Archive for April, 2017

კვირის იარაღი – Colt Python

Friday, April 28th, 2017

Python_1

1955 წელს სამი მნიშვნელოვანი რამ მოხდა რევოლვერის მოყვარლთათვის, კოლტმა განაახლა ლეგენდარული „პისმეიკერების“ წარმოება, სმიტ&ვესონმა გამოუშვა .44 მაგნუმის კალიბრის რევოლვერი მოდელი 29 და მესამე მნიშვნელოვანი მოვლენა ისევ კოლტს უკავშირდება, რომელმაც ამ წელს გამოუშვა რევოლვერი, რომელიც ისევე არის ასოცირებული .357 მაგნუმთან როგორც სმიტ&ვესონის მოდელი 29 არის ასოცირებული .44 მაგნუმთან. თუ ჯერ ვერ მიხვდით, 1955 წელს კოლტმა დაიწყო სახელგანთქმული კოლტ „პიტონის“ წარმოება.  წოდებული იარაღის მოყვარულების მიერ, როგორც „როლს&როისი“ რევოლვერებს შორის სინამდვილეში კოლტის ისტორიკოსმა რ.ლ. ვილსონმა მას უფრო მოკრძალებულად უწოდა „როლს&როისი“ კოლტის რევოლვერებს შორის, ხოლო  იარაღების ცნობილი ისტორიკოსი იენ ჰოგი მას უწოდებდა საერთოდ ყველა დროის ყველაზე საუკეთესო რევოლვერი.  

იდეა „პიტონის“ შექმნის ეკუთვნის კოლტის ერთ-ერთ მსხვილ დილერს, რომელიც აკვირდებოდა როგორ აუმჯობესებდნენ მსროლელები არსებული კოლტის რევოლვერებს და მან ჩათვალა, რომ მძიმე, ძლიერი მაღალი ხარისხის სერიული წარმოების რევოლვერი საასპარეზო იარაღის თვისებებით კარგად გაიყიდებოდა თუნდაც, ძალიან მაღალი ფასის მიუხედავად. კოლტში იდეა მიჩნეულ იქნა როგორც პერსპექტიული და ახალი რევოლვერის შექმნაზე პასუხისმგებელ პირად დაინიშნა კოლტის გამოცდილი კონსტრუქტორ ელ გიუნტერი.   აგებული .38 კალიბრის ოფიცრის საასპარეზო მოდელის (Officers Match Model) ბაზაზე, „პიტონის“ („პიტონი“ იყო მეორე რევოლერი კოლტის რევოლვერების სიაში გველის სახელწოდებით, .38 კალიბრის „კობრას“ შემდეგ და ლეგენდის თანახმად ამ სახელის იდეა ეკუთვნოდა კოლტის იმჟამინდელ ვიცე-პრეზიდენტს ფილ შვარცს) კონსტრუქცია იყო მნიშვნელოვნად გაუმჯობესებული და გაძლიერებული იმისთვის, რომ რევოლვერს გაეძლო უფრო ძლიერი კალიბრისთვის, რომელიც უნდა ყოფილიყო ავი .357 მაგნუმი, ხოლო ის ფაქტი რომ ასევე შეასძლებელი იქნებოდა უფრო სუსტი და იაფი .38 „სპეშელის“  გამოყენება კოლტის მარკეტოლოგების აზრით გაზრდიდა რევოლვერის უნივერსალურობას და შესაბამისად ხელს შეუწყობდა კარგ გაყიდვებს. გაძლიერდა ჩარჩოს კონსტრუქცია, ფირფიტა რომელშიც გადიოდა დამრტყმელი (ამჯერად განთავსებული ჩარჩოში და არა ჩახმახზე) ამოღებულ იქნა კონსტრუქციიდან და გახდა ჩარჩოს განუყრელი ნაწილი, გასქელდა ლულა, რომელზეც შესრულდა დოლურას ღერძის სრული სისქის გარსაცმი და დამატებით ლულის ზევიდან, სპეციფიური იერსახის თამასა სავენტილაციო ნასვრეტებით, რაც გახდა „პიტონის“ დიზაინის ყველაზე თვალში საცემი ელემენტი. აღნიშნული თამასის გაჩენა რევოლვერზე მისი კონსტრუქტორების განმარტებით გაჩნდა მხოლოდ, როგორც ესთეტიური დეტალი და არანაირი პრაქტიკული დატვირთვა მას არ ქონდა.  ცხადია როლს&როისის სტატუსს ეს რევოლვერი ასე ტყვილ-უბრალოდ ვერ დაიმსახურებდა. რევოლვერი იყო დახვეწილი კონსტრუქციის და უმაღლესი შესრულებით. კოლტს დაჭირდა ახალი დაზგების შეძენაც, რომლებიც შეძლებდნენ რევოლვერის რთული გეომეტრიის დეტალების დამზადებას უჟანგავი ფოლადის ნაჭრებისგან, იმიტომ რომ არსებული დაზგები ნაადრევად იცვითებოდნენ. ყველა დეტალი იყო გაპრიალებული, როგორც გარედან ისე შიგნიდან. „პიტონებს“ აწყობდნენ მხოლოდ საუკეთესო ოსტატები, რომლებსაც ჭირდებოდათ ჩვულებრივზე უფრო მეტი დრო იმისთვის, რომ აეწყოთ და შეემოწმებინათ ეს რევოლვერი. პირველი ორი წლის განმავლობაში „პიტონებს“ აწყობდა მხოლოდ ორი ოსტატი, რის გამოც 1955 წელს აიწყო მხოლოდ ერთი, ხოლო მომდევნო წელს მხოლოდ 300 რევოლვერი. ასევე „პიტონზე“ კოლტმა პირველად გამოიყენა დაფარვა, რომელსაც მათ უწოდეს “Colt Royal Blue”. რევოლვერი პრიალდებოდა მანამდე სანამ ზედაპირი არ ხდებოდა სარკესავით პრიალა, ისევე როგორც მაშინ როდესაც ხდებოდა იარაღის ნიკელით დაფარვის დროს მაგრამ ამის ნავლად ხდებოდა პიტონების ოქსიდირება. ყველაფერი ამის შედეგად, „პიტონი“ გახდა პრაქტიკულად სერიული წარმოების შეკვეთით დამზადებული იარაღი, შეუდარებელი ყურადღებით დეტალებისადმი. ოქსიდირებას მალევე დაემატა ნიკელით დაფარვა, ხოლო უკანასკნელი შემდგომ შეიცავალა უჟანგავი ვარიანტით სამი შესრულებით, „მქრქალი“, „გაპრიალებული“ და „ელიტარული გაპრიალება“. ლულების სიგრძის მიხედვით გამოდიოდა 2.5-ინჩიანი (6.4 cm), 3-ინჩიანი  (7.6 cm), 4-ინჩიანი  (10 cm), 6-ნინჩიანი  (15 cm) და 1980 წლიდან 8-ინჩიანი (20 cm) მოდელები საიდანაც 3 ინჩიანი მოკლე „პიტონი“ არის შედარებით იშვიათი. ხელმისწვდომი იყო ასევე გრავირებული მოდელები, ყველაზე უბრალოს ფასი ორჯერ უფრო მაღალი იყო ვიდრე სტანდარტული შესრულების რევოლვერის და შემდგომ ფასი უკვე შეზღუდული იყო დამკვეთის ფანტაზიით. კოლტი სხვადასხვა დროს ექსპერიმენტირებდა სხვადასხვა კალიბრის „პიტონებით“, მაგრამ სერულად ის ხელმისაწვდომი იყო მხოლოდ ორ კალიბრში, თავდაპირველ „.357 მაგნუმში“ და შემდგომ მოკრძალებულ „.38 სპეშელში“.  საასპარეზო იარაღის „ჟანრის ტრადიციებიდან“ გამომდინარე „პიტონს“ ასევე ქონდა საუკეთესო სასხლეტი, რომელიც შეიძლება შეგხვდეთ მხოლოდ შეკვეთით, ინდივიდუალური წესით დამზადებულ იარაღში. ყველაფერი ამის წყალობით „პიტონი“ გარდა იმისა, რომ გახდა კომერციულად წარმატებული კოლტის პროექტი, ის ასევე გახდა ერთ-ერთი ყველაზე ცნობადი იარაღი ისტორიაში.

ცნობილი ექსპერტი და რევოლვერების დიდი ქომაგი მასად აიუბი ხსნის „პიტონის“ პოპულარობას სამი ფაქტორით: სიზუსტე; ბალანსი; შესრულება. მისი აზრით „პიტონი“ იყო (და ალბათ არის), ყველაზე ზუსტი .357 კალიბრის ხელის იარაღი, რაც მიღწევა მაღალი ხარისხის ლულით და ოპტიმალური ტვისთით (1:14), რომელიც უზრუნველყოფს ოპტიმალურ სიზუსტეს, როგორც „რბილ“ საასპარეზო ასევე „ცხელ“ თავდაცვით მუხტებთან. გარდა ამისა კოლტის მექანიზმი უზურნველყოფდა დოლურას საიმედო ფიქსაციას ლულასთან მიმართებაში და ტყვიის “გადასვლას” სავაზნიდან ლულაში ერთნაირად გასროლიდან გასროლამდე.  წონის განაწილება და ქარხნულად დაყენებული მძიმე ლულა, უზრუნველყოფს კარგ ბალანსს და წონის გადანაწილებას, რომელიც კარგად შთანთქავს უკუცემას. რევოლვერის შესრულებაზე უკვე გიამბეთ და რამის დამატება ზედმეტია.

მიუხედავად მაღალი ფასისა, რის გამოც მხოლოდ რამდენიმე პოლიციიის სამსახურმა შეიძინა „პიტონები“, მოთხოვნა ამ რევოლვერზე სამოქალაქო ბაზარზე იყო იმდენად მაღალი, რომ კოლტის პრეზდიდენტის ელ ვერნერის სიტყვებით, მოთხოვნა „პიტონზე“ ვერ დაკმაყოფილდებოდა, თუნდაც კომპანიას ორჯერ გაეზარდა მისი წარმოება.

„პიტონის“ წარმოება გრძელდებოდა 2000-ან წლებამდე, სანამ კოლტის ახალი ხელმძღვანელი არ გახდა ყოფილი გენერალი უილიამ კეისი. მან  (შეცდომით) გადაწყვიტა გადაეტანა მთელი ფოკუსი სამხედრო და სახელმწიფო კონტრაქტებზე და ამიტომაც მნიშვნლოვნად შეამცირა სამოქალაქო იარაღების ნომენკლატურა. „პიტონის“, „ანაკონდას“ და „პისმეიკერის“ წარმოება შეწყდა.  თუმცა მას მერე, რაც „პიტონის“ სერიული წარმოება შეწყდა, ის 2004 წლამდე კვლავ მზადდებოდა შეკვეთით, მცირე რაოდენობით. გამომდინარე იქიდან, რომ თუნდაც 50-ნი წლების სტანდარტებით, როდესაც ხელით მუშაობა იყო ნორმამ  „პიტონი“ითხოვდა მეტ შრომას და მაღალი კვალიფიკაციის ოსტატებს, ნაკლებად სავარაუდოა როდესმე აღდგეს ამ რევოლვერის წარმოება, ამიტომ დღეს ეს რევოლვერი არის საკოლექციო იარაღი და მისი ფასი აშშ-ში იწყება 2000 დოლარიდან ყველაზე გავრცელებულ მოდელებში და ადის 7-8 ათასამდე შედარებით იშვიათ სტანდარტულ მოდელებზე. ცხადია გრავირებული და არასტანდარტული მოდელების ფასი გაცილებით მაღალია.  

