპეციალური ამუნიცია და კომპრესორი, რომელიც დატენის ჰაერის ავზს, რაც დამატებითი ხარჯია.

Image result for FN303

FN 303 და მისი ჭურვები.  ჭურვები შეიძლება იყოს კომბინირებული ეფექტის, ფერადი მარკერით ან წიწაკის ფხვნილით. ჭურვები სპეციალურად შექმნილია იმისთვის რომ მინიმუმამდე დაიყვანოს გამჭოლი ჭრილობის მიყენების რისკი.  მწარმოებელი კრძალავს დამიზნებას ყელში და თავში. 

სოციალურ ქსელებში დაიდო ტომოგრამის სურათი სადაც ადამიანს მოხვედრილი აქვს სახეის არეში 6 ბურთულა, აქიდან ჩანს რომ სამმა ბურთულამ დაიკავა ის ადგლი სადაც თვალი იყო, ხოლო სამი მოხვედრილია ღაწვის ძვლის და ზედა ყბის მიდამოებში. ერთმა ბურთულამ გატეხა კიდევაც ღაწვის ძვალი. როგორც ჩანს ადამიანს ესროლეს რეზინის კარტეჩი. რეზინის კარტეჩის მუხტი შედგება 9 რეზინის ბურთულასგან აქიდან 6 მოხვდა ადამაინს, რეალურად შეიძლება მეტიც მოხვდა, მაგრამ დანარჩენმა ვერ შეძლეს შეღწევა. კარტეჩის სროლისას, დისტანციის ყოველი ერთი მეტრი ზრდის გაფანტვის რადიუსს 2.5 სმ-ით. გარდა ამისა კარტეჩის მასა მცირეა და შესაბამისად ის სლაგზე ბევრად უფრო მალე კარგავს ენერგიას, შესაბამისად დაზიანების მიყენების უნარსაც. იმ შეჯგუფებით რაც სურათზეა და ასეთი შეღწევით/დაზიანებებით, ამ კაცს სავარაუდოთ ესროლეს თავში 4-6 მეტრიდან. შედეგიც რა საკვირველია მძიმე დადგა. ადამიანი მართვად სუნთქვაზე და იბრძვის სიცოცხლისთვის, მისი ცხოვრება ალბათ არასდრო არ იქნება ისეთი, როგორც საბედისწერო გასროლამდე.

ვიდეო მასალები და ტომოგრამები საკმარისი სამხილებია, რომ მიხვიდეთ მარტივ დასკვნამდე. იარაღი გამოყენებულ იქნა რბილად, რომ ვთქვათ არაპროფესიონალურად, დანარჩენი კომპეტენტურმა უწყებებმა დაადგინონ. როგორც მინიმუმ ფაქტია, რომ დაირღვა ამ საშუალებების მწარმოებლის მიერ დაწესებული შეზღუდვა. “სტერლინგის” საიტზე პირდაპირ წერია: “Shooting less than 10 meters may present a threat of serious or fatal injuries. Do not use against human from this distance.”.  ეხლა რატომ მოხდა ეს, სპეციალურად, ცალკეული ოფიცრების მიერ, თუ მასიურად იმის გამო, რომ პოლიციის თანამშრომლებს არ აუხსნეს რა საშუალებები მისცეს, უნდა დაადგინოს გამოძიებამ.

201.12.RTEK

“სტერლინის” წარმოების ნაკლებად ლეტალური ვაზნა, წარმოადგენს 12 კალიბრის ვაზნას სადაც ჭურვის როლს ასრულებს რეზინის “სლაგი”. ამ ვაზნების სროლისას უკუცემა არის მინიმალური, რაც შეიძლება მსროლელს შეუქმნას მცდარი შთაბეჭდილება რომ ნასროლი ჭურვი არ არის ძალიან სახიფათო.

ტექნოლოგიები არ დგას ერთ ადგილას და რა თქმა უნდა არ წყდება მცდელობები გადაწყვიტონ ლეტალურობის პრობლემა და შექმნან ნაკლებად-ლეტალური ჭურვები, რომლებიც ერთნაირად ეფექტური იქნება გამოყენების მანძილების მთელ დიაპაზონში და ამავე დროს გამორიცხავს გამჭოლი ჭრილობის მიყენების შესაძლებლობას. ასეთი ჭურვებია მაგალითად Safariland-ის Blunt Impact Projectile (BIP). ეს ჭურვი იყენებს გელის დეფორმირებად თავს, რომელიც აკონტროლებს ენერგიის დონეს, რომელიც გადაეცემა სამზინეს და ასე გამორიცხავს გამჭოლი ჭრილობის მიყენებას. რა თქმა უნდა მათი ღირებულება ბევრად აღემატება რეზინის ტყვიის ფასს.

რა უნდა მომხდარიყო იმისთვის, რომ ასეთი მძიმე შედეგი არ დამდგარიყო? პირველ რიგში კანონში თავიდანვე ან თუნდაც რაიმე სხვა კანონქვემდებარე ნორმატიულ აქტში უნდა გასაგებად ყოფილიყო განმარტებული, რას ნიშნავს არა-ლეტალური და ნაკლებად-ლეტალური საშუალებები და რომ რეზინის ტყვიები და სხვა კინეტიკური ენერგიის გადაცემის პრინციპზე მომუშავე საშუალებები, განეკუთვნებიან ნაკლებად-ლეტალურ და არა არა-ლეტალურ საშუალებებს, რაც უკვე საკმარისი იქნებოდა რომ პოლიციელებს გაქრობოდათ ამ საშუალებების უგუნური გამოყენების სურვილი. შესაბამისად უნდა გაწერილიყო ზუსტად რა გარემოებების დადგომისას ხდება ამ საშუალებების გამოყენება.  უნდა ჩამოყალიბებულიყო კონტროლის მექანიზმები, რომელიც თუნდაც მნიშვნელოვნად შეამცირებდა ამ იარაღის არასანქცირებულ გამოყენებას, ან გამოყენებას წესების დარღვევით. მხოლოდ იმ პოლიციელებს უნდა გადაცემოდათ ეს იარაღი, რომლებმაც გაიარეს შესაბამისი მომზადება და კარგად ესმოდათ ამ იარაღის შესაძლებლობები. მკაფიო ინსტრუქციების, ტრენინგების და ზედმახედველობის გარეშე, პოლიციის მიერ ყოველთვის ხდება ამ საშუალებების ბოროტად გამოყენება, მათ შორის წამებისთვისაც და ეს არ არის მარტო ჩვენი პოლიციის პრობლემა. ამ პრობლემის არსებობას აღიარებენ ბევრ განვითარებულ ქვეყანაშიც.

როდის ხდება ნაკლებად-ლეტალური საშუალებების გამოყენება? მოლოდ განსაკუთრებულად აგრესიული პიროვნებების წინააღმდეგ, გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში, იმიტომ რომ რისკი მძიმე ჭრილოებბის მიყენების მაღალია და ასეთ რისკზე წასვლა უნდა იყოს გამართლებული! ჩემი პირადი და სუბიექტური აზრით ის, რაც მე ვნახე ვიდეო კადრებზე (სროლა ახლო მნაძილიდან არააგრესიულ ადამიანებზე, მათ შორის სროლა ახლო მანძილიდან თავში)  ჩემი აზრით არის გაეროს 1984 წლის წამების წინააღმდეგ კონვენციის პირდაპირი და უხეში დარღვევა, რაც ჩემი აზრით უნდა გახდეს სასამართლოში განხილვის საგანი და დაზარალებულებმა უნდა მიიღონ სრული კომპენსაცია სახელმწიფოსგან.