კოლტ „პიტონი“ უდაოდ არის ლეგენდარული ისტორიული იარაღი და კარგი მაგალითი, რისი მიღწევის შესაძლებლობა ქონდა ამერიკის იარაღის წარმოებას გასული საუკუნის 50-ან, 60-ან წლებში  და რამდენად მაღალი იყო წარმოების კულტურა ამ ქვეყანაში და თუ გნებავთ განასახიერებს, იმას რაც ასე ძალიან აკლია იარაღის თანამედროვე წარმოებას.

rickclint

 

თუ .44 მაგნუმი ყოველთვის იქნება ასოცირებული სმიტ&ვესონის მოდელ 29-თან და კლინტ ისტვუდის განსახირებულ ბინძურ გარისთან, .357 მაგნუმი ასოცირებულია კოლტ „პიტონთან“ და ალბათ რიკ გრაიმსთან სერიალიდან Walking Dead.

Posted in რუბრიკა კვირის იარაღი | კომენტარები არ არის »

სამოქალაქო იარაღი სახელმწიფო სამსახურში

Thursday, April 27th, 2017

შეიარაღების უნიფიკაცია ყოველთვის იყო ერთ-ერთი პრიორიტეტული მიმართულება ყველა ქვეყნის შეიარაღებული ძალებისთვის და ისტორიის ნებისმიერ პერიოდში. რაც უფრო მცირეა შეიარაღების სისტემების რაოდენობა და კალიბრების ნომენკლატურა მით უფრო მარტივი და იაფია ჯარის მომარაგება და ამ სისტემების ათვისება.  მეირაღეების, ინსტრუქტორების და სამხედრო მოსამსახურეების მომზადებაც ნაკლებ დროს და ფულს ითხოვს. ახალი შეირაღების და კალიბრის მიღება ან თუნდაც არსებული მოდიფიცირება ხშირად უკავშირდება,  როგორც დიდი ხარჯებს ასევე მნიშვნელოვანი ბიუროკრატიული ბარიერების დაძლევას, იმიტომ რომ ახალი იარაღი უნდა გამოიცადოს ყველა პირობებში, სათანადოდ შემოწმდეს და ამის შემდეგ იწყება იარაღის მიწოდება საბრძოლო ნაწილებში. ყველაფერი ეს ემსახურება ორ მიზანს, მოხდეს თანხების მაქსიმალური დაზოგვა ხოლო ჯარისკაცმა მიიღოს მუშა სისტემა, რაც მისცემს მას საშუალებას შეასრულოს საბრძოლო დავალებები იმ პირობებში რა პირობებშიც ქვეყანა გეგმაბს მომავალი ომების წარმოებას. ამიტომაც როგორც წესი სამხედრო იარაღი ხასიათდება სიმარტივით, გამძლეობით და უნივერსალურობით. სწორედ ასეთი მიდგომა ასევე განაპირობებს სამხედროების ტრადიციულ კონსერვატიზმს, როდესაც საქმე ეხება ახალ შეიარაღებას. რატომ უნდა შეცვალო რამე თუ ის ისედაც მუშაობს? როგორც წესი ჯარში ცეცხლსასროლი იარაღი მსახურობს რამდენიმე ათწლეული.  მაგალითისთვის გადახედეთ აშშ-ის შეიარაღებული ძალების  ცეცხლსასროლი იარაღის   ნომენკლატურას. ძირითადი მსხვილკლაიბრიანი ტყვიამფრქვევი ბრაუნინგის კონსტრუქციის M2,  შეიარაღებაშია 1918 წლიდან. M16/M4 შეიარაღებაშია ნახევარ საუკენეზი მეტი, ბერეტტა 92, შეიარაღებაშია პრაქტიკულად ცვლილებების გარეშე 30 წელზე მეტი და მხოლოდ ეხლა იცვლება ზი-ზაუერის წარმოების პისტოლეტით.  რუსული ჯარი? იგივე მდგომარეობა. პრაქტიკულად ნებისმერ ჯარში ეს ტენდეცნია სახეზეა. თუ ჯარი რამეს ყიდულობს ის ამას ყიდულობს ბევრს და დიდიხნით. ამის უკან დგას როგორც უკვე აღვნიშნე სერიოზული არგუმენტები მათ შორის ფინანსური. ცხადია ამის გამო ჯარისკაცი ყოველთვის არ იღებს საუკეთესო იარაღს რაც არსებობს, ხანდახან ის იარაღი არ არის საკმარისი იმისთვის რომ საბრძოლო დავალებები შესრულდეს იმ პირობებში რა პირობებზეც სამხედრო ანალიტიკოსებს არ უფიქრიათ და მაშინ ჯარისკაცი იძულებულია მიმართოს იმპროვიზაციას იმისთვის რომ გადარჩეს.

საჭირო იარაღის დამზადება ხდება საკუთარი ძალებით არსებული საშუალებებისგან ან საკმაოდ იშვიათ შემთხვევებში ხდება სამოქალაქო იარაღის გამოყენება. უმეტეს წილად ბრძოლის ველზე წამოჭრილი პრობლემების გადაჭრა ხდება ტაქტიკის შეცვლით/ადაპტაციით და უფრო იშვიათად ადგილზე „ჰიბრიდული“ შეიარაღებების შექმნით. კიდე უფრო იშვიათად ხდება სამოქალაქო იარაღის შეძენა და სწორედ რამდენიმე ასეთ ისტორიაზე მოგიყვებით ამ სტატიაში. ცხადია ჩვენ არ შევეხებით იმ დროს როდესაც ჯერ შეიარაღება არ იყო უნიფიცირებული და მისი მიწოდება იყო დივერსიფიცირებული და არ არსებობდა მკაფიო ზღვარი სამოქალაქო და სახმედრო იარაღს შორის. ამ სტატიის შინაარსიდან გამომდინარე განსაკუთრებულ ინტერესს წარმოადეგსნ ის შემთხვევები, როდესაც ხდებოდა გამონაკლისების დაშვება და სამოქალაქო იარაღის სახელმწიფო სამსახურში აყვანა, ვინაიდან ყოველი ასეთი შემთხვევა განპირობებული იყო უნიკლაური გარემოებებით და ეს ისტორები ინტერესს უნდა წარმოადგენდეს ყველასთვის ვინც დაინტერესებულია იარაღის ისტორიით და ზოგადად ცეცხლსასროლი იარაღით.

ალბათ უკვე მიხვდით, რომ სამოქალაქო იარაღის არსენალიდან სამხედროებს პირველ რიგში დააინტერესებდათ იარაღი, რომელიც იქმნება ზუსტი სროლისთვის. სნაიპინგი შეიარაღებულ ძალებში ყოველლთვის იყო არასასურველი თემა განხილვისთვის და ხშირად მშვიდობიან და ომის დროსაც სარდლობა და სამხედრო ბიუროკრატია განგებ გვერდს უვლიდა ამ თემას. სნაიპერებს იმ დროს მეტ წილად გაწვეული უბრალო გლეხებით თუ მუშებით დაკომპლექტებულ ჯარებში უყურებდნენ, როგორც მკვლელებს. სნაიპერების როლი საბრძოლო მოქმედებებში არ იყო სათანადოდ შეფასებული, შესაბამისად შეიარაღების და ტაქტიკის განვითარების მხრივ სამხედრო სნაიპინგი ისე განვითარებული არ იყო როგორც თუნდაც ზუსტი სპორტული სროლა.

პირველი მსოფლიო ომის დროს, პირველად წარმოიშვა სერიოზული მოთხოვნა მსროლელებზე, რომლებიც შეძლებდნენ პრიორიტეტული სამიზნეების განადგურებას ისევე როგორც დაუპირისპირდებოდნენ უფრო კარგად მომზადებულ და გაწვრთნილ გერმანელს სნაიპერებს. გერმანელები აღმოჩდნენ უკეთ მომზადებულები ასეთი ტიპის საბრძოლო მოქმედებებისთვის, პირველ რიგში იმიტომ, რომ ნადირობა ცხოველზე გაცილებით უფრო გავრცელებული იყო გერმანიაში ვიდრე დიდ ბრიტანეთში (სადაც ნადირობა იყო ზედა/მდიდარი კლასის პრივილეგია) და საფრანგეთში. გარდა ამისა გერმანიას ქონდა შედარებით განვითარებული ოპტიკური წარმოება, რამაც მისცა მათ საშუალება მიეწოდებინა ჯარისთვის საკმარისი რაოდენობით ოპტიკით აღჭურვილი შაშხანები. გერმანელები ასევე იყენებდნენ დახვეწილ და ეფექტურ ტაქტიკას, მათ შორის ისეთ, რომელიც გულისხმობდა ფოლადის სქელი ფილების გამოყენებას, რომელსაც ამოფარებულა იყო სნაიპერი. ეს ფილები თავსდებოდა სხვადასხვა ადგილებში თავდაცვითი ნაგებობებებზე და სნაიპერები იყენებდნენ მათ სასურველ დროს. ხანდახან ფილის შუაში იყო შესრულებული ნასვრეტი მოძრავი დამცავი ფარით, რომელშიც ეტეოდა შაშხანის ლულა. ასეთ ფილას შაშხანის ტყვია ვერ ხვრიტავდა, ხოლო ზუსტად ნასვრეტში სროლა პრაქტიკულად შეუძლებელი იყო, თუ არა მხოლოდ ძალიან ახლო მანძილიდან. სნაიპერები და ფილები განლაგებულები იყვნენ ისე რომ ცეცხლის წარმოების კუთხეებით ფარავდნენ ერთმანეთის პოზიციებს. საარტილერიო ჭურვები იყო დეფიციტში ორივე მხარეს და ამიტომაც „ფილების“ გამოყენება ძალიან ეფეტქური გამოდგა. სწორედ ამ პრობლემის გადასაჭრელად ბრიტანეთის ომის სამინისტრომ შეიძინა 62 მსხვილკალიბრიანი სანადირო შაშხანა. .450 დან .600 კალიბრამდე შექმნილი მსხვილ ცხოველებზე სანადიროდ (ე.წ. „აფრიკული ან სპილოს შაშხანები). ნაწილი სანადირო შაშხანების გადასცეს ჯარს სამოქალაქო პირებმა, ზოგი ოფიცერი ომობდა საკუთარი შაშხანით მათ შორის მაიორი ფრედერიკ კრუმი, სამხედრო სნაიპინგის ერთ-ერთი პიონერი, რომელიც ხელმძღვანელობდა მის მიერ შექმნილ სნაიპერების სპეციალურ დანაყოფს. კრუმი შეიარაღებული იყო .333 Jefrey კალიბრის შაშხანით, რომელიც მან იყიდა საკუთარი სახსრებით ლონდონში ხოლო მისი სნაიპერები იყენებდნენ მსხვილკალიბრიანი „სპილოს შაშხანების“ მთელ ასორტიმენტს. ტყვია ნასროლი ასეთი იარაღიდან უპრობლემოდ ხვრიტავდა გერმანულ რკინის ფილებს. დროებით პრობლემა გადაწყვეტილი იყო, მანამ სანამ გერმანელები არ მიხვდნენ რომ მათ წინააღმდეგ ხდებოდა ახალი იარაღის გამოყენება და არ შეცვალეს ფილების გამოყენების ტაქტიკა რა დროსაც იყენებდნენ ორ ფილას და მათ შორის სიცარიელე ივსებოდა მიწით. ბუნებრივია „სპილოს შაშხანების“ გამოყენების ეფექტურობაც შემცირდა. იმავე პერიოდში ოფცრები აგრძელებდნენ ძველ ტრადიციებს და ომობდნენ საკუთარი იარაღით. პირველი სნაიპერები იყენებდნენ კომერციულ სანადირო კარაბინებს, ამჯერად მტრის ჯარისკაცებზე სანადიროდ. ხდებოდა ასევე სანადირო კარაბინებსი და განსაკუთრებულად ოპტიკური სამიზნეებით აღჭურვილი კარაბინების რეკვიზირება მოსახლეობიდან და ეს იარაღები პირდაპირ იგზავნებოდა ფრონტზე. ასე გერმანელებმა პირველი მსოფლიო ომის პირველ ნახევრაში შეაგროვეს 10 000-ზე მეტი სანადირო მათ შორის ოპტიკით აღჭურვილი შაშხანები, მაგრამ მათი უმეტესობა ვერ უძლებდა საბრძოლო პირობებში ექსპლუატაციას და სიცოცხლე მათი საბრძოლო ნაწილებში არ იყო ხანგრძლივი. თავისთავად ცხადია იარაღების ჩაბარება ხდებოდა ასევე ნებაყოფლობით, შეძლებული მოქალაქეების მხრიდან. პირველი მსოფლიო ომის საბრძოლო მოქმედებების პირობებმა წარმოშვეს უნიკალური მოთხოვნები, რაც დაკმაყოფილდა ასეთივე უნიკალური ტექნიკის, აღჭურვილობის, შეიარაღების და ტაქტიკის გამოგონებით. შეიძლება ითქვას რომ უშუალოდ ამ კონფლიქტმა წარმოშვა მოთხოვნდა და დაადასტურა სამხედრო სნაიპინგის  სარგებლიანობა. გამომდინარე კულტურიდან, ტრადიციებიდან და იმ ფაქტიდან რომ ევროპაში მხოლოდ გერმანიას გააჩნდა განვითარებული ოპტიკური წარმოება, ეს ქვეყანა შედარებით მომზადებული აღმოჩნდა და კარნახობდა მოდას სამხედრო სანიპინგის ტაქტიკაში და შეიარაღებაში. ასევე აღსანიშნავია ის რომ დიდი ბრიტანეთი თავის მხრივ აღმოჩნდა მოუმზადებელი, მიუხედავად იმისა, რომ არც ისე დიდიხნის წინ ბურებთან ომში მათ განიცადეს დიდი დანაკარგები ბურების ზუსტი მსროლელებისგან. ფრედერიკ კრუმი მონაწილეობდა ბურების წინააღმდეგ სამხედრო კამპანიაში და დაიჭრა კიდევაც.