არსებობს რამე სტატისტიკური კვლევა, რომელიც დაადგენდა რამდენად საშიშია ასეთი ტყვიების გამოყენება? მე ვიპიოვე მხოლოდ ერთი გამოქვეყნებული 2017 წელს. კვლევის შედეგად დადგინდა  1984 ადამიანი, რომლის წინააღმდეგ იქნა გამოყენებული ასეთი ტყვიები. აქიდან 53 გარდაიცვალა,  71%-მა მიიღო “მძიმე” ჭრილობები. 300 ადამიანმა მიიღო ჯანმრთელობის პერმანენტული დაზიანება. გარდაცვლილების 48%-მა და პერმანენტული ზიანის მიღებული ადამიანების 87%-ს ჭრილობები ქონდათ თავის და კისრის არეში. სამწუხაროდ, რამდენადაც მე დავადგინე, უბრალოდ არავინ არ აწარმოებს სტატისტიკას თუ რეალურად რა ზიანი მოყვება რეზინის ტყვიების გამოყენებას და რაც უფრო უარესია არც საერთაშორისო ორგანიზაციების და არც ხელისუფლებების მიერ მიღებული დოკუმენტები პრაქტიკულად არაფერს არ განმარტავენ როდესაც საქმე ეხება ძალის გამოყენებას მასობრივი არეულობის დროს. თავისთავად ღიად რჩება საკითხი, თბილისში რაც მოხდა საერთოდ თუ კვალიფიცირდება, როგორც მასობრივი არეულობა და რამდენად აუცილელებელი იყო ასეთი საშუალებების გამოყენება.   ევროპის ყველა ქვეყანაში რეზინის ტყვიების გამოყენება მკაცრად რეგლამენტირებულია და სერიოზულად შეზღუდულია. როგორც წესი მათი გამოყენება ხდება უკიდურეს შემთხვევაში. ნიუ იორკში, კატალონიაში მაგალითად რეზინის ტყვიები საერთოდ აკრძალულია. იმ დოკუმენტების გადახედვამ, რომლებიც აღწერენ რა დროს შეიძლება რეზინის ტყვიების გამოყენება (ევროპული ქვეყნების) მე დამრჩა შთაბეჭდილება, რომ მათი გამოყენება დასაშვებია იგივე შემთხვევებში რა დროსაც გამოიყენება ლეტალური იარაღი მაგრამ ლეტალური შედეგი არ არის სასურველი. ასევე მთელი რიგი ნორმების აწესებს მკაცრ მოთხოვნებს და შეზღუდვებს იმათ მიმართ ვინც ავტორიზებულია გამოიყენოს რეზინის ტყვიები. ასეთი პრაქტიკა თავისთავად გამორიცხავს ქუჩებში, გაქცეულ ადამიანებზე “რეკრეაციულ” ნადირობას რეზინის ტყვიების გამოყენებით.

ეხლა რა უნდა გაკეთდეს? იდეალურ ვარიანტში უნდა მოხდეს ძალის გამოყენების წესების სერიოზული რევიზია, ახალი წესების მკაცრი გაწერა და ამ წესების შესრულებაზე მკაცრი ზედამხედველობის განხორციელების უზრუნველყოფა. ყველა იარაღი კლასიფიცირებული, როგორც ნაკლებად ან არა-ლეტალური უნდა იყოს ინვენტარიზირებული, შემოწმებული, გატესტილი უშუალოდ შსს-ს მიერ თუ მწარმოებელმა არ წარმოადგინა ამომწურავი ინფორმაცია ამ საშუალებების ეფექტის და შესაძლებლობების შესახებ, რის საფუძველზეც შესაძლებელი გახდება დადგენა ამ საშუალებების ოპტიმალური გამოყენების ტაქტიკია. მხოლოდ ამის მერე შინაგან საქმეთა სამინისტრომ უნდა სპეციალური ბრძანებით ა) დაადგინოს კრიტერიუმები, რომლის მიხედვითაც მოხდება შეიარაღების კლასიფიცირება როგორც ნაკელბად-ლეტალურის (იდეაში ყველაფერი რასაც შეუძლია გამჭოლი ჭრილობის მიყენება უნდა ამოღებულ იქნას ექსპლუატაციიდან) ბ) ინდივიდუალური წესით, ცალკე ბრძანებით დაადასტუროს ყოველი კონკრეტული შეიარაღების სისტემის შეიარაღებაში მიღება და ასევე დაამტკიცოს ამ საშუალებების გამოყენების, შენახვის და აღრიცხვის წესი. წვდომა ასეთ საშუალებებზე უნდა ქონდეთ მხოლოდ იმათ ვინც გაიარა შესაბამისი მოზმადება.  ჩემი აზრით პოლიციამ საერთოდ უარი უნდა თქვას ისეთ არალეტალურ საშუალებებზე, რომლებსაც შეუძლიათ პერმანენტული ზიანის მიყენება ადამიანის ჯანმრთელობისთვის.

მაგრამ ყველაფერი თავიდანვე იდეალურად რომ ყოფილიყო გაწერილი, პრობლემები მაინც რჩება. რეზინის ტყვიების გამოყნებისას, ხალხმრავალ ადგილას (და მიტინგები ყოველთვის ხალხმრავალია) ძალიან ძნელია გააკონტროლო ვის და სად ესვრი. თანაც 12 კალიბრის თოფები აღჭურვილია ყველაზე პრიმიტიული სამიზნე მოწყობილობებით, რაც კიდე უფრო ართულებს ზუსტ სროლას.  ამიტომ ბუნებრივია იმისთვის, რომ გაზარდო სროლის სიზუსტე უნდა ბანალურად შეამცირო მანძილის სამიზნემდე, რაც როგორც უკვე აგიხსენით ზრდის გამჭოლი ჭრილობების მიყენების რისკს. სროლის სიზუსტე განსაკუთრებულად აქტუალურია ‘კარტეჩის” შემთხვევაში, როდესაც სასხლეტის ერთ გამოკვრას მოყვება 9 ჭურვის ერთდროული “გაშვება” და მათი გაფანტვა საკმაოდ დიდია. აბსოლუტურად მიუღებელი უნდა იყოს ხალხის მიმართულებით, უმისამართო სროლა.

ჩემი აზრით პოლიციამ საერთოდ უარი უნდა თქვას რეზინის ტყვიებზე (მიტინგების დასაშლელად) გამოყენებაზე იმ მარტივი მიზეზებით, რომ ა) საქართველოში თითქმის არასდროს არ ხდება მასობრივი არეულობები სადაც ხდება სხვისი ქონების დაზიანება  ბ) რეზინის ტყვია არაეფექტურია ანუ არ გამოყავს მწყობრიდან ადამიანი გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც აყენებს ადამიანს მძიმე ფიზიკურ დაზიანებებს მათ შორის გამჭოლ ჭრილობებს ბ) შეუძლებელია არეულობის დროს ზუსტად აკონტროლო ვის და სად ესვრი, ესეიგი ყოველთვის იქნებიან მძიმედ დაჭრილები (რაც დადასტურდა) ან გარდაცვლილები გ) ჭრილობები მიყენებული ამ იარაღით პერმანენტულია და იწვევს ადამიანის დასახიჩრებას და ქმედითუნარიანობის პერმანენტულ შეზღუდვას, რაც უბრალოდ უკვე არაჰუმანურია დ) ახლო მანძილიდან ასეთი საშუალებები გარანტირებულად აყენებენ ადამიანს მძიმე ჭრილობებს მათ შორის ისეთს, რომელიც იწვევს სიცოცხლის მოსპობას. ე) შეუძლებელია ბალისიტიკური ექსპერტიზის ჩატარება და დადგენა, რომელი იარაღიდან არის ნასროლი ჭურვი. ეს კიდე ძალიან მნიშვნელოვანია, იმის გათვალისწინებით, რომ ასევე ხშირად შეუძლებელია მსროლელის იდენტიფიცირება თუნდაც ვიდეო ჩანაწერის არსებობის შემთხვევაში, იმიტომ, რომ პოლიციელები დამცავ ეკიპირებაში ერთმანეთისგან არ გამოირჩევიან და ატარებენ ნიღბებს.  ეს ქმნის ძალიან სახიფათო სიტუაციას და ცდუნებას გამოიყენო არაპროპორციული ძალა იმიტომ, რომ იცი რომ პასუხს ვერავინ ვერ მოგთხოვს და რამის დამტკიცება იქნება პრაქტიკულად შეუძლებელი.

აქვე მინდა დავაზუსტო, რომ უნდა აიკრძალოს კინეტიკური ენერგიის მქონე საშუალებების გამოყენება მიტინგების დროს. სხვა შემთხვევაში საშუალებების გამოყენება დასაშვებია, მაგალითად თუ ადამიანი ცდილობს თავის მოკვლას იარაღიდან და მასთან მიახლოება უბრალოდ საშიშია. მოკლედ იმის თქმა მინდა, რომ რისკი მძიმე ჭრილოების მიყენების უნდა იყოს გამართლებული.

და ბოლოს, იარაღის მფლობელი/მსროლელი პასუხისმგებელია ყოველ გასროლაზე რომელსაც ის ახორციელებს და ყველაფერზე რაც მოხდება გასროლის შემდეგ. ეს არის დაწერილი და დაუწერელი წესი ცნობილი იარაღის ყველა მფლობელისთვის. განურჩევლად, ხალხის მასაში სროლა, ისე რომ არ ჩანს არც მსროლელის სახე (დაფარული ნიღაბით), შეუძლებელია მსროლელის იდენტიფიცირება რაიმე ნიშნით, ქმნის გარემოს რომელიც ხელს უწყობს ძალის ბოროტად გამოყენებას, ხოლო მკაფიო წესების და ზედამხედველობის არ არსებობა ძალის ბოროტად გამოყენების 100%-ან გარანტიას იძლევა, რასაც მსხვერპლი მოყვება და რაშიც ყველანი დავრწმუნდით.

მე აბსოლუტურად დარწმუნებული ვარ რომ ტრანსპარენტული გამოძიება და იმ ღონისძიებების გატარება რაზეც დავწერე მხოლოდ ხელს შეუწყობს პოლიციის იმიჯის გაუმჯობესებას, გაზრდის მის ეფექტურობას და გამორიცხავს მსხვერპლს მომავალში.

“ახალი” რუსული პისტოლეტი “Удав”

Thursday, June 13th, 2019
4930981
რამდენიმე დღეა, რაც პრესით ვრცელდება ინფორმაცია, რომ რუსებმა შეიარაღებაში მიღეს ახალი საბრძოლო პისტოლეტი, ან კომპლექსი, როგორც მას ეძახიან სახელწოდებით “Удав”. ტრადიციულად ამ ქვეყნის თავდაცვის უწყებასთან აფილირებულმა “გამოცემებმა” გამოაქვეყნეს რიგი ვიდეო სიუჟეტები ახალ პისტოლეტზე, რომლებიც ნაკლებ ინფორმატიულია და როგორც ჩანს მიზნად ისახავენ მხოლოდ დაარმწუნოს მოსახლეობა რომ რუსულმა ჯარმა მიიღო უახლესი, ყველაზე საუკეთესო ირაღი. პრესაში გამოქვეყნებული სურათებიდან, მწირი ინფორმაციიდან და რამდენიმე ვიდეო კლიპიდან შეიძლება შემდეგი შეფასებების გაკეთება.
თანამედროვე საბრძოლო პისტოლეტის პარადიგმა არის მაღალი ტევადობის 9მმ-ნი პისტოლეტი, მსუბუქი მასალებისგან დამზადებული ჩარჩოთი, დახურული დამრტყმელით (ე.წ. “სტრაიკერი” გარედან განლაგებული ჩახმახის გარეშე) და მაღალტექნოლოგიური დამცავი დაფარვით, რაც უზრუნველყოფს მდგრადობას ცვეთისა და კოროზიისადმი.  რა გააკეთეს რუსებმა?  უფრო მარტივი და იაფი “სტრაიკერის” ნაცვლად ისევ ჩახმახიანი სისტემა ამჯობინეს, თანაც საკეტზე განლაგებული მცველით რაც 2019 წელს უკვე ანაქრონიზმია. საკეტზე განლაგებული მცველი შემორჩა მარტო “ბერეტას” პისტოლეტებს აქიდან 70-ნი წლების  Beretta 92-ის უახლეს მოდიფიკაციაზე  A3-ზე ის შესრულებულია დახრილი, რომ საკეტის გადაკვრისას არ ჩაირთოს თავისით. რუსებმა თავის პისტოლეტში გამოიყენეს ანალოგიური მცველი, მაგრამ ისევე, როგორც “მაკაროვში” ის მუშაობს პირიქით, გათიშულია ქვედა მდგომარეობაში და ჩართულია ზედაში. ეს გამორიცხავს მის ჩართვას საკეტის გადაკვრისას, მაგრამ ართულებს მის სწრაფ გამორთვას, რომ განახორციელოთ პირველი გასროლა. პისტოლეტი დიდია, მაღალი საკეტით და მეეჭვება ვინმემ შეძლოს მცველიდან მისი მოხსნა ჭერის შეცვლის ან მეორე ხელის დახმარების გარეშე. იგივე ბერეტაზე მცველი ითიშება თითის აკვრით, ადვილად და სწრაფად, იგივე “მაკაროვზე” ეს უფრო რთულია. კიდე უფრო რთული იქნება “უდავზე”.
თანამედროვე პისტოლეტები ორმხრივია, რაც ნიშნავს, რომ პისტოლეტის მართვის ელემენტები (მცველი, საკეტის შემაკავებელი, მჭიდის ღილაკი) ერთნაირად ადვილად ხელმისაწვდომია როგორც მარჯვენა ასევე მარცხენა ხელიდან სროლისთვის. მცველი და მჭიდი “უდავზე” ორმხრივია მაგრამ საკეტის შემაკავებელი ავტომატურია, რაც ნიშნავს, რომ საკეტის ხელით ღია მდგომარეობაში ვერ დააფიქსირებ. ეს არის ძალიან უცნაური გადაწყვეტილება და ალბათ პისტოლეტის შემქნელებს ასე უნდოდათ თავის გამოჩენა.  ავტომატური საკეტის დაშვება მჭიდის მოთავსებისას არის აბსოლუტურად ზედმეტი. ეს ქმნის უსაფრთხოების პრობლემას და ართულებს დაბრკოლების აღმოფხვრას, იმიტომ შეუძლებელია პისტოლეტის საკეტის სწრაფად დაფიქსირება ღია მდგომარებაში, პროცედურა, რომელიც აუცილებელია, რომ აღმოფხვრათ დაბრკოლება სროლისას.  მჭიდი არის ორ რიგიანი, ვაზნების ორმხრივი გამოსვლით, რაც ძალიან ასევევ საეჭვო გადაწყვეტილებაა. მიუხედავად ამისა რუსები ჯიუტად ამ სქემას არ ღალატობენ, მაგრამ რატომ მე არ მესმის. ერთის მხრივ ასეთი მჭიდით იგებ ტევადობაში და პისტოლეტში არც მეტი არც ნაკლები ერთი ვაზნით მეტი ჩადის ვიდრე გლოკ 17-ში მაგრამ მეორესმხრივ მიწოდება სავაზნეში ხდება ორი კუთხიდან რაც იდეაში ზრდის დაბრკოლების ალბათობას და ნეგატიურად აისხება სიზუსტეზე იმიტომ რომ ვაზნის პოზიციონირება სავაზნეში ხდება განსხვავებულად გასროლიდან გასროლამდე, მაგრამ რა ეფექტი აქვს ამას სიზუსტეზე გაირკვევა მარტო რეალური ტესტირებით.  ყურადღებას იქცევს “მაკაროვის” სტილში შესრულებული მცირე ზომის ექსტრაქტორი და ასევე მაკაროვის სტილში შესრულებული მჭიდი ღია კედლებით რაც იდეაში არ არს კარგი იმიტომ რომ მჭიდები ადვილად გამოიტენება ჭუჭყით/ქვიშით ხოლო პრაქტიკა ადასტურებს რომ დახურული მექანიზმები დაცული ჭუჭყისგან/მტვერისგან უკეთ მუშაობენ ვიდრე ღია მექანიზმები. ცხადია ზედმეტია საუბარი მჭიდების რამე მაღალ-ტექნოლოგიურ ანტიფრიქციულ დაფარვაზე). საკეტიც და სხვა რკინის დეტალები დაფარულია ბანალური შავი ოქსიდირებით და ყველა სურათში ჩანს ცვეთის ნიშნები, რაც შეიძლება იმის ბრალიც იყოს რომ ეს სატესტო ნიმუშებია, მაგრამ ცხადია, რომ რამე მაღალტექნოლოგიური დამცავი დაფარვა გამოყენებული არ არის. ასევე ჩემი ყურადღება მიიქცია იმან, რომ   მაღალი სამიზნი მოწყობილობები გათვლილი მაყუჩის გამოყენებაზე არის შესრულებული რაღაც გაურკვეველი ნასვრეტებით, ანუ როგორც ჩანს რუსები ჯერ ვერ უშვებენ ასეთ მოწყობილობებს კომპაქტური და ეფექტური ტრიტიუმის მანათობელი ელემენტებით.