drawing_of_british_officers

ბრიტანელი ოფიცრის ნახატი, ხელში მას უკავია სავარაუდოთ ჯეფრი ფარქუარსონის ცალ მუხტიანი სანადირო შაშხანა.

1941 წლის 7 დეკემბერს, იაპონური ავიაცია თავს დაესხა აშშ-ის წყნარი ოკეანის ფლოტის მთავას ბაზას, პირლ ჰარბორში, ჰავაის კუნძულებზე. თავდასხმა იყო მოულოდნელი, მას მოყვა დიდი მსხვრპლი და ზიანი ამერიკელების მხრიდან და აშშ იძულებულია გახდა უშუალოდ ჩართულიყო მეორე მსოფლიო ომში. საჰაერო თავდასხმის და კუნძულების აკვატორიაში წყალქვეშა ნავების გამოჩენის შემდეგ, მოსახლეობა შიშით ელოდებოდა იაპონელების დესანტს. სწორედ ამ დროს საჭირო გახდა სანაპირო დაცვის პერსონალის შეიარაღება და ამიტომაც სასწრფაო წესით შესყიდულ იქნა 12 კალიბრის „პომპები“, რომლებიც იყიდებოდა კუნძულებზე იარაღის მაღაზიებში. აღნიშნული ტიპის იარაღს ამერიკული ჯარი და პოლიცია წარმატებით იყენებდა უკვე საკმაოდ დიდი ხანი და ამიტომაც იარაღის ათვისებასთან არანაირი პრობლემა არ იყო. მოთხოვნა 12 კალიბრის თოფებზე ომის მომდევნო თვეებში და წლებში იმდენად გაიზარდა, რომ მწარმოებლები საჭირო კონფიგურაციის იარაღებს აწყობდნენ საწყობებში სამოქალაქო ბაზრისთვის განკუთვნილი დეტალების მარაგების გამოყენებით, რის გამოც ფრონტზე მოხდა საკმაოდ ბევრი თოფი გრავირებული სალულე კოლოფებით და ხის, სანადირო ფურნიტურით. რაიმე კონკრეტულ მოდელს უპირატესობა არ ენიჭებოდა, თავდაცვის უწყება ყიდულობდა ყველაფერს რაზეც ხელი მიუწვდებოდა, მაგრამ ოფიციალურად დართული იყო ნება „ვინჩესტერების“, „რემინგტონების“, „იტაკების“ და „სტივენსების“ შეძენაზე. აღსანიშნავია, რომ საბრძოლო მოქმედებების თეატრზე თოფი დამხმარე იარაღის როლს ასრულებდა და ხშირად ამ იარაღებით იარაღდებოდნენ დამხმარე, არასაბრძოლო ან სადარაჯო ნაწილები მაშინ როდესაც წყნარი ოკეანეს საბრძოლო თეატრზე, ტროპიკული ჯუნგლებში ბრძოლისას 12 კალიბრის თოფი ისევე ინტენსიურად გამოიყენებოდა, როგორც სხვა ცეცხლსასროლი იარაღის სისტემები.

1987 წელს პალესტინური ინტიფადას დროს, ისრაელის შეიარაღებულ ძალებს დაჭირდა იარაღი, რომლითაც ის საპროტესტო აქციების დაშლისას გაუმკლავდებოდა ყველაზე აქტიურ და აგრესიულ მომიტინგეებს და მეამბოხეებს. ამ მიზნებისთვის ჩაითვალა, რომ გაამოდგებოდა .22lr კალიბრის იარაღი და შესაბამისად შესყიდულ იქნა სამოქალაქო Ruger 10/22-ების პარტია. კარაბინები იყო აღჭურვილი საპრესორით, 4x ოპტიკით და Harris-ის ორფეხათი. თავდაპირველად იარაღს მიენიჭა „ნაკლებად ლეტალური“ იარაღის სტატუსი (რამაც დააყენა ცეცხლსასროლი იარაღი ერთ რიგში მაგალითად პნევმატურ იარაღთან რომელიც რეზინის ბურთებს ისროდა), მაგრამ სულ მალე აღმოჩნდა, რომ .22lr-ის მოხვედრის შედეგად სიკვდილიანობა პალესტინელებს შორის საკამოდ მაღალი იყო. ამის მიზეზი შეიძლება ისიც იყოს რომ ამ კალიბრის ტყვია შეღწევისას ტოვებს ძალიან უმნიშვნელო ჭრილობას, მაგრამ უკვე შიგნით განიცდის დეფორმაციას და საკმაოდ დიდ ზიანს აყენებს ქსოვილებს რაც იწვევს ინტენსიურ შიდა სისხლდენას. როგროც ჩანს პალესტინლებისთვის  და მათი ექიმებისთვის ამ ახალი იარაღის გამოყენება ერთგვარი არასასიამოვნო სიურპრიზი იყო და სწორი მკურნალობის არ არსებობის პირობებში მსხვერპლიც დიდი იყო. ამის გამო ჯერ იარაღს „ჩამოერთვა“ „ნაკლებად ლეტალური“ იარაღის სტატუსი და ერთი პერიოდი მისი გამოყენება საერთოდ შეწყდა, მაგრამ შემდგომ ისევ განახლდა და ამჯერად ისრაელის ჯარი და პოლიცია იყენებს რუგერის ტაქტიკურ, SR-22 ტიპის 10/22-ის მოდიფიკაციას.

sr22isr

“ტაქტიკური” რუგერით შეიარაღებული ებრაელი ჯარისკაცი.

1997 წელს აშშ-ში მოხდა შემთხვევა რომელმაც ძირეულად შეცვალა ხედვა პოლიციურ შეიარაღებაზე. 28 თებერვალს, ორი კარგად შეიარაღებული მძარცველი თავს დაესხა ლოს-ანჯელესში „ამერიკის ბანკის“ ფილიალს. როდესაც ფილიალს ალყა შემოარტყა გამოძახებაზე მოსულმა  პოლიციამ, მძარცველებმა მიიღეს არასტყანდარტული გადაწყვეტილება და იმის მაგივრად რომ მძევლად აეყვანათ ბანკის პერსონალი და კლიენტები ან უბრალოდ დანებებულიყვნენ, ისინი უბრალოდ გამოვიდნენ გარეთ და პირდაპირ შეუტიეს პოლიციელებს. ორივე მძარცველი იყო ჩაცმული ხელნაკეთ ჯავშანში, რომელიც იცავდა ზედა ტანის უმეტეს ნაწილს და იწონიდა 18 კილოგრამს. მძარცველები ასევე შეიარაღებულები იყვნენ ავტომატური შაშხანებით და დიდი ტევადობის მჭიდებით. მათი შეტავა დასრულდა 40 წუთში, რა დროსაც ორივე მხრიდან გასროლი იყო 2000-მდე ვაზნა. ორივე მძარცველი მოკლულ იქნა, დაიჭრა 20 ადამიანი. ჯავშანმა დაიცვა ორივე მძარცველი პოლიციელების ცეცხლისგან, რომლებიც ისროდნენ სტანდარტული 9მმ-ნი პისტოლეტებიდან, .38 კალიბრის რევოლვერებიდან და 12 კალიბრის თოფებიდან. ნაწილი პოლიციელების იძულებული იყო შევარდნილიყვნენ ახლომდებარე იარაღების მაღაზიაში და გამოეტანათ იქიდან სამოქალაქო AR-15-ები და სხვა კარაბინები, მაგრამ ამასობაში ერთმა დაჭრილმა მძარცველმა თავი მოიკლა ხოლო მეორე მოკლეს SWAT-ის ოპერატორებმა, რომლებმაც მანამდე რეკვიზირება გაუკეთეს დაჯავშნულ სატვირთო მანქანას. ზუსტად ერთ თვეში ამ შემთხვევიდან, ომაჰას პოლიციის დეპარტამენტმა მიიღო გადაწყვეტილება პოლიციელების AR-15-ით შეიარაღებაზე. სახსრების უქონლობის გამო ომაჰას პოლიციელებმა იყიდეს შაშხანები და ვაზნები თავისი ფულით. ამ ინციდენტიდან 7 თვის შემდეგ უკვე აშშ-ის თავდაცვის უწყებამ გადასცა ლოს-ანჯელესის პოლიციას 600 M-16A1 ტიპის შაშხანა, რომელიც განაწილდა საპატრულო ეკიპაჟებს შორის. მას შემდეგ .223 კალიბრის შაშხანა გახდა სტანდარტული შეიარაღება პრაქტიკულად ყველა პოლიციურ სამსახურში აშშ-ში.