ტრადიციულად (და გაგუგებარი მიზეზებით) რუსები დიდი ყურადღბას ანიჭებენ ჯავშანგამტან ეფექტს და ამიტომ 9×21 კალიბრის (შესაძლებელია სტანდარტული 9×19 კალიბრის ვაზნების გამოყენება) ვაზნები ამ პისტოლეტისთვის იქნება ძალიან მაღალწნევიანი (რაც უბრალოდ არ არის საჭირო, 9მმ-ნი ტყვია მაინც ვერ გახვრიტავს ჯარისკაცის ტიპიურ ჯავშანს, რომელიც აჩერებს შაშხანის ტყვიებს), რაც შესაბამისად განაპირობებს დეტალების დიდ მასას (ასევე მაღალ უკუცემას, ლულის ალს) იმისთვის რომ პისტოლეტის დეტალები დროზე ადრე არ გამოვიდეს მწყობრიდან. იმის გათვალისწინებით რომ პისტოლეტი იწონის 780 გრამს, რაც ნამდვილად არ არის ბევრი, ჩემი ვარაუდით არ მგონია მას ქონდეს დიდი რესურსი ასეთი მაღალწნევიანი ვაზნების გამოყენების შემთხვევაში.  პრომო ვიდეოებში პისტოლეტის ჯავშანგამტან თვისებებს ადარებენ სტანდარტულ “მაკაროვის” პისტოლეტის, რაც უბრალოდ სასაცილოა. გასაგებია, რომ ბევრად უფროძლიერ ვაზნას სპეციალური ჯავშანგამტანი ტყვიით უფრო უკეთესი უნარი ექნება წინაღობებში გავლის ვიდრე 9×18 კალიბრის FMJ ტყვიას. გამოცხადდა რომ პისტოლეტიდან შეიძლება ეფეტქური სროლის წარმოება 100 მეტრზე რაც ცხადია პრობლემურია “მაკაროვიდან” მაგრამ რეალურად შესაძლებელია ნებისმიერი 9მმ-ნი პისტოლეტიდან, უბრალოდ საქმე იმაშია, რომ პისტოლეტიდან სროლის უნარების დახვეწა ჯარში დგას პრიორიტეტებს შორის ბოლოდან მეორე ადგილზე და ამიტომ ასეთი პოტენციალი თითქმის ყოველთვის დარჩება აუთვისებელი.
გამოცხადდა, რომ პისტოლეტის დიზაინზე მუშაობდნენ პროფესიონალური დიზაინერები, მაგრამ პისტოლეტს ეს არ ეტყობა. დიახ არსებობენ  ასეთი პისტოლეტები, რომლებსაც ქმნიდნენ დიზაინერები და ყველა მათგანი გამოირჩევა ექსტრავაგანტური იერსახით. “უდავი” უბრალო პისტოლეტია, რომელიც უფრო გავს ნედლ პროტოტიპს ვიდრე დიზაინერების ქმნილებას. უნდა ვიყოთ დარწმუნებული, რომ პისტოლეტი ფართოდ იყენებს ფრეზირებულ დეტალებს და მისი დამზადება არ იქნება ისე მარტივი და იაფი, როგორც თანამედროვე პისტოლეტების.
დაშლილი პისტოლეტის სურათები არ მოიპოვება, ამიტომ კონსტრუქციაზე მსჯელობა შეუძლებელია, მაგრამ ჩემი აზრით გამოყენებულია ტრადიციული ბრაუნინგის მოდიფიცირეული ჩაკეტვის სქემა, რაც ერთ-ერთ ვიდეოში აღნიშნა ЦНИИТочМаш-ის წარმომადგენელმა და დაუმატა ჩვენი გაუმჯობესებებითო. არ ვიცი რა გააუმჯობესეს რუსებმა ბრაუნინგის სქემაში, ჩემი აზრით მანდ გაუმჯობესებას არაფერი არ საჭიროებს, მაგრამ ის ფაქტი რომ რუსები შეეშვნენ მაიმუნობას და გამოიყენეს ნაცადი კონსტრუქცია, მოწონებას იმსახურებს. იგივე ეხება პისტოლეტის ჩარჩოზე შესრულებულ უნივერსალურ სამაგრს, რომელიც როგორც ჩანს დასავლური სტანდარტის არის (MIL-STD-1913).  ეს გადაწყვეტილება არ არის უცნაური იმის გათვალისწინებით, რომ ყველაზე კარგი მოწყობილობები, რომლის დაყენება შეიძლება პისტოლეტზე არის დასავლური წარმოების. ჩემი აზრით კრიტიკას იმსახურებს მხოლოდ ის რომ ეს სამაგრი ძალიან მოკლეა სრული ზომის პისტოლეტისთვის.
ეს პისტოლეტი ნათელი მაგალითია, რომ რუსეთი არ იყო, არ არის და არ იქნება  ცეცხლსასროლი იარაღის წამყავნი “დეველოპერი”. პისტოლეტი არ გამოირჩევა ორიგინალური/ინოვაციურ კონსტრუქციით, იყენებს საეჭვო ტექნიკურ გადაწყვეტილებებს და შეესაბამება გასული საუკუნის 80-ანი წლების დონეს, რაც ადასტურებს ჩემს მიერ არაერთხელ გაჟღერებულ მოსაზრებას, რომ რუსეთი, საბჭოთა კავშირი ყოველთვის აგვიანებდა პერსპექტიული შეიარაღების ტიპების შექმნაში და შეიარაღებაზე მიღებაში. თუმცა აქვე უნდა აღვნიშნო, რომ “უდავი” ამავე დროს ბევრად უკეთესია, როგორც მინიმუმ კონსტრუქციის და დიზაინის თვალსაზრისით ვიდრე ГШ-18 ან СР-1. დანარჩენს დრო გვაჩვენებს, იმიტომ რომ 90-ნი წლების დასაწყისიდან რუსეთმა ბევრი კარგად გაპიარებული პისტოლეტი გამოუშვა, მაგრამ დაასრულა იმით, რომ შეირაღებაში მიიღეს რამდენიმე ტიპის დასავლური პისტოლეტი ხოლო ჯარი დღემდე აგრძელებს “მაკაროვის” და “სტეჩკინის” პისტოლეტების ექსპლუატაციას.  ღიმილს იწვევს რუსული პროპაგანდისტული რესურსების განცხადებები, რომ ახალი პისტოლეტის უკეთესია ვიდრე “გლოკი”, ასეთი განაცხადები ისმის ბოლო 30 წელი, მაგრამ რაიმე ღირებული და მითუმეტეს კომერციულად წარმატებული ჯერ ამ ქვეყნიდან არაფერი არ გამოჩენილა.
ttkh-pistoleta-гdav-v-sravnenii-s-pm
კიდევ ერთი ვარიანტი “უდავის”. ყურადღებას იქცევს გაპრიალებული შავი ოქსიდირება, რომელიც უფრო ადეკვატურად გამოიყურებოდა მე-19 საუკუნის რევოლვერებზე და მჭიდი, რომლის ხუფიც დამალულია ტარში, რაც ასევე არ არის კარგი გადაწყვეტილება.  ხუფი უნდა იყოს სქელი, რომ უძლებდეს დავარდნას მიწაზე და ასევე ოდნავ გამოშვერილი რომ საიმედოთ “ჩატენოთ” ის ტარში ან საჭიროების შემთხვევაში თუ ის გაიჭედა ასევე ადვილად გამოაძროთ.  ტარის დიზაინიც რაღაც კითხვებს აჩენს.  გარდა ამისა როგორც ჩანს,  უარი ითქვა პისტოლეტის ტარის სხვადასხვა ხელის ზომის ადაპტაციის შესაძლებლობაზე, რაც პრაქტიკულად სტანდარტულია უკვე ყველა პლასტმასის ჩარჩოიან პისტოლეტზე. ამავე დროს ეს პისტოლეტი უფრო გავს დიზაინერების მიერ შექმნილს.