90-ნი წლები დასაწყისში, არასრულყოფილად მომზადებული და ეკიპირებული რუსული სპეც-დანიშნულების რაზმები მოხვდნენ ჩეჩენ მეამობოხეების წინააღმდეგ მათთვის უჩვეულო ტიპის საბრძოლო მოქმედებებში ჩართული. სულ მალე საბრძოლო მოქმედებებმა გადაინაცვლა მიმდებარე რესპუბლიკებზე, სადაც ერთი მეორეს მიყოლებით მასშტაბური ტერორისტული აქტები მოხდა. სპეც-დანიშნულების რაზმებს სასწრაფოდ ესაჭიროებოდათ ნამდვილი სნაიპერული სისტემა და არა მისი ერზაც-ვარიანტი СВД-ს სახით. ადგილობრივი წარმოებები ცდილობდნენ ახალი სისტემის შექმნას მაგრამ დიდ წარმატებას ამ პროცესში ვერ მიაღწიეს ვინაიდან ზუსტი და საიმედო შაშხანის მასობრივი წარმოება მოძველებული მანქანა-დანადგარებით, მაღალი კვალიფიკაციის ოსტატების ნაკლებობის და დაბალი წარმოების კულტურის გამო იყო შეუძლებელი. ისევე შეუძლებელი გამოდგა სნაიპერული, გაუმჯობესებული სიზუსტის ვაზნის მასობრივი წარმოება საშტატო СВД-თვის, რის გამოც ჩეჩნეთში სნაიპერებს ამ ვაზნების არსებობის შესახებ არც სმენიათ ხოლმე. გარდა ამისა კორუფციის მაღალი დონის გამო სულაც არ იყო გარანტირებული, რომ თუნდაც წარმატებული პროექტი მიღებული იქნებოდა შეიარაღებაში. არა და  იარაღი საჭირო იყო უკვე ეხლა და დრო ბიუროკრატიული, კორუფციული და სხვა ბარიერების დასაძლევად უბრალოდ არ იყო. სწორედ ამ დროს ჯარში “გაწვეულ” იქნა საბჭოთა სპორტული ცალმუხტიანი შაშხანა МЦ-13, რომელიც საბრძოლო დანაყოფებში საკუთარი ძალებით ადაპტირებული იყო სნაიპინგისთვის. ბუნებრივია ცალმუხტიანი სპორტული შაშხანის გამოყენება იყო იძულებითი ზომა და ეს არ გადაწყვიტავდა პრობლემას ისევე, როგორც მცირე რაოდენობით პრაქტიკულად ცალობით შეიარაღებაში მიღებული CВ-98 და МЦ-116 და ამიტომაც მალე სპეც-დანიშნულების ნაწილებში ჩნდება კომერციული ზუსტი შაშხანები, რომლებსაც მებრძოლები ყიდულობდნენ იარაღის მაღაზიებში საკუთარი სახსრებით ან მაგალითად შაშხანებს ჩუქნიდნენ ნაწილებს მათი წარმატებული ფინანსური თვალსაზრისით ვეტერანები. ეს გასაკვირი არ არის, რუსეთში სამართალდამცავები და მათი სპეცრაზმები  იყვნენ მჭიდრო კავშირში კრიმინალურ წრეებთან, სადაც ძალოვნების მხრიდან მფარველობა ძალიან ფასობდა. იყო ისეთი შემთხვევებიც როდესაც სპეც-დანიშნულების რაზმების მებრძოლები ასრულებდნენ კრიმინალური ავტორიტეტების პირადი დაცვის ფუნქციას ან მონაწილეობდნენ კრიმინალურ გარჩევებში. ბუნებრივია ამ ნაწილების დატოვებისას ნაწილი ვეტერანების აგრძელებდა „სამეწარმეო“ საქმიანობას და გამდიდრების შემდეგ თავის „ალმა მატერს“ არ ივიწყებდა. პრაქტიკა სამოქალაქო იარაღების შეძენის ფართოდ იყო გავრცელებული სპეც-დანიშნულების ნაწილებში, მაგრამ მხოლოდ იმ ნაწილებში რომლებიც შედიოდნენ შინაგან-საქმეთა სამინისტროს და სპეც-სამსახურების დაქვემდებარებაში. შეიარაღებულ ძალებში არსებული რეგულაციების და შეზღუდვების გამო კვლავ ხმარობდნენ სნაიპინგისთვის გამოუსადეგარ СВД-ს და წლების გაანმავლობაში იკავებდნენ ბოლო პოზიციებს რუსეთში უწყებებს შორის ჩატარებულ ზუსტი სროლის შეჯიბრებებში. 2011 წელს თავდაცვის უწყებამ ოფიციალურად შეიძინა რამდენიმე ერთეული ავსტრიული Steyr-Mannlicher-ის წარმოების მსხვილკალიბრიანი სნაიპერული შაშხანა, თუმცა ძვირადღირებული უცხოური წარმოების შაშხანებით ყველაზე განებივრებული იყო რუსეთის წამყვანი სპეც-დანიშნულების რაზმი „ალფა“. „ალფას“ დანაყოფებს ასევე ამარაგებდა ამ ნაწილის ვეტერანთა ასოციაცია. უპირატესობა ენიჭებოდა SAKO TRG-ს, თუმცა სხვა ტიპის შაშხანებიც ხვდებოდა სპეც-რაზმებში.  მოგვიანებით სხვა გამოსავლის არ არსებობის გამო, რუსეთი იძულებული გახდა პრაქტიკულად შეიარაღებაში მიეღო დასავლური წარმოების შეიარაღების მთელი სპექტრი, რომელშიც შედიოდა როგორც ზუსტი შაშხანების ასევე პისტოლეტები და პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევები.  დიდი ნაწილი ამ იარაღის უწყებებების არსენალებიდან პირდაპირ მოხვდა შავ ბაზარზე. მაგალითად რუსეთის ცენტრალურ ოლქებში შესაძლებელია გლოკის სისტემის პისტოლეტის შეძენა 1500-2500 დოლარის ფარგლებში, H&K MP-5 დაჯდება 5000 დოლარამდე, გააჩნია რამდენი შუამავალი იქნება ჩართული ამ იარაღის შეძენის პროცესში, მაგრამ თუ იცნობ საჭირო ხალხს, იყიდი ნებისმიერ იარაღს, რომელიც დგას რუსეთის ჯარის, პოლიციის ან სპეცსამსახურების შეიარაღებაში მათ შორის უცხოური წარმოების. ცხადია ასეთმა დივერსიფიკაციამ იარაღის მიწოდებაში წარმოშვა სერიოზული პრობლემა სათადარიგო ნაწილებით და ტყვიაწამლით მომარაგებაში. ბიუროკრატიული პრობლემების გამო სახელმწიფო შესყიდვების სისტემასთან, უწყებები ყიდულობენ ან უკვეთავენ ამ ნაწილებს პირდაპირ იარაღების მაღაზიებიდან სადაც „შოპინგობენ“ უბრალო მონადირეები და სპორტსმენები. ხოლო სახელმწიფო შესყიდვების რეესტრებში ამოღებული ფასები იარაღზე, ტყვიაწამალზე და მაკომპლექტებელ ნაწილებზე ხდება იარაღის მოყვარულთა წრეებში ბოროტი ხუმრობების საგანი. ასე მაგალითად ჟურნალისტ ვასილი შურიგინის ინფორმაციით თავდაცვის უწყების მირ შეძენილი ერთი Steyr HS 460 ტიპის სნაიპერული სისტემის ფასად 300 ვაზნით, იყო მითითებული 69 000 დოლარი.

huisvintovkoi

რუსეთის ამჟამინდელი პრემიერ მინისტრი პოზირებს ავსტრიული Stey-Mannlicher SSG 06 ტიპის შაშხანით

პისტოლეტის როლის დიდი არმიის შეიარაღების სისტემაში ყოველთვის იწვევდა ცხარე კამათებს. ზოგის აზრით პისტოლეტი აუცილებელია, როგოროც სათადარიგო (დამხმარე) იარაღი, ზოგის აზრით პისტოლეტი თანამედროვე ბრძოლის ველზე აბსოლუტურად გამოუსადეგარია და სხვა არაფერია თუ არა მხოლოდ (ოფიცრის) სტატუსის სიმბოლო. მაშინ როდესაც “ცეცხლსასროლი რევოლუცია” მხოლოდ იწყებოდა, ოფიცრები, რომელთა აბსოლუტური უმეტესობა მდიდარ ოჯახებიდან მოდიოდნენ პირად იარაღს და მათ შორის პისტოლეტებს საკუთარი ფულით ყიდულობდნენ.  მოგვიანებით, როდესაც დაიწყო შეიარაღების და მათ შორის  პისტოლეტების უნიფიცირება, ზოგი გამოჩენილი და ქარიზმატული სამხედრო მეთაურები ატარებდნენ პირად საკუთრებაში მყოფ პისტოლეტებს, რომლებიც ხაზს უსვავდნენ მათ განსაკუთრებულ სტატუსს. ჩვენ მოგივყვებით რამდენიმე ასეთ მაგალითზე. 1898 წელს ახალგაზრდა უინსტონ ჩერჩილმა შეიძინა ვესტლი&რიჩარდსის მაღაზიაში მაუზერ с96 ტიპის პისტოლეტი, ფულით რომელიც მას მისმა დედამ გადასცა. ჩერჩილი იმ დროს იყო კავალერიის ახალგაზრდა ოფიცერი და მიემგზავრებოდა სუდანში საომრად. ომდურმანის ბრძოლაში მან წარმატებით გამოიყენა  ეს პისტოლეტი დერვიშებთან შეტაკებისას რა დროსაც მან მოკლა ან დაჭრა სამი მოწინააღმდეგე. ჩერჩილი ძალიან მაღლად შეაფასა იმ დროისთვის რევოლუციური კონსტრუქციის ხელის იარაღი, რომლის წყალობითაც ის ცოცხალი გადარჩა და ამ შემთხვევამ მისცა მას რწმენა ახალ ტექნოლოგიებში და უკვე მოგვიანებით დიდი ბრიტანეთის პრემიერ მინისტრობისას ის დიდ ყუარღებას აქცევდა პერსპექტიული ტექნოლოგიების განვითარებას, რამაც აქცია დიდი ბრიტანეთი წამყვან ქვეყნად ამ მიმართულებით.

შემდეგი მაგალითი ისევ უკავშირდება მაუზერის პისტოლეტებს და ცარის რუსეთს. რუსეთის საწარმოო პოტენციალი ვერასდროს ვერ უსწრებდა ამ ქვეყნის პოლიტიკურ ამბიციებს და რუსული ჯარი მუდამ განიცდიდა თანამედროვე იარაღის და აღჭურვილობის დეფიციტს. ამიტომაც ოფიცრები სარგებლობდნენ რეკომენდირებული იარაღების სიით, რომლის შეძენაც მათ შეეძლოთ საკუთარი სახსრებით. მაუზერი С96 შედიოდა ამ სიაში და დიდი პოპულარობით სარგბელობდა რუსეთში. მოგვიანებით მისი 7.62 კალიბრის ვაზნა ოფიციალურად მიღებულ იქნა შეიარაღებაშიც და გამოიყენებოდა ტოკარების კონსტრუქციის პისტოლეტში და ადგილობირივ წარმოების პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევებში. მაუზერი С96 უდაოდ იყო რევოლუციური იარაღი და მიუხედავად იმისა, რომ ეს იარაღი არ იყო არც გერმანიაში, არც რუსეთში და არც უმეტესობა სხვა ევროპული ქვეყნის ოფიციალურ შეიარაღებაში მიღებული მისი თვისებები იმდენად მოთხოვნადი იყო რომ ეს პისტოლეტი მასიურად გამოიყენებოდა უამრავი ქვეყნის შეიარაღებულ ძალებში.

ყველაზე უფრო პირადი და ინდივიდუალური იარაღი - პისტოლეტი ყოველთვის იყო და იქნება სტატუსის სიმბოლო როგორც მეომრებში ასევე უბრალო ადამიანებში და ბევრი გამოჩენილი მხედართმთავარი ისევე როგორც უფრო დაბალი რანგის ოფიცერი იყენებდა არასაშტატო პისტოლეტს, არჩეულს საკუთარი პრეფერენციების მიხედვით. ასეთი ყველაზე ცნობილი მაგალითი არის ამერიკელი გენერალი ჯორჯ პატონი. გამორჩეული თავისი ქარიზმით და ხასიათით, ის ასევე ცნობილია იმით, რომ მეორე მსოფლიო ომში ის ატარებდა .45 კალიბრის კოლტის რევოლვერს ე.წ. Peacemaker-ს. ნაკლებად ცნობილია, რომ ის ასევე ატარებდა სპეციალურად მისთვის დამზადებულ “სმიტ&ვესონის” .357 მაგნუმ კალიბრის რევოლვერს, რომელიც მას გადასცეს 1935 წელს და იმ დროს ეს იყო ერთ-ერთი თუ არა ყველაზე ძლიერი მოკლელულიანი იარაღი. ორივე რევოლვერს გააჩნდა სპილოლ ძვლის სახელურები. პატონს სურდა რომ განსაუთრებული უნიფორმის და იარაღის წყალობით მის ჯარისკაცებს ადვილად ეცნოთ თავისი გენერალი, რომელიც მეტ წილად მათთან ერთად იყო ფრონტის წინა ხაზზე. აღნიშნული მისი აზრით ხელს შეუწყობდა მორალის და საბრძოლო სულისკვეთების ამაღლებას მესამე არმიაში, რომელსაც ის მეთაურობდა. თავისი კარიერის განმავლობაში ის ფლობდა და იყენებდა ბევრ იარაღს, რომელსაც ის თავად ყოდულობდა. მათ შორის იყო .22 კალიბრის “კოლტ ვუდსმენი”, .32 კალიბრის 1903 წლის კოლტის ავტომატური პისტოლეტი და .38 კალიბრის კოლტის მოკლეცხვირიანი რევოლვერი “დეტექტივ სპეშელ”. ამჟამად შეიარაღებულ ძალებში მკაცრი წესები მოქმედებს, რომლებიც პრაქტიკულად კრძალავენ არასაშტატო იარაღის გამოყენებას მაგრამ გამონაკლისები ყოველთვის არის და იქნება. ერთ-ერთი ლეგენდის თანახმად ისრაელის არმიაში ერთ-ერთი გენერალი ატარებდა “დეზერტ იგლის” ტიპის პისტოლეტს. მსხვილი, მძიმე, გათვლილი ძლიერ სანადირო კალიბრებზე ის არანაირად არ გამოდგება, როგორც საბრძოლო იარაღი მაგრამ, როდესაც საქმე სტატუსს ეხება……

45patt

ჯორჯ პატონი თავის საფირმო “პისმეიქერით” და სპილოს ძვილსგან დამზადებული სახელურით, რომელიც მას ასე ძალიან მოწონდა.

Posted in ცეცხლსასროლი იარაღის ისტორია | კომენტარები არ არის »

იარაღის არჩევის და შეძენის ნიუანსები

Friday, April 7th, 2017

დღეს ბაზარი გადავსებულია იაფი იარაღებით, მეტ წილად თურქეთიდან და ასევე რიგი სხვა ქვეყნებიდან. ცხადია ბევრში ეჭვს იწვევს ამ იარაღის ხარისხი, რესურსი და საბრძოლო თვისებები. ეს ბუნებრივია იმიტომ, რომ როდესაც გთავაზობენ იტალიურ თოფს 4000 ლარად და იქვე მის თურქულ ანალოგს რომელსაც გააჩნია იგივე შესაძლებლობები, კარგი შესრულება მაგრამ ღირს სამჯერ ნაკლები, გიჩნდება კითხვა რით არის განპირობებული ამხელა სხვაობა ფასში.

ამ თემაზე სტატიის დაწერის იდეა მე გამიჩნდა მას მერე, რაც მომიყვეს ისტორია, რომელიც უკავშირდება იდეაში პატიოსანი თურქული მწარმოებლის თოფს. აღნიშნული ორლულიანი თოფი ლულების ვერტიკალური განლაგებით, ნაყიდი ახალი, მაღაზიაში, ჩაკეტვისას ისროდა თავისით. არ არის საჭირო იმის ახსნა რამდენად სახიფათოა ასეთი მდგომარეობა. ერთია, როდესაც თოფს არ აქვს გასროლის ისეთი თვისებები (სიზუსტე, ჭრა, გაშლა), რომელიც აკმაყოფილებს პატრონის მოთხოვნებს, მეორეა, როდესაც იარაღი არ მუშაობს საიმედოთ და სულ სხვა არის თუ იარაღი არ არის უსაფრთხო.  ეს არის ყვლაზე საშიში და სახიფათო მდგომარეობა. თუ პირველი ორი შემთხვევა გამოიწვევს პატრონის მსუბუქ ნერვულ აშლილობას, უკანასკნელ შემთხვევას შეიძლება მოყვეს ადამიანის სიცოცხლის მოსპობა ან ჯანმრთელობის ზიანი, რაც გულისხმობს სერიოზულ პრობლემებს ასეთი არაუსაფრთხო იარაღის მფლობელისთვის. გარდა უსაფრთხოებისა არის კიდევ ათასი სხვა ნიუანსი, რომელსაც იდეაში ყუარადღება უნდა მიაქციოთ. დიახ საშუალო სტატისტიკურმა ადამიანმა შეიძლება მთელი ცხოვრების განმავლობაში იყიდოს სამი-ოთხი იარაღი, რომელიც მას გამოადგება და რომლებსაც არ ექნებათ არანაირი პრობლემა. ჩემი სტატისტიკაც ადასტურებს,რომ პრობლემები ახალ  იარაღთან კარგი რეპიუტაციის მქონე მწარმოებლისაგან, საკმაოდ იშვიათია, მაგრამ გამომდინარე იქიდან რომ მე ამ სტატტის ავტორს გაცილებით მეტი იარაღი მაქვს შეძენილი ვიდრე საშუალო სტატისტიკურ ადამიანს, შესაბამისად მე მქონდა ასეთი შემთხვევები და სტატისტიკა მიდასტურებს, რომ რომ პრობლემების აბსოლუტური უმეტესობა უკავშირდება ბიუჯეტურ (თურქულ, ჩინურ, ბრაზილიურ) იარაღს და ასევე უბრალოდ ძალიან ძველ და ნაცვეთ იარაღებს.

რა თქმა უნდა დეფექტური (ბრაკი) იარაღი შეიძლება გამოეპაროს ნებისმიერ მწარმოებელს მათ შორის ძალიან კარგი რეპუტაციის მქონეს. ასეთი შემთხვევები უხვად არის აღწერილი უამრავ ფორუმზე და გაყიდული/მიწოდებული იარაღის პერიოდული გამოთხოვებიც ადასტურებს რომ სერიოზული და მსხვილი მწარმოებლებიც არ არიან დაზღვეულები შეცდომებისგან. ისიც უნდა გვესმოდეს, რომ როდესაც იარაღის ღირებულება დაბალია, ეს მიიღწევა ეკონომიით, თანხების დაზოგვით, დაბალკვალიფიციური მუშა ხელის გამოყენებით, ეკონომიით მასალებზე და ხარისხის კონტროლზე. ასევე მოდით ასე ვთქვათ წუნის/ბრაკის მიმართ მაღალი ტოლერანტობით, როდესაც ნორმალური სპეციფიკაციებიდან გადახრის ზღვარი გაცილებით მაღალია. შესაბამისად თუ ერთ იარაღში მოხვდება ნაწილები ნორმებისგან გადახრებით, შეიძლება მივიღოთ გაუმართავი იარაღი სადაც ნაწილები ისე არ ურთიერთ-მოქმედებენ, როგორც საჭიროა. დაუმატეთ ამას არასაკმარისი ხარისხის კონტროლი და მიხვდებით რომ ალბათობა მიიღოთ წუნიანი იარაღი შედარებით მაღალია, ვიდრე იმ იარაღის შეძენისას, რომლის მწარმოებელიც იყენებს ხარისხის კონტროლის განსაკუთრებულ ზომებს, აგზავნის იარაღს შესამოწმებლად დამოუკიდებელ „პრუფ-ჰაუსებში“ და იყენებენ წარმოების მართვის და კონტროლის დახვეწილ პროცედურებს, მაგალითად როგორც წამყვანი ევროპული მწარმოებლები.

უნდა გაითვალისწინოთ რომ, როგორც წესი იარაღის შეძენისას თქვენ იღებთ იმდენს, რამდენსაც იხდით და ისიც უნდა გაითვალისწინოთ, რომ არ ღირს ეკონომია ისეთ ნივთზე, რომელზეც დამოკიდებულია შენი და შენთვის საყვარელი ხალხის უსაფრთხოება და სიცოცხლე, ან თუნდაც თუ გნებავთ ნადირობის წარმატება. მაგრამ ფაქტი ჯიუტია, იაფი იარაღი ყველაზე კარგად იყიდება. მითუმეტეს თუ ეს იარაღი ვიზუალურად კარგად გამოიყურება და თურქული იარაღის შემთხვევაში ეს თითქმის ყოველთვის ასე არის. ვიზუალს თურქი მწარმოებლები აქცევენ დიდ ყუარადღებას, იმდენად დიდს რომ ხანდახან თოფი გავს არაბულ ხალიჩას ან რაღაც ბ კატეეგორიის მეცნიერულ-ფანტასტიკური ფილმის რეკვიზიტს.

დავიწყოთ მაღაზიებით და გარანტიებით. ყველას უყვარს გამოცხადება, რომ ამის და იმის ოფიციალური წარმომადგენელები არიან, მაგრამ როგორც კი საქმე მივა ოფიციალურ გარანტიამდე (და ეს გულისხმობს, როგორც წესი საგარანტიო ფურცლის შევსებას), აღმოჩნდება, რომ ეს მხოლოდ სიტყვებია და მეტი არაფერი და გამყიდველი არანაირ გარანტიას არ იძლევა. დიახ, არის რამდენიც გინდა იმდენი შემთხვევა, როდესაც წუნიან იარაღს გამყიდველი არ იბრუნებდა. ასე, რომ მაღაზიაში ახალი იარაღის შეძენისას, მიიღეთ გარანტია, რომ პრობლემების შემთხვევაში მაღაზია იარაღს დაიბრუნებს, მოგცემთ იგივე იარაღს, დაგიბრუნებთ ფულს, ან თავის თავზე აიღებს იარაღის შეკეთებას. იდეალურ შემთხვევაში ეს ყველაფერი უნდა იყოს გაწერილი ფურცელზე და დამოწმებული. თუ ეს არ ხდება, ესეიგი თქვენ გარანტია პრაქტიკულად არ გაქვთ და პრობლემური სიტუაციის გადაწყვეტა დამოკიდებულია გამყიდველის მოდით ასე ვთქვათ შინაგან კეთილსინდისიერებაზე, ხოლო რამდენად იშვიათია ეს თვისება ჩვენ საზოგადოებაში ალბათ თავად მოგეხსენებათ.