ჩვენი ტესტი – СZ P09

Tuesday, June 11th, 2019

61700111_10213869475466476_5251675208258945024_o

9 წლის წინ მე და ჩემმა მეგობარმა, დიდი ალბათობით პირველებმა საქართველოში, ჩამოვიტანეთ СZ-ს ახალი ტიპის პისტოლეტები СZ-75 P07 Duty. შესაბამისი მიმოხილვაც მე შემოგთავაზეთ ჩემი ბლოგის მეშვეობით და ასევე ინგლისურენოვანი მიმოხილვა ავტვირთე СZ-ს იარაღების მოყვარულების ყველაზე დიდ ფორუმზე. ვისაც სტატია ბლოგზე არ წაგიკითხვათ, შეგახსენებთ, რომ პისტოლეტი მთლიანობაში  მე მომეწონა, მაგრამ აღვნიშნე, რომ ჩემი აზრით ის იყო ნედლი და ჭირდებოდა გარკვეული გაუმჯობესებები. კონსტრუქციულად იარაღს არ ქონდა სერიოზული პრობლემები, გარდა იმისა, რომ გარკვეული პრობლემები დაფიქსირდა პისტოლეტის პლასტმასის ჩარჩოსთან, ისიც პირველი გამოშვების პისტოლეტებზე.  ამავე დროს პისტოლეტს მაგალითად  აკლდა სახელურის მორგების შესაძლებლობა ცვალდი საზურგეების გამოყენებით, საკეტის წინა მხარე საჭიროებდა “გადამრგვალებას”, იმიტომ რომ უბრალოდ ქონდა ძალიან ბასრი კუთხეები, უკანა სამზინი მოწყობილობის ფორმა ასევე არ მომეწონა, ბასრი უკან გამოშვერილი გვერდების გამო და ისიც არ მომეწონა რომ სამიზნი მოწყობილობები იყო პლასტმასის.  არ მომეწონა მცველის და საკეტის შემაკავებლის განლაგება (ზედმეტად ახლოს ერთმანეთთან), იყო სხვა უმნიშვნელო მინუსებიც, ზედმეტად ბასრი ჭდევანები საკეტზე, რომლებიც ხანმოკლე მშრალი ვარჯიშების შემდეგ ტკენდნენ ხელს, მიუხედავად იმისა, რომ პისტოლეტზე იყო გათვალისწინებული დამრტყმელ-სასხლეტი მექანზმის კონფიგურაციის ცვლილება მომხმარებლის მიერ, ინსტრუქციაში არ იყო  აღწერილი ეს როგორ უნდა გაკეთებულიყო. მე შევეცადე მომეძებნა ჩემი ინგლისურენოვანი მიმოხილვა მაგრამ ვერ ვიპოვე, თუმცა აღნიშნული აღმოჩენები მე წარვუდგინე ფორუმის წევრებს და აბსოლუტური უმეტესობა დაეთანხმა ჩემ აღმოჩენებს. შეგახსენებთ პისტოლეტი ჯერ ძალიან ახალი იყო და მასზე თითქმის არაფერი არ იყო ცნობილი და ძალიან ცოტა მიმოილვა იყო ხელმისაწვდომი. რამდენიმე წლის შემდეგ გამოვიდა ამ პისტოლეტის მეორე თაობა და ასევე უფრო დიდი ზომის მოდელი P09, შთამბეჭდავი 19 ვაზნიანი ტევადობით. მე ეგრევე აღვნიშნე, რო, პრაქტიკულად ყველაფერი რაც მე თავიდან არ მომეწონა ამ პისტოლეტში იქნა გამოსწორებული მეორე თაობის მოდელში. ისიც კი, რომ ინსტრუქციას დაემატა ნაწილი, რომელიც ხსნიდა როგორ უნდა მოხდეს მცველის “დეკოკერით” ჩანაცვლება. რა თქმა უნდა მე მინდოდა დამეწერა ახალი პისტოლეტის მიმოხილვა, მაგრამ ასე “გაკვრით” ნანახ მეორე თაობის პისტოლეტზე მიმოხილვის დაწერა არ გამოვიდოდა, ამიტომ მე ველოდებოდი შესაძლებლობას, როდის ჩამივარდებოდა ხელში ახალი P07/09 და შესაბამისად მომეცემოდა საშუალება უფრო ახლს გამეცნო განახლებული ჩეხური პისტოლეტი. როგორც იქნა, პირველი ნაცნობობიდან 9 წლის შემდეგ , ახალი СZ P09 დევს ჩემს წინ და მინდა გითხრათ პირველად რომ ავიღე ხელში ეს იარაღი მე მივხვდი, რომ თითქოს უმნიშვნელო ცვლილებების წყალობით ეს პრაქტიკულად სულ სხვა იარაღია. როგორც ხვდებით ბევრად უკეთესი არა და ორ პისტოლეტს სურათზე რომ დააკვირდე დიდ სხვაობას ვერ დაინახავ, მაგრამ საკმარისია ორივე აიღო ხელში და მიხვდები რომ განსხვავება სინამდვილეში უზარმაზარია. პირველ რიგში ყურადღებას იქცევს მეორე თაობის პისტოლეტის უნაკლო შესრულება, სადაც წარსულს ჩაბარდა ჩეხური მწარმოებლისთვის დამახასიათებელი უგულისყუროდ შესრულებული რკინის დეტალები. ყველა ვისაც ქონია ჩზ-ს პისტოლეტები დაადასტურებს, რომ შიგნიდან საკეტი და ჩარჩო ყოველთვის საკმაოდ უხეშად იყო დამუშავებული და ინსტრუმენტის კვალი ყველგან ეტყობოდა.  2014 წელს გამოშვებულ P09-ს ინსტრუმენტს კვალი არსად არ ეტყობა. საკეტი დამზადებულია სუფთად და ხილვადი ხარვეზების გარეშე. “ბინძური” ნაცრისფერი დაფარვა, რომელიც გამოდგა არც ისე გამძლე და მდგრადი კოროზიისადმი შეიცვალა პრიალა შავი შესამჩნევად მაღალი ხარისხის და უფრო გამძლე დაფარვით. სამწუხაროდ რაღაცეების შეცვალა იარაღების მიმოხილვის სტანდარტებში და მე ვერსად, მათ შორის მწარმოებლის საიტზე ვერ ვიპოვე ინფორმაცია რა ტიპის დაფარვას ხმარობს СZ ახალ პისტოლეტებში, ისევე, როგორც არც ერთი მიმოხილველი არ წერს იმაზე, რამდენად მნიშვნელოვანია განსხვავებები შესრულებაში პირველი და მეორე თაობის პისტოლეტებს შორის. არა და არც ისე დიდხანს დაფარვის ტიპის მითითება იყო ნებისმიერი მიმოხილვის ნაწილი. ჩემი ვარაუდით ეს დაფარვა არის შავი ნიტრიდის ნაირსახეობა, მაგრამ არ ვარ ამაში ბოლომდე დარწმუნებული. ასევე ჩემი შეგრძნებით მასალა, რომლისგანაც დამზადებულია ჩარჩო ასევე განსხვავებულია. ლულა ასევე დაფარულია გამძლე ერთგვაროვანი შავი დაფარვით რაც არის სწორი მიმართულებით გადადგმული ნაბიჯი. “თეთრი” ლულები CZ-75-ზე ადვილად იჟანგებოდა, შემდეგ ჩეხებმა დაიწყეს როგორც ჩანს ლულების ფოსფატირება, მაგრამ დაფარვის ხარისხი იყო საშინელი, არაერთგვაროვანი, სხვადასხვა ფერის ლაქებით.  ახალ პისტოლეტში მჭიდების დაფარვაც კი შეიცვალა. ნაცვლად თხელი შავი ოქსიდირებისა, რომელიც ეგრევე იწყებდა ცვეთას, გამოყენებულია  შავი, სქელია, პრიალა დაფარვა. თუ კლასიკური CZ-75-ებიც მზადდება ანალოგიურად, ესეიგი СZ გადავიდა ახალ დონეზე და არ მგონია 75-ე მოდელი აწი ვინმემ მოიხსენიოს, როგორც ღარიბი კაცის “ზიგ ზაუერი”. ალბათ ეს ასეც არის, იმიტომ, რომ ჩემი დაკვირვებით 75-ე მოდელის პოპულარობა აშშ-ში არ მცირდება და ეს  მოდელი  არ აპირებს არსად გაქრობას, როგორც მაგალითად ბრაუნინგის “ჰაი პაუერი”. უნდა აღვნიშნო, რომ СZ-ს უახლესი სტრაიკერი (P10) ასევე ხდება ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული მოდელი თავის კლასში, კლასში სადაც ისედაც უამრავი კარგი პისტოლეტია, თანაც ფასის ნებისმიერ სეგმენტში და მანდ ადგილის დამკვიდრება ძალიან ძნელია.  ასევე შეიცვალა სასხლეტის და ჩახმახი ფორმები. პლასტმასის სამიზნი მოწყობილობები შეიცვალა რკინისგან დამზადებულით. მნიშვნელოვან გაუმჯობესებას წარმოადგენს ტარის კონსტრუქციაში ცვლადი საზურგეების ინტეგრირება (მოყვება სამი ცალი).

მე სპეციალურად გადავამოწმე ფასები და P09-ს შეძენა ამ სტატიის დაწერის მომენტისთვის, თბილისში შესაძლებელია 1680 ლარად, მეორადის 100-200 ლარით ნაკლებ ფასად. ჩემი იარაღი მე შევიძინე 1450 ლარად. ბუნებრივია ამ ფასიანი ახალი ანალოგიური, ვგულისხმობ მაღალი ტევადობის პოლიმერის ჩარჩოიან პისტოლეტს, არის მხოლოდ “გლოკის” პისტოლეტები. ბევრ სხვა მწარმოებელს აქვს პისტოლეტები, რომლებიც იგივე ფასი ღირს მაგრამ, როგორც ჩანს ჩვენ იმპორტიორებს ეხამუშებათ ზოგი მწარმოებლის პისტოლეტების იაფად გაყიდვა, იმტიომ, რომ მოდი და აუხსენი რატომ ღირს ერთი “ზიგ-ზაუერი” 1600 ლარი და მეორე 4500. ასე, რომ ჯერ-ჯერობით 1500 ლარის ფარგლებში, ევროპული/ამერიკული წარმოების პისტოლეტებში არჩევანი შეზღუდულია მხოლოდ ჩეხური “ჩეზეს” და ავსტრიული გლოკის პისტოლეტებით. კარგი ამბავი კი ის არის, რომ ორივე ეს პისტოლეტი არის შესანიშნავი იარაღი და სიმართლე გითხრათ მე ვერ წარმომიდგენია, რატომ უნდა გადაიხადო მეტი სხვა ანაოგიურ იარაღში, გარდა იმ შემთხვევისა თუ რაღაც მიზეზების გამო ორგანულად ვერ იტან “გლოკებს” ან “ჩეზეებს”. ამ ორ მწარმოებელს შორის არჩევანის გაკეთებისას ბევრი გაითვალისწინებს “გლოკის” ლეგენდარულ საიმედოობას და რეპუტაციას, მაგრამ პრაქტიკულად იგივე ფასში P09-ს შეუძლია ისეთი რამეების შეთავაზება რაც “გლოკს” არ აქვს. პირველ რიგში ეს არის კლასიკური ორმაგი მოქმედების დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმი გარედან განლაგებული ჩახმახით, რომელიც უფრო მოეწონება ბევრ კონსერვატიულ მსროლელს. მეც ვარ ამ ფორმატის დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმის მოყვარული, იმიტომ რომ ვაზნით სავაზნეში ასეთი პისტოლეტი უფრო უსაფრთხო არის და დაცულია უნებლიე გასროლისგან, იმიტომ რომ უფრო მეტი ძალა არის საჭირო და სასხლეტმა უფრო მეტი მანძილი უნდა გაიროს რომ მოხდეს გასროლა, ასევე ერთმაგ რეჟიმში სასხლეტი უფრო მოკლე და მსუბუქია ვიდრე ნებისმიერ “სტრაიკერში”. ბევრისთვის მარტო ეს იქნება გადამწყვეტი ფაქტორი, მაგრამ არის სხვა რამეებიც. ყველამ იცის, რომ “გლოკის” პისტოლეტის ყველაზე სუსტი წერტილია პლასტმასის სამიზნეები, ბევრს ასევე არ მოწონს მათი კონფიგურაცია. P09-ზე სტანდარტული სამიზნი მოწყობილობები არის რკინის, მართალია ტრიტიუმის მანათობელი ეელემენტების გარეშე.  იგივე სამიზნი მოწყობილობების გლოკზე დაყენება დაგიჯდებათ 50 დოლარი მაინც. გარდა ამისა P09-ს აქვს შთამბეჭდავი სტანდარტული მჭიდის  ტევადობა, 19 ვაზნა. “გლოკის” მჭიდის სტანდარტული ტევადობა არის 17 ვაზნა, ხოლო იმისთვის რომ გაზარდოთ მისი ტევდაობა 19 ვაზნამდე საჭიროა დამაგრძელებლის შეძენა, რაც დამატებით დაგიჯდებათ 15 დოლარიდან 40 დოლარამდე, გააჩნია დამაგრძელებლის მოდელს და მწარმოებელს. დამაგრძელებელი ასევე გამოდის P09-ს მჭიდისთვის და ტევადობა ადის 21 ვაზმნამდე. ასე, რომ ამ ორი პუნქტით P09 უკეთესად გამოიყურება “გლოკთან” შედარებით.  სამაგიეროდ “გლოკი” უკეთ გამოიყურება, როდესაც საქმე ეხება აქსესუარებს, აფგრეიდებს, ბუდეებს და ასე შემდეგ. ნებისმიერ შემთხვევაში, ორივე იარაღი არის ძალიან კარგი.

P09griplrg_0663_zpsf096e440

ამ პისტოლეტის მიმოხილვებში ხშირად აღნიშნავენ რომ მიუხედავად დიდი ტევადობისა, მჭიდი ბოლომდე ზის ტარში. ეს მხოლოდ იმის წყალობით, რომ ტარი P09-ზე უფრო გრძელია ვიდრე სხვა ანალოგიურ პისტოლეტებზე. ასევე გაითვალისწინეთ, რომ P09 არ იღებს  СZ-75-ების მჭიდებს, ხოლო ორიგინალური მჭიდები საკმაოდ ძვირი ღირს. 

პირველი გამოშვების  P07-ზე საკეტზე ეწერა CZ-75. მე არ ვიცი რატომ იყო ეს ასე, ალბათ “ჩეზეს” ასე უნდოდა წარმოეჩინა თითქოს ახალი პისტოლეტი არის გაუმჯობესებული СZ75 ანუ ისეთივე კარგი და გამოცდილი იარაღი და ეხლაც ახალ მიმოხილვებში ხშირად მოიხსენიებენ P07/09-ს, როგორც კლასიკურ СZ-75-ის გაუმჯობესებულ ვარიანტს, მაგრამ რეალურად  P07/09 არის აბსოლუტურად სხვა პისტოლეტი და ერთადერთი, რაც მას აქვს საერთო СZ-75-თან არის საფირომო “ჩეზეს” ჩატრიალებული საკეტის ლიანდაგები და კალიბრი, რომელსაც ეს პისტოლეტები იყენებენ. მეტი საერთო მათ პრაქტიკულად არაფერი არ აქვთ. სამაგიეროდ კლასიკურ 75-ებს ერგოთ ახალი პისტოლეტებისგან ახალი ტიპის დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმი, რომელსაც “ჩეზეში” “ომეგას” ეძახიან.

პირველი თაობის პისტოლეტზე საკეტის ფორმის გამო ძნელი იყო ე.წ. “პრეს ჩეკის” შესრულება, საკეტის უკან გაწევა სავაზნის შესამოწმებლად. ახალ პისტოლეტში საკეტის ფორმა უცვლელია მაგრამ წინა ნაწილში შესრულებულია ჭდევანები. საკეტის ცხვირი ასევე აღარ არის ბასრი კუთხეებით და ამის განცვლად გადამრგაველბულია, რაც გარდა იმისა, რომ ესთეტიურად უფრო ლამაზია ასევე უზრუნველყოფს პისტოლეტის ბუდეში კომფორტულ და სწრაფ მოთავსებას, ისე რომ ბასრი კუთხეები არაფერს არ წამოედება და დროზე ადრე არ გაცვითავს ბუდეს. ასე, რომ ეს შენიშვნაც “ჩეზემ” გაითვალისწინა. მეორე თაობის P09/07-ს ასევე მოსდევს კომპლექტში ცვლადი საზურგეები, რაც გაძლევთ საშუალებას ტარი მოირგოთ ხელზე. საზურგეები გადაკრულია სქელი რეზინით და საკმაოდ კომფორტულია. ბევრად უფრო კომფორტული და უფრო საიმედო ფიქსაციის მეთოდით ვიდრე მე-4, მე-5 თაობის “გლოკებზე”. ასე, რომ პრაქტიკულად ყველა შენიშვნა რაც მე დავაფიქსირე თავიდან იქნა გათვალისწინებული. ცხადია მე შორს ვარ იმ მოსაზრებისგან, რომ “ჩეზეს” წარმომადგენლებმა ნახეს ჩემი პოსტი ფორუმზე და გაითვალისწინეს ჩემი მოსაზრებები, უბრალოდ მე გამიხარდა, რომ როგორც ჩანს თავის დროზე ზუსტად შევაფასე ახალი პისტოლეტი.

64210974_670202260071938_8402776212346241024_n

დაშლილი P09, გვიჩვენებს ბრაუნინგის ტიპის მოდიფიცირებული ჩაკეტვის სქემას, რომელიც ბუნებრივია განსხვავდება სქემისგან, რომელიც გამოიყენება СZ-75-ში, ასეე “ჩეზეს” საფირმო ჩარჩოს შიგნით მოძრავ საკეტს. ცივი ჭედვის მეთოდით დამზადებული ლულის სიგრძე 115მმ-ია. შესაძლებელია მჭიდის ღილაკის გადატანა მარცხენა მხრიდან მარჯვენაზე. დამაბრუნებელი ზამბარა და მისი ღერძი შესრულებულია, როგორც ერთი დეტალი, რის გამოც მისი მოთავსება საკეტში და მოხსნა ძალან ადვილია. ზამბარა არის ბრტყელი კვეთის. ირარაღი ისევე იშლება, როგორც СZ-75. 

ყველა СZ-ს იარაღს ქარხნიდან მოყვება მისროლის დამადასტურებელი სამიზნე რაც მე პირადად ძალიან მომწონს. მე ვერ ვიტყვი, რომ აქვს აზრი არჩევას პისტოლეტის საუკეთესო ასეთი სამიზნით, იმიტომ რომ აპრიორი ის იქნება უფრო ზუსტი, მაგრამ უფრო მთავარია, რომ ეს სამიზნე ადასტურებს რომ პისტოლეტი არის სათანადოდ მისროლილი. პისტოლეტს კომპლექტში ასევე მოყვება პლასტმასის კეისი, სათადარიგო მჭიდი, სამი სხვადასხვა ზომის ცვლადი საზურგე, ექვსკიდიანი გასაღები, ორი ცალი საწმენდი ზუმბა, ინსტრუქცია, კომპაქტ დისკი, სხვადასხვა სასარგებლო ინფორმაციით. აქვე უნდა აღვნიშნო, რომ პისტოლეტები შეიძლება გაიყიდოს განსხვავებული კომპლექტაციით.