თუ ყიდულობთ მეორად იარაღს ხელიდან, წინასწარ მორიგდით რა პირობებით ყიდულობთ იარაღს და რა გარანტიები გაქვთ. თუ პატრონი იხსნის პასუხისმგებლობას და არაფერს არ ამბობს თავის იარაღზე ეს თავისთავად საეჭვოა, თუმცა შესაძლებელია ის უბრალოდ არც ერკვევა იარაღში და არ სურს ზედმეტი პასუხისმგებლობის აღება. ცხადია შეძენისას ხელიდან რისკები უფრო მეტია მაგრამ შეიძლება თანხების მნიშვნელოვანი დაზოგვაც ან ისეთი იარაღის შეძენა რომელიც არ არის გაყიდვაში მაღაზიებში. უნდა გაითვალისწინოთ, რომ იარაღი როგორც ნებისმიერი მექანიზმი შეიძლება გაფუჭდეს. ამაზე პასუხს მეორადი იარაღის გამყიდველს ვერ მოთხოვთ, მაგრამ თუ იყიდეთ მაგალითად ნახევრად ავტომატური თოფი, რომელიც რეგულარულად ჭედავს, ცხადია რომ წინა პატრონს ეს უნდა ცოდნოდა თუ ამ იარაღს ხმარობდა. იარაღის გასხვისებისას კარგია, რომ ეს ასევე აუხსნათ მყიდველსს, რომ მერე რამე გაუგებრობა არ წარმოიშვას.

კიდევ ერთხელ გახსენებთ რომ არსებობს ასეთი რამე, როგორც Google, უფასო საძიებო სისტემა და სისულელეა ამ რესურსის არ გამოყენება იარაღის არჩევის ან შეძენის პროცესში. აკრიფეთ იმ იარაღის სახელი, რომლის შეძენა გინდათ და ნახეთ რას განახებთ ძიების შედეგები. კონკრეტული იარაღის გაუმართაობის შესახებ მფლობელის პოსტები დააიგნორეთ. იარაღი იცვითება და ბუნებრივია რომ ფუჭდება და იმედგაცრუებული პატრონი გარბის ინტერნეტში რჩევის საძიებლად ან უბრალოდ რომ გამოლანძღოს მწარმოებელი/გამყიდველი და გული მოიფხანოს. უფრო ეძებეთ ინფორმაცია იარაღის გამოთხოვებზე დეფექტების გამო, პრობლემებზე ახალ ნაყიდ იარაღთან და ასე შემდეგ. კარგი წყაროა რეიტინგები იარაღის, რომელიც იყიდება დიდ ონლაინ მაღაზიებში. ორი და სამი გამოხმაურება არაფერია, მაგრამ თუ 20-30 გამოხმაურებების ორი სამი ონლაინ მაღაზიებიდან მეტ წილად ნეგატიურია ესეიგი რაღაც პრობლემა იარაღთან მართლა არსებობს.  ეძებეთ ინფორმაცია რას და სად უყუროთ. რა მეტყველებს რომ იარაღი კარგად არის შესრულებული და რა მეტყველებს რომ პირიქით, შეიძლება გქონდეთ პრობლემები. მე უკვე ვწერდი გლოკ 42-ზე რომლის კონსტრუქცია ზედმეტი გახმაურების გარეშე რამდენჯერმე შეიცვალა. შეიარაღებული ამ ინფორმაციით მე მივედი მაღაზიაში და ავარჩიე ის პისტოლეტი, რომელიც იყო ყველაზე ბოლო ვერსიის და შემდგომ სტატიის მეშვეობით ავუხსენი ყველას რას უყურონ რომ იყიდონ უპრობლემო გლოკ42. ეს არის კარგი მაგალითი, რომელიც ადასტურებს რომ პატარა გამოძიება ინტერნეტის გამოყენებით არის კარგი იდეა.

ცხადია მნიშვნელოვანია იმის გარკვევა მოხდა თუ არა იარაღის გამოთხოვა გაყიდვიდან იმის გამო, რომ აღმოჩნდა რომ იარაღებს აქვს რაღაც ტექნიკური წუნი. სულ ბოლოს ასეთი გამოთხოვა მოხდა Walther-ის მიერ, იმიტომ რომ დადგინდა, რომ მათი CCP მოდელის პისტოლეტებს აღმოაჩნდათ დეფექტ რომლის გამოც პისტოლეტმა დავარდნისას შეიძლება გაისროლოს. როგორც წესი ასეთ განცხადებაში კონკრეტულად მითითებულია რომელი სერიული ნომრის მქონე იარაღი ექვემდებარება გამოთხოვას. ცხადია, თუ იარაღი ნაყიდია საქართველოში და მოხდა მისი შემდგომი გამოთხოვა, თქვენ ამით ვერ ისარგებლებთ იგივე მიზეზების გამო რის გამოც არ სარგეებლობთ ქარხნული გარანტიით. „რუხი“ დილერების მიერ გაყიდულ იარაღზე ასე თუ ისე მაინც არ ვრცელდება ქარხნული გარანტია. თუ ასეთი რამე მოხდა, გამოსავალი არის ზუსტად გაერკვიოთ რაშია პრობლემა და შეეცადოთ გამოასწოროთ ის თავისით, მაგალითად ახალი დეტალის შეძენით და გამოცვლით. ამიტომ რამე ახალ, ეკზოტიკურ იარაღს თუ ყიდულობთ უნდა ივარაუდოთ რომ კონსტრუქცია არის ნედლი და შესაძლებელია იყოს პრობლემები. ამჟამად მოთხოვნა იარაღზე არის ძალიან გაზრდილი, როგორც არასდროს აქამდე და მწარმოებლებს შორის კონკურენცია არის ძალიან გამწვავებული. ისინი ცდილობნ გამოუშვან რაც შეიძლება ბევრი და ახალი იარაღი და სწრაფად ზრდიან საწარმოო სიმძლავრეებს ან მიმართავენ აუთსორსინგს რაც ნეგატიურად ან სავალალოდ აისახება ხარისხზე და იარაღის საბრძოლო-სამომხმარებლო თვისებებზე. ასეთი მაგალითები არის უხვად, მაგალითად „კოლტის“ წარმოებული „Expanse” ტიპის ბიუჯეტური შაშხანები, რომლებიც როგორც  აღმოჩნდა სულაც არ არის კოლტის წარმოების, ან რემინგტონის 9მმ-ნი პისტოლეტი R-51, რომელიც იმდენად ნედლი, უხარისხო და არასაიმედო აღმოჩნდა რომ ის უბრალოდ მოხსნეს წარმოებიდან.   დამატებით უნდა აღინიშნოს რომ ბიუჯეტური იარაღის მწარმოებლები დიდად არ ზრუნავენ გამოვლენილი დეფექტების გამო იარაღის გამოთხოვაზე ან მომხმარებელთან კომუნიკაციაზე. ძალიან ბევრი თურქული მწარმოებელს, როგორც ბრენდს არანაირი სახელი, პოპულარობა და ცნობადობა არ გააჩნია და როგორც წესი მათი პროდუქცია სხვადასხვა ქვეყნებში იყიდება სხვადასხვა სავაჭრო ნიშნებით. თუ უხარისხობის გამო რომელიმე სავაჭრო ნიშნის რეპუტაცია დაზარალდება, უბრალოდ იარაღს გადაარქმევენ და ხელახლა დაიწყებენ გაყიდვებს ახალი სავაჭრო ნიშნით.

პოპულარული ფრაზა, რომელსაც მოისმენთ ხოლმე ბიუჯეტური იარაღის შეძენისას არის მაგალითად: ‘ეს კომპანია ამზადებს იარაღებს „აქ უნდა ეწეროს რომელიმე ცნობილი მწარმოებლის სახელი“ და ამიტომ ის კარგია”.  კარგი ახსნაა მაგრამ ის შეიძლება არ იყოს ბოლომდე ზუსტი. იარაღი რომელიც მზადდება დამკვეთის სპეციფიკაციებით შეიძლება განსხვავდებოდეს იარაღისგან რომელსაც მწარმოებელი უშვებს თავისი სახელით. მაგალითად ჩეხური CZ და ამერიკული Weatherby და Winchester ყიდიან თურქულ წარმოების თოფებს თავისი სახელით. უნდა ვივარაუდოთ რომ მიღებისთანავე ეს იარაღები გადიან შემოწმებას, ისევე როგორც მასალები და ადგილზე ხარისხის კონტროლი შეიძლება იყოს განსხვავებული იგივე მწარმოებლის სხვა იარაღებისგან.

ნუ ენდობით მწარმოებლის რეპუტაციას, ან იმას თუ რამდენიხანი გამოდის კონკრეტული მოდელის იარაღი. მწარმოებელმა შეიძლება შეცვალოს იარაღის დამზადების ტექნოლოგია ან მასალები და მიიღოს შედეგად ბევრად უფრო ცუდი იარაღი. იშვიათად მაგრამ ასეც ხდება, როდესაც მომდევნო თაობის იარაღი არა უკეთესი არამედ უარესია. კლასიკური ამის მაგალითი არის რემინგტონ 870. კლასიკური ამერიკული „პომპა“ რომელიც რემინგტონმა უბრალოდ გააფუჭა. მე არ ვუჯერებდი იმ უამრავ ნეგატივს რომელიც ახალი წარმოების რემინგტონ 870-ზე იწერებოდა და  დახუჭული თვალებით ვიყიდე ძვირიანი ტაქტიკური მოდელი. ანუ ვენდე მწარმოებელს და თავი დავიზღვიე და ვიყიდე ძვირიანი როგორც მე მეგონა უფრო დახვეწილი მოდიფიკაცია. მე შევცდი. თოფს ქონდა ვიწრო სავაზნე რომელიც ქარხნულ ვაზნებსაც „არ იტევდა“, მჭიდის დამაგრძელებელი იყო დეფორმირებული რის გამოც ის არ ივსებოდა ბოლომდე ვაზნებით. იარაღს ასევე ქონდა პრობლემური ექსტრაქცია იმიტომ რომ რემინგტონი გადავიდა ზუსტი ჩამოსხმის მეთოდით დამზადებულ ექსტრაქტორებზე ნაცვლად უფრო ძვირიანი ფრეზირების მეთოდით დამზადებულისა. გარდა ამისა რემინგტონ 870-ის ეჟექტორის გამოცვლა ითხოვს სპეციალურ ინსტრუმენტებს, და შემდგომ რესივერის დაფარვის აღდგენას რომელიც ზიანდება ეჟექტორის გამოცვლისას. ეს დეტალი არის ამ თოფის აქილევსის ქუსლი და ერთ-ერთი მიზეზი რატომ მოდელი 870 ჩემთვის მოკვდა. გინდათ ვირივით მუშა პომპა? იყიდეთ „მოსბერგი“…. კიდევ ერთი მაგალითი არის ამერიკული „კიმბერი“. ერთი პერიოდი კიმბერი გადავიდა გარე ექსტრაქტორის გამოყენებაზე თავის 1911 მოდელის პისტოლეტებზე. ამას მოყვა საიმედოობის მკვეთრი შემცირება და კომპანია იძულებული იყო გადასულიყო ისევ შიდა ექსტრაქტორზე. ბუნებრივია რომ თუ ყიდულობ „კიმბერს“ გარე ექსტრაქტორით ალბათობა შეგრჩეს ცუდი იარაღი საკმაოდ დიდია. გარდა ამისა კარგ მწარმოებელსაც შეიძლება ყავდეს თავის მახინჯი იხვის ჭუკი.  იარაღი რომელიც განსხვავებით სხვა ამ მწარმოებლის იარაღებიდან უბრალოდ არ მუშაობს კარგად ან აქვს ცუდი კონსტრუქცია.