ისევე როგორც პირველი თაობის პისტოლეტებზე, P09-ს აქვს საკამოდ გრძელი MIL-STD-1913 სტანდარტის უნივერსალური სამაგრი, რომელზეც მე დავაყენე Olight Valkiriye 2. ეს ტაქტიკურ ფარანი ითხოვს მხოლოდ ერთ საქართველოში საკმაოდ ძვირადღირებულ ელემენტს (СR123), ამის გამო არის თხელი,  სწრაფად ყენდება და იხსნება, გათვლილია ნებისმიერ გლოკზე უნივერსალური სამაგრით ან “კბილის” გამოცვლით (რომელიც მოსდევს კომპლექტში), MIL-STD-1913 სტანდარტის სამაგრზე. ფარანს კარგი ნათება აქვს, ის ხმარებაში მოსახერხებელია. ღილაკები განლაგებულია ორივე მხრიდან, დააჭირე და გეჭიროს, არ ჩქვრება სანამ ღილკას არ აუშვებ, ერთი დაჭერა ღილაკზე და სულ ჩართულია, სანამ არ დააჭერ მეორეჯერ და არ გამორთავ. დააჭირე ორივე ღილაკს ერთდროულად და ჩაირთვე strobe (მოციმციმე) განათება.  მარტივი და მოსახერხებელი სქემაა, რომელიც ყველას მოეწონება და ყველასთვის იმუშავებს. რაც ნიშვნელოვანია, ის არ ღირს ძვირი, 60-70 დოლარი მხოლოდ.

cz_p-09_9mm_urban_grey_pic_7

P09 გამოდის სტანდარტული შესრულებით, როგორც ჩვენი იარაღი, ასევე არსებობს მოდელები ფერადი ჩარჩოებით და “გამზადებული მაყუჩისთვის” კონფიგურაციით, გრძელი ლულით, რომელზეც ყენდება მაყუჩი და მაღალი სამიზნი მოწყობლობებით, რაც აუცილებელია მაყუჩის გამოყენებისას. 

პისტოლეტი რაზეა საუბარი არის უსაფრთხო. მას გააჩნია მექანიკური ორმხრივი მცველი, დამრტყმელის მცველი და ჩახმახის ნახევრად შეყენების შესაძლებლობა (half cock). “ომეგას” ტიპის დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმის ერთ-ერთი თავისებურება არის ის, რომ მფლობელს შეუძლია საკუთარი ძალებით, საკმაოდ ადვილად შეცვალოს მექანიზმის კონფიგურაცია. ორმხრივი მექანიკური მცველი ან ორმხრივი დეკოკერი. “ომეგას” მექანიზმი ასევე უფრო მარტივია და როგორც ჩანს უფრო საიმედო ვიდრე СZ75-ის ძველი მექანიზმი, რამაც ალბათ განაპირობა ამ მექანიზმის “გადანერგვა” P07-დან კლასიკურ СZ-75-ში (СZ-75 ასეთი მექანიზმით, საკეტზე მარკირებულია “Ω” სიმბოლოთი). ჩვენ პისტოლეტს არ მოყვა დეკოკერის დეტალები და სტანდარტულად აყენია მექანიკური მცველი. მე არ ვარ მექანიკური მცველების მომხრე ორმაგი მოქმედების პისტოლეტებზე, მაგრამ რაც არის ის არის. ამით შეიძლება დავასრულოთ ამ პისტოლეტის ტექნიკური აღწერა. არაფერი განსაკუთრებული მას ტექნიკური თვალსაზრისით არ აქვს. უბრალოდ მორიგი კარგად შესრულებული დიდი ზომის 9მმ-ნი პისტოლეტი, პლასტმასის ჩარჩოთი და ორმაგი მოქმედების დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმით. მხოლოდ იმას დავამატებ, რომ ასეთი პისტოლეტები მაინცდამაინც საქართველოში ბევრი არ არის, მე ვიხსენებ მოლოდ Jericho 941-ს, Sig Sauer SP2022-ს და Heckler&Koch USP-ს.

მინუსებს რაც შეეხება, არსად არ წავიდა ახლო-ახლო განლაგებული დეკოკერი და საკეტის დამშვები, რის გამოც სტრესის პირობებში მათი არევა ჩემი აზრით შესაძლებელია. ცხადია მოდელზე სადაც დეკოკერის ნაცვლად არის ორმხრივი მცველი, ეს პრობლემა თავს არ იჩენს. პისტოლეტის საკეტი აწყობილია ხვეული პინებით, ანუ მისი დაშლა ისეთი ადვილი არ არის, როგორც მაგალითად “გლოკის” საკეტის. ვინმე ალბათ ჩათვლის, რომ ეს  უმნიშვნელოა, მაგრამ ადვილი დაშლის შესაძლებლობა კარგი არის არა მხოლოდ იმიტომ რომ ზოგადად გეძლევა საშუალება კარგად გაწმინდო იარაღი, არამედ ასევე გაძლევა საშუალება დეტალურად შეამოწმო კრიტიკული დეტალების მდგომარეობა. საკეტში ასეთი კრიტიკული დეტალებია დამრტყმელი და ექსტრაქტორი, რომელიც როგორც წესი პისტოლეტებში ყველაზე ხშირად და სწრაფად გამოდიან მწყობრიდან.

სრული ზომის პისტოლეტები, არც ისე მოსახერხებელია ფარული ტარებისთვის მაგრამ რენჯზე ასეთი პისტოლეტები შეუდარებელია. კომფორტული ჭერა, დაბალი უკუცემა, გრძელი სამიზნი ხაზი, გიადვილებთ სწრაფ და ზუსტ სროლას. მე ვნახე რამდენიმე ვიდეო მიმოხლვა სადაც მსროლელები (hickock45, Dustin Ellermann) აღნიშნავდნენ, შეიძლება ითქვას P09-ის ფენომენალურ სიზუსტეს. აღნიშნავდნენ და დემონსტრირებდნენ. დასტინ ელერმანი (ტოპ შოტის გამარჯვებული) ესროდა P09-დან 20 სმ-ან რკინის გონგებს 100 მეტრზე, hickok45 ისროდა ამ პისტლეტიდან შორს განლაგებულ შაშხანის სამიზნეებს, მოკლედ მოლოდინი კარგი გვქონდა.

პისტოლეტის შესაძლებლობების დასადგენად, სროლა ხორციელდებოდა 15 მეტრიდან. ამჯერად გვქონდა სამი მუხტი  124/3 გრანიანი FMJ მუხტით, Fioсchi და Magtech. ერთი Fioсchi-ს მუხტი იყო კონუსის ფორმის ტყვიით. საუკეთესო შედეგი აჩვენა Fiochi-მ 124 გრანიანი ტყვიით (წითელი ყუთი) და ბრაზილიურმა “მაგტექმა”, მუხტი კონუსური ტყვიით გამოირჩეოდა ჩვენ პისტოლეტში შედარებით ყველაზე ცუდი სიზუსტით.

20190611_085102[1]

მწვანე სტიკერებით მონიშნულია 124 გრანიანი Magtech, წითლით Fioсchi 123 gr FMJ. სროლა ხორციელდებოდა დგომიდან. 

20190610_190713[1]

ყველაზე პირველი ჯგუფი. მუხტი Magtech 124 gr FMJ. პისტოლეტმა ეგრევე გააკეთა სერიოზული განაცხადი. Magtech-ი არასდროს არ გამოირჩეოდა სიზუსტით სხვა მუხტებთან შედარებით და P09 არის მეორე პისტოლეტი, რომელშიც Magtech-ით მივიღეთ სიზუსტე, რომელიც არ ჩამოუვარდებოდა სხვა მწარმოებლის მუხტებს. 

პისტოლეტი არის კარგად მისროლილი ქარხნულად და ამის დასადასტურებლდა მოყვება საცდელი სამიზნეც. სიზუსტე არის ძალიან კარგი, რაც უკვე, როგორც ჩანს საფირმო ნიშანია ყველა СZ-ს პისტოლეტის. ყოველ შემთხვევაში ყველა პისტოლეტის რაც მე მქონდა.  რამდენიმე СZ83 და CZ75/85, ერთი СZ-97, ყველა იყო ძალიან ზუსტი. P09-ს  სამიზნი მოწყობილობები კარგია, თარაზო საკმაოდ განიერია, კარგად ატარებს შუქს და სამიზნი სურათი არის მკაფიო.  პისტოლეტმა ასევე იდეალურად იმუშავა და არაფერი ხელს არ გვიშლიდა სროლაში, ექსტრაქცია იყო პოზიტიური და ერთგვაროვანი.  ეხლა ნაკლებად კარგი ნაწილი. “ომეგას” სასხლეტი არ არის ისეთი კარგი, როგორც სასხლეტი კლასიკურ СZ-75-ში.  ის არ არის მძიმე (ერთმაგი მოქმედების რეჟიმში სადღაც 1,5კგ, ორმაგ რეჟიმში სადღაც 3.5კგ) მაგრამ აქვს საკმაოდ გრძელი სვლა/რესეტი და ერთი თავისებურება. სასხლეტზე დაჭერისას, გადიხარ სასხლეტის თავისუფალ სვალს მერე  გხვდება წინააღმდეგობა, სასხლეტი მძმდება და ეს საფეხური არის მანიშნებელი, რომ ცოტაც და ჩახმახი მოწყდება თავისი ადგილიდა, მაგრამ ეს არ ხდება, საჭიროა დაჭერის გაგრძელება და მერე უკვე ყოველგვარი გაფრთხილების გარეშე ხდება გასროლა.

ასეთი რამეები მასობრივი წარმოების “სტოკ” პისტოლეტში არ უნდა გაგიკვირდეს. ეს არ ნიშნავს, რომ პისტოლეტს აქვს ხარვეზი. რა თქმა უნდა შესაძლებელია “ტრიგერ ჯობის” გაკეთება და ისეთი სასხლეტის მიღება, რომელიც გინდა მაგრამ, ჩემი აზრით კარგმა მსროლელმა უნდა შეძლოს სასხლეტის ხასიათის გაგება და სასხლეტთან მუშაობის ტექნიკის ადაპტირება იმისთვის, რომ მიიღოს ის შედეგი რაც მას უნდა. ჩვენ ეს შევძელით და მივიღეთ ძალიან კარგი სიზუსტე.

პისტოლეტი არის top heavy, იგრძნობა მასიური ფოლადის საკეტის წონა, მაგრამ ეს დიდი პრობლემას არ ქმნის, იმიტომ რომ პისტოლეტს აქვს დაბალი ლულის ღერძი. ჩემი სუბიექტური დაკვირვებით უკუცემის და ზოგადად სროლისუნარიანობის თვალსაზრისით P09 უფრო ახლოს დგას SigSauer P226-თან ვიდრე Glock 17-თან.

ასვე მინდა გავამახვილო თქვენი ყურადღება კიდევ ერთ ნიუანსზე, რომელსაც ჩემი აზრით არ ექცევა სათანადო ყურადღება. ზოგ პისტოლეტის მოდელზე ცვლადი საზურგეები ცვლიან ტარის სისქეს მხოლდო ქვედა ნაწილში და P09-ს შემთხვევაშიც ასე არის. ჩემი აზრით ცვლადი საზურგე უნდა ცვლიდეს პირველ რიგში trigger reach-ს, მანძილს ტარის უკანა ნაწილიდან, სასხლეტამდე ხოლო ტარის ქვედა ან შუა ნაწილის სისქე არის მეორადი მნიშვნელობის. ასე ხდებოდა სულ პირველ პისტოლეტში ცვლადი საზურგეებით Walther P99-ში, ასე ხდება მეოთხე და მეხუთე თაობის “გლოკებში”. P09-ში საზურგეების გამოცვლა trigger reach-ს არ ცვლის. კარგი იქნებოდა რომ პირიქით ყოფილიყო. სხვა რაიმე ნეგატიურს მე პისტოლეტზე ვერ ვიტყვი.

მთლიანობაში P-09-მ დატოვა ძალიან კარგი შთაბეჭდილებები. იარაღი ზუსტია, ერგონომიულია, კონტროლირებადია სწრაფი სროლისას, გააჩნია კარგი ქარხნული სამიზნი მოწყობილობები, რასაც ემატება პრაქტიკულად უნაკლო შესრულება. რა შეიძლება აქ არ მოგეწონოს? ყოველთვის მეცინება ხოლმე როდესაც ზოგ მიმოხილვაში СZ-ს პისტოლეტებს ახასიათებენ, როგორც მაღალი ხარისხის იარაღს. ყველას ვისაც ქონდა რამდენიმე CZ-ს პისტოლეტი მაინც, განსაკუთრებულად ადრინდელი გამოშვების, იცის რომ ეს პისტოლეტები შიგნიდან ძალიან უხეშად არიან დამუშავებულები. პრობლემურია ასევე ზოგი დეტალის რესურსი და დაფარვაც, მოდით ასევ ვთქვათ გამოიყურება ახალ პისტოლეტზე კარგად, მაგრამ ხანმოკლე პერიოდის შემდეგ ცვეთის ნიშნები ჩნდება ყველგან. ჩვენი P09 სულ სხვა შემთხვევაა. “ომეგას” სასხლეტი შეიძლება ისეთი დახვეწილი არ არის, როგორც მაგალითად СZ-75-ში სამაგიეროდ ის ბევრად უფრო გამძლეა და პირველისგან განსხვავებით არ ახასიათებს პროლემები ზამბარების რესურსთან. მე ამის გადამოწმების შესაძლებლობა არ მქონია, მაგრამ როგორც სვადასხვა რესურსზე წავიკითხე, სწორედ დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმი მცველით არის უფრო გამძლე უფრო რბილი სასხლეტით ვიდრე დეკოკერით, რომლის კონსტრუქცია შედგება პალსტმასის დეტალებისგან და თანაც დეკოკერი ცვლის სასხლეტის თვისებებს უარესობისკენ.

62364383_623819551433461_373001631731548160_n (1)

სულ ცოტახნის წინ ასეთ რამეს ვერ ნახავდი ვერც ერთ СZ-ს პისტოლეტზე. ხარისხიანი დაფარვა და პრაქტიკულად უნაკლო შესრულება.

და ბოლოს ორი სიტყვით ამ პისტოლეტის გამოყენების ფილოსოფიაზე. P09 აქვს საბრძოლო პისტოლეტის ყველა თვისება, ერთადერთი რის გამოც ის არ არის ნამდვილი საბრძოლო პისტოლეტის, არის ის, რომ მისი გამოყენება არ ხდება რომელიმე ქვეყნის არმიის ან მსხვილი პოლიციური სამსახურის მიერ. ჯერ არ ხდება. მიუხედავად ამისა, როგორც ჩანს პისტოლეტს არ აქვს კბილების წამოჭრის პრობლემა, იმიტომ რომ გამოხმაურებების მიხედვით პისტოლეტი გამძლე და საიმედოა. უბრალოდ ჯარში ან პოლიციაში მოხვედრის შემდეგ იარაღში იჩენს თავს ყველა სუსტი წერტილი, რომელიც გააჩნია პისტოლეტის კონსტრუქციას და ხდება მისი დახვეწა, რის შედეგადაც პისტოლეტი ხდება უფრო უკეთესი და კვალიფიცირდება, როგორც ნამდვილი საბრძოლო პისტოლეტი. როგორც აღვნიშნე, ამ ეტაპზე ამ პისტოლეტს, როგორც ჩანს არ აქვს პრობლემები. Defense Review-მ ჯერ კიდევ 2013 წელს გაოაქვეყნა პირველი თაობის P07-ის გრძელვადიანი ტესტირების შედეგები, რომლებიც ძალიან კარგია. 7000 გასროლა დაბრკოლების და რომელიმე ნაწილი მტყუნების გარეშე, მათ შორის 900 გასროლა წმენდის გარეშე ბინძური და რკინის მასრიანი Wolf-ის ტყვიაწამლით. არც ისე ცუდია ჩემი აზრით. მე ვთვლი, რომ P09 არის იდეალური სახლის დაცვის იარაღი, რომელიც შეიძლება იდოს საწოლის თავთან.  დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმი შედარებით უსაფრთხო გრძელი სვლით, რაც გაძლევს საშუალებას პისტოლეტი იყოს ვაზნით სავაზნეში და გამორთული მექანიკური მცველით. 19+1 ვაზნა, განათების წყარო, კარგი ერგონომიკა და სროლისუნარიანობა, ხოლო გაბარიტები და წონა მეორადია. პისტოლეტი დიდია და იწონის შედარებით ბევრს – 870 გრამს. შედარებისთვის Glock 17 იწონის 700 გრამს. თუ გიწევთ იარაღის ყოველდღიური ტარება, სრული ზომის პისტოლეტი ალბათ არ არის საუკეთესო არჩევანი, მაგრამ ვერ ვიტყვი რომ P09-ს ტარება განსაკუთრებული წამება იქნება. მთავარია გამოიყენოთ კარგი ბუდე, კარგად მორგებულ ქამართან ერთად და არ მგონია დიდ პრობლემებს წააწყდეთ. სამაგიეროდ თქვენ განკარგულებაში იქნება 19 ვაზნა, გრძელი სამიზნი ხაზი და შესანიშნავი სროლისუნარიანობა, რომელიც ახასიათებთ სრული ზომის საბრძოლო პისტოლეტებს.

უნდა ვაღიარო მე ძალიან მიყვარს ჩეხეთი, სადაც ბევრჯერ ვარ ნამყოფი და მართლაც რომ უნიკალური და ლამაზი ქვეყანაა. ძალიან მიყვარს ჩეხური იარაღები იმიტომ რომ ჩემ სასროლოსნო ბიოგრაფიაში ჩეხური იარაღებს განსაკუთრებული ადგილი უკავიათ. 17 წლის წინ პირველი დახვეწილი პისტოლეტი, რომელიც მე შევიძინე იყო СZ-83, 18 წლის წინ პირველად კარგად ვისროლე მიზანში CZ-75-დან, პირველი ჩემი ზუსტი შაშხანა 11 წლის წინ იყო СZ550 Varmint,  9 წლის წინ პირველი ჩემი .45 კალიბრის პისტოლეტი იყო СZ97.   ამიტომაც ძალიან მიხარია რომ უახლესი СZ-ს პისტოლეტი ისევე მახარებს, როგორც თავის დროზე ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი იარაღი. ახალი P09 აშკარად არის ბევრად უკეთესი თუ არა საუკეთესო СZ-ს წარმოების 9მმ-ნი პისტოლეტი, რომელიც მე ოდესმე მჭერია ხელში.