დიდი კომპანიები ისეთები როგორიც არის „გლოკი“, „ხეკლერ&კოხი“ ან „ბერეტა“, იშვიათად ყიდიან სხვა წარმოების იარაღს თავისი სახელით, მაგრამ ეს ყოველთვის ასე არ არის, თუნდაც „კოლტის“ და “Expanse”-ის მაგალითზე. იგივე ხეკლერ&კოხი მაგალითად ამერიკაში ყიდიდა იტალიური „ფაბარმის“ თოფებს თავისი სახელით. ცხადია „ხეკლერ&ფაბარმის“ თოფი კარგი იარაღია და მომხმარებელს დიდი ალბათობით არ ექნება არანაირი პრობლემა მაგრამ არის ცუდი მაგალითებიც, ისევ და ისევ Expanse-ის შემთხვევაში. სამწუხაროდ არის უბრალო თაღლითობის შემთხვევებივ როდესაც აქაური გამყიდვეელი იყენებს იარაღის ვიზუალურ მსგავსებას ცნობილი მწარმოებლის იარაღთან და ასაღებს მათ ასეთად. ასევე დაფიქსირდა შემთხვევები წარწერების და დამღების გაყალბების ასე, რომ კარგად გამოიძიეთ რას ყიდულობთ და ნუ ენდობით ბრმად გამყიდველს, ეხლა ამ მომენტში როდესაც მე ვარედაქტირებ ამ სტატიას, პოპულარულ ონლაინ მაღაზიის გვერდზე, განყოფილებაში სადაც იყიდება მეორადი იარაღები დევს მინიმუმ ორი იარაღი, რომელზეც არის დამღები და წარწერები გაყალბებული. ასე რომ  იქნება ეს მაღაზია თუ კერძო პირი. გამოიყენეთ მსოფლიოს ყველაზე დიდი მონაცემთა ბაზა – ინტერნეტი, რომელიც თან პრაქტიკულად უფასოა. მე ერთხელ ასე ვიყიდე „თურქული“ თოფი, საკმაოდ დაბალ ფასად, იმიტომ რომ დავინახე ევროპული დამღები რესივერზე და ვიფიქრე რომ არ ღირდა ამ იარაღის ხელიდან გაშვება. საბოლოო „ექსპერტიზამ“ „გუგლის“ დახმარებით დაადგინა, რომ მე მოკრძალებულ ფასად შევიძინე იტალიური „ფაბარმი“, რომელიც დამზადდა იტალიაში, გერმანული ბაზრისთვის. ერთხელაც რეგისტრირებული როგორც „სარსილმაზის“ თოფი მე შევიძინე ისევ იტალიური „ფაბარმი“, რომელიც იმპორტირებულ იქნა თურქეთში „სარსილმაზის“ მიერ სადაც მოხდა მისი უშნო პრიმიტიული გრავირება და იქიდან უკვე თოფი მოხდა „სარსილმაზის“ სახელით საქართველოში და ასეთად დარეგისტრირდა. ასე რომ იშვიათად, მაგრამ არც იარაღის რეგისტრაციის საბუთში მითითებული ინფორმაცია შეიძლება არ იყოს ზუსტი.

არასდროს არ დაუჯეროთ მაღაზიის გამყიდველების რჩევებს. არასდროს. არასდროს. და კიდევ ერთხელ არასდროს არ მოუსმინოთ მაღაზიის გამყიდველების რჩევებს და აზრს. მოვა დრო როდესაც ჩვენ მაღაზიაში შესვლისას ყოველთვის დაგვხვდებიან კვალიფიციური, კეთილსინდისიერი პროფესიონალი კონსულტანტები, მაგრამ სანამ ეს დრო არ მოვიდა, ჯობია მათ იმედზე არ იყოთ. ცხადია მე არ ვიძახი რომ ყველა ერთნარია, მარგამ, ინტერესთა კონფლიქტი არის და ეს უნდა გაითვალისწინოთ. გამყიდველი დაინტერესებულია გაყიდვაში და ყველაფერს გააკეთებს, რომ გაიძულოთ იყიდოთ ის რისი გაყიდვაც მას უნდა, ან უფრო სწორედ ჯერ იმის გაყიდვას შეეცდება რაც ყველაზე ცუდათ ეყიდება. მეორადი მანქანის შეძენისას ვინმე ბრმად უჯერებს მანქანის მეპატრონეს? თუ ასეა მაშინ 99% ავარიაში ნამყოფი მანქანა გადაღებილია იმიტომ რომ პატრონმა უბრალოდ გაკრა კარები ან ფრთა ავტოფარეხის კარებს, ხოლო საქართველოში ექსკლუზიურად შემოდის მხოლოდ ექიმების და პროფესორების ნაქონი მეორადი მანქანები.

მოკლედ როგორც მიხვდით მაღაზიაში იარაღის შეძენა ყოველთვის არ ნიშნავს, რომ რისკი იყიდოთ ის რაც არ გინდათ ან აღმოჩნდეთ ისეთ მდგომარეობაში სადაც არ გინდათ რომ აღმოჩნდეთ, არ არსებობს. მითუმეტეს როდესაც კონკურენცია გამძარფრებულია და ყველა ცდილობს მაქსიმალურად დაზოგოს ფული იარაღზე და გაყიდოს ის მაქსიმალურად ძვირად. მე პირადად, თითქმის ყოველთვის მირჩევნია მეორადი იარაღის შეძენა კერძო პირებისგან და ფულის ასე დაზოგვა.

ვთქვათ და ინტერნეტში ძიებამ არ მოგცათ რამე საგანგაშო შედეგი და არც რაიმე ცნობა ამ ტიპის იარაღის გამოწვევაზე ვერ მოიპოვეთ. გამყიდველმაც დაგარწმუნათ, რომ რაიმე პრობლემის შემთხვევაში მარტო არ დაგტოვებთ და იარაღს დაიბრუნებს, გამოცვლის ან შეაკეთებს. იარაღიც, რომელიც თქვენ გინდათ, აგერ დევს თქვენ წინ, დახლზე. მოვიდა დრო იარაღის პირველადი დათვალიერების. იარაღის ზუსტი ტქნიკური მდგომარეობის დადგენა არის ექსპერტის საქმე, დამოკიდებულია ცოდნაზე და გამოცდილებაზე და ასევე შესაბამისი საზომი მოწყობილობების და სხვა ტექნიკურის საშულებების გამოყენებაზე. ამაზე ჩვენ საუბარი არ გვაქვს ეხლა. ეხლა ჩვენ გვაქვს საუბარი იმაზე, როგორ შეამციროს რისკი ახალი იარაღის შეძენისას უბრალო ადამიანმა. ეს არ არის ოფიციალური და ზუსტი ინსტრუქცია ან პროცედურა, რომელსაც უნდა მიყვეთ ნაბიჯ-ნაბიჯ. ეს არის რჩევების ნაკრები, რომლებიც დაფუძნებულია ავტორის პირად ცოდნაზე და გამოცდილებაზე. რაც მინახია მე არ მინდა რომ ნახოთ თქვენ, რაც ვიზარალე მე არ მინდა რომ იზარალოთ თქვენ, თუმცა კიდევ ერთხელ ვიტყვი რომ ჩემი პირადი დაკვირვებით ალბათობა შეიძინოთ ახალი და გაუმართავი იარაღი საკმაოდ მცირეა, მაგრამმ ამის ალბათობა არსებობს. ამიტომ მე გთავაზობთ რჩევებს, როგორ ეს ალბათობა მინიმუმამდე შეამციროთ.

გაითვალისწინეთ, რომ უნდა დაათვალიეროთ ის იარაღი, რომელსაც იძენთ და არა სადემონსტრაციო იარაღი. კარგი განათების პირობებში (მიდით საკუთარი ფარანით) დაათვალიერეთ იარაღი გარედან. თუ კარგად მოემზადეთ და წინასწარ შეისწავლეთ იარაღი ან იარაღები, რომელთა შეძენას გეგმავთ, წესით უნდა იცოდეთ რას და სად უყუროთ. არის შემოწმების სტანდარტული პროცედურა კონკრეტული იარაღის ტიპისთვის, რომელბსაც ადვილად იპოვით ინტერნეტით, პისტოლეტისთვის, თოფისთვის და ა.შ. ასევე შეიძლება შეამოწმოთ კონკრეტული იარაღის კონკრეტული მექანიზმების შესრულება/ფუნქციონირება, როდესაც ცნობილია რომ მანდ შეიძლება იყოს პრობლემები. მაგალითად ცნობილია, რომ ახალი გამოშვების რემინგტონ 870-ის სავაზნე ხშირად არ ჯდება სპეციფიკაციებში და ზედმეტად ვიწროა ხოლო ლულის შევიწროებები დამზადებულია უხარისხოთ. ამიტომ უნდა შეამოწმოთ მაგალითად გადატენილი (ანუ ოდნავ განიერი) ვაზნა შედის თუ არა სავაზნეში და ყველა შევიწროების (ჩოკის) დაყენებისას ხომ არ ჩანს გადახრები, ანუ „ჩოკი“ ზის კარგად და არ ქმნის დაბრკოლებას ლულის არხში. თუ ვიწრო სავაზნის პრობლემის მოგვარება შედარებით ადვილია (რემინგტონ 870-ის სავაზნე და ლულ არ არის ქრომირებული), ზომებში აცდენილი შევიწროებების გამოყენება სახიფათოა. განსაკუთრებულად ფანატური მყიდველები იყენებენ ლულის და სავზნის საზომ კალიბრებს, ბოროსკოპებს და ასე შემდეგ.   არის ხალხის კატეგორიაც, რომელიც ჯერ ყიდულობს და მერე არკვევს რა იყიდა. ასე რომ ბალანსის დაცვა აუცილებელია, რომ რომელიმე უკიდურესობებში არ გადავარდეთ. თავისთავად ცხადია იარაღს რომელსაც ყიდულობთ ზუსტი სროლისთვის მოწმდება სხვაგვარად ვიდრე ვარშავის ბლოკში გამოშვებული საიერიშო შაშხანა, კონვერტირებული სამოქალაქო ბაზარზე გაყიდვისთვის.

ასევე უნდა შეამოწმოთ იარაღის მექანიზმების მდგომარეობა და მუშაობა. ამის განხორციელება უნდა უპრობლემოდ შეძლოთ იარაღის დათვალიერებისას შეძენის დროს. ლულა და სავაზნე უნდა იყოს სუფთა, ვიზუალური დეფექტების გარეშე. თუ ლულა გავსებულია ზეთით ან მტვერით ან თუნდაც ნამწვავით, მოითხოვეთ ლულის და სავაზნის გაწმენდა. დიახ არის შემთხვევები, როდესაც ზეთის/საფოხის სქელი ფენის ქვეშ იმალებოდა დეფექტები. დიახ, რაოდენ გასაკვირიც არ უნდა იყოს, მაღაზიამ უარი განაცხადა წუნიანი იარაღის გამოცვლაზე. ასე რომ დარწმუნდით, რომ ლულა და სავაზნე სუფთაა.

 რაოდენ შელახული და ნაცვეთი არ უნდა იყოს იარაღი, თუ მას კარგი ლულა აქვს ის უკვე იმსახურებს აღდგენას/შეკეთებას ანუ დროის და ფულის ინვესტიციას და პირიქით თუ ლულა არ ვარგა იარაღს ფასიც მკვეთრად კლებულობს.  შაშხანის შეძენისას კარგი იქნება იარაღის ლულის არხის ბოროსკოპით დათვალიერება. განსაკუთრებულად ეს ეხება ძველ იარაღებს. ბოროსკოპით ინსპექტირება გაძლევთ სრულ სურათს იარაღის ლულის მდგომარეობის შესახებ. მე ერთხელ ასე შევიძინე სპარსული მაუზერი, რომელსაც ქონდა იდეალური ლულა და გარედანაც შაშხანა მიუხედავად ასაკისა იყო ახალივით (რაც უკვე საეჭვო უნდა ყოფილიფყო). სინამდვილეში იარაღს ლულა ადრე ქონდა გაბურღული სამ ადგილას მისი დეაქტივაციის მიზნით და უკვე შემდგომ  ლულა შედუღდა და დაფარვა აღდგენილ იქნა. იარაღი პრაქტიკულად განადგურებული იყო და მისი ექსპლუატაცია იყო დაუშვებელი.  ეს იარაღი იყო ჩემი ყველაზე დიდი დანაკარგი, როგორც მორალური ასევე ფინანსური თვალსაზრისით. ბოროსკოპით ინსპექტირება ადვილად გამოავლენდა დეფექტებს და მე შეცდომას აღარ დავუშვებდი.

დააკვირდით მექანიზმების მუშაობას. მცველი ირთვება თუ არა და რეალურად ასრულებს თუ არა თავის ფუნქციას, ანუ გასროლას ხდის შეუძლებელს. როგორ მუშაობს საკეტი, სასხლეტი, მოძრავი ნაწილები. პატარა ხარვეზები დეტალების მორგებაში, მძიმე სასხლეტი ან უხეში საკეტი ახალ იარაღში მისაღებია. მიუღებელია თუ საკეტი გახსნისას ან ჩაკეტვისას იჭედებე ან/და ხელით არ იხსნება, ან თუ არ ხდება ჩახმახის შეყენება.

დააკვირდით რამდენად მყარად არის დამაგრებული კონდახი და ტიბჟირი. ფიქსირებული კონდახი არ უნდა მერყეეობდეს. დასაკეც, გასაშლელ კონდახებში პატარა „ლუფტი“ მისაღებია. თოფში არამყარად და არაზუსტად დამაგრებული კონდახი შედარებით მალე გაიბზარება. გაითვალისწინეთ ყველაფერი რაც არის არამყარად დამაგრებული დიდი ალბათობით კიდე უფრო „არამაყარი“ გახდება ექსპლუატაციის პირობებში. ჩემი დაკვირვებით საქართველოში იარაღის საშუალო-სტატისტიკურ მომხმარებელს აქვს შთაბეჭდილება, რომ  „ლუფტი“ არის ცუდი და რაც უფრო დიდი ლუფტებია მით უფრო ეს ცუდია. როგორც უკვე გითხარით, „ლუფტი“ სანადირო თოფის ფიქსირებულ კონდახში არის ცუდი, ლუფტი „სკს“-ის ტიპის კარაბინის დენთის აირების მილის და რესივერს შორის არაფერი საგანგაშო არ არის. ლუფტი პისტოლეტი საკეტსა და რესივერს შორის არის ნორმა. თავისთავად ცხადია ფიქსირებული ლულის ლუფტი იარაღის რესივერში შეიძლება მეტყველებდეს სერიოზულ პრობლემაზე.  ცხადია რომ ლუფტი სამიზნე მოწყობილობებში ასევე არის მიუღებელი. სამიზნე მოწყობილობებს რაც შეეხევა, ისინი ასევე არ უნდა იყოს გადახრილი ერთმანეთის მიმართ. ლუფტები დამიზნების მექანიზმში გარანტირებულად გამოიწვევს სიზუსტის დეგრადაციას. მათი არაზუსტმა განლაგებამ იარაღზე (თვალით ხილვადი გადახრები, დეფორმაციები) შეიძლება შეუძლებელი გახადოს იარაღის მისროლა, როდესაც გადახრა მათ შორის იმდენად დიდია რომ შესწორების მარაგი ამის კომპენსირებისთვის უბრალოდ არ არის საკმარისი.

თავისთავად ცხადია, რომ იარაღი ბზარებით უნდა ეგრევე გადადოთ. კოსმეტიკური დეფექტები შეიძლება გამოიყურებოდეს საშინლად, მაგრამ რეალურად არანაირ გაველნას არ ახდენდეს იარაღის საიმედოობაზე და შეიძლება ფასი მნიშვნელოვნად შეამციროს. მინახია მე მაღაზიაში იარაღი „სასიკვდილო“ დეფექტით? კი მინახია. მაგალითად მეორადი ბრაუნინგი „ჰაი პაუერი“ გაბზარული საკეტით.

თუ იარაღის ვიზუალურმა დათვალიერებამ და ფუნქციონალურმა შემოწმებამ არ გამოავლინა რამე საგანგაშო პრობლემები, შესაძლებელია მისი შეძენა. უბრალოდ დარწმუნდით რომ მიმართვაში მომსახურების სააგენტოსთვის, რის საფუძველზეც მოხდება იარაღის გაფორმება ჩაიწერება ის იარაღი, რომელიც თქვენ შეამოწმეთ და არა იგივე მოდელის სხვა იარაღი. იყო მცდელობა იარაღის ჩანაცვლების? კი ესეც იყო.

შესაბამისად იარაღიც შეიძინეთ და იფიქრეთ რომ ყველაფერი კარგად არის. ნუ აჩქარდებით. ეხლა იწყება  შემოწმების მეორე ფაზა – ტესტირება სროლით. ეს ნაწილი აქტუალურია, როგორც ბიუჯეტური ასევე ძვირადღირებული იარაღისთვის მაგრამ ბიუჯეტური იარაღისთვის, მე რომ მკითხოთ აუცილებელია.

ტესტები სიზუსტეზე და საიმედოობაზე დაიცდიან, ჯერ დაიწყეთ იარაღის ელემენტების ფუნქციონალურობის შემოწმებით. პირველ რიგში უნდა დარწმუნდეთ, რომ იარაღის მცველები, მექანიკური თუ ავტომატური მუშაობენ გამართულად. თანამედროვე იარაღები ისეა აგებული, რომ გასროლა შეიძლება მოხდეს მხოლოდ გამორთული მცველის და სასხლეტზე დაჭერის შემთხვევაში, მაგრამ ტექნიკურმა გაუმართაობამ ან ქარხნულმა ბრაკმა შეიძლება ნახაზზე ზე-უსაფრთხო იარაღი აქციოს სახიფათო ნივთად. და დიახ, მე ვნახე პისტოლტი ნაყიდი მაღაზიაში, რომელზეც მცველი დგებოდა დაკეტილ მდგომარეობაში, მაგრამ გასროლის წარმოება მაინც იყო შესაძლებელი. საკეტის გახსნა ჩაკეტვა (მაქსიმალურად ენერგიულად და უხეშად), იარაღის შენჯღრევა, მაგალითად თოფი დამუხტეთ (არ არის აუცილებელი ვაზნების ჩადება) და კონდახით დაარტყით მიწას (ცხადია ისე არა რომ კონდახი დააზიანოთ) დამრტყმელები/ჩახმახი არ უნდა დაეცეს. არც მცველი არ უნდა ჩაირთოს ან გამოირთოს თავისით. თუ მიგაჩნიათ რომ იარაღის შენჯღრევა არაფერს არ გამოიწვევს, თქვენ ალბათ არ გინახიათ ვიდეო როგორ ისვრის თავისით ბრაზილიური „ტაურუსის“ პისტოლეტი, მას მერე რაც მას უბრალოდ შეანჯღრევენ. ასეთი ტესტის მიზანია დარწმუნდეთ რომ მაქსიმალურად უხეში მოპყრობისას, იარაღის დავარდნისას ან სხვა მანიპულაციების შესრულებისას ის არ გაისვრის თავისით.

იმისთვის რომ დარწმუნდეთ, რომ იარაღი არ ისვრის თავისით, დაშალეთ ერთი ან ორი ვაზნა და დატოვეთ მართო ამაალებეელი (ან გამოიყენეთ ფუჭი ვაზნები). ტყვია თუ ჩატოვეთ მასრაში, ამაალებლის ენერგია საკმარისი იქნება რომ ტყვია გაჭედოს ლულის არხში ასე, რომ მასრა უნდა იყოს ცარიელი. უსაფრთხოების ყველა ზომების დაცვით (იარაღი მიმართეთ უსაფრთხო მიმართულებით იმიტომ რომ ფუჭი ვაზნის გასროლა ადამიანის მიმართულბით გამოიწვევს დამწვრობას და სხვა ტრავმებს) ენერგიულად მიაწოდეთ ვაზნა სავაზნეში. ცხადია გასროლა არ უნდა მოხდეს. ზოგ იარაღში ნორმალურია თუ ამაალებელზე რჩება პატარა კვალი დამრტყმელისგან (მაგალითად AR-15-ში). ალბათ ისევ დაგებადათ კუთხვა თუ მინახია მე ასეთი შემთხვევა, როდესაც იარაღმა გაისროლა ვაზნის მიწოდებისას. დიახ მინახია. იმის გამო რომ მსროლელი იცავდა უსაფრთხოების ტექნიკას, არავინ არ დასავდა. იარაღში ნემსა ჩაიჟანგა და დარჩა გამოშვერილ მდგომარეობაში, ვაზნის მიწოდებისას, საკეტის ზამბარის ენერგია საკმარისი გამოდგა იმისთვის რომ მომხდარიყო გასროლა. დიახ ეს იარაღი იყო მეორადი, მაგრამ მაღაზიებშიც იყიდება მეორადი იარაღი.

პრინციპში ამის მერე შეიძლება იარაღის თამამად წაღება სროლით ტესტირებაზე, რაც უკვე ცალკე სტატიის თემაა და ახლო მომავალში ამ თემასაც ჩვებ მივუძღვნით სტატიას.

ცხადია ამ სტატიის წაკითხვის მერე ვიღაცა იფიქრებს, რომ მე ზედმეტად ვართულებ ყველაფერს, მაგრამ ჩინური, თურქული, ბრაზილიური და სხვა იაფი/ძველი იარაღის შეძენისას მე სწორედ ასე მოვიქცეოდი. მე არ ვენდობი ამ ქვეყნებიდან შემოსულ იარაღებს, იმიტომ რომ აბსოლუტური უმეტესობა პრობლემების რაც მე მინახია უკავშირდება სწორედ მათ და ამიტომ გაგიზიარეთ ჩემი მოსაზრებები. მეც ნუ მენდობით ბრმად, მეც ვარ ადამიანი და ვუშვებ შეცდომებს ამიტომ ყველაფერი თავად გადაამოწმეთ.

Posted in საავტორო/ექსკლუზიური სტატიები | 1 კომენტარი »